Edukacyjne szanse życiowe - stratyfikacja społeczna a równość możliwości.

Edukacyjne szanse życiowe - są to powtarzające się wzory, które znajdujemy w biografach edukacyjnych i doświadczeniach grupowych.
Uzależnione są od szeregu czynników np. płci, klasy społecznej, pochodzenia etnicznego, wielkości rodziny, wykształcenia rodziców, przynależności do mniejszości.

Szanse życiowe - prawdopodobieństwo uzyskania społecznie cenionych dóbr np. edukacja, zdrowie, władza, prestiż.

Nierówność edukacyjna-utrudnia naukę lub uniemożliwia jej kontynuacje na wyższych szczeblach .Spowodowane może być to przez np.(status społeczny, wykształcenie rodziców).

Nierówność społeczna - wynika ona z przynależności do różnych grup społecznych bądź z zajmowania różnych pozycji społecznych, nierówność dostępu (lub szans dostępu) do społecznie cenionych dóbr.

Stratyfikacja społeczna - jest to uwarstwienie społeczne. Czyli koncepcja podziału społecznego polegająca na jego rozpatrywaniu pod kątem istnienia warstw (klas, stanów, grup społeczno - zawodowych) różniących się między sobą pod względem, np. prestiżu, wieku ,wykształcenia, pełnionych funkcji, dochodu itd.

Nierówność w dostępie do edukacji i różnice w karierach edukacyjnych ”koncepcje ekonomiczne”

1. Teoria naznaczania:
   Stosowana była głównie w socjologii dewiacji i kryminologii.
   Główna jej teza polega na tym, że zachowanie dewiacyjne ma cechy transakcji zawartej między osobą odchyloną od normy a inną bądź innymi.
   Głosi twierdzenie, że kontrola społeczna może wywołać dewiacje, podczas gdy przy podejściu strukturalnym twierdzi, że kontrola społeczna jest reakcją na dewiację. W tej teorii konieczne jest zbadanie osób nadających etykiety, ich założen i osób wobec których się tego dokonuje.
   

2. Teoria dziedziczenia kulturowego
   Kapitał kulturowy- nawyki, umiejętności, odruchy nabyte przez socjalizację w grupach elitarnych, o wyzszesj pozycji społecznej i wykształceniu, które ułatwiają utrzymanie takich elitarnych pozycji SA także symbolem przynależności do grup. Kapitał ten ma wpływ na edukacyjne szanse życiowe.
   
   Teoria kodów językowych Basila Bernsteina:
   Zwrócił uwagę na istotną rolę języka w przenoszeniu dziedzictwa kulturowego rodzin i przez to stymulowanie bądź hamowanie rozwoju intelektualnego jednostki.
   Dzieci w swoich pierwszych latach poznają różne kody językowe. Zróżnicowanie to daje konsekwencje i ma wpływ na naukę szkolną dzieci.
   Mowa dzieci z ubogich rodzin opiera się na kodzie ograniczonym.
   Kod ograniczony-to najprostsza forma komunikacji(osoby używają krótkich zdań, bądź równoważników zdań. Do wyrażania ekspresji często używa się mimiki, gestów.
   Mowa dzieci z rodzin zamożnych kształtuje się inaczej. Dzieci te posługują się kodem rozwiniętym nauka nie sprawia im większych trudności ponieważ rozumieją język którym posługuje się szkoła.
   Kod rozwinięty-język jest bardziej abstrakcyjny, słabiej związany z określonym kontekstem.

III. Teoria ukrytych programów
Program: to wszystko to czego rezultatem jest uczenie się. Ukryty program to treści, które są konsekwentnie, choć często niezupełnie świadome przane podczas procesu kształcenia i nie są one zawarte w żadnych podstawach programowych, ani programach nauczania, mają jednak ogromne konsekwencje wychowawcze, np. w postaci przyjmowania pewnych postaw i powielania ich na podobnej zasadzie. Ukryty program to to, czego uczy przebywanie w szkole, a nie nauczyciel. W szkole dzieci uczą się wielu rzeczy , które nie mają z treścią lekcji, przez co dziecko uczy się akceptacji istniejącego porządku społecznego.
Konsekwencją ukrytego programu jest alienacja.
Aspekty kontroli społecznej zawartej w ukrytym programie zostały przeanalizowane z zastosowaniem „teorii korespondencji”, według której postawy wpajane przez szkołę postrzegane są jako odpowiadające postawom niezbędnym do utrzymania społeczeństwa klasowego. Reakcje na koncepcje ukrytego programu mogą sięgać od jej odrzucenia, aż do odszkolnienia.

Ideologie uprawamacniające nierówności :

1. ideologie elitarystyczne (arystokratyczne)- głoszą, że istnieją takie grupy, które z samej swojej natury są „wyższe” od innych i dlatego muszą mieć wyższą pozycję w społeczeństwie. Grupy te mogą być ukonstytuowane przez urodzenie (np. arystokracja) bądź obejmować ludzi o szczególnych predyspozycjach, talentach, mądrości, bliskości Boga (np. szamani, duchowni, starszyzna plemienna).

2. ideologie egalitarne- formułowane są przez grupy upośledzone lub w ich imieniu. Mówią o tym, że wszyscy powinni mieć identyczne warunki życia, równe szanse, wszyscy powinni być też równi wobec prawa, niezależnie od zajmowanej pozycji, czy przynależności grupowej. Stanowczo sprzeciwiają się wszelkim nierównościom społecznym i przywilejom.

3. ideologie merytokratyczne- głoszą, że nierówności są o tyle usprawiedliwione, o ile są efektem własnych zasług. Decyduje o tym stopień własnego wysiłku, nakładu pracy, a także poniesione przy tym koszty i wyrzeczenia oraz pewne szczególne, rzadkie w społeczeństwie talenty, umiejętności, czy predyspozycje. Wpływ tutaj ma także to w jakim stopniu jesteśmy przydatni dla społeczeństwa, w jakim stopniu zaspokoimy jego potrzeby, czy satysfakcje.

Bibliografia:

Roland Meighan- „Socjologia edukacji”

Barbara Szacka- „Wprowadzenie do socjologii”

5

EDUKACYJNE SZANSE

ŻYCIOWE DZIEWCZĄT

I

CHŁOPCÓW

Mniej dziewcząt niż chłopców przystępuje do egzaminów na poziomie „A” z fizyki, matematyki i chemii.

W wieku 11 lat dziewczynki osiągają równie dobre wyniki w nauce co chłopcy, ale w wieku 16 lat , kiedy przechodzą egzaminy na poziomie „małej matury”, dziewczynki radzą sobie już gorzej , zaś na poziomie „ dużej matury” na czterech chłopców zdających matematykę czterech pozytywnym wynikiem przypada jedna dziewczynka.

Mniej dziewcząt niż chłopców przystępuje do egzaminów na poziomie „dużej matury”.

Mniej dziewcząt niż chłopców dostaje się na praktykę połączoną z dalszą nauką.

Mniej chłopców niż dziewcząt przygotowuje się do karier nauczycielskich.

---