1. Wymień 3 poznane gatunki krajowe z różnych rodzajów

Jałowiec pospolity - Juniperus communis

Jałowiec sabiński - Juniperus sabina

Modrzew europejski - Larix decidua

Świerk pospolity - Picea abies

Sosna górska, kosodrzewina - Pinus mugo subsp. mugo

Sosna pospolita - Pinus sylvestris

Sosna limba - Pinus cembra

Cis pospolity - Taxus baccata

2. Podaj różnice morfologiczne pomiędzy jodłą i świerkiem

-Szyszki: u jodły sterczą do góry i rozpadają się na roślinie a u świerka zwisają i się nie rozpadają

-Kora: u jodły jasna i gładka u świerku brązowawa i łuskowata

-Pędy: pędy jodły są względnie gładkie a u świerka posiadają bruzdki

-Igły: u jodły tępo zakończone czasem nawet z wcięciem. U jodły na spodniej stronie igieł dwa jaśniejsze paski. Igła u jodły jest spłaszczona z wklęsłym nerwem głównym natomiast u świerku jest lekko rąboidalna. Igły jodły osadzone są na stopkach, a świerku na trzonkach.

-Pokruj: u starszych jodeł może się tworzyć tzw.bocianie gniazdo natomiast świerki zawsze są strzeliste

3. Opisz morfologię i wymagania siedliskowe choiny kanadyjskiej

Choina kanadyjska - Tsuga canadensis (rodzina: Pinaceae - sosnowate)

- zimozielone, żywiczne drzewo zwykle do 30m wys. Z cienkim pniem i szeroką stożkowatą koroną

-Pendy: bardzo cieniutkie, krutko owłosione, z drobnymi przylegającymi trzonkami igieł

-Igły: bardzo krutkie, silnie spłaszczone, zwężające się ku czubkowi, górna strona z rowkiem dolna z białymi paskami

-Szuszki: bardzo małe z nielicznymi zaokrąglonymi łuskami

-wymagania: lubi chłodny klimat o wilgotnym powietrzu i glebie(nie znosi suszy). W miare dobrze znosi zacienienie. Występuje na różnych glebach

4. Scharakteryzuj żywotnik zachodni i wymień 3 jego odmiany.

Żywotnik zachodni - Thuja occidentalis (rodzina Cupressaceae - cyprysowate)

Drzewo zwykle do około 20m wys. Z wąską koroną.

-Kora: czerwonobrązowa łuszcząca się długimi pasmami

-Liście: łuskowate, zeilone , od spodu szaro-zielone. Środkowe łuski z drobnym gruczołkiem , zewnętrzne z zagiętym do środka końcem. Pachną żywicznie.

-Szyszki: malutkie, żółtawe z czasem brązowe z 4-5 parami łusek

-Odmiany: `Aurescens', `Brabant', `Columna', `Danica', `Rheingold'.

5. Wymień 3 gatunki (lub rodzaje) wytwarzające długo i krótkopędy

Rodzaj Ginkgo - miłorząb

Gatunek Ginkgo biloba - miłorząb dwuklapowy

Rodzaj Larix - modrzew

Gatunek Larix decidua - modrzew europejski

Rodzaj Metasequoia - metasekwoja

Gatunek Metasquoia glybtostroboides - metasekwoja chińska

Rodzaj Pinus - sosna

Gatunek Sosna limba - Pinus cembra

6. Które z poznanych gatunków przebarwiają igły lub liście jesienią?

Ginkgo biloba - na złotożółto

Larix decidua - na żółto

Metasequoia glybtostroboides - na żółtobrązowo

Taxodium distichum - na rudobrązowo

7. Scharakteryzuj cis pospolity i wymień 3 jego odmiany.

Cis pospolity - Taxus baccata (rodzina Taxaceae - cisowate)

Drzewo bez żywicy do około 20m wys. Korona początkowo stoszkowa z czasem zaokrąglona. Wszystkie części rośliny oprócz osnówek nasiennych są silnie trujące

-Kora: cienka i głatka, czerwonobrązowa, łuszcząca się podobnie jak u platana klonolistnego

-Pędy: bruzdkowane, zielone

-Igły: 2-3cm, spłaszczone, leko wygięte i zaostrzone z wypukłym nerwem

-nasiona: jajowate, całkowicie zanużone w czerwonawej, soczystej, kieliszkowatej osnówce, osnówki są jadalne

- gatunek cienioznośny, lubi gleby głębokie, świerze, wapienne

-Odmiany: `Dovastoniana', `Fastigiata', `Repandens'.

8. Wymień poznane sosny dwuigielne.

• Pinus sylvestris - sosna pospolita

• Pinus mugo subsp. mugo - sosna kosodrzewina (sosna górska)

• Pinus nigra - sosna czarna

9. Podaj podstawowe różnice morfologiczne pomiędzy Żywotnikami i Cyprysikami.

-U żywotników wierzchołek zwykle wyprostowany a u cyprysików zwisa

-u cyprysików łuski drobniejsze wierzchołki łusek nie przylegają do pędu a u żywotników wierzchołki łusek zagięte do środka (nie odstają)

-u cyprysików szyszki bardzo małe kuliste z tarczkowatymi łuskami u żywotników szyszka wydłużona , jajowata z dachówkowatymi łuskami

10. Czym różnią się przejściowe odmiany Cyprysika groszkowego i Żywotnika zachodniego?

Thuja occidentalis `Ellwangeriana' - żywotnik zachodni ,

Chamaecyparis pisifera `Plumosa'- cyprysik groszkowy

U żywotnika występują na pędzie obok siebie łuski i igły natomiast u cyprysika są bardzo wydłużone i odstające łuski (ni to igły ni to łuski)

11. Które rośliny wytwarzają nasiona w osnówkach. Opisz te osnówki.

Ginkgo biloba - nasiona całkowicie okryte złotożółtą, mięsistą osnówką, przypominająca mirabelkę, która po dojrzeniu cuchnie (kwas masłowy)

Taxus baccata - nasiona otoczone czerwoną, soczystą, kieliszkowatą osnówką

12. Wymień poznane gatunki chronione(3)

Pinus mugo subsp. mugo - sosna kosodrzewina

Pinus cembra - sosna limba

Taxus baccata - cis pospolity

13. Podaj różnice morfologiczne pomiędzy sosną pospolitą a daglezją zieloną

Pinus sylvestris - sosna pospolita, Pseudotsuga menziesi - daglezja zielona

U daglezji igły pojedynczo osadzone na pędach a u sosny zebrane po dwie na krótkopędach. U daglezji na końcu pędu charakterystyczne wrzecionowate pąki. Szyszki daglezji posiadają wystające trujzębne łuski wspierające igły daglezji są krutsze od igieł sosny pospolitej. U sosny igły często są poskręcane.

14. Wymień poznane gatunki lub odmiany o mniej lub bardziej niebieskim zabarwieniu igieł.

Abies concolor

Juniperus horizontalis `Glauca'

Juniperus squamata

Chamaecyparis pisifera `Sqarrosa'

Picea pungens f.glauca

Pseudotsuga mensiesii var. glauca

15. Porównaj poznane żywotniki (podaj różnice pomiędzy nimi).

Thuja occidentalis - żywotnik zachodni, Thuja plicata - żywotnik olbrzymi,

Cechy wspólne:

-średniej wielkości drzewo 15-20m

-kora cienka brązowa łuszcząca się płatami

-igły łuskowate ułożone dachówkowato (płasko) z wierzchu ciemnozielone

-szyszki małe wydłużone składające się z kilku łusek

Rużnice:

- spodnia strona łusek u zachodniego jasnozielona a u olbrzymiego z jasnymi wzorami

-górna strona łusek u zachodniego brunatnieje na zimę

16. Scharakteryzuj rodzaj sosna (ogólna morfologia i wymagania), wymień poznane gatunki.

Rodzaj sosna - Pinus (rodzina Pinaceae - sosnowate)

Liczy około 100 gatunków. Zimozielone, żywiczne drzewa lub krzewy. Kora na pniach najczęściej gruba, głęboko spękana. Liście w postaci długich igieł, zebranych najczęściej po 2, 3 lub 5 na krótkpedach. Rośliny jednopienne. Szyszki twarde, na łuskach romboidalne tarczki, a na nich charakterystyczne piramidki, niekiedy zakończone kolczastym wyrostkiem. Szyszki dojrzewają w 2. lub 3. roku. Nasiona oskrzydlone lub bez skrzydełka, orzeszkowate. Rośliny wyjątkowo światłożądne. Pod względem ilości igieł sosny dzielimy na 2, 3 i 5-igielne.

Rozmnażanie: gatunki przez wysiew nasion wiosną, najlepiej po stratyfikacji (niekiedy nasiona nie wymagają stratyfikacji). Odmiany szczepi się w okresie od XI do I w szklarni.

Gatunki:

Pinus cembra - sosna limba

Pinus strobus- sosna wejmutka

Pinus sylvestris - sosna pospolita

Pinus mugo subsp. mugo - sosna kosodrzewina (sosna górska)

Pinus nigra - sosna czarna

Pinus rigida - sosna smołowa

Pinus ponderosa - sosna żółta

17. Jaka jest przyczyna częstego zamierania sosny wejmutki. Pinus strobus

Przyczyną częstego zamierania sosny wejmutki jest rdza wejmutkowo - porzeczkowa (Cronartium ribicola)

19. Porównaj dwa poznane modrzewie (morfologia).

• Larix decidua - modrzew europejski pędy koloru jasno-słomianego, igły typowo zielone, wyszy od japońskiego i bardziej smukły, szyszki lekko wydłużone

• Larix kaempferi - modrzew japoński pędy brązowawe, pękaty pokruj, krutkie pękate szyszki z wywiniętymi rużyczkowato łuskami

20. Które z poznanych roślin są wybitnie światłożądne (min.6)

• Sosna limba

• Sosna żółta

• Sosna czarna

• Sosna kosodrzewina

• Świerk kłujący

• Modrzew europejski

• Modrzew japoński

21. Wymień poznane sosny trójigielne.

Pinus brigida - sosna smołowa

Pinus ponderosa - sosna żółta

22. Podaj cechy charakterystyczne daglezji.

Szyszki się nie rozpadają. Na końcu pędu wrzecionowate pąki. Szyszki zaokrąglone z wystającymi trujzębnymi łuskami wspierającymi (w zależności od odmiany łuski wspierające przylegają do szyski var.menziesi, lub odstające w przeciwną strone niż łuski var.glauca)

23. Który ze świerków wykazuje podobieństwo do jodeł; podaj te cechy.

Świerk serbski - Picea omorica

Cechy podobne to:

Szyszki przed dojrzeniem są fioletowe

Igły wierzchem ciemnozielone, spodem z białymi paskami

24. Wymień 3 poznane gatunki odmiany dwupienne

Ginko biloba

Juniperus sabina

Taxus baccata

25. Wymień 3 gatunki lub odmiany preferujące miejsca cieniste

Cis pospolity - Taxus baccata

Choina kanadyjska - Tsuga canadensis

Chamaecyparis lavsoniana - cyprysik Lawsona

Juniperus sabina - jałowiec sabiński

26. Jakie znasz jodły. Zaznacz gatunek krajowy.

Abies alba - jodła pospolita

Abies nordmanniana - jodła kaukaska

Abies koreana -jodła koreańska

Abies concolor - jodła jednobarwna (kalifornijska)

27. Jakie znasz świerki. Zaznacz gatunek krajowy.

Picea abies -świerk pospolity

`Nidiformis',`Virgata'

Picea pungens -świerk kłujący

f. glauca - forma sina

Picea orientalis -świerk kaukaski

Picea omorika -świerk serbski

28. Wymień poznane odmiany cyprysika groszkowego (min.3)

Chamaecyparis pisifera - cyprysik groszkowy:

`Sqarrosa', `Plumosa', `Filifera'

29. Opisz rodzaj jałowiec. Wymień poznane gatunki.

Zimozielone drzewa lub krzewy często płożące. Liście igiełkowate lub łuskowate ; nakrzyżległe lub po 3 w okółkach. Rośliny jedno- lub dwupienne. Wytwarzają szyszkojagody. Rośliny o niskich wymaganiach glebowych i wodnych.

30. Podaj w punktach różnice morfologiczne pomiędzy limbą i sosną pospolitą

Pinus cembra - sosna limba <kontra> Pinus sylvestris - sosna pospolita

-Limba 5igieł a pospolita 2igły

-Limba szyszki jajowate przed dojrzeiem fioletowe a pospolita szyszki o zmiennym kształcie zielone przed dojżeniem

-limba ma dłuższe igły od pospolitej

-pospolita ma lekko poskręcane igły

-młoda kora u pospolitej cienka i żółta bardzo charakterystyczna

33. Wymień najważniejsze rodzaje z rodziny sosnowatych (min. 3)

Abies - jodła

Larix - modrzew

Picea - świerk

Pinus - sosna

Pseudotsuga - daglezja

Tsuga - choina

35. Porównaj poznane gatunki z rodziny cypryśnikowatych (Taxodiaceae)

Poznane gatunki: Taxodium distichum - cypryśnik błotny

Metasequoia glyptostroboides - metasekwoja chińska

Cechy wspólne:

-korona wąsko stożkowata

-pień rozszerzony u nasady

-długopędy drewniejące i krótkie pędy boczne nie drewniejące opadające jesienią wraz z igłami

-szyszki okrągławe małe

Różnice:

- cypryśnik błotny ma pędy ułożone nieregularnie i skrętolegle natomiast metasekwoja chińska pędy ułożone regularnie i naprzeciwlegle

-Szyszki cypryśnika błotnego po dojrzeniu rozpadają się natomiast u metasekwoji chińskiej opadają w całości

36. Wymień 3 gatunki lub odmiany jałowców o rozłożystym pokroju.

Juniperus horizontalis - jałowiec płożący

Juniperus sabina `Tamariscifolia'

Juniperus ×media (J. ×pfitzeriana) - jałowiec Pfitzera

37. Wymień 3 gatunki z różnych rodzajów, dobre na formowane żywopłoty

Taxus baccata - cis pospolity

Tsuga canadensis - choina kanadyjska

Thuja occidentalis - żywotnik zachodni

Picea abies - świerk pospolity

Larix decidua - modrzew europejski

38. Wymień typy „owoców” jakie występują u roślin nagozalążkowych

• Nasiona w szyszkach

• Nasiona w szyszkojagodach

• Nasiona w osnówkach

39. Wymień 3 rośliny iglaste objęte ochroną gatunkową w Polsce

Pinus mugo subsp. mugo - sosna kosodrzewina

Pinus cembra - sosna limba

Taxus baccata - cis pospolity

40. Opisz jodłę najlepiej przystosowaną do polskich warunków klimatycznych

Abies concolor - jodła jednobarwna (kalifornijska)

Najszybciej rosnąca z jodeł, bardzo odporna na zanieczyszczenia, o długich igłach pokrytych nalotem

42. Jakie znasz jałowce; wymień ich odmiany

Juniperus communis - jałowiec pospolity

`Hibernica', `Repanda'

Juniperus squamata - jałowiec łuskowaty

Juniperus sabina - jałowiec sabiński

`Tamariscifolia'

Juniperus virginiana `Skyrocket' - jałowiec wirginijski

Juniperus ×media (J. ×pfitzeriana) - jałowiec Pfitzera

`Pfitzeriana Aurea'

Juniperus horizontalis - jałowiec płożący

`Glauca'

43. Wymień poznane sosny pięcioigielne

• Pinus cembra - sosna limba

• Pinus strobus- sosna wejmutka

45. Jakie cechy morfologiczne (min. 3) pozwalają odróżnić cis od świerka czy jodły

Cis nie wytwarza szyszek. Młode pędy cisa nie są zdrewniałe. Pień cisa posiada cienką korę łuszczącą się dużymi płatami

46. Scharakteryzuj wymagania siedliskowe jałowców (światło, woda, gleba)

Rośliny światłolubne , typowe dla gleb lekkich, suchych piaszczystych. Dobrze znoszą susze

47. Podaj zasadnicze różnice w budowie szyszek sosen i świerków

Szyszki sosen są twardsze(łuski nasienne) , na łuskach sosen zgrubiała rombowa tarczka.

48. Wymień dwa gatunki krajowe z rodziny Cupressaceae (cyprysowate)

Juniperus communis - jałowiec pospolity

Juniperus sabina - jałowiec sabiński

49. Wymień dwa gatunki o znanych, trujących właściwościach.

Taxus baccata - cis pospolity

Thuja occidentalis - żywotnik zachodni

Juniperus horizontalis - jałowiec płożący

Chamaecyparis pisifera - cyprysik groszkowy (lekko trujący)

50. Który z poznanych gatunków można uprawiać bezpośrednio w wodzie?

Taxodium distichum - cypryśnik błotny

51. Co to są pneumatofory? U którego gatunku występują i jaką funkcję pełnią

Pneumatofory - stożkowate lub kolankowate zgrubienia (30 cm średnicy i 1 m długości), wyrastające z korzeni pionowo ponad powierzchnię gruntu i puste wewnątrz. Wytwarzane są najczęściej przez drzewa rosnące na stanowiskach podmokłych. Ich rola nie jest do końca poznana, ale najprawdopodobniej obok stabilizacji drzewa w wąskim gruncie, napowietrzają system korzeniowy i być może również go odżywiają.

Są u Taxodium distichum - cypryśnik błotny

---