PRAHORMONY-są zmodyfikow cząst, posiadaj znikomą właściwość,zdolność biologicz lub w ogóle nie posiadaj.Postacie prohormonu są syntetyzowane w odniesieniu do h.białkowych np.insulina. GLIKOGENOLIZA-rozkład glikogenu do glukozo6fosforanu(gł w mięśniach) lub do glukozy(w wątrobie) powodujący uzupełnienie chwilowego niedoboru glukozy w różnych tkankach organizmu m.in. we krwi. Proces pobudzony przez adrenalinę i glukagon. REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW:*reg.nerwowa-najważ rolę odgryw tzw napięcie ukł współczulneg *reg.metaboliczna-wpływ na wydzielanie hormonów mają zmiany stężen substratów...,produktów przemian metaboliczn np.zmiany stęż glukozy będą wpływać na zmiany wydzielan insuliny i glukagonu *zmiany stężenia j.wapniowych wpływa na uwalnianie parathormonów *regulacja hormonalna-wydziel hormonów. ZASADA UJEMNEGO SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO na przykładzie tarczycy:
*wysoki poziom tyroksyny we krwi wpływa hamująco na pracę gruczołów nadrzędnych:podwzgórza i przys mózgow *podwzgórze wydziela hormon hamujący pracę przysadki *przysadka,hamowana dwoma sposobami (przez podwzgórze i przez wysoki poziom tyroksyny)przestaje wydzielać TSH *tarczyca pod wpływem braku TSH przestaje produkować tyroksynę *podwzgórze, rejestrując obniżający się poziom tyroksyny we krwi, rozpoczyna wydzielanie hormonu pobudzającego pracę przysadki *przysadka pobudzana przez podwzgórze i stymulowana niskim poziomem tyroksyny we krwi, rozpoczyna wydzielanie TSH *wzrastający poziom TSH działa na tarczycę, która rozpoczyna wydzielanie tyroksyny ANTAGONISTYCZNE DZIAŁANIE HORMONÓW na przykładz insulin i glukagonu: *wysoki poziom glukoz we krwi jest sygnał dla kom trzustki(kom beta) do wydzielania insuliny *pod wpływ insul kom wątroby rozpoczyn syntezę glikogenu *poziom glukozy we krwi spad *niski poziom glukoz we krwi jest sygnał dla kom trzustki(kom alfa) do pordukcj glukagonu *pod wpływ glukagon kom wątroby rozkład glikogen i uwalniaj go do krwi *poziom gluk we krwi rośnie. DZIAŁ HORMONÓW NA KOM.DOCEOLOWE:*zmiany syntez enzymów-hormon wpływ na zmian tempa proces transkr lub translacji prowadz do syntezy specyficzn enzym *działan h bezpośr na dany enzym-mog bezpośr aktywow bądź dezaktywow enzym znajd się w stężen fizjolog *modyfikacja tempa transport błonoweg np.insulina.
NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE-zjawisko fizyczne wyst na styku powierzchni cieczy z ciałem stałym, gazowym lub inną cieczą polegające na powstawaniu dodatkowych sił działających na powierzchnię cieczy w sposób kurczący ją (dla powierzchni wypukłej przyciągający do wnętrza cieczy, dla wklęsłej odwrotnie), a także wielkość fizyczna ujmująca je ilościowo. Zjawisko to ma swoje źródło w siłach przyciągania pomiędzy molekułami cieczy. Występuje ono zawsze na granicy faz termodynamicznych.Efektem napięcia powierzchniowego jest np. utrudnione zanurzanie w cieczy ciał niepodatnych na zwilżanie tą cieczą (znika ono w momencie całkowitego zanurzenia takiego ciała). Innym zjawiskiem związanym z napięciem powierzchniowym jest podnoszenie się (np. woda) lub opadanie (np. rtęć) cieczy w wąskich rurkach, tzw. kapilarach.Substancjami zmniejszającymi napięcie powierzchniowe są surfaktanty. SUFRAKANTY-związki chemiczne, które posiadają zdolność do obniżania napięcia powierzchniowego cieczy, ułatwiając tym samym zdolność zwilżania powierzchni ciał stałych przez te ciecze, a także umożliwiające zmieszanie dwóch cieczy, które naturalnie tworzą dwie niemieszalne fazy (np: woda i olej).Surfaktantami są zwykle związki chemiczne o właściwościach amfifilowych. Surfaktanty posiadają wiele praktycznych zastosowań. Są one stosowane m.in jako:*wszelkiej maści detergenty - podstawowy składnik wszelkich środków czyszczących*emulgatory- stosowane w farbach, kosmetykach i przemyśle spożywczym. MECHANIZM BUFOROWY-Bufory - roztwory, których wartość pH po dodaniu niewielkich ilości mocnych kwasów albo zasad, jak i po rozcieńczeniu wodą prawie się nie zmienia. Roztworami buforowymi są roztwory słabych kwasów oraz ich soli z mocną zasadą, albo słabych zasad i ich odpowiednich soli o zbliżonych stężeniach. TARKOGRAFIA- metoda obrazująca zmiany obj. klatki piersiowej podczas oddychania . * urządz. Gumowy rękaw zapinanyna na Wys piersi + ujście węz gumowego + bębenek marleja ( Wys lub cofnięcie wskaźnika) .* wdechy i wydechy zmiana bębenka * wdech : większe ciś. pisak wypchnięty , wydech odwrotnie. PNEUMOGRAFIA- zmiany czynn. płuc poprzez zapis zmian ciś. powietrza przepływającego przez drogi oddechowe , * oznaczenie swobodnego przepływu pow. w trakcie oddychania* urz. Bębenek Marleja + ustnik z wężykiem * wdech- wydech - zmiany ciś między bębenkiem a ustnikiem * wynik podobno jak w trakografi
CZYNN ZWIĘKSZAJ POWINOWACTWO HEM DO TLENU: *hipotermie-wyzięb organizm *zwiększone ciśnienie parcjalne tlenu (% udział danego gazu w mieszaninie gazów, mierzony w jedn ciśn, spotyk je we wnętrzu pęcherz płucn) *obniżone ciśn parcjalne dwutlenku węgla w stosunku do powietrza wydychanego *podwyższone pH krwi. WARUNKI SPRZYJAJĄCE DYSOCJACJI TLENU OD HEMOGLOBINY: *obniżone pH krwi *gromadzenie się dwutl węgla *wzrost temperatury *obniżone ciśnienie parcjalne tlenu. CZYNNIK RH-na pow erytrocytów mog znajd się białka określ jako antygen D. Gr Rh+ gdy antygen jest obecny, gr Rh- gdy antygenu nie ma. Czynnik Rh jest przycz KONFLIKT SEROLOGICZ pomiędz matką a płod. Jeśli matka ma gr krwi Rh- a jej dziecko Rh+ to w wynik uszkodz łożysk (najcz przy porodzie) krew dziecka dostaje się do krwiobiegu matki. Obecność antygenu D pochodzącego z erytrocytów dziecka wywołuj reakcj immunolog w organizm matki i produkcję przeciwciał anty-D. Podczas nast. ciąży, jeśl drugie dziecko też ma gr Rh+ przeciwciała anty-D przenikają z krwiobiegu matki do krwi dziecka(przeciwciała pokonują barierę łożyskową) i rozpoczynają niszczenie jego krwinek. BADANIA: *hematokryt- % zawartość elem morfotycznych w objętości krwi, dla mężczyz wartość wyższa 40-52 %, dla kobiet 35-47%. Nakłuwamy palec, kroplą krwi dotykamy kapilary-szklanej rurki o małej średnicy, kapilara napełnia się (ciśnienie krwi powoduje napływanie krwi do wnętrza kapilary) zaklejamy otwór w rurce do kt napływ krew plasteliną. Próbkę umieszczamy w wirówce, włączamy ją na 2 min. Obserwujemy rozdzielenie. Kapilarę umieszczamy w suwaku hematokrytycznym i odczyt wynik. *hemoliza-przerwanie ciągłości bł kom erytrocytów i wydostanie się zawartości na zewn. Czynn wpływ na hemolizę: *obecność przeciwciał *niektóre leki, trucizny środowiskowe np.benzen, eter *czynniki biologiczne-jady zwierzęce i roślinne *czynniki mechaniczne-sztuczne zastawki serca,protezy naczyniowe *obniżenie ciśnienia osmotycznego. Badanie wpływu czynników zewn na wystąpienia stanu hemolizy: sporządzamy kilka roztworów soli fizjologicznych o różnym stężeniu: I gr roztworów o stężeniu 0,9 %, 1,2 %, 1,5 %, 2,0 % są to roztwory hiperosmotyczne-o zwiększ się stęż. II gr roztworów to roztw o stęz 0,9 %, 0,7 %, 0,5 %, 0,3 % są to roztwory hipoosmotyczne-o zmniejszaj się stęż.Posługujemy się mikroskopem optycznym, na szkiełko nanosimy kroplę krwi pobraną z palca oraz roztwór soli fizjologicznej, lekko ściskamy palcami lub bocznie, przesuwamy pod mikroskopem, obserwujemy zachowanie krwinek czerw. I gr roztworów ->Przy roztworze 0,9 % nie obserwujemy zmiany kształtów erytrocytów. W pozostałych roztworach hiperosmotycznych erytrocyty oddają wodę z roztworu. II gr roztworów-gdy obniżamy stężenie erytrocyt przyjmuje wodę i zwiększa swoją objętość. O,5 %-wyst pierwsz objaw stanów hemolizy. *badanie l.erytrocytów- kobiety 4-4,5 mln w 1 mililitrze, mężcz 5-5,5 mln w 1 mililitrze. Pobieramy krew, metoda spektofotometryczna, wykorzystujemy próbkę krwi rozcieńczoną w płynie Goversa, sporządzamy mieszankę: 10ml p.Goversa(pełni rolę odbiałczającego) do 0,02 krwi. Preparat do oznaczania, ustawiamy spektofotometr. L.erytr oblicz: l.eryt w 1 milimetrz(mm3), wartoś odczyt z pomiaru, e x5,3 miliona=ilość erytrocyt w 1 milimetrze // Zast. Met. Spektrofotometrycznej - określenie zmiany dł fali świetlnej przechodzącej przez badany roztwór - trzeba użyć płynu Cowersa . ( w 10 ml płyny rozp 0,2 ml krwi) płyn służy do utrwalenie el krwi roztwór ten umieszczamy w spekt. Pomiar prowadzimy przy dł fali świetlnej równej 530 nm. Wynikiem jest uzyskana wart ekstynkcji = Absorbancję w wyniku czego możemy ob. Wartość eryt z wzoru ze Liczba eryt w jednym mikrolitrze = wartości ekstynkcji razy 5,3 mln. Spektrofotometr - generuję falę świetlną określaną dł .fali,bada się czy zmienia się dł fali po przejściu przez niego fali.*oznaczanie czasu krwawienia-nakłuwamy opuszek palca, przygotowujemy pasek bibuły i oznaczamy na nim okresy czasowe 0,5 min, 1 min, 1,5 min, 2 min, 2,5 min, 3min. W momencie nakłucia przyciskamy, włączamy stoper. Prawidłowo 2,5-3 min. Okres czasowy w kt nie zaobserwujemy plamy w kolorze czerwonym *czas krzepnięcia-nakłuwamy opuszek palca, kroplę krwi nanosimy na pow szkiełka zegarkowego, nakrywamy na nie 2 szkiełko, wraz z naniesieniem krwi włączamy stoper i obserwujemy jej zachowanie. Wykonany standardowo np. metodą Lee-White'a w probówkach szklanych wynosi w temp 37oC od 4-10 min. a w temperaturze pokojowej 6-12min.
DOŚW:Preparat żaby, nacinamy płat skórny-nacięcie mostka, nacinamy osierdzie,preparat przemywamy płynem Ringera(zapewnia dł czas przeprow dośw). Dźwignia Engelinowa zaopatrzona w pisak i otwory z haczykami, haczyk wsuwamy połączony ze strukturą skórną. W przypadku skurczu nastąpi przywiedzenie dźwigni i pisak narysuje skurcz /\/\/\. Wykres-kardiogram,jednostki czasu stałe odstępy. 1 obszar mniejszy skurczu-skurcz przedsionków, 2 większy obszar-skurcz komór. WPŁYW RÓŻNYCH CZYNNIKÓW NA CZYNNOŚĆ SERCA ŻABY:*temp-wys temp wpływa na częstotliwość skurczy *płyn Ringera 1cz do chłodni, 2 cz ogrzewamy do temp 37 stopni a)skurcze w temp pokojowej,nast. nakład/rozkład ochłodzon płyn i częstotliwoś skurczów serca spada b)płyn Ringera ogrzany-wzrasta częstość skurczów serca. Amplituda maleje.*wpływ różnych jonów: Ca-zmienia się częstotliwość,amplituda się zwiększa K-zmniejsza się amplituda,częstotliwość taka sama. MECHANIZM BODŹCOTWÓRCZY SERCA-odpowiada za przekazywanie bodźców, powodując skurcze serca. Zbudowany z : *węzła zatokowego, węzła przedsionkowo-komorowego, pętli,pęczków Hissa, włókna P..kiniego? UKŁ WEGETATYW: *współczuln-podwyższa, adrenalina,noradrenalina *przywspółczulny-obniża, acetyloholina. EKG- W czasie badania pacjent ułożony jest w pozycji leżącej z odkrytymi kończynami i klatką piersiową. Elektrody przymocowuje się na kończynach górnych i dolnych oraz klatce piersiowej przy pomocy specjalnych uchwytów lub przyssawek. Wywoływane przez układ przewodzący serca impulsy rozchodzą się w mięśniu sercowym w postaci prądów elektrycznych.Elektrokardiogr zapisuje powstające różnice potencjałów towarzyszących skurczom i rozkurczom przeds i komór. Żel którym smaruje się skórę przed założeniem elektrod zwiększa przewodzenie pobudzeń elektrycznych. Podczas badania należy pozostać w bezruchu, ponieważ skurcze mięśni zaburzają zapis. Wynik jest w postaci graficznego wykresu.
CUKRZYCA TYPU 1 -pojaw się u ludz młod,poniż 20 r.ż. Przycz jest uszkodz kom trzustki produkujących insulinę.Niedobór insuliny powod, że po posiłk glukoz nie jest przekształcan w wątrobie w glikogen, a jej poziom we krwi gwałtown rośnie, co prowadzi do stanu hiperglikemii. Objawia się to silnym uczuciem pragnienia i oddawaniem dużej ilości moczu. Organizm pozbywając się nadmiaru glukozy, dąży do utrzymania homoestazy, ale to z kolei grozi odwodnieniem. Po pewnym czasie poziom glukozy we krwi spada. U zdrowego człowieka w tym momencie rozpoczyna się jej uwalnianie z wątroby. U człowieka chorego na cukrzycę nie ma w wątrobie zmagazynowanych rezerw, poziom glukozy nadal spada, co prowadzi do stanu hipoglikemii, objawiającej się osłabieniem, utratą przytomności i mogącej zakończyć się śmiercią. Chorzy na cukrzycę typu 1 muszę mieć regularnie podawaną insulinę. CUKRZYCA TYPU 2 wynika z niewłaściwego funkcjonowania receptorów insuliny w tkankach, przy zazwyczaj prawidłowym jej poziomie. Pojawia się u ludzi po 40 roku życia i nie wymaga podawania insuliny, tylko przestrzegania odpowiedniej diety.
POJEMNOŚĆ MINUTOWA- jest to pojemność krwi wytłoczonej przez jedną z komór w czasie jednej minuty. Pojemność minutową oblicza się mnożąc objętość wyrzutową przez liczbę skurczów w czasie jednej minuty. Objętość wyrzutowa serca jest zależna od kilku czynników, do których zalicza się między innymi: ciśnienie tętnicze, kurczliwość komór, objętość krwi w komorze na początku jej skurczu. Na częstość skurczów serca wpływa min. autonomiczny układ nerwowy - współczulny przyspiesza czynność serca, przywspółczulny zwalnia ją.