Zakład Miernictwa i Ochrony Atmosfery
Instytut Techniki Cieplnej i Mechaniki Płynów
Wydział Mechaniczno - Energetyczny
Politechnika Wrocławska
LABORATORIUM PT : Podstawy metrologii i techniki eksperymentu
Ćwiczenie nr 3
Temat: Metoda podstawowa pomiaru na przykładzie wyznaczania gęstości. Błędy w metodzie pośredniej.
Eksperyment i opracowanie wykonał/ła:
1. Bartosz Kornacki
Kierunek studiów W-9 Energetyka Rok studiów 2
Data ćwiczenia 17-11-11 Prowadzący A. Świerczok
Data oddania sprawozdania 1-12-11 Ocena
1.Cel ćwiczenia:
Celem ćwiczenia jest wyznaczenie gęstości cieczy manometrycznej(denaturatu) oraz gęstości nasypowej pyłu(piasku) oraz analiza niepewności danych pomiarów
2. Wstęp:
Zadanie polegało na wyznaczeniu gęstości cieczy manometrycznej, poprzez zważenie suchego naczynia pomiarowego, a następnie wyznaczanie masy cieczy o danej objętości. Gęstość wyznacza się ze wzoru:
ρc=(Σ(m1i-m0)/n)/V
gdzie:
m1i - to kolejny z n- pomiarów
n - to ilość pomiarów
Aby wyznaczyć gęstośc nasypową, należy zbadać masę piasku o określonej(stałej) objętości i wyznaczyć ją ze wzoru:
ρn=(Σ(m1i-m0)/n)/V
gdzie:
m1i - to kolejny z n- pomiarów
n - to ilość pomiarów
Za wyniki oznaczenia gęstości cieczy i pyłu należy przyjąć wartości średnie z wykonanych
n - pomiarów, przy czym zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami należy dodatkowo
oszacować niepewność przeprowadzonych pomiarów i prawidłowo zapisać ostateczny wynik.
Zarówno pomiar gęstości cieczy manometrycznej jak i pomiar gęstości nasypowej pyłu
są przykładami pomiarów metodą pośrednią, kiedy to mierzymy wielkości podstawowe (w
rozpatrywanym przypadku: m i V), a wynik końcowy uzyskujemy po wykonaniu
odpowiednich przeliczeń. Jeśli więc wielkość mierzona Y związana jest z innymi
wielkościami znaną funkcją:
Y=f(X1, X2, X3, …..Xn)
to wówczas niepewność wielkości Y wylicza się z ogólnej zależności:
niepewności względnej można posłużyć się następującym wzorem:

,
W analizowanym przypadku proponuje się dokonać analizy niepewności typu A i
niepewności typu B zgodnie ze wzorem, a niepewność całkowitą pomiaru gęstości
wyliczyć zgodnie z zasadą propagacji błędów:

W celu określenia niepewności składowych wielkości m i V należy kierować się danymi
metrologicznymi użytych przyrządów (metoda B), a w przypadku metody A należy policzyć niepewność standardową dla średniej z serii:

i korzystając z odpowiednio dobranego współczynnika rozszerzenia kp,n (np. dla rozkładu Studenta) policzyć niepewność rozszerzoną:

3.Tabele pomiarowe
Tabela 1. Gęstość nasypowa pyłu
| l.p. | mpył + naczynie g | mpył g | 
 | 
 | 
| 1 | 155,92 | 38,89 | 0,468 | 0,219024 | 
| 2 | 155,42 | 38,39 | -0,032 | 0,001024 | 
| 3 | 155,20 | 38,17 | -0,252 | 0,063504 | 
| 4 | 155,59 | 38,56 | 0,138 | 0,019044 | 
| 5 | 155,13 | 38,10 | -0,322 | 0,103684 | 
d= 25,8±0,1mm
h=49,4±0,1mm
uB=0,6
Tabela 2. Gęstość cieczy
| l.p. | V ml | mpył+naczynie | mcieczy | 
 | 
 | 
| 1 | 70,0 | 94,05 | 57,09 | 0,386 | 0,148996 | 
| 2 | 69,5 | 93,77 | 56,81 | 0,106 | 0,011236 | 
| 3 | 69,5 | 93,66 | 56,70 | -0,004 | 0,000016 | 
| 4 | 69,0 | 93,11 | 56,15 | -0,554 | 0,306916 | 
| 5 | 70,0 | 93,73 | 56,77 | 0,066 | 0,004356 | 
Waga menzurki - 36,94 g
uB=0,0577 ml
Δg(v)±1 ml
4. Obliczenia
Dla gęstości nasypowej pyłu



Dla gęstości cieczy



0,82 g/cm3
Analiza niepewności
Dla gęstości pyłu



Dla gęstości cieczy



5. Wnioski
Gęstość nasypowa piasku wynosi 1,66 ±1,43 
, a gęstość cieczy (denaturatu) wynosi 0,82±0,37 
. Wyniki zgadzają się z gęstościami piasku i denaturatu w tablicach. 
Nr grupy lab.
16