DYDAKTYKA OGÓLNA

W1.

I. ISTOTA, PRZEDMIOT I ZADANIA DYDAKTYGI OGÓLNEJ.

Dydaktyka ogólna - (gr. Didasco- uczę, nauczam), po raz pierwszy w Niemczech w XVII w.

Istota:

- nauka o kształceniu i samokształceniu,

- należy do nauk teoretycznych i praktycznych

buduje pewną wiedzę o procesach kształcenia i samokształcenia, która później jest wykorzystywana przez nauczycieli w praktyce

Przedmiot badań:

1. Naukowa analiza i formułowanie celów kształcenia wraz z ich uszczegółowioną charakterystyką (budowanie celów ogólnych i operacyjnych, w jakim kierunku ma zmierzać nasze dążenia)

2. Dobór treści kształcenia według ustalonych zasad zgodnie z celami dydaktycznymi

3. Badanie środków dydaktycznych (slajdy, przedmioty urozmaicające treści) i optymalnego ich wykorzystania

4. Ustalenie najbardziej skutecznych form nauczania
   
   Formy:

zbiorowa (wykładowca prowadzi zajęcia)

grupowa (podział na grupy)

zespołowa (zespół do 3 osób)

indywidualna

Zadania:

1. Dydaktyka ogólna jako nauka tworzy system poprawnie uzasadnionych twierdzeń i hipotez w zakresie nauczania i uczenia się (wymiar teoretyczny)

2. Wskazanie sposobów przekształcania zjawisk nauczania i uczenia się

3. Dostarcza wiedzy o stanie nauczania i uczenia się w szkołach i innych instytucjach edukacyjnych (funkcja diagnostyczna)

4. Bada prawidłowości rządzące procesem nauczania i uczenia się, co pozwala prognozować dalszy ich rozwój

5. Wskazuje skuteczne metody, środki i warunki pozwalające na właściwą realizację celów i zadań dydaktycznych.

II. FUNKCJE DYDAKTYKI OGÓLNEJ.

1. Opisowa (jak jest?) - opis procesów kształcenia

2. Wyjaśniająca (dlaczego tak jest?) - wyjaśnianie zjawisk i procesów, które zachodzą w toku kształcenia

3. Predykcyjno- prospektywna - przewidywanie tego, co będzie

4. Praktyczna - poznanie rzeczywistości dydaktycznie i stwarzanie warunków do jej kształcenia przez nauczycieli

III. PODSTAWOWE POJĘCIA DYSCYPLINY

Kształcenie - proces nauczania i uczenia się. Stanem finalnym kształcenia jest wykształcenie.

Szeroka definicja: ogół czynności umożliwiających ludziom poznawanie tego, co ich otacza oraz uczestnictwa w kształtowaniu świata, a także osiągnięcia możliwie wielostronnego rozwoju sprawności, zainteresowań, zdolności, przekonań i postaw, jak również kwalifikacji zawodowych (Okoń).

Samokształcenie - samodzielne uzupełnianie własnego wykształcenia

Nauczanie - planowa i systematyczna praca nauczyciela z uczniami polegająca na wywoływaniu i utrwalaniu zmian w ich wiedzy, dyspozycjach i całej osobowości pod wpływem uczenia się i opanowywania wiedzy oraz własnej działalności.
Bez chęci uczenia się nie może zaistnieć nauczanie.

Uczenie się - proces, w toku którego na podstawie doświadczeni, poznania i ćwiczenia powstająnowe formy zachowania się i działania lub ulegają zmianom wcześniej nabyte

Podstawowe czynności uczenia się:

- poznanie

- działanie

Autoedukacja - proces rozwoju samego siebie, całej sfery osobowości z uwzględnieniem sfery poznawczej czyli samodzielnego uczenia się. Proces podejmowany z własnej woli.

IV. METODY BADAŃ DYDAKTYCZNYCH

1. Sondaż diagnostyczny - diagnoza problemów dydaktycznych; duża zbiorowość by rozwiązać problem; jakie są poglądy, stanowiska; dlaczego jest tak, a nie inaczej; diagnoza problemów rzeczywistości.

2. Studium indywidualnych przypadków:

• do badania pojedynczych przypadków (uczeń jako osoba)

• podmiot badań jako osoba

• do 6-7 osób

• podejście jakościowe, nie ilościowe

• np. problem wypalenia zawodowego, niekiedy uczenia się uczniów, poczucia sensu życia

3. Monografia pedagogiczna:

• Badanie instytucji i stowarzyszeń, organizacji jako całości

• Historia danej placówki, cele, podstawy prawne, by pokazać wartości i perspektywy rozwojowe placówki

4. Eksperyment:

• Proces kształcenia bada, gdzie chcemy wprowadzić jakąś zmianę i patrzymy jakie efekty przyniesie

• Zakładamy hipotezę i eksperymentujemy

• Grupa eksperymentalna i kontrolna, by porównać wyniki

V. WSPÓŁPRACA DYDAKTYKI OG. Z INNYMI DZIEDZINAMI