1. Socjalizacja wtórna - odbywa się poza rodziną.

1. Węższe procesy w ramach socjalizacji to:

• Kanalizacja - w ramach kultury występuje pewne wzorce zaspakajania swoich potrzeb. Uczymy się programów i schematów zachowań; kulturowy wykształcony mechanizm zaspakajania potrzeb. Im więcej zaspokojonych potrzeb tym lepiej funkcjonujemy; im kanały szerzej rozbudowane tym jednostka jest lepiej przystosowana. Jak lepiej spełniamy funkcje to lepiej tam się żyje w społeczeństwie.W mechanizmie kanalizacji społeczeństwo determinuje sposoby zaspakajania potrzeb przez jednostkę. Jest jeden bądź zaledwie kilka sposobów, które przyswaja dana osoba i je realizuje w swoim życiu. Może być w ten sposób zdolny do powielania tych metod i znajdowania środków w otoczeniu do zaspakajania własnych potrzeb. Nie pozostawia marginesu swobody w wyborze tych środków i stosowaniu określonych sposobów. Jest silny nacisk na podporządkowanie się jednostki obowiązującym już wzorom społecznego zachowania się w określonych sytuacjach związanych z zaspakajaniem potrzeb. kanalizacja determinuje upodobania członków grupy, ich gusty, itp.

• Motywy i aspiracje - (motyw - nasza relacja w stosunku do celu, który nam postawiono lub, który postawiliśmy sobie sami. Nasze działanie jest celowe - określenie motywacji. Nasza działalność ma w zasadzie charakter motywacji do działania. Człowiek generuje swoja tożsamość w oparciu o jej celowość. Człowiek żyje w pewnym celu i sam je określa, musimy się kontrolować.

Trojaka zależność:

• siła motywacji zależy od atrakcyjności celu;

• motywacja zależy od podzielności celu - im cel mniej podzielny tym motywacja słabnie;

• odległość od celu - im cel dalszy tym motywacja słabsza.

Redefinicja celów wartości.

Wzbogacamy swoje życie przez różne cele i wartości, które mieszczą się w pewnych granicach. Musimy pracować nad sobą. Aspiracje są bardziej ogólne mniej wyraziste, jest to szerokie pojęcie. Wyznacza szeroką perspektywę życiową. Życie nasze zależy od innych. Człowiek chce być wykształcony i zdrowy. Stawiamy sobie cele i spełniamy je lepiej lub gorzej, ale wpływa to na nasze aspiracje. Chcemy się do wartościować. Aspiracje również angażują człowieka w realizacji określonych celów. Są one na ogół odległe, a droga do nich prowadząca może być najeżona różnymi trudnościami.

• Identyfikacja i internalizacja - my się identyfikujemy albo z kimś lub z czymś co jest nam bliskie czy ma dla nas charakter aspiracyjny. Internalizacja - jest to przyswajanie, uwewnętrznianie norm i wartości. Identyfikujemy się choćby z grupą odniesienia (do której się porównujemy, czasami spełnia wszystkie oczekiwania, np. na początku jest to rodzina potem są koledzy i inne grupy, które są dla nas atrakcyjne i których damy się stać członkami). Identyfikujemy się z osobami bliskimi. Dążymy by znaleźć się w lepszej sytuacji z grupą. Grupa odniesienia to wzorzec odbicia, taką grupą jest rodzina, koledzy w czasie nauki. Mogą to być grupy patologiczne z którymi się identyfikujemy. Proces identyfikacji może mieć też charakter dewiacyjny, np. sekty, grupy przestępcze.

• Internalizacja - reakcja na wartości. Jednostka poznaje wartości typowe dla danej grupy po czym uznaje je za własne, tzn. w pełni się z nimi utożsamia. Internalizacja jest w pełni się z nimi utożsamia. Internalizacja jest w pewien sposób domknięciem socjalizacji. Uczy nas pojęcia uczciwości, wartości etycznych. Kiedy sami uznamy za ważne wartości to takie się staną . Odbiór wartości wewnętrznych i zewnętrznych. Jednostka poznaje cechy wartości a później się z nimi utożsamia, przyswaja je. Uczy nas etyki. Trzeba być uczciwym. Relatywizacja korzyści i potrzeb. Relatywizacja normatywna.

Tożsamość:

- indywidualna (osobowa),

- społeczna,

- grupowa (zbiorowa).

Względność standardów moralnych relatywizacja norm źle wpływa na postawy społeczne, są wieloznaczne. Zbiór wyobrażeń. Tożsamość to pojęcie niejednoznaczne definiowane w naukach społecznych, tożsamość jest wieloznaczna. Definiujemy ją jako okazywanie innym jednostkom i samemu sobie identyfikacji z jakimś elementem rzeczywistości społecznej a także umożliwienie innym zdefiniowania i rozpoznania danego obiektu przez pewne cechy dla niego charakterystyczne. Podstawowym elementem jest proces utożsamiania identyfikacji. Oznacza to że jednostka u uzewnętrznia wzory, normy i wartości grupowe w sposób świadomy, akceptuje je, stając się niejako dziedzińcem własnej klasy czy warstwy społecznej. Internalizacja obejmuje różne mechanizmy psychiczne prowadzące do identyfikacji z grupą odniesienia i przyjmowania obowiązujących w niej zasad współżycia między poszczególnymi członkami oraz akceptację reguł awansu społecznego. Taka osoba akceptuje wartości i normy grupowe, broni stanowiska wyrażanego przez członków grupy, podporządkowuje swoje działanie niejako interesowi zbiorowemu tej grupy społecznej. Występują różne stopnie identyfikacji jednostki z grupą. Bardzo silny związek emocjonalny powoduje to, iż grupę, z którą jednostka się identyfikuje, nazywa się jej grupą odniesienia.

- Tożsamość indywidualna (jednostkowa - zbiór wyobrażeń, sądów i przewidywań aktora społecznego

o samym sobie), identyfikacja z regionem, społecznościom lokalną i kulturą. To co czuje jest

najważniejsze. Podział na my i oni (obcy). Generuje zjawisko odrębności, czyli perspektywa

socjologiczna

- Tożsamość społeczna - tożsamość jednostki grupy czy zbiorowości dzięki której lub przez którą

umiejscawia ona siebie określonej rzeczywistości społecznej bądź też sama jest osadzona w tej

rzeczywistości przez zewnętrznego obserwatora. Z logiki - ignotum per ignotum = nieznane przez

nieznane.

C) Składniki tożsamości społecznej opisane przez prof. Marka Szczepańskiego:

1.Indywidualna identyfikacja z regionem, społecznością lokalną i kulturą. Wyznaczone przez sferę

psychologiczną. To co czuje jest najważniejsze.

2.Funkcjonujący w świadomości zbiorowej podział na my i oni (obcy). Ten podział generuje zjawisko jakim jest

poczucie odrębności - perspektywa socjologiczna.

3.Przypisanie do przestrzeni i miejsca - perspektywa geograficzna.

4.Świadomość dziedzictwa kulturowego; rozumienie i właściwe odczytywanie znaczeń, symboli, obrzędów -

perspektywa etnograficzna (źródeł). Etnografia - poszukiwanie źródeł kultury.

5.Związek z dziejami, bohaterami, instytucjami które są ważne z punktu widzenia budowania tej tożsamości -

perspektywa historyczna.

6.Wspólnota gospodarcza, kooperacji, współzawodnictwa między regionami - perspektywa ekonomiczna.

7.Istnienie pewnych szczególnych charakterystycznych dla danego terenu form budownictwa i rodzajów

zagospodarowania - perspektywa architektoniczna.

Te składniki tworzą tożsamość społeczną, zawsze opiera się na swoistości, tym że czujemy pewna odmienność. Perspektywa podejścia do tożsamości - prof. Bobrzański.

Wymienia 4 rodzaje rozumienia pojęcia tożsamości:

• model - model zdrowia wywodzi się z jednej strony od Freuda z perspektywy z drugiej zaś od Eriksona z perspektywy psychologicznej. Tożsamość - jednostka jest rozumiana jako złożona całość będąca efektem dążeń do pokazania wcześniej nabytych ról społecznych w osobowości.

• model interakcyjny - tożsamość stanowi najbardziej zróżnicowany wewnętrznie i najbogatszy sposób rozumienia tego pojęcia. Tożsamość jest zjawiskiem interakcyjnym jej wyzyskiwanie następuje w procesie interakcji, czyli przyjmowania i wysyłania i interpretacji przekazów.

• model światopoglądowy - jego istota tkwi w szukaniu tożsamości w ramach psychospołecznej sytuacji człowieka a takim stylem życia i wzorów tożsamości, panujących w danym czasie stylów życia, wzorach i normach postępowania.

• model ekologiczny - powstał na skutek rozwoju psychologi społecznej; dąży się do traktowania tożsamości jako kategorii samej w sobie. Do opisu tożsamości poprzez jej genezę.

Człowiek bez tożsamości jest człowiekiem, który nie ma się do czego odwoływać. Tożsamość poznanie zawartości osobowości. Tożsamość jest konstrukcją dynamiczną, buduje się, wzbogaca lub też się zawęża. Ważne są nasze biografie. Jest efektem zjawisk historycznych. Powinniśmy korzystać z zaplecza historycznego bo, stracimy nasza tożsamość będziemy nikim. Wartość osobowości to tożsamość; tożsamośc to proces który trwa przez całe życie. Proces indywidualizacji powinien zachodzić jednakowo, może generować napięcia.

22.11.2010.

Wykłady z socjologi

3

Dominika Danielewska