WYKŁAD 1 CHOROBY ZWIĄZANE Z PALENIEM PAPIEROSÓW

Główne choroby związane z paleniem papierosów

• ChNS

• Rak płuc

• Raki jamy ustnej, krtani, przełyku, pęcherza moczowego, nerki, trzustki, szyjki macicy

• POChP

Co 9 sekund umiera człowiek z powodu chorób związaneych z paleniem papierosów

Carcinoma pulmonum : 1 paczka dziennie 10 -14 razy

Carcinoma latyngis + jamy ustnej + przełyku ↑ ryzyka 7 razy

Ciąża ↑ ryzyka poronienia, spadek wagi, śmierć noworodka

Dym papierosowy

Zawiera	Znaczenie
Smoła Policykliczne węglowodory aromatyczne Nikotyna Fenole CO Formaldehyd Nitrozaminy	Rakotwórcze Rakotwórcze Promotor Promotor, drażni Toksyczny, drażni Rakotwórcze

Prawdopodobieństwo zgonu z różnych przyczyn

• Palenie 10 papierosów dziennie - 1/200

• Wszystkie przyczyny naturalne (40lat) - 1/850

• Grypa - 1/5000

• Wypadek samochodowy - 1/8000

• Białaczka - 1/12 500

• Wypadek na boisku piłkarskim - 1/ 25 000

Palenie bierne

U dzieci < 2 lat, których mamy palą wzrost chorób płuc

spadek rozwoju

palący + niepalący 30% wzrost ryzyka raka płuc

70% wzrost gdy pali dużo

Palenie papierosów w czasie ciąży

• Palenie czynne i bierne - 21,5%

• Palenie czynne - 12.5%

• Palenie bierne - 16,6%

• Niepalące - 49,4%

Zespół zatrucia nikotynowego płodu

• Niższa masa urodzeniowa <2500g

• Zwiększone ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego

• Zwiększona śmiertelność okołoporodowa (placenta abrupta, placenta praewia)

• Opóźnienie rozwoju fizycznego, intelektualnego, emocjonalnego

• Zahamowanie dojrzewania tkanki płucnej

Palenie bronchitis chronica emphysema

carcinoma pulmmonum

palenie ↓antyelastaza, alfa 1 antytrypsyna

uszkodzenie włókien elastycznych obrzęk

neutrofile, makrofagi, ↑ elastaza

↓alfa 1 antytrypsyny zniszczenie przegródzmiana anatomicznego przebiegu oskrzelików zwężenie oskrzelików bronchitis chronika emphysema

Zwęrzenie oskrzelika wentyl rozszerzenie pęcherzyka ucisk na ścianę pęch. zmniejszony przepływ w kapilarach pękanie przegród obrzęk zmiana anatonicznej budowy zwęrzenie oskrzelika

Dym papierosowy oskrzelik oddechowy ↑śluzu, zgrubienie błony śluzowej zwęrzenie wentyl, infekcja bakteryjna, ↑grubości mm.oskrzelika reakcja alergiczna, naciek zapalny + fibrosis bronchitis chronica

Palenie papierosów w Polsce

• 1982r. 62% M i 30% K codziennnie

• 1998r. 39%M i 19% K codziennie

• 15 letnie dziewczęta : 1990 - 16% a w 1998 - 28%

• 1965-1994 wśród osób 35-49 lat umieralność wzrosła u M 3 razy a u K 9 razy.

• 90% zgonów z powodu raka płuc

• 30% wszystkich zgonów z powodu nowotworów złośliwych

Rak płuc a palenie papierosów

Czynniki ryzyka

1. papierosy

2. przemysł

3. zanieczyszczenia powietrza

4. genetyczne predyspozycje

5. blizny

2 razy więcej papierosów dziennie 3 razy większe ryzyko

wpływ na ryzyko

• liczba /dziennie

• czas palenia

• wiek poczatkowy

• zaciąganie

• współkarcygeny np azbest

Spektrum zmian od normy do raka

Nabłonek migawkowy metaplazja płaskonabłonkowa neoplazja wewnątrznabłonkowa (ysplazja/rak przedkliniczny) rak inwazyjny

Umieralność w Polsce z powodu nowotworu

K - sutek, płuco, jelito grube, jajnik

M - płuco, jelito grube, stercz, żołądek

Rak płuca w 2005 roku

K 12.5% 2 miejsce

M 32.5% 1 miejsce

Klasyfikacja histologiczna carcinoma bronchogenes, carcinoma pulmonis

• ca planopitheliale 35-50%

• adenocarcinoma 15-35%

• Adca bronchi

• Ca bronchioloalveolare

• Ca microcellulare 20-25%

• Ca macrocellulare 10-15%

• Połączone nowotwory

Rak blizny głównie obwodowy Adca

Rak drobnokomorkowy płuca

• Markery różnicowania neuroendokrynnego

• NSE

• Leu 7 ziarnistości

• SY38 pęcherzyki synaptyczne

• Chromogranina

• Zespoły paraneoplazmatyczne

• Zespół Cushinga (ACTH)

• Hiponatremia (ADH)

• Hiperkalcemia (PTH, PGE)

• Hipokalcemia (kalcytonina)

• Gynaecomastia (gonadotropiny)

• Zespół rakowiaka (serotropiny)

• Miopatia, neuropatia obwodowa

• Markery różnicowania nabłonkowego

• Keratyna

• EMA

• CEA