Zagadnienia do egzaminu z psychologii rozwoju człowieka:
1/
Czym jest wychowanie wg Rousseau?
Nauczanie dopasowane do możliwości dziecka, w wychowaniu powinno wykorzystywać się doświadczenie dziecka, wychowanie naturalne, dopasowane do wieku dziecka
2/
Kto stworzył podwaliny nauczania początkowego?
Jan Pestalozzi, prekursor nowoczesnego nauczania początkowego, stosował różne formy nauczania i wychowania, mające wpływać na twórczość wszechstronną dziecka
3
Kim był Froebel?
Docenił wychowawcze znaczenie zabawy w wychowaniu przedszkolnym, zwrócił uwagę na wagę rozwoju dziecka, harmonijnej postawy rodziny, relacje między matka a dzieckiem
4/
Czym jest rozwój wg Darwina?
To długotrwały proces selekcji gatunkowej w trakcie przystosowywania się do środowiska. Dzieła Darwina przyczyniły się również do powstania etnopsychologii ( rozwój ludu)
5/
Co to jest prawo biogenetyczne i kto je stworzył?
Prawo biogenetyczne: indywidualny rozwój człowieka, czyli tzw. ontogeneza jest w skrócie powtórzeniem jego rozwoju gatunkowego - filogenezy. Stworzył je Henkel w 1866r.
6/
Przedstaw poglądy S. Halla
Twórca naukowej psychologii w USA, zajmował się tzw. atawizmem - pozostałość po zwierzęcych przodach. Uważał, że w zachowaniach dziecka można zaobserwować pozostałości po zwierzęcych przodkach
7/
Wymień i opisz działy psychologii
a/ psych. Filogenetyczna - śledzi powstawanie i rozwój w całym świecie zwierzęcym
b/ ontogenetyczna - śledzi powstawanie i rozwój u jednostki głównie u człowieka
8/
Jakie są zadania psychologii rozwojowej?
a/ bada sposoby i przebieg rozwoju psychicznego
b/ bada prawidłowości powstania i rozwoju procesów psychologicznych: spostrzeganie, zapamiętywanie, myślenie, oraz takich właściwości osobowości jak temperament itd.
c/ bada, w jakich warunkach i pod wpływem, jakich czynników kształtuje się czynność działalności dziecka, jakie prawa rządzą przekształcaniem się psychiki
9/
Co to jest krzywa Gaussa?
Przedstawia rozkład badanych jednostek w zależności od uzyskanych wartości. Krzywa w kształcie dzwonu. Ustawienie jednego za drugim szeregu poborowych - otrzymamy kolumny o różnej długości, na skrzydłach krótkie ( karłów i wielkoludów jest mało), po środku największe, bo najwięcej jest osób o średnim wzroście
10/.
Przedstaw teorię natywistyczną rozwoju psychicznego. Co wpływa na rozwój wg tej teorii?
Geny determinują rozwój, natura wpływa na rozwój człowieka. Człowiek przychodzi na świat z gotowym wyposażeniem cech, które są wrodzone. Rozwój psychiczny polega na stopniowym ujawnianiu się tych cech w miarę ich dojrzewania, ale w kolejności, która jest z góry określona. Poziom rozwoju cech nie może być przekroczony. Przykładem jest inteligencja - to umiejętność przystosowywania się do zmieniających się warunków. Iloraz inteligencji jest stały i niezmienny

11/.
Przedstaw teorie behawiorystyczne rozw. psych.
Inaczej teorie empiryczne, socjologiczne, enwironmentalistyczne ( John Lock wg, którego wychowanie, uczenie się decyduje o rozwoju). Przedstawicielem tych teorii był Watson, który szukał społecznych podstaw rozwoju psychologii człowieka. Zastrzeżenia budzi sposób odbierania środowiska, które dawało się odczuć jako pewne kręgi (robotnicze, wiejskie). Nie brano pod uwagę sytuacji ekonomicznej, otaczającego środowiska, która determinuje rozwój. Wg tego rozwój uzależniony był nie tylko od środowiska. Wpływ środowiska na rozwój uzależniony jest od aktywności i świadomości dziecka.
12.
Co to jest teoria konwergencji, kto ja stworzył i co wg niej wpływa na rozwój?
Jej twórca był Stern, wg niego czynnik biologiczny oraz czynnik zewnętrzny. Wzajemnie na siebie oddziałują i nakładają w rozwoju psychologicznym człowieka, czyli każda wrodzona właściwość występuje jako predyspozycja do działania i żeby się rozwinąć musza wpłynąć na nią czynniki zewnętrzne.
13.
Co to jest genotyp?
Zespół właściwości genowych danego osobnika
Predyspozycje genowe, nie maja wpływu na rozwój. Dziedziczność i środowisko są aspektami rozwoju człowieka, wchodzą w interakcje.
14.
Wymień przyczyny embripatii
Embriopatie - okres embrionalny od 2 tygodnia do 3 miesięcy życia. W tym okresie powstają wszystkie narządy. Jednym z zaburzeń jest embriopatia toksyczna np. papierosy, alkohol, narkotyk itp. Dawka i odporność organizmu na ten czynnik jest bardzo ważna np. środek talomid - konsekwencją jego zażywania było nie wykształcanie się kończyn u dziecka.
Embriopatie wirusowe - różyczka, odra, świnka
Embriopatie aktyniczne - związane z energią promieni Rentgena - powstają deformacje somatyczne ( cielesne), toksoplazmoza - spowodowana pierwotniakiem zwierzęcym, który od razu uszkadza układ nerwowy,
Embriopatie spowodowane niedożywieniem i przeżyciami matki - Zręby osobowości dziecka kształtują się już w łonie matki, spowodowane emocjami matki
Dotlenienie- prawidłowe dotlenienie dziecka zależy od trzech krążeń matki - matczynego, lodowego, łożyskowego. Jeśli któreś z tych 3 krążeń jest zaburzone następuje niedotlenienie
15.
Co to są teratogenny?
Czynniki środowiskowe, powodujące trwale zaburzenia struktury organizmu, oddziaływujące w okresie życia płodowego, substancje występujące w środowisku naturalnym: chemia, leki, używki
16..
Co to jest imprinting i kto go badał?
Badania przeprowadzał K. Lorenz, to przykład uczenia się przez naśladownictwo, które pojawia się bardzo wcześnie, trwa bardzo krótko, i daje dobre efekty na całe życie, determinując społeczne zachowanie się. Imprinting- wtłoczenie, podążanie za..; trwałe piętno cechy instynktownej, ma dwa człony: wrodzony (podążanie) i wyuczony ( obiekt za którym się podąża - patrz doświadczenie - kurczęta
17.
Wyjaśnij pojęcie „okres krytyczny”
Najlepszy okres na uczenie się. To czas od 12-24h, po wykluciu z jaja, (najlepszy okres kryt. 13-16h po wykluciu).
18.
Jak rozumiesz okres sensytyczny?
Okres największej wrażliwości - z okresem krytycznym zamienny
19.
Jakie badania przeprowadzał Harlow?
Badania nad życiem uczuciowym. Badał rozwój uczuciowy małp. Odizolował małpki od matek, umieścił je w klatkach gdzie były matki sztuczne ( szmaciane i druciane). Wczesny kontakt dotykowy daje więź emocjonalną. Okazało się, ze malpki przebywające z matką drucianą nie zwracały na nią uwagi, natomiast szmacianej nie odstępowały na krok - Kontakt dotykowy daje dziecku poczucie bezpieczeństwa.
20.
Co to jest dojrzewanie i co na nie wpływa?
Są to przejawy rozwoju, które występują przy wyraźnym braku doświadczeń praktycznych. Dojrzewanie wpływa na uczenia się. W wyniku dojrzewania tylko, ale bez uczenia się - rozwój jest nie jest możliwy.
21.
Co to jest uczenie i na co wpływa?
To modyfikacja zachowania w wyniku uprzednich doświadczeń. Uczenie się jako funkcja doświadczenia oraz dojrzewanie jako funkcja procesów genicznych są splecione tj. pewien poziom dojrzałości jest potrzebny, żeby wystąpiło uczenia się.
22.
Czym różnią się czynności filogenetyczne od ontogenetycznych ( przykłady)
Czynności filogenetyczne- stanie , siadanie, chodzenie;
Ontogenetyczne - czytanie, prowadzenie samochodu, zaufanie. Różnią się tym iż pierwsze rozwijają się czynności fizyczne, drugie psychiczne, osobnicze. Te pierwsze są wrodzone, drugie rozwijają się pod wpływem środowiska - ale gdy organizm dziecka jest dojrzały.
23.
Wymień 3 kryteria wykrywania okresów sensytywnych wg E. Hurlock
1/ zainteresowanie dziecka dana czynnością
2/ długość czasu w jakim to zainteresowanie się przejawia
3/ wyniki jakie osiąga dziecko przez ćwiczenie
24.
Co to jest asymilacja?
Przyswajanie wiedzy i wcielanie jej w posiadane schematy poznawcze (łączenie widoku ptaka z samolotem)
25.
Co to jest akomodacja?
Dopasowywanie schematów do nowych informacji i nowych danych (np. że samolot nie jest ptakiem
26.
Wymień i opisz 4 stadia rozwoju poznawczego wg Piageta
1/ okres sensomotoryczny- od urodz. Do 2 r.ż, osiągnięciem jest poczucie własnej tożsamości
2/ poznanie własnej wartości - najważniejszy rodzaj wiedzy jaką człowiek zdobywa
3/ poczucie przyczynowości zjawisk
4/ poczucie stałości przedmiotu
27.
Wymień czynniki wpływające na rozwój poznawczy człowieka wg Piageta
1/ dojrzewanie ( rozwój mózgu, narządów, koordynacji ruchowej
-dwa prawa rozwoju ruchowego a/ prawo cefalokaudalne - rozwój napięcia mięśniowego, nastepuje od głowy do stóp, b/ prawo proksomodystalne - rozwój ruchów przebiega od kręgosłupa na boki ( do części najdalszych)
2/ doświadczenie fizyczne - opanowanie przedmiotów powoduje powstawanie wyższych form wysiłku myślenia
3/ doświadczenie społeczne - kontakty z ludźmi, językiem, interakcje
4/ równoważenie - siła motywująca do przywrócenia stanu równowagi, dzięki olejno następującym po sobie procesom asymilacji i akomodacji
28.
Opisz okres sensomotoryczny
Od urodzenia do 2 r.ż. stadium rozwoju poznawczego, osiągnięciem rozwojowym jest poczucie własnej tożsamości
29.
Opisz okres myślenia przedoperacyjnego
Zdolność wewnętrznego przedstawiania świata zewnętrznego ( rozwój funkcji symbolicznej). Ograniczeniem rozwojowym tego okresu jest- egocentryzm- niemożność widzenia świat z perspektywy innej niż własna; myślenie transdukcyjne - od szczegółu, do szczegółu, centracja - wyodrębnianie jednej, a pomijanie innych wartości
30.
Czym jest naśladowanie, a czym modelowanie?
Naśladowanie - zewnętrzny warunek przebiegu aktywności, ma charakter wrodzony, przejmuje się wzorce zachowań, przez naśladowanie powiela się własne obserwacje
Modelowanie - zewnętrzny warunek przebiegu aktywności, przejmuje się od modela emocje i motywacje, a forma odtwarzania jest mniej istotna np. modelowanie agresji
31.
Wymień zewnętrzne warunki aktywności
Możliwości; wymagania; wzorce
32.
Wymień wewnętrzne warunki aktywności
Możliwości; preferencje
33. Przedstaw dialektyczną teorie rozwoju psychicznego
a/ odziedziczone albo wrodzone zadatki anatomiczno-fizjologiczne; b/ aktywność własna; c/ środowisko; d/ wychowanie ( ukształtowanie osobowości
34.
Co to jest akceleracja i co na nią wpływa?
To zjawisko przyspieszenia się naturalnego tempa rozwoju dzieci i młodzieży w kolejnych pokoleniach ( dot. rozw. fiz. i przejawia się osiąganiem w coraz wcześniejszym wieku dojrzałości. Wpływa na nią wzrost kultury materialnej i poprawa życia
35.
Wymien kryteria dojrzałej osobowości wg Allporta
a/ poszerzenie własnej osobowości (uczestniczenie w różnych dziedzinach życia, wychodzenie poza rutynę; b/ serdeczny kontakt z innymi ludźmi; c/ realistyczny stosunek do życia; d/ obiektywizacja siebie (wgląd w siebie, introspekcja); e/ jednocząca filozofia życia, nadanie celu życiu, orientacja na wartości; f/ dojrzałość emocjonalna - tolerancja trudności
36.
Wyjaśnij tzw. karłowatość deprywacyjną i fizjologiczny mechanizm jej powstawania
Jest to fizyczna konsekwencja pozbawienia kontaktu emocjonalnego. Kontakt emocjonalny powoduje pobudzenie podwzgórza w mózgu, które stymuluje przysadkę mózgową ( wydziela hormon wzrostu). Hormon wzrostu wydzielany jest w nocy i jeżeli dziecko mało śpi nie rośnie
37.
Opisz przyczyny wesołkowatości u karłów przysadkowych
Karły przysadkowe - to inwalidzi wzrostu (czynniki genetyczne, a nie brak miłości) Ok. 6-7 r. ż. Stają się wesołkami, mają potrzebę kontaktu emocjonalnego, dlatego próbują wkupić się w otoczenie. Wesołkowatość jest nadstrukturą osobowości, której celem jest ukrywanie lęku przed ludźmi, jest to mechanizm obronny.
38.
Wymień 3 fazy deprywacji wg Spitza
1/ faza protestu
2/ faza rozpaczy ( leżenie na brzuchu, odizolowanie
3/ faza apatii ( zobojętnienie), zahamowanie rozwoju dziecka, cofanie ( regres) w rozwoju, dziecko traci nabyte umiejętności
39.
Opisz fazy potrzeby kontaktu emocjonalnego wg Obuchowskiego
a/ faza od 3-6 m.ż. - uczucia przekazywane głosem matki; b/ faza od 6-18 m.ż - współbrzmienie emocjonalne. Nie ma związku z zaspokajaniem potrzeb fizjologicznych. Brak matki w tym stadium wywrze najgorszy wpływ na dalszy rozwój fiz. I psych. W tej fazie dziecko nawiązuje kontakt emocjonalny tylko z 1 osobą; c/faza od 3-6 r.ż. - zaspokajanie potrzeby emocjonalnej jest wielokierunkowe; d/ od 6-7 r.ż. do 17-18r.ż. - dziecko zaspokaja potrzebę emocjonalną w grupie rówieśniczej, zależy mu na afiliacji ( przynależności) do grupy
40.
Co to jest przywiązanie wg Bowlbyego i kiedy powstaje?
Jest to więź uczuciowa dająca dziecku poczucie bezpieczeństwa. To pierwotna, naturalna potrzeba życia, powstaje wtedy, gdy rodzice zaspokajają potrzeby dziecka
41.
Co to jest przywiązanie ufne i lękliwe i keidy powstaje?
Ufne- powstaje gdy matka kontroluje zachowanie dziecka w sposób dyskretny, umiarkowany
Lękliwe - rozwija się u dzieci, których matki nie interesowały się dzieckiem, dzieci takie nadmiernie kontrolują to co robią
42.
Wymień 7 najbardziej prognostycznych zachowań w badaniach Kagana i Mossa
1/ zainteresowania intelektualne, ciekawość poznawcza; 2/ bierne wycofywanie się z sytuacji trudnych; 3/ zalezność od rodziny; 4/ łatwość wpadania w gniew; 5/ lęk wobec kontaktow społecznych; 6/ identyfikacja z własną płcią; 7/ intensywność zainteresowania płcią przeciwną (dot. mężczyzn)
43.
Wymień i opisz przejawy emocji dziecka oraz właściwości emocji dziecięcych
a/ napięcie i znieruchomienie; b/ płacz, krzyk i ruchy ciała; c/ imika i pantomimika. Ich właasciwościami jest reakcja poznawcza, reakcja emocjonalna - wyładowanie, ekspresywność emocji
44,
Z jakich części składa się „super ego” w teorii Freuda?
Składa się z ego idealnego, które decyduje o tym , co słuszne i właściwe oraz z sumienia, które zajmuje się tym co złe
45.
Wymień fazy psychoseksualnego rozwoju człowieka i opisz jedną z nich
a/ faza oralna ( od narodzin do 1 r.ż.) w tym stadium dominuje id, energia libidalna koncentruje się wokół ust, a dziecko czerpie przyjemność ze ssania i gryzienia; b/analna ( 2 r.ż.) - koncentracja następuje na przyjemnych doznaniach z okolic błon śluzowych i odbytu. Dziecko czerpie przyjemność z wydalania i wstrzymywania wydalania; c/ falliczna ( od 3-6 r.ż.); d/ latencji (od 6r.ż do kresu dojrzewania); e/ genitalna ( dojrzewanie)
46.
Co wyraża „ego” w koncepcji Erikosona?
a/ poczucie jedności, czyli zgodności (koherencji) obrazu „ja”; b/ poczucie ciągłości w czasie obrazu „ja”; c/ poczucie wzajemności pomiędzy własnym obrazem „ja”, a sposobem w jaki jest się postrzeganym przez innych
47.
Wymień stadia rozwoju psychospołecznego wg Eriksona i konflikty w nich występujące
a/ zaufanie do świata i nadzieja na przyszłość Konflikt- podejrzliwość, brak poczucia bezpieczeństwa, obawa o przyszłość ( zaufanie- brak zaufania) - 1 r. ż.
b/ poczucie autonomii i własnej wartości
K.- uczucie wstydu i zwątpienie we własne zdolności kierowania sobą ( autonomia - wstyd, zwątpienie) - 2,3 r.ż.
c/ zdolność do inicjowania działań i czerpania przyjemności z ich realizowania
K.- obawa przed karą i poczucie winy za przeżywanie określonych uczuć ( inicjatywa-poczucie winy) 4,5 r.ż.
d/ poczucie kompetencji i sukcesu, wiara we własną zdolność osiągania celów
K.- nie akceptujące reakcje ze strony innych, powodują niedostosowanie i poczucie niższości (przedsiębiorczość-poczucie niższości) 6-11r.ż.)
e/ ujmowanie siebie z ukształtowanym poczuciem tożsamości
K.- zagubienie w kwestii własnej tożsamości ( tożsamość-rozproszenie ról 12-18r.ż.
f/ umiejętność przekazywania miłości
K.- samotność, pozbawione treści związki z innymi ( intymność - samotność) - 20-30l.
g/zdolność do opieki i troski
K.- brak rozwoju, nuda, nadmierna troska o samego siebie ( produktywność - stagnacja) 40-64l.
h/ poczucie satysfakcji z własnego życia, akceptacja śmierci
K. - żal z powodu błędów życiowych, lęk przed śmiercią ( integracja - rozpacz) po 65 r.ż.
48.
Scharakteryzuj stadium „inteligencji sensomotorycznej” wg teorii Piageta
0-2r.ż. - ćwiczenie odruchów i manipulacji, podtrzymujących lub powtarzających interesujące dziecko doznania ( poczucie przyczynowości, stałości przedmiotów, własnej skuteczności, tożsamości)

49.
Scharakteryzuj stadium „inteligencji przedoperacyjnej wg teorii Piageta
2-6 r.ż. - celowe eksperymentowanie na przedmiotach, coraz bardziej świadome planowanie działań, oparte na reprezentacjach przedmiotów. Gł. Osiągnięcia- czynności symboliczne wraz z mową, zdolność do zachowania stałości cech takich jak : barwa, kształt i rozumowanie transdukcyjne
50.
Scharakteryzuj „operację konkretną” wg Piageta
6-12r.ż. - coraz bardziej odwracalne manipulacje na reprezentacjach konkretnych przedmiotów, decentracja umożliwiająca uwzględnienie w rozważaniach wielu własności przedmiotu w tym samym czasie gł. Osiągnięcia- zdolność do zachowania ilości np. masy, objętości i rozumowanie sylogistyczne
51.
Scharakteryzuj „operację konkretną” wg Piageta
12-15r.ż. - w pełni odwracalne operacje umysłowe- gł. osiągnięcia - myślenie abstrakcyjne i hipotetyczno-dedukcyjne, rozumowanie logiczne, logika zdań.
52
Wymień poziomy moralności wg Kolberga oraz występujące w nich stadia
Poziom przedkonwencjonalny -stadium 1- kary i posłuszeństwa (wiek przedszkolny, młodszy szkolny)
stadium 2 - moralność własnego interesu
Poziom konwencjonalny (13-16l)
stadium 3 - dobry chłopiec i dziewczyna ( harmonia interpersonalna)
stadium 4 - prawa i porządku
Poziom postkonwencjonalny - zasad moralnych 16-20l
stadium 5 - umowy społeczne
stadium 6 - uniwersalnych zasad sumienia
53.
Wymień sezony życia człowieka dorosłego wg koncepcji Levinsona
-przeddorosłość (0-22l)
-wczesna dorosłość (17-45l)
-średnia dorosłość (40-65l)
-późna dorosłość (60 i więcej lat
54.
Źródła zadań rozwojowych wg Havighursta
- dojrzewanie fizyczne
-oczekiwaniekulturowe
- osobiste standardy
Wartości i aspiracje jednostki
55.
Na czym polega rozwój wg teorii zadań rozwojowych Havighursta?
Trwa przez całe życie i polega na przechodzeniu do kolejnych stadiów przez rozwiązywanie problemów typowych dla danego okresu. Aktywność jest najważniejsza na każdym okresie życia
56.
Co rozumiemy przez zadania rozwojowe wg teorii Havighursta?
Są to zadania jakie jednostka napotyka od urodzenia i musi realizować czyli specyficzne dla danego okresu życia doświadczenia, z których wyłaniają się problemy do rozwiązywania ( pewne postawy, umiejętności, wiedza nabyta)
57.
Wymień stadia cyklu zycia rodzinnego wg E. Duvall
-stadium 1 - młodej rodziny - podjęcie roli małżonka, młode małżeństwo bezdzietne, trwające nie dłużej niż 5 lat
- stadium 2 - rodzina opiekująca się dzieckiem, podjecie roli rodzica, najstarsze dziecko od ur. do 3 lat
-stadium 3 - rodziny dziecka przedszkolnego, zmiana roli rodzica, najstarsze dziecko między 3,6 r.ż.
- stadium 4 - rodziny dziecka rozpoczynającego naukę szkolną, zmiana roli rodzica - najstarsze dziecko 6-13r.ż.
- stadium 5 - rodziny dziecka dorastającego - zmiana roli rodzica, najstarsze dziecko między 13-21 r.ż.
- stadium 6 - rodziny opuszczanej - rodziny towarzyszą dzieciom w osiąganiu niezależności, trwa to od momentu opuszczenia domu przez pierwsze dziecko do ostatniego z nich
- stadium 7 - opuszczonego gniazda - dramatyczna zmiana roli rodzica - opuszczanie domu przez wszystkie dzieci, trwa od momentu opuszczenia domu przez ostatnie dziecko do chwili przejścia na emeryturę
- stadium 8 - rodziny starzejącej się - jedno lub oboje rodziców przechodzą na emeryturę
58.
Jakie jest głowne założenie humanistycznych teorii rozwoju człowieka?
Zakłada się, że człowiek przychodzi na świat z pewnymi wrodzonymi możliwościami rozwojowymi ( potencjałami), które ukierunkowują rozwój indywidualny i wyznaczają jego cele. Realizacja tych celów wzbogaca życie, nadaje mu sens, wyznacza jego bieg. Zablokowanie tych potencjałów prowadzi do zaburzeń struktury życia i patologii w funkcjonowaniu człowieka
59.
Jakie potrzeby motywują nasze zachowania wg Maslowa?
Poczynając od najniższych:
- potrzeby fizjologiczne (głód, pragnienie, sen)
- potrzeba bezpieczeństwa ( pewność, stabilność)
- potrzeba przynależenia i miłości ( czułości i bycia z innymi)
- potrzeba szacunku ( osiągnięć, uznania, szacunku dla siebie)
- potrzeba samoakceptacji ( zrealizowania swoich możliwości). Musza być zaspokajane kolejno . Nie ma możliwości zaspokojenia np. potrzeby przynależenia i miłości bez zaspokojenia dwóch poprzednich.
60.
Jak rozumiesz strefę najbliższego rozwoju?
Autor - Wygocki.
Działanie dziecka na poziomie wyższym niż właściwy dla jego wieku.
61.
Na czym polega fluktuacja emocji i jak przebiega w wieku przedszkolnym
Autor - Gessell.
Rozwój emocjonalny nie jest procesem progresywnym, podlega fluktuacji, wahaniom, przejawia się to przeplataniem stanów równowagi emocjonalnej z ich brakiem w okresie przedszkolnym
3 r.ż rown. em., 3,5 r.ż.-br. równ. , 5r.ż. równowaga, 6 r.ż - brak równowagi, 7 r.ż. - rownow.
62.
Na czym polega modelowanie abstrakcyjne w teorii społecznego uczenia się Bandery ?
Obserwator uczy się nie tylko określonych zachowań u modela, ale także zasad, leżących u ich podstaw, czyli:
syst. wartości, sposobów
rozwiązywania problemów i standardów samooceny.
63
Wymień subprocesy
wpływające na uczenie się wg Bandury.
uwaga, przypominanie,
reprodukcja motoryczna, pobudzanie motywacyjne.
Są one ze sobą powiązane.
64.
Na czym polega rozwój psychiczny w/g Tyszkowej ?
Na gromadzeniu i opracowywaniu doświadczenia, które podlega strukturacji i restrukturacji, w rezultacie aktywności jaką jednostka przejawia w całym cyklu życia.
65.
Na czym polega rozwój w/g teorii Riegla ?
Jest to proces ilościowych i jakościowych zmian, ciągle wywoływanych zewn. i wewn.
konfliktami jakie zachodzą w różnych obszarach ludzkiego życia.
4 Podst. wymiary rozwoju:
*wewnętrzno -.biologiczny,
*indywidualno -psychologiczny,
*kulturowo - socjolog.
*zewnętrzno - fizyczny.
66.
Na czym polega proces rozwoju w/g Baltesa, kontekst i wpływ na ten kontekst
Polega na maksymalizacji zysków ( pożądanych celów i wyników) i minimalizacji strat.( unikanie nieporządanych celów i wyników)
Komponentami procesu są : SOC - SELEKCJA,
OPTYMALIZACJA,
KOMPENSACJA. Są one ze sobą powiązane
Kontekst tworzą trzy rodzaje wpływów :
*normatywne - związane z wiekiem,
*normatywne związane z historią - ( tworzące ontogenetyczne doświadczenie), specyficzne dla danego pokolenia
*pozanormatywne -
czyli np. losowe.
67.
Co to jest strategia badań poprzecznych ?
Polega na badaniu grup ludzi w różnym wieku i porównywaniu wyników. Każda osoba badana tylko raz.
68.
W jakim wieku formułuje się pierwsze silne przywiązanie ?
Jest to popęd wrodzony i zachodzi między 6-18 m.ż.
69.
Co to jest zjawisko wdrukowania i kto wprowadził to pojęcie ?
Rodzaj uczenia się, które odbywa się w krótkim okresie poprzez naśladownictwo.
/Lorens i Pawłow//
70.
Wymień symptomy i fazy, jakie występują u dzieci pozbawionych kontaktu z matką.
f.-protestu,/rozpacz, gniew/,
f.-rozpaczy,/przygnęb./,
f.-odłączenia /przystos.do nowej syt. i reakcja na nowe bodźce/.
71.
Czy zabawy w wieku 3 - lat, rozwijają w dziecku postawy społeczne ?
Tak.
72.
Co może wspomóc rozwój społeczny i emocjonalny dziecka w późniejszym dzieciństwie
w/g Tizarda ?
Polepszanie warunków środowiskowych.
73.
Podaj fazy nabywania języka we wczesnym dzieciństwie ?
*gaworzenie,
*poj. Wyrazy, (ok. 12 m.ż.)
*pierwsze zdania (ok. 2 r.ż.)
74.
Co wpływa na rozwój w/g natywistycznych teorii rozwoju ?
Geny i natura.
75.
Jak rozumiesz okres krytyczny.
Podaj inne określenia.
Okres gotowości rozwojowej, czyli wzmożonej wrażliwości na określonego rodzaju bodźce, podczas którego, dziecko osiąga dojrzałość, pozwalającą mu nabyć określone funkcje. Dla każdej funkcji okresy krytyczne występują w różnym wieku.
Inaczej jest to :
OKRES SENSYTYWNY
76.
Czynniki wpływające na dominowanie uczuć:
a/stan zdrowia; b/ atmosfera domu; c/ styl wychowawczy ( metoda przymusu, kary stwarzające uczucia negatywne); d/ wzajemne stosunki z członkami rodziny; e/ nadmierna
opiekuńczość; f/ aspiracje
rodziców; g/ kierowanie
wychowawcze
77.
Co to jest katharsis i jakie czynniki mu sprzyjają ?
Mechanizm obronny, polegający na poczuciu oczyszczenia, ujawnieniu nieświadomych przeżyć o char.urazowym i usunięciu związanego z nimi napięcia w procesie psychoanalizy.
Czynniki:
- rozwijanie poczucia humoru, pomocny jest płacz, wytężony wysiłek, bliski związek uczuciowy przynajmniej z jednym z członków rodziny, bliski przyjaciel, poszanowanie pobudzenia przez otoczenie
78.
Odreagowanie emocji.
Sposoby.
-markotność / stłumiona energia emocjonalna/,
-przemieszanie reakcji /na kogoś z nią nie związanego/,
-regresja/powrót do wcześniejszych faz rozwojowych/,
-wybuchy emocji / wyładowanie energii emocjonalnej/.
79.
Na czym polega kontrola emocji ?
-tłumienie zewnętrznych objawów emocji,
-wywieranie ukierunkowanego wpływu na emocje.
80.
Fazy żałoby:
Bowlby ( 5 stadiow)
a/myślenie o osobie, która odeszła; b/złość na zmarłą osobę oraz innych ludzi; c/
pragnienie pomocy; d/ rozpacz, wycofywanie się, apatia; e/reorganizacja i skupianie się na innych sprawach,
Kawanagh (7 stadiów):
a/ szok; b/ dezorganizacja; c/ gwałtowne emocje; d/ wina; e/ samotność i poczucie strat; f/ ulga; g/ powrót do równowagi
81.
Fazy umierania :
a/zaprzeczenie; b/gniew; c/targowanie się; d/depresja /reaktywna i antycypacyjna/; e/akceptacja.
82.
Fazy przystosowania się do emerytury :
-oddalona w czasie / ma miejsce w wieku średnim/,
-przedemerytalna,
-miesiąca miodowego,
-rozczarowanie,.
-zmiana kierunku,
-stabilizacji,
-f. końcowa /koniec roli emeryta/.
/wg ATHLEYA/.
83.
Teoria zabawy :
-zabawa doskonaląca
do 2 r.ż./ćwiczy kontrolę ruchów oraz poznawanie przedmiotów za pomocą zmysłów/,
-zabawa symboliczna
do 2 - 7 r.ż./dziecko wykorzystuje fantazję, jeden przedmiot symbolizuje inny np. krzesło- samochód/,
-zabawa w role
od 7 r.ż. w zabawie tej dziecko wykorzystuje różne reguły i procedury /np.w lekarza/,
Wg tych teorii zabawa to proces asymilacji dziecka z otaczającym je światem
84.
Eksploracja to:
Aktywność w trakcie której dziecko bada przedmioty lub własne cechy fizyczne
Zachowania eksploracyjne badała Hutt,
zdecydowanie oddzieliła je od zabawy.
E = aktywność, w trakcie
której dziecko bada
przedmioty i zdarzenia w
otoczeniu i/lub swoje
własne cechy fizyczne,
występuje przed zabawą,
„Co ten przedmiot może
robić?”, czynność
poważna i skoncentrowana
Z = czynność bardziej relaksująca, „Co ja z tym przedmiotem mogę zrobić?”.
Brak zachowań eksploracyjnych wiąże się u chłopców z brakiem ciekawości i przedsiębiorczości, u dziewczynek z problemami osobowościowymi i trudnościami w przystosowaniu społecznym. Forma zachowań eksploracyjnych wpływa w późniejszym okresie na osobowość, kreatywność i styl poznawczy.
85.
Rozwód to … :
Bohannon podaje 6 stadiów przystos.się do rozwodu, radzenia sobie z emocjami, chaosem, który niesie zasoba rozwód:
1.r. emocjonalny,( okres poprzedzający decyzję)
2.r. prawny,( procedury rozwodowe)
3. r. ekonomiczny,( podział wspólnego majątku)
4.r. rodzicielski,(sąd orzeka prawo opieki nad dziećmi)
5.r. społeczno-lokalny,( odnosi się do zmian które dotyczą pozycji zajmowanej przez rozwodzącą się osobę)
6.r. z zależnością/przejście do bycia samotnym/.
86.
Teoria Pecka :
Rozwój w okresie starośći zależy od sposobu radzenia sobie z 3 zadaniami rozwojowymi:
a/rozwiązania problemu przejścia na emeryturę,
b/obniżenia się sprawności fizycznej
c/ radzenia sobie ze zbliżającą się śmiercią.
87.
Teoria Marci :
Wyróżnia 4 rodz. stanów tożsamości :
1.rozproszenie tożsamości -brak zobowiązań i decyzji w ważnych kwestiach życiowych.
2.przejęcie tożsamości - stan początkowy - zobowiązania i przyjecia - nie pozbawiony wahań
3.odroczenie tożsamości - krańcowy kryzys tożsamości
4.osiągnięcie tożsamości - po rozwiązaniu kryzysu tożsamości trwałe zobowiązanie w sferze wartości i wyborów życiowych:
88.
Teoria umysłu:
Teorie umysłu = zdolność do rozumienia, co inni myślą i czują bo każdy ma swój świat,
zdolność uwzględnienia ich perspektyw, przekonań i uczuć,wg Mitchella najważniejsza cecha ludzkiego umysłu pojawia się około 4 r. życia Ludzie zachowują się jak psycholodzy, gromadzą doświadczenia na temat emocji, przekonań, pragnień innych oraz konstruują teorie, które wyjaśniają i przewidują zachowania innych, np. gra w szachy - nad jakim ruchem zastanawia się przeciwnik?
Eksperymenty nad teorią umysłu u dzieci poniżej 4 r. > nie rozumieją, że ludzie mogą mieć fałszywe przekonania, bo zostali np. wprowadzeni w błąd
89.
Teoria Brunera :
W procesie nabywania dojrzałej formy procesów myślenia, dzieci rozwijają trzy sposoby wewnętrznego reprezentowania świata:
1/ enaktywny- oparty na czynnościach motorycznych,/nie wykorzystują słów i wyobraźni/
2/ ikoniczny-
obrazy umysłowe mogą być wzrokowe, słuchowe, węchowe lub dotykowe
3/ symboliczny - dziecko zdolne do reprezentowania świata za pomocą języka, później liczb i muzyki , nie tylko reprezentowanie ale i przekształcanie rzeczywistości
90.
Badania nad bliźniętami i rodziną
Badania nad bliźniętami przeprowadzało małżeństwo Dennisowie, badali 2 bliźniaczki
Wychowywane one były w warunkach tzw. wyizolowania społecznego,(nie były stymulowane: nie uśmiechali się do nich, nie dawali zabawek), te ograniczenia przez pierwszych 9 m-cy nie spowodowały żadnych opóźnień w rozwoju. Po 9 miesiącach odkryto u dziewczynek upośledzenie ruchów manipulacyjnych i lokomocyjnych. Po zaprzestaniu badań, dziewczynki szybko nadrobiły zaległości w stosunku do innych dzieci. Badania te pokazały, że ćwiczenie pewnych czynności jest skuteczne w pewnym wieku, a w innych jest w ogóle nieskuteczne. Badania nad bliźniętami prowadziła też McGraw , poddawała je badaniom w okresie niemowlęcym. Z badań tych wynikło, że specjalne ćwiczenie nie przyspiesza rozwoju czynności filogenetycznych(siadania, stania), ale specjalne ćwiczenie wpływa na rozwój czynności ontogenetycznych ( takich które nas różnicują-rysowanie, śpiew, jazda na rowerze). Ćwiczenie czynności ontogenetycznych jest jednak skuteczne pod warunkiem, że organizm dziecka jest do tego odpowiednio dojrzały, jeśli nie jest ćwiczenie tych czynności jest nieskuteczne. Czyli dojrzewania odgrywa większą rolę w kształtowaniu funkcji niższych, a uczenie się większą rolę w kształtowaniu funkcji wyższych.
91.
Teoria natywistyczna Chomskiego :
Ludzie posiadają wrodzony mózgowy mechanizm zwany mechanizmem przyswajania języka. Zawiera on pewne informacje o strukturze języka, które są stopniowo wykorzystywane w miarę dojrzewania dziecka.Na pewnym poziomie języki mają wspólne elementy
tzw. uniwersalia językowe.
92.
Co to jest inteligencja ?
Jest to zdolność przystosowawcza jednostki do zastanych warunków w celu osiągnięcia zamierzonego celu.
93.
Związek inteligencji z jej ilorazem :
Jest to stosunek wieku umysłowego do wieku życia.
94.
Rozwój moralny :
Proces przejmowania przez dziecko od otoczenia reguł i standardów zachowania oczekiwanych w społeczeństwie w którym wzrasta, nawet bez nacisku ze strony innych.
95.
Rozumowanie społeczne w/g Eisenberga :
Najpierw dziecko rozumuje hedonistycznie /wszystko dla mnie/,
Później staje się zorientowane na potrzeby /nawet wbrew sobie/ - zachowuje się prospołecznie.
96.
Adopcja to :
Świadomy akt osoby pragnącej legalnie uznać dziecko obce biologicznie za własne.
/Przysposobienie- w terminologii prawniczej /Instytucja adopcji polega na stworzeniu więzów rodzinnych jak najbardziej zbliżonych do więzi dziecka w rodzinie naturalnej. Konsekwencje przysposobienia dotyczą nie tylko rodziców lecz również dziadków, dzieci naturalnych ( całej rodziny), dziecko przysposobione jest traktowane jak urodzone w rodzinie jest więc - wnuczkiem, bratem czy siostrą, itd. Zadaniem rodziny adopcyjnej jest stworzenie trwałego, stabilnego środowiska wychowawczego.
Adopcja to skomplikowany proces tworzenia zastępczego środowiska rodzinnego, wymagający uwzględnienia bardzo wielu procesów psychologicznych, w tym problemu radzenia sobie ze stratą, budowania więzi i zjawiska przemocy.
Nawet rodzice przysposabiający maleńkie dzieci muszą zaakceptować ich prawo do "własnych korzeni" . Muszą także mieć w świadomości fakt, że dziecko w swym wyposażeniu biologicznym, a także w najwcześniejszych doświadczeniach społecznych zostało ukształtowane przez swoich rodziców biologicznych.

---