METODA SYMBOLI DŹWIĘKOWYCH
Geneza:
Metoda ta została opracowana przez Barbarę Kaję.
W Niemczech przeprowadzono psychomedyczny eksperyment na 95 dyslektykach, który wykazał, że mają oni opóźniony czas reakcji na bodźce świetlne i dźwiękowe.
Autorka zauważyła, że warto dziecko wcześniej przyzwyczajać do dyktowania, tak, by stopniowo trenować jego struktury mózgowe.
Założenia:
Metoda przeznaczona jest dla dzieci w wieku przedszkolnym 5 i 6- letnich z zaburzeniami w rozwoju.
Zajęcia prowadzić można z dziećmi przejawiającymi opóźnienia rozwoju spostrzeżeń wzrokowych, słuchowych, opóźnienia rozwoju umysłowego, zahamowanie psychoruchowe, a także nadpobudliwość psychoruchową.
Osią koncentryczną jest ruch i muzyka. - na tle odpowiednio dobranej muzyki prowadzi się zajęcia usprawniające zaburzone funkcje i procesy.
Istota metody:
Poznawanie dźwięków i ich symboli wizualnych, umożliwiające rozpoznawanie, różnicowanie i integrowanie bodźców akustycznych, wizualnych i motorycznych.
Dziecko powinno nauczyć się różnicować 6 dźwięków (wysoki - niski, długi - krótki, głośny - cichy) i 6 odpowiadających im znaków.
Następnie powinno opanować umiejętność zamiany bodźca słuchowego na wzrokowy i odwrotnie.
Cel metody:
Doprowadzenie do tego, by po wprowadzeniu każdej pary dźwięków i utrwaleniu powiązania ich z przyporządkowanymi im znakami, nauczyć dzieci zapisywania usłyszanej partii dźwięków. Jest to więc rodzaj dyktowania w najprostszej wersji. Zamiast słowa dziecko słyszy pojedyncze dźwięki. Powinno ono zamienić je z formy akustycznej na wizualną i odtworzyć ruchem ręki na papierze.
Grupy ćwiczeń:
sfera ruchowa- pobudzanie ruchowe całego ciała w zakresie ruchów dowolnych i kontrolowanych, stymulacja rozwoju ruchów manualnych,
procesy poznawcze- ćwiczenia rozwijające procesy myślowe, zwłaszcza analizę, syntezę i porównywanie poprzez operowanie symbolami dźwiękowymi,
procesy emocjonalne- ćwiczenia odreagowujące napięcia emocjonalne (relaksacyjne), wzmagające wiarę we własne siły,
sfera społeczna- ćwiczenia zespołowe umożliwiające współdziałanie.
Tok postępowania metodycznego:
1. Ekspresja ruchowa
Cele: ogólne motoryczne pobudzenie (ekspresja spontaniczna), kształcenie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, koncentracja uwagi, kontroli ruchu (ekspresja kontrolowana).
Tok postępowania
Punktem wyjścia jest dowolna, odpowiadająca dzieciom muzyka, która ma pobudzić ich motorykę (dowolność ruchów).
Charakter muzyki zmieniamy na kolejnych zajęciach (kontrolowanie ruchów dziecka).
Wprowadzenie ćwiczeń inhibicyjno- incytacyjnych (pobudzanie i hamowanie).
Ograniczenie zbędnych ruchów dziecka, uporządkowanie ich za pomocą rytmu.
Zabawy słowno - muzyczno - ruchowe:
1. Cele:
- rozwijanie mowy dziecka,
- rozwijanie zdolności słuchania.
2. Tok postępowania:
zajęcia rozpoczynamy od prostych ćwiczeń fonicznych i utworów wierszowanych,
punktem wyjścia mogą być bajki ilustrowane muzycznie lub bajki opowiadane przez terapeutę,
samodzielna wypowiedź uczniów, przygotowanie inscenizacji.
Relaksacja:
1. Cel:
- zwolnienie napięcia mięśniowego i psychicznego.
2. Podczas seansu terapeutycznego stosujemy relaksację, a właściwe jej elementy w zależności od sytuacji.
3. Ważną rolę odgrywa mowa nauczyciela wprowadzająca dziecko w stan relaksu oraz zdolność dziecka do słuchania i współodczuwania.
4. Dla wywołania sprzyjającej relaksacji atmosfery włączyć można spokojną muzykę.
Planowanie zajęć:
Terapia powinna być stosowana systematycznie i intensywnie (3 razy w tygodniu po 45 minut).
Każdy seans zaczyna się ekspresją ruchową, a kończy relaksacją.
Na opracowanie odpowiednich symboli przeznaczamy 8 spotkań.
Następne dwa tygodnie przeznaczamy na naukę operowania dwoma lub trzema symbolami jednocześnie.
Nie zawsze muszą wystąpić wszystkie elementy toku metodycznego.