UKŁAD MIĘŚNIOWY

MIĘŚNIE - MUSCULI

Wyróżniamy trzy rodzaje mięśni:

- mięśnie poprzecznie prążkowane, stanowiące czynny narząd ruchu. Ich praca jest zależna od naszej woli i dzięki min możemy wykonywać ruchy celowe. Mięśnie te dzielimy na mięśnie szkieletowe /przyczepiają się do kości/ i mięśnie skórne albo mimiczne, które jeden przyczep mają skórny

- mięśnie gładkie występują w ścianach naczyń krwionośnych i narządach wewnętrznych. Ich praca nie zależy od naszej woli

- mięsień sercowy - budową zbliżony jest do mięśni poprzecznie prążkowanych a czynnością do gładkich

Budowa mięśnia poprzecznie prążkowanego:

- przyczep początkowy - ścięgno początkowe

- brzusiec - jest utworzony przez tkankę mięśniową i stanowi część kurczliwą mięśnia

- przyczep końcowy - ścięgno końcowe

TOPOGRAFICZNY PODZIAŁ MIĘŚNI

- mięśnie mimiczne twarzy

MIĘŚNIE MIMICZNE TWARZY

Grupują się w otoczeniu otworów naturalnych twarzy i dzielimy na:

- mięśnie szpary powiekowej

- mięśnie szpary ustnej

Mięśnie te mające przyczepy skórne powodują powstawanie charakterystycznych zmarszczek na twarzy odzwierciedlających stany emocjonalne człowieka takie jak: złość, śmiech, smutek,zdziwienie itp.

Mięśnie żucia działają na staw skroniowo-żuchwowy i powodują wszystkie możliwe ruchy w tym stawie warunkujące zdolność żucia pokarmów.

- mięsień skroniowy

Dzielimy na trzy główne grupy:

Grupa powierzchowna

- mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy

Działa na stawy kręgosłupa odcinka szyjnego powodując zgięcie głowy boczne i do tyłu wzmagając lordozę szyjną

Mięsień szeroki szyi

- leży w przednio-bocznej okolicy szyi, tuż pod skórą

- skurcz mięśnia napina skórę szyi oraz pociąga kąt ust w dół nadając twarzy wyraz przerażenia

GRUPA ŚRODKOWA M. SZYI

Mięśnie te związane są z kości gnykową a za jej pośrednictwem powodują unoszenie lub opuszczanie krtani co ma duże znaczenie przy mówieniu i połykaniu

GRUPA GŁĘBOKA MIĘŚNI SZYI

- mięśnie pochyłe, które z uwagi na swoje przyczepy do żeber działają jako pomocnicze mięśnie wdechowe /mają znaczenie w stanach duszności/ oraz działają na stawy międzykręgowe

- m. przedkręgowe z uwagi na swoje przyczepy do kręgosłupa współdziałają przy ruchach głowy i szyi

MIĘŚNIE GRZBIETU

Dzielimy na dwie warstwy:

- warstwę powierzchowną

- warstwę głęboką

WARSTWA POWIERZCHOWNA

- mięsień czworoboczny

- mięsień najszerszy grzbietu

Mięsień czworoboczny działa na stawy obręczy kończyny górnej i powoduje unoszenie ramienia ponad poziom stawu ramiennego

Mięsień najszerszy grzbietu działa na staw ramienny oraz jako pomocniczy mięsień oddechowy - mięsień kaszlu

Mięśnie tej warstwy zarówno początkowe jak i końcowe przyczepy mają na kręgosłupie i wobec tego działają tylko na stawy międzykręgowe. Ponieważ leżą do tyłu od tych stawów, wszystkie mięśnie tej warstwy prostują kręgosłup i określane są wspólną nazwą jako:

- mięsień prostownik grzbietu

MIĘŚNIE KLATKI PIERSJIOWEJ

Mięśnie te dzielimy na trzy grupy:

- mięśnie powierzchowne

Mięśnie powierzchowne

Przyczepiają się do kości klatki piersiowej i do kości kończyny górnej

Działają na stawy obręczy kończyny górnej - unosząc ramię powyżej poziomu stawu ramiennego (m.zębaty przedni), na staw ramienny oraz jako pomocnicze mięśnie wdechowe

Mięśnie głębokie

- mięśnie międzyżebrowe

Przyczepiają się do brzegów sąsiadujących ze sobą żeber, wypełniają przestrzenie międzyżebrowe uzupełniając ściany klatki piersiowej.

Mięśnie te albo unoszą żebra i są to mięśnie wdechowe - mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne albo opuszczają żebra i są to mięśnie wydechowe - mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne

PRZEPONA - DIAPHRAGMA

- części obwodowej mięśniowej, w której wyróżniamy część lędźwiową, część żebrową i część mostkową. Między tymi częściami znajdują się dwa trójkąty: lędźwiowo-żebrowy i mostkowo-żebrowy

- części środkowej ścięgnistej tzw.środek ścięgnisty, który stanowi wspólne ścięgno końcowe trzech części przepony

- rozwór aortowy - przechodzi aorta i przewód piersiowy

- rozwór przełykowy - przełyk, nerw błędny prawy i lewy oraz nerw przeponowy lewy

- otwór żyły głównej - przechodzi żyła główna dolna i nerw przeponowy prawy

W części lędźwiowej przepony przechodzą żyły nieparzyste oraz pień współczulny

Jest to główny mięsień wdechowy

MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ

- mięśnie obręczy kończyny górnej

- mięsnie przedramienia

MIĘŚNIE OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ

Przyczep początkowy mają na łopatce i obojczyku a przyczep końcowy na kości ramiennej

Biorą one udział we wszystkich ruchach w stawie ramiennym oraz wraz z mięśniami powierzchownymi klatki piersiowej i grzbietu ograniczają jamę pachową.

Największym mięśniem tej grupy jest:

- mięsień naramienny

MIĘŚNIE RAMIENIA

Działają na staw ramienny i łokciowy.

- grupę przednią - zginacze /mięsień dwugłowy ramienia - musculus biceps brachii/, które powodują zginanie tych stawów

- grupa tylna - prostowniki /mięsień trójgłowy ramienia - musculus triceps brachii/, które prostują te stawy

MIĘŚNIE PRZEDRAMIENIA

- grupę przednią, które działają jako zginacze na staw łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy i stawy ręki natomiast jako nawracacze działają na oba stawy promieniowo-łokciowe. Najsilniejsze mięśnie tej grupy

- mięsień zginacz palców powierzchowny i głęboki - musculus flexor digitorum superficialis et profundus

- grupa boczna - zgina w stawie łokciowym, w stawie promieniowo-nadgarstkowym prostuje i odwodzi rękę a w stawach promieniowo-łokciowych odwraca przedramię, najsilniejszy mięśniem jest:

m. ramienno-promieniowy

- grupa tylna - prostują rękę w stawie promieniowo- nadgarstkowym i prostują palce, najsilniejszy mięśniem jest:

m. prostownik palców - m. extensor digitorum

- mięśnie kłębu- działają na stawy kciuka

- mięśnie kłębika- działają na stawy palca V

- mięsnie środkowe ręki - wpływają na ruchy palców II -IV powodując zginanie stawów śródręczno-paliczkowych a prostowanie międzypaliczkowych oraz przywodzenie i odwodzenie palców

Mięsnie te zapewniają ruchomość palcom ręki

Dzielimy je na mięśnie ściany przednio-bocznej:

- mięsień prosty brzucha

- m. skośny zewnętrzny brzucha

- m. skośny wewnętrzny brzucha

- m. poprzeczny brzucha

mięśnie ściany tylnej:

- m. czworoboczny lędźwi

Przyczepy mięsni są silnie spłaszczone i nazywają się rozcięgnami

- zginanie tułowia do przodu (mm. proste brzucha) i bocznie ( mm. skośne brzucha) - działanie na stawy międzykręgowe kręgosłupa

- pomocnicze mięsnie wydechowe - kurcząc się pociągają żebra ku dołowi

- tworzą tłocznię brzuszną - jest to jednoczesny skurcz przepony, mięśni brzucha, przepony miednicznej prowadzący do wzrostu ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej

- ochraniają narządy jamy brzusznej przed urazami

Miejsca zmniejszonego oporu ścian brzucha

- rozwór przełykowy przepony

- trójkąt mostkowo-żebrowy i lędźwiowo-żebrowy przepony

Wskutek wzmożonego ciśnienia w jamie brzusznej w tych miejscach trzewia mogą się wydostawać na zewnątrz jamy brzusznej pod skórę, tworząc przepukliny

DNO MIEDNICY - MIĘŚNIE

Miednica mniejsza od dołu zamknięta jest przez mięśnie, które tworzą:

- przeponę miednicy

- przeponę moczowo-płciową

Przez przeponę miednicy przechodzi odbytnica

Przez przeponę moczowo-płciową u mężczyzn przechodzi cewka moczowa a u kobiet cewka moczowa i pochwa

MIĘŚNIE KOŃCZYNY DOLNEJ

MIĘŚNIE OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ

- mięsień biodrowo-lędźwiowy -musculus iliopsoas

Mięsień ten leży do przodu od stawu biodrowego działa więc jako zginacz tego stawu. Zgina staw silnie i szybko, nazywany jest mięśniem szybkobiegaczy

- m. pośladkowy wielki

- m. pośladkowy średni i mały

Mięsień pośladkowy wielki utrzymuje pionową postawę ciała; jest najsilniejszym prostownikiem stawu biodrowego oraz obraca udo na zewnątrz

Mięśnie pośladkowy średni i mały są odwodzicielami w stawie biodrowym

- grupa przednia - prostowniki

- grupa tylna - zginacze

- grupa przyśrodkowa - przywodziciele

- m. czworogłowy uda - m. quadriceps femoris

- m. krawiecki - musculus sartorius

Są to mięśnie dwustawowe działające na staw biodrowy i kolanowy

Na staw biodrowy działają jako zginacze a na staw kolanowy m. czworogłowy uda działa jako prostownik natomiast m. krawiecki zgina ten staw

Grupa tylna - są to mięśnie dwustawowe, które zginają kończynę w stawie kolanowym a prostują w stawie biodrowym. Najsilniejszym jest :

Grupa przyśrodkowa - działa na staw biodrowy powodując przywodzenie uda. Najsilniejszym mięśniem jest:

- m.przywodziciel wielki - m.adductor magnus

MIĘŚNIE PODUDZIA

- grupa tylna, która składa się z:

- warstwy powierzchownej

Grupa przednia-prostuje stopę ( zgięcie grzbietowe) w stawie skokowym górnym i prostuje palce stopy

Grupa boczna - zgina stopę (zgięcie podeszwowe) oraz odwodzi i nawraca stopę w stawie skokowym dolnym

- warstwę powierzchowną stanowią trzy mięsnie, których brzuśce tworzą uwypuklenie łydki i noszą wspólną nazwę

- mięsień trójgłowy łydki - musculus triceps surae

Mięsnie te zginają stopę w stawie skokowym górnym

- warstwa głęboka - zgina podeszwowo stopę (w obu stawach skokowych), odwraca i przywodzi stopę w stawie skokowym dolnym oraz zgina palce stopy

- mięśnie grzbietu stopy, które prostują palce stopy

- mięsnie podeszwy stopy, które dzielimy na:

b) mięsnie palca małego

c) mięsnie pośrednie podeszwy

Mięsnie podeszwy współdziałają z mięśniami podudzia wpływając na prawidłowe wysklepienie stopy oraz zginają palce