METODA SYMBOLI DŹWIĘKOWYCH

Geneza:

• Metoda ta została opracowana przez Barbarę Kaję.

• W Niemczech przeprowadzono psychomedyczny eksperyment na 95 dyslektykach, który wykazał, że mają oni opóźniony czas reakcji na bodźce świetlne i dźwiękowe.

• Autorka zauważyła, że warto dziecko wcześniej przyzwyczajać do dyktowania, tak, by stopniowo trenować jego struktury mózgowe.

Założenia:

• Metoda przeznaczona jest dla dzieci w wieku przedszkolnym 5 i 6- letnich z zaburzeniami w rozwoju.

• Zajęcia prowadzić można z dziećmi przejawiającymi opóźnienia rozwoju spostrzeżeń wzrokowych, słuchowych, opóźnienia rozwoju umysłowego, zahamowanie psychoruchowe, a także nadpobudliwość psychoruchową.

• Osią koncentryczną jest ruch i muzyka. - na tle odpowiednio dobranej muzyki prowadzi się zajęcia usprawniające zaburzone funkcje i procesy.

Istota metody:

• Poznawanie dźwięków i ich symboli wizualnych, umożliwiające rozpoznawanie, różnicowanie i integrowanie bodźców akustycznych, wizualnych i motorycznych.

• Dziecko powinno nauczyć się różnicować 6 dźwięków (wysoki - niski, długi - krótki, głośny - cichy) i 6 odpowiadających im znaków.

• Następnie powinno opanować umiejętność zamiany bodźca słuchowego na wzrokowy i odwrotnie.

Cel metody:

• Doprowadzenie do tego, by po wprowadzeniu każdej pary dźwięków i utrwaleniu powiązania ich z przyporządkowanymi im znakami, nauczyć dzieci zapisywania usłyszanej partii dźwięków. Jest to więc rodzaj dyktowania w najprostszej wersji. Zamiast słowa dziecko słyszy pojedyncze dźwięki. Powinno ono zamienić je z formy akustycznej na wizualną i odtworzyć ruchem ręki na papierze.

Grupy ćwiczeń:

1. sfera ruchowa- pobudzanie ruchowe całego ciała w zakresie ruchów dowolnych i kontrolowanych, stymulacja rozwoju ruchów manualnych,

2. procesy poznawcze- ćwiczenia rozwijające procesy myślowe, zwłaszcza analizę, syntezę i porównywanie poprzez operowanie symbolami dźwiękowymi,

3. procesy emocjonalne- ćwiczenia odreagowujące napięcia emocjonalne (relaksacyjne), wzmagające wiarę we własne siły,

4. sfera społeczna- ćwiczenia zespołowe umożliwiające współdziałanie.

Tok postępowania metodycznego:

1. Ekspresja ruchowa

• Cele: ogólne motoryczne pobudzenie (ekspresja spontaniczna), kształcenie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, koncentracja uwagi, kontroli ruchu (ekspresja kontrolowana).

Tok postępowania

• Punktem wyjścia jest dowolna, odpowiadająca dzieciom muzyka, która ma pobudzić ich motorykę (dowolność ruchów).

• Charakter muzyki zmieniamy na kolejnych zajęciach (kontrolowanie ruchów dziecka).

• Wprowadzenie ćwiczeń inhibicyjno- incytacyjnych (pobudzanie i hamowanie).

• Ograniczenie zbędnych ruchów dziecka, uporządkowanie ich za pomocą rytmu.

Zabawy słowno - muzyczno - ruchowe:

1. Cele:

- rozwijanie mowy dziecka,

- rozwijanie zdolności słuchania.

2. Tok postępowania:

• zajęcia rozpoczynamy od prostych ćwiczeń fonicznych i utworów wierszowanych,

• punktem wyjścia mogą być bajki ilustrowane muzycznie lub bajki opowiadane przez terapeutę,

• samodzielna wypowiedź uczniów, przygotowanie inscenizacji.

Relaksacja:

1. Cel:

- zwolnienie napięcia mięśniowego i psychicznego.

2. Podczas seansu terapeutycznego stosujemy relaksację, a właściwe jej elementy w zależności od sytuacji.

3. Ważną rolę odgrywa mowa nauczyciela wprowadzająca dziecko w stan relaksu oraz zdolność dziecka do słuchania i współodczuwania.

4. Dla wywołania sprzyjającej relaksacji atmosfery włączyć można spokojną muzykę.

Planowanie zajęć:

• Terapia powinna być stosowana systematycznie i intensywnie (3 razy w tygodniu po 45 minut).

• Każdy seans zaczyna się ekspresją ruchową, a kończy relaksacją.

• Na opracowanie odpowiednich symboli przeznaczamy 8 spotkań.

• Następne dwa tygodnie przeznaczamy na naukę operowania dwoma lub trzema symbolami jednocześnie.

• Nie zawsze muszą wystąpić wszystkie elementy toku metodycznego.