01.03.2011

Wykład 2

1. Definicje rynku finansowego:

• Rynek finansowy - (szerokie ujęcie) jest to mechanizm alokacji zasobów pieniężnych, zwłaszcza oszczędności.

• Alokować - przemieszczać, rozmieszczać ponownie

• Rynek finansowy - miejsce, gdzie odbywa się ruch pieniądza

• Na rynku zawsze jest taka cześć, podmiotów, która ma za mało pieniądza i jest też taka część podmiotów, które szukają pieniądza w danym czasie.

• Rynek finansowy - miejsce zawierania transakcji, w których przedmiotem jest szeroko rozumiany kapitał finansowy.

• Rynek finansowy - miejsce zawierania transakcji, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

• Rynek finansowy - mechanizm gry popytu i podaży na zasoby pieniężne, zasoby finansowe.

Czynniki kształtujące podaż na rynku finansowym:

• stan oszczędności gospodarstw domowych i ich wielkość - chcemy aby zachowały wartość oraz przyniosły dochody

• zyski wypracowane przez przedsiębiorstwa i przedsiębiorców indywidualnych

• dodatkowa kreacja pieniądza przez system bankowy (polityka ekspansywna - podaż będzie większa, polityka restrykcyjna - podaż mniejsza)

• Czynniki kształtujące popyt na rynku finansowym:

• Polityka pieniężna (w tym fiskalna)

• Polityka pieniężna banku centralnego

• Koniunktura gospodarcza

• Zgłaszane przez uczestników rynku potrzeby pożyczkowe

• Cechy współczesnego rynku finansowego:

• Rynek finansowy to pojęcie abstrakcyjne - nie można utożsamiać rynku finansowego z konkretnym miejscem

• Rynek finansowy wyznacza relacje pomiędzy jego uczestnikami (remitent - inwestor)

• Ma charakter instytucjonalny, ponieważ państwo nadaje mu ramy organizacyjne i wyznacza zestaw zasad jego działania

• Rynek finansowy cechuje się specyficznym przedmiotem obrotu - instrumentami finansowymi

• Cenę instrumentu na rynku finansowym kształtuje - popyt i podaż:

• Jeśli cena wyjdzie wyższa to instrument jest niedowartościowany - należy kupować, bo cena wzrośnie

• Jeśli cena będzie niższa to instrument jest przewartościowany - należy sprzedawać, bo cena spadnie

• Co robi rynek?

• usprawnianie wymiany towarowej

• usprawnianie obrotu pieniężnego

• możliwość efektywnego wykorzystania zasobów

• zwiększa efektywność alokacji i racjonalizację decyzji

• Funkcje rynku finansowego:

• Alokacyjna - przemieszczanie od tego podmiotu, co ma do tego, co nie ma

• Mobilizacyjna - mobilizacja wielkiego kapitału, rynek scala niewielkie nadwyżki licznych podmiotów w potężne źródło finansowe

• Transformacyjna - możemy z udziałem rynku finansowego zamienić jedną formę kapitału na inną, Np. oszczędności włożone na rynek finansowy zmieniają się z kapitału niepracującego na pracujący, albo nadwyżki krótkoterminowe w długoterminowe.

• Wyceniająca - trzeba wyceniać kapitał, aby móc skalkulować efektywność, z użyciem różnych instrumentów, Np.

• Stopy procentowej

• Kursu walutowego

• Ceny rynkowej akcji

• Uczestnicy rynku finansowego (grupy):

• Pośrednicy finansowi (instytucje finansowe) - Np. banki i SKOKi, instytucje wspólnego inwestowania, zakłady ubezpieczeń, towarzystwa ubezpieczeń

• Inwestorzy

• Indywidualni

• Instytucjonalni

• Emitenci - ten, kto na rynku finansowym chce pozyskać krótko, lub długoterminowo pieniądz

• Podmioty dyscypliny rynkowej i regulacyjnej - Np. akcjonariusze, Bank centralny BFG, nadzór finansowy(KNF)

• Pośrednicy finansowi:

• Instytucje wspólnego inwestowania - 4 rodzaje:

• Fundusze inwestycyjne

• Fundusze emerytalne

• Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe

• Fundusze venture capital - wysokiego ryzyka

• Fundusze inwestycyjne - ich działalność reguluje ustawa o funduszach inwestycyjnych,

• Definicja: fundusz inwestycyjny - osoba prawna, której przedmiotem działalności jest zinstytucjonalizowane lokowanie środków pieniężnych w różne instrumenty rynku finansowego.

• Zalety inwestowania w fundusze:

• Profesjonalne zarządzanie środkami inwestycyjnymi

• Płynność udziałów

• Dywersyfikowanie portfela inwestycyjnego

• Można lokować dowolną kwotę

• Certyfikaty posiadane w funduszach można wykorzystać jako zabezpieczenie kredytu (Zastaw na prawach)

• Rynek funduszy jest coraz szerszy - możemy wybrać sobie taki fundusz, na jaki zgłaszamy zainteresowanie

• Wady inwestowania w fundusze:

• Ryzyko poniesienia straty

• Ponosimy koszty - nawet, jeśli są straty (opłaty manipulacyjne - Np. za dystrybucję, za to, że umarzamy jednostki uczestnictwa, prowadzenie konta uczestnika; operacyjne - opłata za zarządzanie środkami)

• Nie mamy bezpośredniego wpływu na politykę inwestycyjną funduszu, - ponieważ to towarzystwa inwestycyjne wytyczają ścieżkę inwestowania

• Opodatkowanie - podatek od zysków kapitałowych, podatek dochodowy

• Towarzystwa funduszy inwestycyjnych tworzą fundusze inwestycyjne, reprezentują je na zewnątrz, zarządzają funduszami, prowadzą księgowość funduszu - część obowiązków ciążących na TFI można przekazać agentom

• Do utworzenia TFI wymagane jest pozwolenie od KNF

• Fundusze inwestycyjne muszą być tworzone w formie spółki akcyjnej

• Uczestnikami funduszu mogą być:

• Osoby fizyczne

• Osoby prawne

• Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej

• Kto współdziała z funduszami:

• Depozytariusz - może nim być Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA (KDPW), Bank krajowy, albo oddział instytucji kredytowej pod warunkiem, że bank lub oddział dysponuje kapitałem 100 mln

• Obowiązki depozytariusza:

• Prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego

• Zapewnianie, aby zbywanie i wykupywanie jednostek uczestnictwa w funduszu bądź certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z prawem i statutem funduszu.

• Zapewnia, żeby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu następowało bez opóźnień

• Zapewnia, aby wartość netto aktywów funduszu i wartość jednostek uczestnictwa była liczona zgodnie z prawem i statutem funduszu

• Reprezentuje fundusz zamiast TFI

• Agent transferowy:

• Prowadzi rejestr uczestników

• Prowadzi rejestr danych osobowych uczestników funduszu

• Przygotowuje informacje o saldach inwestora

• Oblicza i przesyła dywidendy

• Archiwizuje dokumenty związane z członkostwem w funduszu

• Dystrybutorzy jednostek uczestnictwa:

• Podpisują umowy z innymi podmiotami o dystrybucję (sprzedaż)

• Placówki bankowe (zarabiają na prowizji za te czynności)

• Domy maklerskie

• TFI

• Osoby fizyczne - z zastrzeżeniem, że jeśli sprzedają jednostki uczestnictwa w funduszu nie mogą otrzymywać pieniędzy od kupujących, od dystrybutora nie można też otrzymać wypłaty

• Rodzaje funduszy inwestycyjnych - dwie grupy kryteriów podziału:

• Prawne:

• Konstrukcja funduszy - wyróżnia 3 rodzaje:

• Fundusze otwarte:

• zmienna liczba uczestników

• zmienna liczba jednostek uczestnictwa

• jednostki uczestnictwa reprezentują jednakowe prawa majątkowe

• na nasze życzenie fundusz musi jednostki umorzyć

• codziennie jest wycena

• Specjalistyczne fundusze otwarte:

• 1 i 2 sprzedają jednostki uczestnictwa, które nie są papierami wartościowymi

• istnieje możliwość określenia w statucie funduszu warunków odkupienia jednostek uczestnictwa

• powołanie organu kontrolnego - rady inwestorów

• Fundusze zamknięte - emitują certyfikaty inwestycyjne, które są papierami wartościowymi i przedmiotem obrotu na rynku wtórnym:

• Emisja jest ograniczona

• Wielkość kapitału jest stała

• Wartość takiego certyfikatu jest o wiele wyższa (od 1000 zł do 10000 zł)

• Koszty, jakie ponosimy - trzeba mieć rachunek papierów wartościowych

• Polityka bardziej ryzykowna

• Wyższa stopa zwrotu

• Ekonomiczne:

• Można je podzielić według stopnia ryzyka:

• Akcyjne

• Obligacyjne

• Fundusze polskich akcji

• Fundusze akcji zagranicznych

• Fundusze mieszane

• Fundusze stabilnego wzrostu

• Fundusze polskich papierów dłużnych

• Fundusze papierów dłużnych w euro i dolarach

• Fundusze pieniężne

• Fundusze gotówkowe

• Liczba funduszy rośnie z roku na rok: dominują mieszane i stabilnego wzrostu

• Fundusze emerytalne - system ma charakter zindywidualizowany - każdy uczestnik ma dwa indywidualne konta emerytalne:

• W publicznym ZUS-ie 12,22% - on nie wykorzystuje rynków finansowych, wszystkie środki są wydawane na wypłatę emerytur

• 7,3% - idzie do OFE - to nas interesuje, bo środki w całości trafiają na rynek finansowy:

• 60% składek mają inwestować w skarbowe papiery wartościowe

• 40% można inwestować w akcje spółek giełdowych (poza granicami RP)

• OFE tworzą Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE), majątek OFE musi być wyodrębniony od majątku PTR, bo OFE nie ma zdolności upadłościowej

29.03.2011

Wykład 3

1. Fundusze emerytalne:

• W tej chwili będzie wpływało do nich około 2%, a do tej pory wpływało 7%.

• Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe:

• Mają małe znaczenie

• Jest ich ponad 300

• Niewiele z nich ma jakiekolwiek znaczenie

• 5% funduszy posiada 80% aktywów

• Największy - Aviva

• Fundusze venture kapital:

• Fundusze wysokiego ryzyka,

• Duże ryzyko, możliwość dużej straty

• Duży koszt korzystania z funduszy

• Oferują doradztwo

• Fundusz może nawet przejąć podmiot, który uzdrowił, bo przejmuje dużą część firmy

• Rocznie kilkadziesiąt firm 20-30 korzysta z tych funduszy

• Wartość inwestycji 0,035 PKB

• Inwestor - ten uczestnik rynku finansowego, który dokonuje aktów kupna, sprzedaży instrumentów rynku finansowego.

• Ogół inwestorów można podzielić na:

• Inwestorów indywidualnych:

• Lokują na rynku finansowym swoje zasoby samodzielnie.

• Skala inwestycji jest niewielka, brak systematyki inwestowania (przypadkowość)

• Liczebnie jest bardzo wielu inwestorów indywidualnych, co znacznie poprawia płynność rynków finansowych.

• Inwestorów instytucjonalnych:

• Najwięksi instytucje finansowe jak również skarb państwa

• Mają bardzo duże kapitały do dyspozycji, które są do zainwestowania

• Mają silną pozycję na rynku finansowym,

• Mogą przeprowadzać transakcje niedostępne dla inwestorów instytucjonalnych,

• Mają taniej niż inwestorzy indywidualni

• Cechy różniące inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych:

• Wielkość posiadanych środków

• Cel inwestowania (indywidualni, - aby pieniądz nie tracił na wartości, instytucjonalni - inwestują, aby maksymalizować zyski)

• Poziom wiedzy na temat inwestowania

• Możliwości oddziaływania na rynek finansowy (indywidualni - nie są w stanie wpływać na rynek, natomiast instytucjonalni mogą)

• Emitenci:

• Są po to, aby zebrać kapitał, który jest potrzebny do działania

• Pieniądz chce się zebrać bezpośrednio z rynku

• Rynek emitenta - pierwotny rynek finansowy (Emitent zbiera kapitał)

• Na rynku pierwotnym kupuje się po cenie emisyjnej

• Cena emisyjna - cena nominalna = aggio

• Emitenci chcą sprzedać jak najdrożej

• Wtórny rynek finansowy - inwestorzy obracają na nim walorami, po cenie rynkowej, rynek określa wartość.

• Podmioty dyscypliny rynkowej:

• Dyscyplinę rynkową sprawują głównie kapitałodawcy, Np:

• Akcjonariusze

• Deponenci

• Nabywcy obligacji skarbowych

• Opierają się na ogólnie dostępnych informacjach, które przedstawia Emitent

• Podmioty muszą dbać o to, aby kapitałodawca był zadowolony

• Podmioty sprawujące dyscyplinę regulacyjną:

• Mogą monitorować działalność instytucji finansowych, mając wgląd do informacji poufnych

• Bank centralny

• Instytucje gwarancyjne:

• BFG - Bankowy Fundusz Gwarancyjny

• UFG - Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny

• System rekompensat

• Organy nadzoru finansowego - nadzór jest po to, aby monitorować poczynania podmiotów rynku finansowego i ograniczać zbyt ryzykowne decyzje.

• 3 modele nadzoru w Unii Europejskiej:

• Jeden wymóg - nadzór ma być sprawowany efektywnie

• Nadzór zintegrowany - dominował do końca 2009 roku, w UE, w 2010 zaczęły się zmiany (odchodzenie na korzyść nadzoru mieszanego) - był w 15 na 27 krajów, UE, w tym w Polsce - nad całym rynkiem finansowym i nad wszystkimi instytucjami rynku finansowego czuwa jeden nadzorca, który ma duże kompetencje i różne piony w swojej organizacji. Zmiana modelu nie wiele daje, bo i tak ci sami ludzie sprawują nadzór.

• Nadzór mieszany - dwóch nadzorców kontroluje rynek finansowy, zazwyczaj jednym z nadzorców jest nadzorca bankowy - do tej pory były tylko 4 kraje, w których ten nadzór funkcjonował.

• Sektorowy nadzór finansowy - funkcjonował w 8 krajach UE, są 3 bądź więcej organy nadzoru (finansowy, ubezpieczeniowy, rynek kapitałowy)

• Wyjątek stanowi Francja - odrębnie jest sprawowany nadzór finansowy, ubezpieczeniowy, a nad sektorem bankowym nadzór sprawują 4 instytucje.

• Segmentacja rynku finansowego:

• Jest wiele kryteriów podziału:

• I kryterium segmentacji - funkcje rynku finansowego:

• Rynek walutowy

• Rynek pieniężny

• Rynek kapitałowy - pozwala zbierać kapitał inwestycyjny

• Rynek kredytowy

• Rynek pozabilansowych instrumentów finansowych

• II kryterium - przedmiot transakcji:

• Rynek walutowy

• Rynek instrumentów udziałowych

• Rynek instrumentów dłużnych

• Rynek pochodnych instrumentów finansowych (derywatów)

• Ich wartość zależy od wartości instrumentu bazowego, rynek dużo bardziej rozwinięty niż rynek akcji.

• III kryterium - wartość pojedynczej transakcji:

• Rynek detaliczny

• Rynek hurtowy

• IV kryterium - sposób wykorzystania instrumentów finansowych:

• Rynek pierwotny

• Rynek wtórny

• V kryterium - okres zapadalności zobowiązania finansowego:

• Rynek krótkoterminowy - rynek pieniężny

• Rynek długoterminowy - rynek kapitałowy

• VI kryterium - stopień formalizacji rynku:

• Rynek zinstytucjonalizowany

• Rynek niezinstytucjonalizowany

• Najstarszy segment rynku finansowego - rynek pieniądza bankowego.

• Transakcja finansowa - umowa zawarta między stronami o świadczenie usług finansowych.

• Grupy transakcji finansowych:

• Transakcje natychmiastowe (kasowe, spot) - transakcja rozliczana w chwili jej zawarcia, bądź najpóźniej drugiego dnia po jej zawarciu. W zasadzie są wolne od ryzyka.

• Transakcje terminowe - ich istotą jest to, że termin ich realizacji jest w przyszłości, ale cena realizacji transakcji jest ustalona już dziś. Np. ustalamy, że za miesiąc sprzedamy 1 mln dolarów, ale ustalamy już dzisiaj kurs, po którym sprzedamy - dzięki temu możemy utracić korzyści.

• Transakcje zabezpieczające - można zabezpieczyć się przed ryzykiem niekorzystnej zmiany ceny. Są dużo mniej popularne niż II typ. Transakcje hedgingowe - polegają na zawarciu takiej umowy, w której następuje transfer ryzyka tej transakcji na osobę trzecią.

• Sprzedażowe (shorthedge) - polega na ochronie spadku ceny poprzez sprzedaż instrumentu finansowego w transakcji terminowej. Podmiot zabezpieczający zajmuje w tym przypadku na rynku terminowym pozycje krótką.

• Zakupowe (longhedg) - polega na ochronie ryzyka wzrostu ceny poprzez zakup instrumentu finansowego w transakcji terminowej. Podmiot zabezpieczający zajmuje w tym przypadku na rynku terminowym tzw. pozycje długą.

• Transakcje spekulacyjne - dominują, polegają na przejęciu ryzyka z inwestycji w instrumenty finansowe celem osiągnięcia ponad przeciętnego zysku w przyszłości w skutek wahań cen na rynku finansowym. Dwa rodzaje:

• Spekulacja na spadek cen (bear speculation) - sprzedajemy instrument finansowy w nadziei na spadek cen i ponownie go odkupujemy, gdy cena rzeczywiście spada.

• Spekulacja na zwyżkę cen (bull speculation) - kupujemy instrument finansowy, a następnie sprzedajemy go, gdy cena instrumentu wzrośnie.

Transakcje arbitrażowe - nie zdarzają się często, ale można na nich dużo zarobić, okazje do ich zawierania nie są zbyt częste, wykorzystuje się różnicę cen pomiędzy takimi samymi (zbliżonymi) instrumentami finansowymi, ale na różnych rynkach. Jak już są takie możliwości to w krótkim okresie czasu dostarczają duże korzyści

12.04.2011

Wykład 4

1. Instrumenty finansowe:

• Innymi pojęciami posługuje się ustawa o obrocie instrumentami finansowymi, a inaczej ustawa o finansach publicznych

• Przyjmujemy klasyfikacje wg ustawy o obrocie instrumentami finansowymi

• Instrumenty finansowe - klasyfikacja ustawowa:

• Pojęcie szersze niż papiery wartościowe

• Papiery wartościowe:

• Akcje

• Prawa poboru

• Prawa do akcji

• Warranty subskrypcyjne

• Kwity depozytowe - takie zblokowane akcje

• Obligacje

• Listy zastawne - emitowane przez baki hipoteczne (hipoteczne, publiczne)

• Certyfikaty inwestycyjne

• Instrumenty niebędące papierami wartościowymi - instrumenty wartościowe, wobec których nie powinno używać się pojęcia papier wartościowy:

• Instrumenty rynku pieniężnego:

• Bony skarbowe

• Bony pieniężne

• Bony komercyjne

• Certyfikaty depozytowe

• Jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych:

• Finansowe kontrakty terminowe:

• Forward

• Futures

• Swapy

• Opcje

• Pochodne instrumenty towarowe

• Maklerskie instrumenty finansowe - kupowane za pośrednictwem domów maklerskich:

• Papiery wartościowe

• Instrumenty rynku pieniężnego

• Jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych

• Derywaty

• Podział instrumentów według praw majątkowych w nich zawartych:

• Wierzycielskie - dłużne (Np. kredyt, obligacja)

• Udziałowe - własnościowe (Np. akcje, udziały)

• Pochodne (Np. swapy)

• Nowoczesne aktywa (instrumenty) finansowe - cechują się wysoką innowacyjnością (Np.

• sekurytyzacja aktywów - zjawisko znane na świecie, ale w Polsce jeszcze nie popularne, opłaca się jeśli sekurytyzuje się aktywa o wartości co najmniej 50 mln dolarów - przekształcanie aktywów podmiotu o sparametryzowanej charakterystyce w papiery wartościowe które stają się przedmiotem obrotu a których zabezpieczeniem (wykupu) są strumienie gotówki generowane przez te aktywa (wierzytelności),

• Podmioty biorące udział w sekutytyzacji:

• Aranżer - podmiot, który inicjuje program sekurytycacji (Np. przedsiębiorstwo, bank) żeby uzyskać gotówkę

• Spółka celowa - podmiot, na który aranżer przenosi aktywa (głównie wierzytelności), a spółka celowa na ich bazie emituje dłużne papiery wartościowe

• Pierwotni dłużnicy - podmioty, na których ciąży zobowiązanie wobec aranżera, ale realizacja płatności tych zobowiązań następuje na rzecz spółki celowej jako nowego właściciela, który nabył wierzytelności od aranżera.

• Inwestorzy - podmioty, które kupują wyemitowane przez spółkę celową dłużne instrumenty finansowe dostarczając w te sposób kapitału aranżerowi

• Agent płatniczy - najczęściej jest nim bank - organizuje emisję instrumentów finansowych, administruje płatnościami, które są związane z sekurytyzowanymi wierzytelnościami

• Agencje (Firmy) ratingowe - mają ocenić ryzyko, ograniczyć ryzyko związane z transakcją, (w przypadku kryzysu z 2008 roku nie sprawdziły się) badają:

• Spółkę celową

• Działalność aranżera

• Agenta płatniczego

• Jakość wierzytelności, które stanowią zabezpieczenie emisji

• Istnieją 2 rodzaje serurytyzacji:

• Pozabilansowa (właściwa) - oznacza, że aranżer sprzedaje wierzytelności (swoje aktywa) spółce celowej, gdy sprzedajemy aktywa spółce celowej następuje oddzielenie ryzyka kredytowego wierzytelności i aranżera.

• Bilansowa - niepolecana - spółka celowa przejmuje ryzyko sekurytyzowanych wierzytelności, a nie same wierzytelności.

• fundusze prime aquity, venture capital - fundusze inwestujące w przedsiębiorstwa o dobrej kondycji, ale wprowadzające na rynek nowy produkt lub usługę (nie wiadomo jaki będzie efekt)

• Odmianą bardziej ryzykowną jest fundusz venture capital - wchodzący do upadających pomiotów, aby utrzymać je na rynku - wchodzą z dużym kapitałem i doświadczeniem - po uzdrowieniu fundusze często przejmują firmy, które uzdrowiły.

• Są różne kryteria klasyfikacji:

• Źródło kapitału, którym dysponują:

• Finansowane przez rynek kapitałowy - kapitał ściągany bezpośrednio z rynku - prowadzą swobodną politykę inwestycyjną, dążąc do zysku.

• Finansowane ze środków publicznych - mniej niezależne, zazwyczaj nakazuje się im promowanie pewnych inwestycji

• Finansowane kapitałem instytucji komercyjnych - dawcą kapitału może być Np. bank, przedsiębiorstwo, fundusz inwestycyjny

• Zasięg terytorialny działalności funduszu:

• Regionalne - w określonym regionie

• Krajowe - cały kraj i wszystkie branże na terenie kraju

• Globalne - fundusze międzynarodowe (często wybierają sobie jakiś konkretny region świata)

• Przedmiot aktywności inwestycyjnej:

• Uniwersalne

• Specjalistyczne - finansowanie konkretnej branży itp.

• Forma organizacyjna:

• Umowne - przeważają na świecie, składają się z dwóch podmiotów, jeden odpowiada za pozyskiwanie kapitału dla funduszu, drugi odpowiada za politykę inwestycyjną - łączy je umowa (stąd nazwa)

• Statutowe - jeden podmiot posiada całkowita kontrolę nad działalnością funduszu

• Metoda pozyskiwania kapitału przez fundusz:

• Otwarte - pozyskuje kapitał przez sprzedaż nieokreślonemu inwestorowi w sposób ciągły jednostek uczestnictwa (często zmienia się struktura kapitałodawców), trudniej utrzymać stabilność finansową funduszy (działają jak FI otwarte)

• Zamknięte - emitują udziały, akcje skierowane do określonej grupy, tworzy się je na określony okres czasu (działają jak FI zamknięte)

• nowe (nietypowe) konstrukcje prawne funduszy inwestycyjnych - można tworzyć specjalne konstrukcje, we wszystkich mogą się pojawić:

• fundusze parasolowe - fundusze z wydzielonymi subfunduszami, każdy może realizować własną politykę inwestycyjną, ale osobowość prawną ma tylko fundusz, subfundusze nie posiadają osobowości prawnej.

• fundusze podstawowe i powiązane - fundusz podstawowy emituje jednostki uczestnictwa, bądź certyfikaty inwestycyjne, dla funduszy z nim powiązanych, ich polityka inwestycyjna musi być spójna, realizują jednorodną politykę inwestycyjną, ale mogą coś różnicować (Np. opłaty)

• fundusze z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa

• dodatkowo mogą działać tzw.: fundusze funduszy - tylko w specjalistycznych otwartych - fundusz inwestycyjny tworzy portfel inwestycyjny, złożony wyłącznie z tytułów uczestnictwa w innych funduszach, może kupować jednostki w TFI

• Tylko dla funduszy zamkniętych:

• Fundusze aktywów niepublicznych - fundusze, które muszą, co najmniej 80% swoich środków zainwestować w aktywa niepubliczne (bardziej ryzykowne).

• Fundusze portfelowe - zamknięte działające jak otwarte, ciągle emituje się certyfikaty inwestycyjne.

• Fundusze sekurytyzacyjne - fundusz inwestycyjny pełni funkcje spółki celowej i emituje certyfikaty inwestycyjne na bazie wierzytelności.

• transakcjie split readindu - kontrakt na różnicę pomiędzy najwyższym i najniższym notowanie instrumentu finansowego w danym czasie (momencie czasu) wyznaczoną przez firmę, która oferuje usługi split readingu. Przeprowadza się je głównie na:

• kursach walutowych

• akcjach

• indeksach giełdowych

• towarach

• asset menagement - zarządzanie aktywami - nie mylić z

• „prima makingiem” polegającym na tym, że bank zarządza aktywami finansowymi

• „asset management” - zarządzanie aktywami finansowymi i nie finansowymi.

• Doradców inwestycyjnych jest w Polsce niewielu, - około 300, ale dużo zarabiają ok. 40 000, - musza zdawać egzamin państwowy przed KNF

• Doradca finansowy - każdy się może tak nazwać, nie ma uregulowania prawnego

• Przeprowadzanie transakcji na rynku finansowym to ryzyko:

• Trzeba sobie z tego zdawać sprawę

• Nie jest to jedno ryzyko, ale szereg ryzyk

• Ryzyko można podzielić na:

• Jakościowe - trudniej przewiedzieć jego wystąpienie:

• prawne - częste zmiany w prawie,

• organizacyjne - ryzyko błędów ludzi

• Ilościowe:

• Kredytowe - ryzyko, że Emitent nie wywiąże się ze zobowiązań, które zaciągnie, aby się go ustrzec trzeba mierzyć zdolność do regulacji zobowiązań

• Rynkowe - ryzyko niekorzystnej zmiany ceny instrumentu finansowego:

• Walutowe - zmian kursu waluty

• Ryzyko zmiany stopy procentowej

• Ryzyko zmiany ceny papieru wartościowego (Np. akcji)

• Trzeba zarządzać właściwie ryzykiem, należy je:

• Monitorować

• Mierzyć

• Kontrolować

• Ograniczać

10.05.2011

Wykład 5

Temat: Rynek pieniężny, rynek walutowy.

1. Rynek pieniężny - jest to rynek mający specyficzny przedmiot obrotu:

• Towarem jest pieniądz - ma swoją zmienną w czasie wartość

• Służy do dokonania wyceny wartości pieniądza w czasie

• Obrót pieniądzem może mieć postać wielu operacji:

• Depozytowo-operacyjnych

• Depozytowo-kredytowych - na rynku detalicznym

• Na rynku pieniężnym obraca się również krótkoterminowymi dłużnymi instrumentami finansowymi, które nie mają statusu papierów wartościowych.

• Obligacje skarbowe i bony skarbowe - są papierami wartościowymi.

• Cechy rynku pieniężnego:

• Jest to rynek zależny od banku centralnego i kontrolowany przez bank centralny - w dużym stopniu

• BC ustala stopy procentowe

• Cena instrumentów finansowych rynku pieniężnego w dużej mierze zależy od wysokości deficytu budżetowego

• Jeżeli musimy jako skarb państwa wyemitować dużo papierów skarbowych należy dać większe oprocentowanie, aby były atrakcyjne

• deficyt budżetowy w Polsce w 2012 roku wyniesie 35 mld i będzie mniejszy niż w 2011 roku

• Jest to rynek, który jest źródłem utrzymania płynności wszystkich podmiotów (na optymalnym poziomie)

• Jest miejscem kształtowania bazowych stóp procentowych (ustala i ogłasza je bank centralny - jego organ rada polityki pieniężnej - stopy: referencyjna, lombardowa, depozytowa)

• Jest to rynek, który wyznacza poziom kursów walutowych

• Segmenty rynku pieniężnego (4):

• Rynek międzybankowy - największy segment

• Rynek krótkoterminowych instrumentów finansowych (bonów skarbowych, bonów komunalnych, bonów pieniężnych NBP, bonów komercyjnych, kwitów, certyfikatów depozytowych, czeków, weksli)

• Rynek krótkoterminowych dłużnych instrumentów finansowych

• Detaliczny rynek depozytowo-kredytowy

• Rynek wierzytelności (faktoring, forfighting, wykup wierzytelności leasingowych, obrót wierzytelnościami uregulowany w kodeksie cywilnym)

• Rynek międzybankowy:

• Uczestnikami rynku są tylko banki

• Jest to rynek hurtowy

• BC prowadzi operacje otwartego rynku - jest to przepływ pieniądza

• Zbiera nadpłynność albo

• Zwiększa płynność

• Kredyt redyskontowy

• Kredyt techniczny - jedyny kredyt BC, który nie jest oprocentowany - na 1 dzień

• Przepływ między BC i bankami komercyjnymi

• Przepływy między bankami komercyjnymi

• Rynek wolnych środków płynnych systemu bankowego

• Podstawowy rynek inwestycyjny dla banków nadwyżkowych

• Podstawowy rynek refinansowy dla banków deficytowych (mających deficyt płynności)

• Rynek ten jest źródłem ryzyka

• Operacje depozytowo-lokacyjne rynku międzybankowego:

• Depozyt międzybankowy - przyjęcie przez bank od innego banku określonej kwoty po określonej stopie i na określony termin

• Lokata międzybankowa - udzielenie jednemu bankowi prze inny bank pożyczki po określonej stopie i na określony termin

• Operacje są niezabezpieczone - bank który pożycza musi znać dobrze sytuację banku któremu pożycza

• Rynek międzybankowy jest nieregulowany

• Każdy bank ma swoją centralę, w której jest departament zarządzania płynnością, w którym pracują dealerzy:

• Dbają oni o utrzymanie płynności banku

• Jeśli bank poszukuje pieniądza - dealer dzwoni do banków, albo kontaktuje się przez platformę elektroniczną podaje kwotę i czas od banków otrzymuje kwotowanie, czyli ofertę stopy

• Wybieramy sobie najlepszą ofertę sygnalizujemy to bankowi spisujemy umowę finalizujemy umowę przepływ pieniądza

• Rodzaje operacji depozytowo-lokacyjnych przeprowadzanych na rynku pieniężnym:

• Operacje depozytowo-lokacyjne dzienne:

• Over night - operacja trwa od dziś do następnego dnia roboczego

• Tomorrow next - operacja trwa od jutrzejszego dnia roboczego do pojutrza, czyli następnego dnia roboczego (dnia spot)

• Spot next - operacje trwają od pojutrza do popojutrza

• Operacje depozytowo-lokacyjne terminowe (operacje forward)

• Forward - zaczynają się po dniu spot i kończą się w dniu, który ustalą sobie banki:

• 1 tydz., 2 tyg., 1 mies., 3 mies. 6 mies. 1 rok

• Indeksy rynku lokat międzybankowych:

• WIBOR - roczna stopa procentowa, po jakiej bank jest skłonny udzielić kredytu innemu bankowi

• WIBID - stopa, jaką bank jest gotów zapłacić za depozyt przyjęty od innego banku

• Stopa WIBOR jest zawsze wyższa niż WIBID

• Rozpiętość między tymi stopami nie może być większa 0,3%, lub 0,2%

• Stawki ustala się codziennie o 11.00 w każdy dzień roboczy

• Banki będące dealerami rynku pieniężnego (mające taki status) biorą udział w procedurze fixingu, podają swoje stawki orientacyjne (referencyjne, a nie transakcyjne), odrzuca się najwyższe i najniższe i z reszty oblicza się średnią

• Stawka POLONIA - pokazuje rzeczywistą stawkę, banki podają tylko te transakcje, które były realizowane po stawkach referencyjnych, stawka podawana jest codziennie o 18.00

• Publikuje się ją od 2005 roku

• Wprowadzono ją, bo w krajach strefy euro jest EONIA, a w Wielkiej Brytanii jest SONIA,

• Rynek walutowy:

• Waluta - miernik wartości i środek regulowania płynności w transakcjach międzynarodowych, czyli środek rozliczeniowy.

• Waluta krajowa - jednostka monetarna danego kraju

• Waluta zagraniczna - środek płatniczy innego kraju, innego/obcego państwa

• Aby wejść do strefy EURO trzeba spełnić warunki kondyngencji

• Dolar - jest najważniejszą, chociaż nie najsilniejszą walutą na świecie

• W dolarach jest najwięcej depozytów

• EURO - jest natomiast drugą z najważniejszych walut, a trzecią jest JEN, (ale jest dużo dalej)

• Rynek walutowy - miejsce gdzie można zamienić jedną walutę na inną, jest to miejsce spekulacji.

• Jest to miejsce interwencji banku centralnego

• Rynek zdecentralizowany:

• Technicznie

• Elektronicznie

• Nie ma parkietów, centrów, maklerów - wszystko załatwiane jest drogą elektroniczną

• Nie ma ograniczeń czasowych - jedyny z takich rynków, transakcje możemy realizować całą dobę.

• Jeżeli kupujemy waluty - przyjmujemy pozycje długą

• Jeżeli sprzedajemy waluty - zajmujemy pozycje krótką

• Jeżeli obracamy walutami - musimy dokonywać tego po kursie

• Kurs walutowy - cena, za która można kupić lub sprzedać jedną walutę za inną

• Wyrażenie jednostki monetarnej jednej waluty w jednostkach monetarnych innej waluty

• Kurs walutowy podaje się dwustronnie

• Publikujemy cenę kupna

• Publikujemy cenę sprzedaży

• Korzystamy ze standardu ISO

• BID - cena, po której kwotujący kupuje walutę bazową

• OFFER - cena, po jakiej kwotujący sprzedaje walutę bazową

• Np. EUR/PLN

• 3,7990/3,8100

• Oznacza to, ze kwotujący Np. bank kupuje 1 EURO za 3,7990 zł, natomiast kwotujący sprzedaje 1 EURO za 3,8100 zł.

• EURO - waluta bazowa

• PLN - waluta kwitowana

• Notowania zazwyczaj podawane są do 4 miejsc po przecinku.

• Typy kursów walutowych:

• Kurs względnie stały, ma 2 odmiany - albo kurs stoi albo zmiany są z góry ustalane, nie jest to zbyt popularne, aby sobie na to pozwolić należy mieć duże rezerwy

• Kurs stały w okresach wieloletnich

• Kurs stały pełzający

• Kurs zmienny, ma 2 odmiany: - rynek decyduje jak kształtuje się kurs danej waluty (popyt i podaż), państwo nie ustala kursów walutowych

• Kurs zmienny regulowany - pozostawia się BC możliwość interwencji na rynku walutowym, aby chronić walutę krajową przed deprecjacją lub asocjacją.

• Kurs swobodnie zmienny - praktycznie nie występuje, tylko rynek decyduje o kursie i nikt nie ma możliwości interwencji.

• Parytet - kurs walutowy w stosunku do innej znaczącej na świecie waluty.

• Uczestnicy rynku walutowego:

• Bankowi dealerzy (Banki)

• Nie bankowi dealerzy

• Nie tylko działają na własny rachunek, mogą świadczyć usługi wymiany walut na zlecenie klientów

• Bank centralny

• Administracja skarbu państwa

• Mogą ukierunkować rynek

• Nie działają na rynku w celach spekulacyjnych, ale realizują politykę rzadową i państwową

• Spekulanci

• Arbitrażyści - rzadko zawierają transakcje, czerpią zysk z różnic cen

• Celowo podejmują ryzyko, żeby czerpać z tego korzyści

• Osoby fizyczne

• Firmy

• Importerzy

• Eksporterzy

• Typy transakcji:

• Natychmiastowe - rynek spot, transakcje kasowe:

• Rozliczane w dniu zawarcia transakcji, albo najpóźniej w ciągu 2 dni roboczych po dniu zawarcia transakcji, nie ma ryzyka

• Terminowe - rynek forward:

• Dziś zawiązujemy transakcję ustalając:

• Warunki transakcji

• Termin transakcji

• W celach zabezpieczenia się przed ryzykiem niekorzystnej zmiany ceny

• W celach arbitrażowych

• W celach spekulacyjnych

24.05.2011

Wykład 6

1. Podział rynku walutowego (2 segmenty):

• Natychmiastowy rynek walutowy - tzw. rynek spot - rynek, na którym wymieniamy określoną ilość waluty na inną, znamy kurs, bo ustalany jest w momencie zawierania transakcji, a rozliczenie musi nastąpić najpóźniej w 2 dniu roboczym po dniu zawarcia transakcji.

• Nazywany jest rynkiem kasowym

• Rynek terminowy zwany rynkiem forward - dokonujemy transakcji walutowych po kursie ustalonym w dniu zawarcia kontraktu, ale termin realizacji tego kontraktu dotyczy przyszłości (odleglejszej niż 2 dni robocze od dnia zawarcia transakcji).

• Typy transakcji na rynku walutowym:

• Heddingowe - zabezpieczające

• Spekulacyjne

• Arbitrażowe

• Spekulacyjne i Arbitrażowe pozwalają pomnożyć zyski

• Operacje na rynku walutowym:

• forward

• futures

• swap

• opcje

• warianty opcyjne

Temat: Rynek kapitałowy.

4. Rynek kapitałowy - rynek długoterminowych kapitałów, których termin zapadalności przekracza rok.

• Jest to miejsce tworzenia długoterminowych kapitałów, oraz miejsce przepływu tych kapitałów, przy czym kapitały te służyć mogą:

• Finansowanie działalności rozwojowej przedsiębiorstw

• Finansowanie jednostek samorządu terytorialnego (również finansowanie ich rozwoju)

• Finansowanie deficytu budżetowego

• Struktura polskiego rynku kapitałowego:

• Publiczny rynek zorganizowany:

• Publiczny - rynek, na którym emitent papierów wartościowych proponuje nabycie papierów wartościowych przy wykorzystaniu mas mediów, co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi.

• Zorganizowany - wyodrębniony organizacyjnie i finansowo system regularnego obrotu cechujący się jednakowymi warunkami zawierania transakcji, oraz powszechnością i równością dostępu do informacji o tych transakcjach.

• Rynek regulowany - jest najważniejszą częścią rynku publicznego, jest on bardzo oficjalny. Jest to działający w sposób stały system obrotu instrumentami finansowymi dopuszczonymi do obrotu zapewniający inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej przy kojarzeniu ofert kupna, sprzedaży. A także zapewniający jednakowe warunki zawierania transakcji.

• Rynek giełdowy - najsilniejszy segment rynku regulowanego. Największe giełdy na świecie: Nowojorska, Tokajska, Londyńska.

• Prowadzi - Giełda papierów wartościowych S.A.

• Rynek pozagiełdowy:

• Prowadzi - Bond Spot S.A.

• Towarowy rynek instrumentów finansowych

• Rynek nieregulowany (alternatywny system obrotu)

• Rynek akcji New Connect

• Rynek Catalyst - rynek obligacji

• Rynek niepubliczny prywatny - rynek, na którym emitent papierów wartościowych proponuje nabycie papierów wartościowych, do co najwyżej 99 osób

• Krajowy depozyt papierów wartościowych - centralny depozyt papierów wartościowych pozostający w zorganizowanym obrocie w Polsce.

• Jest spółką akcyjną

• Jest 3 udziałowców - w równych częściach:

• GPW w Warszawie

• Skarb państwa

• NBP

• Uczestnicy:

• Emitenci papierów wartościowych

• Instytucje finansowe, które pośredniczą w obrocie papierami wartościowymi

• Domy maklerskie

• Banki (inwestycyjne)

• Zagraniczne instytucje depozytowo-rozliczeniowe

• Zadania:

• Rejestracja papierów wartościowych (instrumentów finansowych) dopuszczonych do obrotu na kontach depozytowych uczestników

• Nadzór nad zgodnością wielkości emisji papierów wartościowych danego emitenta z liczbą jego papierów wartościowych w obrocie

• Obsługa realizacji zobowiązań emitentów wobec inwestorów

• Rozliczanie transakcji, które są zawierane na rynku papierów wartościowych

• Obsługa przepływów pomiędzy OFE

• Zarządzenie systemem rekompensat - instytucją gwarantującą środki inwestorom jak Np. upadnie dom maklerski

• Domy maklerskie - działają w oparciu o ustawę o obrocie instrumentami finansowymi. Podmiot z siedzibą na terytorium RP uprawniony do prowadzenia działalności maklerskiej.

• Wykonują zlecenia kupna, sprzedaży instrumentów finansowych:

• Na własny rachunek

• Na rachunek klientów

• Prowadzenie rachunków papierów wartościowych

• Prowadzenie rachunków pieniężnych służących do obsługi rachunku papierów wartościowych

• Rozliczanie transakcji przeprowadzonych na instrumentach finansowych

• Udzielanie pożyczek na zakup papierów wartościowych

• Doradzanie firmom w zakresie struktury kapitałowej, strategii, łączenia firm, podziału, przejmowania się wzajemnie przedsiębiorców

• Gwarantowanie emisji instrumentów finansowych

• Funkcje domów maklerskich:

• Transakcyjna - zawieranie transakcji

• Informacyjna - analizy rynku, udostępnianie ich inwestorom

• Animatora rynku - inicjowanie transakcji

• Stymulacji płynności instrumentów finansowych - angażowanie własnych środków w realizację transakcji

• Doradcza - doradztwo finansowe, inwestycyjne

• Formy prowadzenie działalności:

• Spółka akcyjna

• Spółka komandytowo-akcyjna

• Spółka zoo

• Spółka komandytowa

• Spółka partnerska,

• TYLKO NIE CYWILNA

• Prowadzenie działalności maklerskiej wymaga zezwolenia KNF

• Dom maklerski to nie biuro maklerskie:

• Zakres czynności jest ten sam,

• Oba wymagają zgody KNF

• Różnica: biuro maklerskie - wyodrębniona organizacyjnie jednostka banku, która prowadzi działalność maklerską

• Papiery wartościowe - sztandarowe na rynku kapitałowym:

• Akcje

• Prawa związane z akcjami

• Prawa do akcji

• Prawa poboru - do objęcia nowych akcji spółki

• Prawa pierwszeństwa - pierwszeństwo w nabyciu akcji danej spółki

• Obligacje

• Certyfikaty inwestycyjne

• Kwity depozytowe

• Listy zastawne

• Hipoteczne

• Publiczne

• Grupy papierów wartościowych:

• Własnościowe (udziałowe):

• Akcje

• Certyfikaty inwestycyjne

• Kwity depozytowe

• Dłużne (wierzycielskie):

• Obligacje

• Listy zastawne

1