Rok Akademicki 1998/99 |
LABORATORIUM FIZYCZNE |
|||
Nr Ćwiczenia 72 |
Temat: Zjawisko Halla. |
|||
Wydział: Elektronika Kierunek: Informatyka Grupa: 1.2 |
Grzegorz Zmuda-Trzebiatowski |
|||
Data
|
Ocena |
Data zaliczenia ćwiczenia |
Podpis |
|
1999.03.19 |
T |
|
|
|
|
S |
|
|
|
Celem kolejnego ćwiczenia było wyznaczenie stałej Halla dla półprzewodnika oraz wyznaczenie koncentracji i ruchliwości nośnika. Zjawisko Halla --- zjawisko galwanomagnetyczne polegające na pojawianiu się napięcia(tzw. napięcia Halla UH) w płytce półprzewodnika lub metalu, przez którą płynie prąd elektryczny, umieszczonej w prostopadłym do kierunku prądu polu magnetycznym. Napięcie Halla pojawia się w kierunku prostopadłym zarówno do kierunku pola magnetycznego, jak i prądu
gdzie:
RH - stała Halla,
B - indukcja pola magnetycznego,
j - gęstość prądu w płytce,
a- odległość między punktami.
Stała Halla zależy od koncentracji, rodzaju i ruchliwości nośników ładunku. Jeśli w przewodnictwie elektrycznym dominuje jeden rodzaj nośników (dziury lub elektrony ), to jest ona odwrotnie proporcjonalna do ich koncentracji. Pomiar napięcia Halla jest jedną z podstawowych metod badania właściwości nośników ładunku, zwłaszcza w półprzewodnikach. Na podstawie znaku napięcia Halla można określić jaki rodzaj nośników (dziury czy elektrony ) dominuje w przewodnictwie. Pomiar temperaturowej zależności napięcia Halla oraz konduktancji w półprzewodnikach umożliwia określenie właściwości domieszek ( ich koncentracji, rodzaju, energii wiązania ), mechanizmów rozpraszania nośników ładunku oraz dostarcza ważnych informacji o strukturze pasmowej półprzewodników.
Koncentracja nośników
Ruchliwość nośników
gdzie:
V - prędkość elektronów
E - natężenie pola
Schemat układu :
Łączymy powyższy układ, włączamy urządzenia, ustawiamy odpowiednie wartości i odczytujemy poszczególne wyniki. Zwiększamy natężenie prądu i odczytujemy z woltomierza napięcie UH+ i UH-
Pozostałe rubryki wypełniamy po dokonaniu obliczeń.
W ćwiczeniu wykorzystujemy próbki monokryształu germanu,
typu „n”, dł. próbki L = 5 * 0.1[mm], szer. próbki a = 3 * 0.1[mm], grubość b = 2 * 0.1 μm, oporność wł. ρ = 7.8* 10 [Ωm],
indukcja pola B = 170 * 7.5 [mT]
Lp. |
I |
-UH |
+UH |
UH śr. |
UH śr. I |
I2 |
|
[mA] |
[V] |
[V] |
[V] |
[mW] |
[mA2] |
1 |
1.25 |
0.13 |
0.12 |
0.13 |
0.16 |
1.56 |
2 |
2.5 |
0.29 |
0.23 |
0.26 |
0.65 |
6.25 |
3 |
3.75 |
0.42 |
0.37 |
0.39 |
1.46 |
14.06 |
4 |
5 |
0.58 |
0.51 |
0.55 |
2.75 |
25 |
5 |
6.25 |
0.71 |
0.62 |
0.67 |
4.19 |
39.06 |
6 |
7.5 |
0.84 |
0.78 |
0.81 |
6.08 |
56.25 |
7 |
8.75 |
1.01 |
0.91 |
0.96 |
8.4 |
76.56 |
8 |
10 |
1.14 |
1.06 |
1.1 |
11 |
100 |
9 |
11.25 |
1.28 |
1.17 |
1.23 |
13.84 |
126.56 |
10 |
12.5 |
1.43 |
1.31 |
1.37 |
17.13 |
156.25 |
11 |
13.75 |
1.62 |
1.48 |
1.54 |
21.18 |
189.06 |
12 |
15 |
1.76 |
1.58 |
1.67 |
25.05 |
225 |
|
ΔI |
ΔUH |
ΔUH |
∑ |
∑ |
∑ |
Δ |
0.15 |
0.01 |
0.01 |
- |
- |
- |
∑ |
- |
- |
- |
10.68 |
111.89 |
1015.61 |
Lp. |
UH śr.* ΔI |
I*Δ UH śr. |
I*ΔI |
UH(teor) |
|
[mW] |
[mW] |
[(mA2)] |
[V] |
1 |
0.02 |
0.01 |
0.19 |
0.14 |
2 |
0.04 |
0.03 |
0.38 |
0.28 |
3 |
0.06 |
0.04 |
0.56 |
0.41 |
4 |
0.08 |
0.05 |
0.75 |
0.55 |
5 |
0.1 |
0.06 |
0.94 |
0.69 |
6 |
0.12 |
0.08 |
1.13 |
0.83 |
7 |
0.14 |
0.09 |
1.31 |
0.96 |
8 |
0.17 |
0.1 |
1.5 |
1.1 |
9 |
0.18 |
0.11 |
1.69 |
1.24 |
10 |
0.21 |
0.13 |
1.88 |
1.38 |
11 |
0.23 |
0.14 |
2.06 |
1.51 |
12 |
0.25 |
0.15 |
2.25 |
1.65 |
|
∑ |
∑ |
∑ |
∑ |
Δ |
- |
- |
- |
- |
∑ |
1.6 |
0.99 |
14.64 |
- |
α =tg φ - gdzie φ jest kątem nachylenia prostej UH(teoret.)
e =1.6 *10-19 - ładunek elektryczny
Ruchliwość nośników:
Obliczenia błędów:
amperomierz klasa = 1%, zakres = 15mA,
woltomierz cyfrowy ΔU = 0.01V
błąd (maksymalny)pomiarowy stałej Halla obliczamy metodą różniczki logarytmowanej
Wnioski:
Podczas pomiarów używaliśmy przyrządów o dość dużym błędzie pomiarowym, którego wartość wynosiła od 1% do nawet 12% wartości mierzonej. W związku z tym wykres charakterystyki UH śr = f(I) będący w rzeczywistości linią prostą nie zawiera wszystkich punktów pomiarowych. Nie mieszczą się one nawet w granicy błędu.
W odniesieniu do tych pomiarów możemy stwierdzić iż wystąpił błąd gruby.