Zasady ogólne finansów publicznych (zawarte w doktrynie)
Zasady publicznej gospodarki finansowej
1)Zasady ogólne:
-Zasady:
*postulaty nauki pod adresem ustawodawcy i praktyki finansowej
*normy prawne, które mają wiodący charakter w stosunku do innych norm
-zwyczaj formułowania postulatów- w zależności od systemu gospodarczego, politycznego, społecznego
KATALOG ZASAD OGÓLNYCH:
1)zasada legalności:
-oparcie procesu gromadzenia publicznych środków pieniężnych na odpowiednich podstawach prawnych, m.in. ustawach (zawarte w Konstytucji), UoFP
2)zasada celowości:
-nakaz gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych tylko dla osiągnięcia wytoczonego celu gospodarczego, społecznego i politycznego
*zakaz wprowadzania ciężarów i wydatków publicznych, które nie są związane z powinnościami państwa
3)zasada planowości:
-wydatki, gromadzenie środków publicznych odbywa się w ramach planów finansowych (plany makro i mikroekonomiczne dotyczące SFP)
4)zasada równowagi dochodów i wydatków publicznych w ramach sektora finansów publicznych (w skrócie: SFP):
-ideału nie ma, zapotrzebowanie na wydatki rośnie szybciej niż dochody; problem: jak wielki jest deficyt; postulowany niewielki deficyt, który ma rozkręcić gospodarkę, rozmiary deficytu podlegają reglamentacji (konstytucyjne unormowania)
5)zasada obligatoryjności powiązań finansowych SFP z budżetem państwa:
-w SFP występują i funkcjonują różne jednostki, z których każda ma obowiązek działania na podstawie planów finansowych; powiązanie jednostek finansów publ. Z budżetem państwa
6) zasada jawności i przejrzystości finansów publicznych oraz zachowania tajemnicy skarbowej:
-ma ona realizować jedną z cech demokracji, jako że są to dochody i wydatki publiczne, powinny one być jawne społeczeństwu
-przejrzystość- rozwinięcie jawności, jawność materialna FP, jawność praktyczna
*nakaz zachowania tajemnicy skarbowej- dotyczy i odnosi się do podmiotów biernych
(podatnicy)
7)zasada rachunkowości, sprawozdawczości i kontroli
-rachunkowość -to system dzięki któremu procesy gromadzenia i wydatkowania środków publicznych mogą być ewidencjonowane (umożliwia analizę, kontrolę procesów finansowych- możemy wpływać na te procesy)
-sprawozdawczość- istotny element jawności i forma kontroli tych finansów, dostarczanie materiału, który pozwala określić funkcjonowanie FP (działania korygujące)
-kontrola-sprawdzenie czy w ogóle i w jakim stopniu przestrzegane są inne zasady FP
8)zasada nadrzędności interesu finansowego państwa nad interesami indywidualnymi:
-należy się kierować nią tworząc prawo o dochodach i wydatkach publicznych a także stosując to prawo w praktyce
9)zasada zdolności finansowej podmiotów biernych oraz zapewnienia im ochrony sądowej:
-odpowiedź na zasadę poprzednią, mimo nadrzędności interesu państwa normy prawa finansowego muszą mieć na uwadze zdolność do wypełniania obowiązków, jeżeli istnieją działania oparte o zasadę nadrzędności interesu państwa, to w przypadku ich przekroczenia należy się ochrona podmiotowi biernemu przed nadmiernym wyzyskiem państwa
10)zasada praworządności postępowania organów finansowych:
-wiąże się z zasadą 8 i 9, należy chronić interes finansowy państwa, ale tylko w zgodzie z obowiązującymi przepisami, normami prawnymi
11)zasada dyscypliny finansowej:
-dotyczy z jednej strony gromadzenia dochodów publicznych w sposób terminowy a z drugiej strony dokonywania wydatków publicznych czynionych w sposób oszczędny i w ramach limitu
*konsekwencja- odpowiedzialność prawna za jej naruszenie
-charakter dyrektywny planu- wykonawca planu jest nim zobowiązany