Program zajęć rewalidacyjnych dla ucznia klasy I Arkadiusza S.
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim
Program został opracowany na podstawie :
Zaleceń Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej określonych w orzeczeniu
o potrzebie kształcenia specjalnego
Analizy funkcjonowania dziecka w zakresie poszczególnych sfer przeprowadzonej przez wychowawcę.
Wywiadów środowiskowych z osobami znaczącymi dla dziecka ( rodzice, nauczyciele, pedagog szkolny )
Cel nadrzędny programu:
Umożliwienie dziecku z niepełnosprawnością intelektualną zdobycia wiedzy i
umiejętności na miarę jego możliwości, kształtowanie postaw otwartości i
samoakceptacji.
Cele szczegółowe:
kształtowanie pozytywnej somooceny
kształtowanie odporności emocjonalnej na niepowodzenia
kształcenie systematyczności i wytrwałości w pracy
rozwijanie sprawności manualnych
rozwijanie koordynacji wzrokowo - ruchowej
usprawnianie percepcji słuchowej
rozumienie elementarnych pojęć matematycznych
usprawnianie procesów pamięci i myślenia
rozwijanie zdolności koncentracji uwagi
Metody wykorzystywane podczas realizacji powyższego programu:
elementy metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne;
elementy metody - Pedagogika zabawy;
elementy metody Dobrego startu wg M. Bogdanowicz;
elementy metody kinezjologii edukacyjnej P. Denisona
Środki dydaktyczne:
komputer z odpowiednio dobranymi programami np. „Klik uczy czytać”, „Smerfowe przedszkole - myśl i pamiętaj, kształty i kolory” „Moje pierwsze zabawy matematyczne”, „ Owoce i warzywa”.
ćwiczenia z czasopism dla dzieci „Miś”, „Świerszczyk”
drewniane stemple obrazkowe, literowe, cyfrowe
klocki obrazkowe, mozaikowe, konstrukcyjne
zestawy obrazków o różnej treści i rozmaitych cechach umożliwiających klasyfikację
układanki mozaikowe, obrazkowe
patyczki kolorowe, instrumenty muzyczne, materiały do prac plastycznych
domino obrazkowe, literowe, sylabowe
historyjki obrazkowe
obrazki tematyczne
Zasady prowadzenia zajęć:
Stworzenie warunków poczucia bezpieczeństwa, życzliwej pomocy
Kształtowanie pozytywnej atmosfery
Dostosowanie rodzaju prowadzonych zabaw i ćwiczeń do indywidualnego tempa rozwoju i możliwości dziecka.
Powolne, systematyczne przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych.
Mobilizowanie dziecka do samodzielności i aktywności.
Pobudzanie motywacji i chęci do wysiłku poprzez stosowanie różnorodnych i ciekawych ćwiczeń.
Dostosowanie czasu trwania poszczególnych ćwiczeń do wydolności dziecka
Stworzenie odpowiednich warunków oraz maksymalne wykorzystanie naturalnego potencjału dziecka do usprawniania zaburzonych funkcji.
Obserwacja poziomu osiągnięć ucznia:
Poziom osiągniętych przez dziecko umiejętności będzie odnotowany w
kwestionariuszu obserwacyjnym rozwoju dziecka, który obejmuje trzy okresy
obserwacji:
Wstępna obserwacja - przewidziana w początkowym okresie działań rewalidacyjnych.
Druga obserwacja - przeprowadzona w trakcie rewalidacji, będąca sprawdzianem zarówno celowości, trafności dobranych ćwiczeń, jak i osiągniętych przez dziecko umiejętności.
Trzecia obserwacja - przewidziana na zakończenie określonego programem etapu rewalidacji, będąca końcowym sprawdzeniem poziomu rozwoju psychoruchowego dziecka.
Uwagi z dokonanych obserwacji będą prowadzone w formie opisowej. Zostaną
zweryfikowane i wykorzystane do ustalenia dalszego plany pracy z dzieckiem.
Termin realizacji programu:
II semestr roku szkolnego 2004/2005 ( 2 godz. tygodniowo)
Rodzaje ćwiczeń stosowanych w ramach zajęć rewalidacyjnych
Ćwiczenia manualne i grafomotoryczne wspomagające proces nauki pisania
Modelowanie w glinie i plastelinie:
Rozcinanie papieru po liniach prostych, łamanych, ukośnych i falistych
Wykonanie wycinanek płaskich z wykorzystaniem różnorodnych materiałów i faktur
Wykonanie wycinanek przestrzennych z elementami papieroplastyki ( wykorzystanie „origami”)
Wydzieranie z papieru zaplanowanych form
Zamalowywanie małych przestrzeni kredkami np. obrazków w książeczkach do malowania.
Wypełnianie konturów małymi kreseczkami stawianymi poziomo, pionowo, ukośnie
Łączenie wyznaczonych punktów linią ciagłą.
Pogrubianie konturu, czyli wodzenie po wzorze.
Prowadzenie linii między dwiema liniami, np. „wędrówka w labiryncie”
Zamalowywanie małych pól według oznakowania.
Rysowanie znaków graficznych po zakropkowanych wzorach
Obrysowywanie szablonów od wewnątrz i zewnętrznie.
Rysowanie szlaczków i kształtów literopodobnych oraz liter na gładkiej kartce
Rysowanie szlaczków i kształtów literopodobnych oraz liter w liniaturze szerszej, a potem odpowiadającej liniaturze zeszytu:
- pogłębianie konturu
- dokończenie zaczętego wzoru
- samodzielne rysowanie różnorodnych wzorów
Ćwiczenia percepcji słuchowej
Ćwiczenia wrażliwości słuchowej, różnicowanie dźwięków nie wchodzących w skład mowy ludzkiej, ćwiczenia rytmizujące
- wysłuchiwanie, różnicowanie, rozpoznawanie i przeliczanie dźwięków dochodzących z
najbliższego otoczenia;
- rozpoznawanie i nazywanie głosów przyrody
- rozpoznawanie i naśladowanie dźwięków charakterystycznych dla pojazdów, zwierząt, instrumentów muzycznych
- rysowanie kresek zgodnie z długością usłyszanego dźwięku
- śpiewanie piosenki i klaskanie w jej rytm
- zabawy ruchowo - słuchowe proponowane w metodzie „Dobrego startu”; ćwiczenia ruchowe do muzyki, piosenki, zabawy z piosenką
Ćwiczenia słuchu fonematycznego oraz analizy i syntezy słuchowej
- różnicowanie słów podobnie brzmiących
- różnicowanie takich samych sylab w szeregu różnych lub o podobnym brzmieniu
- podawanie liczby głosek w wyrazie ( analiza )
- podawanie głoski ze względu na jej lokalizację
- podawanie liczby sylab w wyrazie
- podawanie sylaby ze względu na jej lokalizację
- kończenie zaczętego wyrazu
- podział lub synteza wyrazu; sylabowa, głoskowa
Ćwiczenia rozwijające mowę myślenie i wzbogacające słownik
- uściślanie rozumienia znaczenia pojedynczych wyrazów
- słuchanie treści opowiadań podawanych ustnie
- nazywanie przedmiotów, cech, czynności, kolorów, części ciała
- rozwijanie wypowiedzi przez stosowanie przymiotników
- opowiadanie treści obrazków, historyjek obrazkowych
- opowiadanie różnych zdarzeń, relacjonowanie własnych przeżyć
- zabawy i ćwiczenia gramatyczne:
zabawy fleksyjne ( przypadki, rodzaje, formy )
zabawy słowne wdrążające do stosowania prawidłowych konstrukcji składniowych
Ćwiczenie pamięci słuchowej
- nauka wierszyków
- ćwiczenie pamięci sekwencyjnej ( powtarzanie sekwencji sylab )
- układanie i powtarzanie zdań
- nauka i układanie wyliczanek
- powtarzanie długich i krótkich zdań
- powtarzanie rymowanek
Ćwiczenia usprawniające pamięć i percepcję wzrokową
Ćwiczenia spostrzegania na materiale konkretnym i abstrakcyjnym
- obserwacja najbliższego otoczenia - określanie cech zauważonych przedmiotów
- obserwowanie i nazywanie przedmiotów wskazanych przez nauczyciela w otoczeniu
bliższym i dalszym ( wyodrębnianie elementów z podanej całości )
- dobieranie jednakowych par przedmiotów, obrazków
- dobieranie elementów wg wskazanych kryteriów
- wyszukiwanie właściwych elementów składowych potrzebnych do stworzenia wzoru.
- układanie, budowanie, zabawy konstrukcyjne wg podanego wzoru z klocków, figur
geometrycznych.
- rozpoznawanie figur płaskich, uzupełnianie niepełnych konturów figur
- dzielenie większej figury na mniejsze, następnie scalanie
- tworzenie zbioru figur wg jednej cechy
- układanie obrazków pociętych na mniejsze kawałki
- układanie puzzli.
- wyodrębnianie różnic między obrazkami pozornie identycznymi.
- zabawy doskonalące pamięć wzrokową: „co tu się zmieniło?”, „czego brakuje?”
- uzupełnianie brakujących elementów w rysunkach
- odwzorowywanie i odtwarzanie figur, przedmiotów, symboli i znaków
Ćwiczenia na materiale literowym
- dobieranie par jednakowych liter
- rozpoznawanie i nazywanie liter
- dobieranie liter wielkich do małych, drukowanych do pisanych
- utrwalenie kształtu liter, np. lepienie z plasteliny, wykonywanie plansz ilustrujących
litery
- układanie sylab z podanych liter
- segregowanie sylab i wyrazów wg określonego kryterium
- podkreślanie liter wyrazach
- tworzenie wyrazów z sylab
- uzupełnianie brakujących liter, sylab w wyrazach
- czytanie sylab, wyrazów
- podział zdań na wyrazy
Ćwiczenia utrwalające podstawowe pojęcia matematyczne
Wyodrębnianie i tworzenie zbiorów przedmiotów wg określonego warunku
Porównywanie liczebności dwóch zbiorów
Porządkowanie zbiorów wg ich liczebności
Opracowanie liczb w zakresie dostępnym uczniowi:
czytanie i pisanie nowej liczby
dodawanie i odejmowanie w zakresie poznanej liczby
Określanie miejsca i kierunku położenia przedmiotów w przestrzeni.
Doskonalenie orientacji w schemacie własnego ciała ( prawa, lewa strona)
Określanie wielkości przedmiotów względem siebie.
Bibliografia:
Głodkowska J., Poznanie ucznia szkoły specjalnej, WSiP, Warszawa 1999.
Łazewska H., Mikitiuk B., Moritz B., Co zrobić, aby ułatwić dziecku naukę czytania i pisania, Oficyna Wydawnicza”Impuls”, Kraków 2002
Frańczak A., Krajewska K., Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2003.
Waszkiewicz A., Zestaw ćwiczeń do zajęć korekcyjno - kompensacyjnych dla dzieci przedszkolnych, Jastrząb J., Usprawnianie funkcji percepcyjno - motorycznych dzieci dyslektycznych, Jastrząb J., Gry i zabawy w terapii pedagogicznej, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno - Pedagogicznej, Warszawa 2002.
Sawa B., Jeżeli dziecko źle czyta i pisze, WSiP, Warszawa 1980
Gruszczyk - Kolczyńska E., Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki, WSiP, Warszawa 1992.
Grażyna Tkaczyk, Teresa Serafin, Poradnik metodyczny dla nauczycieli kształcących uczniów z uposledzeniem umyslowym w stopniu lekkim w szkołach ogólnodostepnych i integracyjnych, MEN, Warszawa 2001