Antropologia kultury wizualnej
łukasz zaremba
chomikuj.pl / ch: kulturawizualna / h: fcbarcelona1983
termin oddania prac rocznych: 24 maja
23-02-2012 EKSTENSJE - MEDIA - PROTEZY I
Walter Benjamin, Dzieło sztuki w dobie możliwości jego reprodukcji technicznej, przeł. K. Krzemieniowa [w:] tegoż, Anioł historii, red. Hubert Orłowski, Wyd. Poznańskie, Poznań 1996.
01-03-2012 EKSTENSJE - MEDIA - PROTEZY II
Marshall McLuhan, Przekaźnik jest przekazem, Przekaźniki „zimne” i „gorące” (???) [w:] tegoż, Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka, przeł. N. Szczucka, Warszawa 2007.
Vivian Sobchack, Beating the meat/surviving the text, or how to get out of this century alive [w:] Cyberspace/Cyberbodies/Cyberpunk. Cultures of Technological Embodiment, red. M. Featherstone, R. Burrows, London 1996 (przeł. ŁZ)
Zagadnienia: media jako ekstensje ciała - „środek przekazu jest przekazem” - zimne i gorące środki przekazu - relacja człowieka / technika - proteza a ciało - protetyczna funkcja obrazu - od estetyki mimesis do estetyki prosthetis - techno-tożsamość - sztuczny człowiek - cyborgizacja - fotografia jako proteza pamięci.
08-03-2012 PANOPTYKON I
Okno na podwórze
Michel Foucault, Panoptyzm [w:] tegoż, Nadzorować i karać, przeł. Tadeusz Komendant, Aletheia, Warszawa 1993.
Hille Koskela, Kamery internetowe, telewizja i telefon komórkowy. Uwłasnowalniający ekshibicjonizm, przeł. Marta Heberle, Maciej Ożóg, „Kultura Współczesna” 2009 nr 2.
15-03-2012 PANOPTYKON II
Jacques Lacan, Anamorphosis [w:] tegoż, The Four Fundamental Concepts of Psycho-Analysis, Karnac, London-New York 1977. (wybór oznaczony na żółto)
Todd McGowan, Realne spojrzenie. Teoria filmu po Lacanie, przeł. Kuba Mikurda, Wydanictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008, s. 15-33.
Zagadnienia: Foucaltowski panoptykon jako model społecznej widzialności i relacji społecznych- panoptykon jako model relacji społecznych - współczesny panoptykon? - techniki nadzoru wizualnego - kamera internetowa jako narzędzie autoprezentacji - człowiek podłączony do sieci: prywatne/publiczne - władza spojrzenia - Lacanowski model widzenia - oko a spojrzenie - anamorfoza - model Lacanowski jako krytyka modelu Foucaultowskiego
22-03-2012 MIASTO I
Walter Benjamin, Paryż - stolica XIX wieku [w:] tegoż, Pasaże, red. Rolf Tiedemann, przeł. Ireneusz Kania, Wyd. Literackie, Kraków 2005, s. 33-45 (oryg. Das Passagen Werk, Suhrkamp Verlag, Frankfurt an Main 1982).
Karol Marks, Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. Tom I, ks. 1 Proces wytwarzania kapitału, dział I Towar i pieniądz, rozdział I Towar - 4. Fetyszyzm towarowy i jego tajemnica, Książka i Wiedza, Warszawa 1951, s. 76-89.
29-03-2012 MIASTO II
Tom Gunning, [Ślady, które zostawia ciało: miasto, media i detektywi], przeł. Paulina Kwiatkowska, za: Tom Gunning, Tracing the Individual Body: Photography, Detectives, and Early Cinema [w:] Cinema and the Invention of Modern Life, red. L. Charney, V. R. Schwartz, University of California Press 1995.
William J. Mitchell, Digital Doublin', przeł. Matylda Szewczyk [w:] tegoż, The Cyborg Self and the Networked City, MIT, Cambridge-London 2003, s. 103-112.
Zagadnienia: miasto jako środowisko wizualne - przestrzeń jednoczesnego rozproszenia i przyciągnięcia uwagi - przestrzeń nowych form wizualnych - nowych sposobów, narzędzi widzenia - miasto jako przestrzeń nowych stosunków władzy i dystrybucji własności i informacji - estetyka szoku i rozproszenia - człowiek w mieście: wielozmysłowość doświadczenia miejskiego. - obraz jako towar / towar jako obraz - materialna wartość obrazu - rzecz, przedmiot - różnica picture (obraz) / image (wyobrażenie).
05-04-2012 MONTAŻ - RUCH
Philippe-Alain Michaud, Przekraczanie granic. Mnemosyne - pomiędzy historią sztuki a kinem, przeł. Łukasz Zaremba, „Konteksty” 2011 nr 2-3, s. 149-155
Leo Charney, Przez moment: film a filozofia nowoczesności, przeł. Iwona Kurz, „Kwartalnik Filmowy” 2008 nr 61, s. 5-18 (5-6, 6, 7, 8, 9, 9-10, 10-11, 12, 13, 14, 15, 15-16, 16-17), ok. 27 tys. znaków. Artykuł In a Moment: Film and the Philosophy of Modernity Leo Charneya opublikowany po raz pierwszy w pracy zbiorowej Cinema and the Invention of Modern Life, red. L. Charney, V. R. Schwartz, The Regents of the University of California, University of California Press, Berkeley - Los Angeles - London 1996, s. 279-294.
12-04-2012 MONTAŻ II
Henri Bergson, Kinematograficzny mechanizm myślenia i złudzenie mechanistyczne [w:] tegoż, Ewolucja twórcza, przeł. Florian Znaniecki, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2004, s. 241-246.
Karol Irzykowski [Królestwo ruchu] [w:] tegoż, X Muza. Zagadnienia estetyczne kina, WAiF, Warszawa 1977, s. 37-56, 65-84.
19-04-2012 MONTAŻ III
Gilles Deleuze, O „L'image-mouvement” i O „L'image-temps” [w:] tegoż, Negocjacje 1972-1990, przeł. Michał Herer, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukcji TWP, Wrocław 2007.
Lev Manovich, Język nowych mediów, przeł. Piotr Cypryański, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2006, rozdz. Kompozytowanie, s. 228-258.
Zagadnienia: nowe koncepcje czasu i przestrzeni na przełomie XIX i XX wieku - kategorie „momentu” i „fragmentu” w filozofii nowoczesności - narracja obrazowa - fotomontaż - fotogenia - analiza i synteza ruchu w obrazie - geneza i rodzaje montażu filmowego - percepcja stroboskopowa - kinematograficzny mechanizm myślenia - kino jako „królestwo ruchu” - materia i człowiek w obrazie filmowym - wynalezienie kinematografu - przemiana kinematografu w kino - kino atrakcji -ideologiczne i estetyczne podstawy montażu - montaż w teorii filmu Eisensteina i Bazina - obraz-ruch i obraz-czas w teorii filmu Deleuze'a - montaż i kolaż jako sposób myślenia - kino jako obraz mentalny - kompozytowanie i nowe typy montażu cyfrowego - montaż telewizyjny i montaż wideo - techniki symulacji analogowej, elektronicznej i cyfrowej - montaż czasowy i montaż przestrzenny - komputer osobisty w funkcji stołu montażowego - estetyka płynności.
26-04-2012 EKRANY
Jacques Lacan, Stadium zwierciadła jako czynnik kształtujący funkcję Ja, w świetle doświadczenia psychoanalitycznego, przeł. J.W. Aleksandrowicz, „Psychoterapia” 1987 nr 14.
Edgar Morin [Dusza kina] [w:] tegoż, Kino i wyobraźnia, przeł. Konrad Eberhardt, PIW, Warszawa 1975, s. 116-137.
Laura Mulvey, Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne, przeł. Jolanta Mach [w:] Panorama współczesnej myśli filmowej, red. Alicja Helman, Universitas, Kraków 1992, s. 95-107.
10-05-2012 EKRANY II
Umberto Eco, Przejrzystość utracona, przeł. Piotr Salwa [w:] tegoż, Semiologia życia codziennego, Czytelnik, Warszawa 1996, s. 174-199.
Anne Friedberg, Wirtualne okna, przeł. Łukasz Knap, [w:] Rethinking Media Change. The Aesthetics of Transition, red. David Thorburn, Henry Jenkins, MIT Press, Cambridge 2003, s. 338-349 (bez przypisów), ok. 20 tys. znaków.
Zagadnienia: działanie aparatu kinematograficznego - reakcje widzów podczas pierwszych pokazów kinematografu - przestrzeń kinowa i jej przemiany - przestrzeń kinowa jako integrująca i alienująca jednocześnie - modele odbioru kinowego - proces projekcji-identyfikacji - cień, sen, wyobrażenie - władza spojrzenia/władza nad spojrzeniem - voyeuryzm - widz wpisany w obraz - specyfika doświadczenia kinematograficznego - autotematyzm obrazu filmowego; zapośredniczenie świata przez ekran - ekran a monitor: odmienność obrazów i praktyk - relacja: człowiek/monitor - ciało a ekran - narcystyczne zapatrzenie w obraz - widzenie mechaniczne - automatyzacja percepcji.
XIII ODBICIA - KLISZE
17-05-2012
Linda Nochlin, The Imaginary Orient, przeł. Magda Szcześniak [w:] tejże, The Politics of Vision. Essays on Nineteenth-Century Art and Society, Thames and Hudson, London 1991 (1989), s. 33-59 (wybór do ok. s. 45). [tłumaczenie M. Szcześniak na chomiku]
Judith Butler, Gender is Burning. Dylematy przywłaszczenia i subwersji, przeł. Iwona Kurz, „Panoptikum” 2004 nr 3.
Zagadnienia: podmiot kultury wizualnej - widzę i jestem widziany - i wiem, że jestem widziany - wizualna konstrukcja tożsamości: rasa, płeć kulturowa - wywrotowe strategie konstruowania wizualnych tożsamości - obraz-stereotyp - gwiazda filmowa, idol, celebryta - własności gatunków filmowych - konwencja gatunkowa jako narracja mitologiczna - rytuały filmowe - kino kultu- stadium lustra - samoidentyfikacja rozpoznanie siebie jako całości, jako innego, przez obraz i w obrazie - porządek wyobrażeniowy i symboliczny - Narcyz (a faza lustra) - narcyzm a (po)nowoczesność.
24-05-2012 PRZESTRZEŃ WIRTUALNA
Jean Baudrillard, Precesja symulakrów [w:] tegoż, Symulakry i symulacje, przeł. Sławomir Królak, Sic!, Warszawa 2005.
31-05-2012 PRZESTRZEŃ WIRTUALNA II
Oliver Grau, Into the Belly of the Image. Historical Aspects of Virtual Reality, „Leonardo” 1999 nr 32, s. 365-371. Matylda.
Eric Davis, Komputer czyli wszechświat, „Magazyn Sztuki” 1998 nr 17, online:http://www.dsw.muzeum.koszalin.pl/magazynsztuki/archiwum/post_modern/postmodern_3.htm.
Zagadnienia: symulacja i symulakr: hiperrzeczywistość - Baudrillarda historia reprezentacji - obrazy jako znaki -- Baudrillard jako ikonoklasta - pojęcie cyberprzestrzeni - kategoria wirtualności: różne definicje - wirtualność a realność - wirtualność a fikcjonalność - wirtualność a symulacja - media wirtualności - informacja - teleobecność - hipertekst - ciało w cyberprzestrzeni - odcieleśnienie - immersja - tożsamość wirtualna.
7-06-2012 PARERGON
Jacques Derrida, Prawda w malarstwie, przeł. Małgorzata Kwietniewska, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2003, rozdz. Parergon (fragmenty).
Georges Didi-Huberman, Pytanie o szczegół, pytanie o połać [w:] tegoż, Przed obrazem. Pytanie o cele historii sztuki, przeł. Barbara Brzezińska, słowo/ obraz terytoria, Gdańsk 2011, s. 155-184.
Zagadnienia: pojęcie ramy/granicy w sztukach wizualnych (malarstwo, fotografia, film, nowe media) - parergon - kadr i przestrzeń poza kadrem - „dekadrowanie” - relacje między obrazem a otaczającą go przestrzenią (realną i wirtualną) - obraz w przestrzeni (jaskinia, świątynia, galeria, kino, rzeczywistość wirtualna) - czego chcą od nas obrazy? - wizualna konstrukcja pola społecznego - nadmiarowy status reprezentacji - obraz to „więcej niż” rzeczywistość - wrażenie nadmiaru obrazów w rzeczywistości.