Metody gromadzenia danych, WSFiZ - Psychologia, V semestr, Psychologia Osobowości - ćwiczenia


METODY STOSOWANE W PSYCHOLOGII OSOBOWOŚCI

Całość metod stosowanych w psychologii osobowości można sprowadzić do czterech grup: L Life data

O Observer- report data

T Test data

S Self-report data

Life data

Observer- report data

Test data

Self-report data

OBSERWACJA

0x08 graphic
CEL OBSERWACJI

ZDOBYCIE WIEDZY O ZACHOWANIU

OBSERWACJA NAUKOWA I NIENAUKOWA

NIENAUKOWA:

NAUKOWA:

Metody obserwacji można podzielić ze względu na stopień, w jakim obserwator wkracza w sytuację obserwowaną. Z tego powodu dokonuje się rozróżnienia między obserwacją z interwencją i obserwacją bez interwencji.

  1. OBSERWACJA BEZ INTERWENCJI

Celem tego typy obserwacji jest opis zachowania, które pojawia się w sposób niesprowokowany w warunkach naturalnych. Naukowiec stosujący tę metodę jest pasywny i ogranicza się do zapisywania pojawiających się zdarzeń. Pod pojęciem warunki naturalne należy rozumieć takie warunki, w których ujawniają się powszechne zachowania i które nie zostały sztucznie stworzone.

Ważnym powodem prowadzenia obserwacji w warunkach naturalnych jest weryfikacja związków między zmiennymi, które wykazano w laboratorium psychologicznym. Obserwację bez interwencji stosujemy wówczas, gdy ze względów etycznych i moralnych eksperyment nie jest dopuszczalny. Naukowców może na przykład interesować związek pomiędzy izolacją we wczesnym dzieciństwie a późniejszym rozwojem emocjonalnym i psychicznym. Zapewne próba odebrania dzieci rodzicom, by trzymać je w izolacji dla celów badawczych spotkałaby się ze stanowczym sprzeciwem.

Przykład: Hartup badał częstość i rodzaj zachowań agresywnych przejawianych przez dzieci w wieku przedszkolnym na placu zabaw. Na podstawie obserwacji udało mu się wyróżnić agresję wrogą (skierowaną na inną osobę) od agresji instrumentalnej (służącą odzyskaniu przedmiotu, przestrzeni czy jakichś przywilejów).

  1. OBSERWACJE Z INTERWENCJĄ

Nierzadko naukowcy ingerują w naturę w celu uzyskania interesujących ich wyników bądź weryfikacji swoich teorii. Wśród najczęstszych powodów ingerencji podejmowanych przez naukowców należy wymienić:

NAJCZĘSTSZE POWODY INTERWENCJI

W zależności od powodów ingerencji możemy wyróżnić:

OBSERWACJĘ UCZESTNICZĄCĄ - obserwacja zachowania przez osobę, która również odgrywa aktywną i znaczącą rolę w sytuacji. W tak zwanej niezamaskowanej obserwacji uczestniczącej osoby badane wiedzą o obecności obserwatora. Kiedy tożsamość obserwatora nie jest znana osobom obserwowanym mówimy o zamaskowanej obserwacji uczestniczącej.

Przykład: Rosenhan (1973)

„ Osiem osób (łącznie z psychologami, pediatrą i gospodynią domową), zgłaszając się do dwunastu różnych szpitali psychiatrycznych podało fałszywe imię i nazwisko oraz wykonywany zawód. Każda z nich wymieniała te same ogólne objawy, a mianowicie słyszenie głosów. ...bezpośrednio po znalezieniu się na oddziale szpitala pseudopacjenci zaprzestali zgłaszania jakichkolwiek objawów i powstrzymywali się od zachowań odbiegających od normy...długość hospitalizacji rozciągała się od 7 do 52 dni. Przy zwalnianiu ze szpitala żadnego z pseudopacjentów nie zdiagnozowano jako zdrowego, ich schizofrenia okazała się być w fazie remisji. Kiedy pseudopacjent został już zaklasyfikowany jako schizofrenik, nadal był tak postrzegany niezależnie od swego późniejszego zachowania....”

OBSERWACJA USTRUKTUROWANA - stosuje się w celu rejestrowania zachowania, którego obserwacja w warunkach naturalnych byłaby utrudniona. Najczęściej stosują ją psychologowie kliniczni i rozwojowi. Badacz stosujący tę metodę wkracza w sytuację, wywołując interesujące go zdarzenie, co ułatwia jego zapis.

Przykład: Piaget (1896-1980)

„ W wielu swoich badaniach Piaget zapoznawał dzieci z jakimś problemem oraz kilkoma możliwościami jego rozwiązania. Jego celem było zbadanie stopnia dziecięcego rozumienia. W tym celu przybliżał dziecku problem i zadawał pytania, sondując proces jego rozumowania. Obserwacje te przyniosły bogatą wiedzę na temat przebiegu procesów poznania u dzieci i dały podstawę teorii stadiów rozwoju intelektualnego Piageta. Zadania, przed jakimi stawiał Piaget badane przez siebie dzieci, są również wykorzystywane przez naukowców badających procesy poznana u zwierząt”

EKSPERYMENT NATURALNY - w eksperymencie naturalnym badacze manipulują jedną lub wieloma zmiennymi niezależnymi w warunkach naturalnych, by określić ich wpływ na zachowanie. W większości przypadków badani nie zdają sobie sprawy, że biorą udział w eksperymencie. Często pojawia się w nim pozorant, który jest osobą poinstruowaną przez badacza i zachowuję się w określony sposób, kreując sytuację eksperymentalną.

Przykład: Crusco i Wetzel (1984)

„Badali wpływ wywierany przez dotyk na klientów restauracji. Pozorantki, pracujące jako kelnerki podczas wydawania reszty dotykały ręki lub ramienia klientów restauracji. Badacze przypuszczali, że dotyk ręki klienta będzie sprzyjał wytworzeniu się pozytywnego stosunku wobec kelnerki, dotkniecie ramienia zaś, które może zostać odebrane jako wyraz dominacji, nie będzie miało dla nich pozytywnego wydźwięku, zwłaszcza dla mężczyzn...główną zmienną zależna była wysokość napiwku. Wyniki eksperymentu wykazały, że mężczyźni ogólnie dawali wyższe napiwki niż kobiety, ale zarówno kobiety, jak i mężczyźni dawali znacznie aniżeli w sytuacji, gdy w ogóle byli dotykani. Wyniki nie przyniosły dowodów spodziewanego przez badaczy zróżnicowania reakcji na dwa rodzaje dotyku. Na klientów obu płci dotyk miał podobny wpływ”.

WYWIAD

PRZED

0x08 graphic

WSTĘPNA FAZA ROZMOWY

0x08 graphic

Pytania zawarte w zasadniczym etapie rozmowy/ wywiadu pełnią trojaką funkcję:

Należy pamiętać, że w zależności od nasilenia funkcji impresywnej w wypowiedziach, dwie pozostałe funkcje mogą ulegać zniekształceniu. Osoba badana, która pragnie zrobić dobre wrażenie na psychologu, może zniekształcać lub pomijać w wypowiedziach pewne fakty, lub też podawać nieprawdziwe informacje.

Dobrze nawiązany kontakt we wstępnej fazie rozmowy/ wywiadu, jasne i szczegółowe pytania, powracanie w rozmowie do poruszonych już tematów oraz obserwowanie reakcji niewerbalnych badanego może pomóc w uniknięciu tych trudności.

Końcowy etap następuje po uzyskaniu od badanego informacji na wszystkie podjęte tematy. Ważne jest, żeby psycholog podsumował wynik przeprowadzonej rozmowy, nie dokonując jednak oceny badanej osoby.

Polecana literatura:

J. J. Shaughnessy; E. B. Zechmeister; J. S. Zechmeister: Metody badawcze w psychologii, GWP, 2002 Gdańsk

K. Stemplewska- Żakowicz; K. Krejtz: Wywiad psychologiczny 1,3, GWP, 2005

Red. J. Strelau: Podręcznik akademicki 1,2, GWP, Gdańsk 2000

2



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Metody zbierania danych w psychologii osobowości, WSFiZ, V, Psychologia osobowości, ćwiczenia
17 - SKALA I - E ROTTERA, WSFiZ, V, Psychologia osobowości, ćwiczenia
CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH CZYNNIKÓW WG. CATTELLA, WSFiZ - Psychologia, V semestr, Psychologia O
Quiz osobowosc, WSFiZ, V, Psychologia osobowości
Temat1Metodygromadzeniadanych, Psychologia Osobowości - ćwiczenia
Temat3cdnepq-rneo, Psychologia Osobowości - ćwiczenia
KNS - Kwestionariusz Nadziei na Sukces, Psychologia osobowości (ćwiczenia)
Sylabus-psychologia osobowościWSFiZ, Psychologia Osobowości - ćwiczenia
Temat4bigfive, Psychologia Osobowości - ćwiczenia
Temat2EPQ-R, Psychologia Osobowości - ćwiczenia
16PF - PODSTAWY TEORETYCZNE I ANALIZA WYNIKÓW, Psychologia osobowości (ćwiczenia)
KWESTIONARIUSZ NADZIEI PODSTAWOWEJ, Psychologia osobowości (ćwiczenia)
17 - SKALA I - E ROTTERA, Psychologia osobowości (ćwiczenia)
Temat1Metodygromadzeniadanych, Psychologia Osobowości - ćwiczenia

więcej podobnych podstron