To jest wersja html pliku http://portal.wsiz.rzeszow.pl/plik.aspx?id=4002.
G o o g l e automatycznie generuje wersję html dokumentu podczas indeksowania Sieci.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
„Zdrowie publiczne - medycyna społeczna:
rozwój dyscyplin, definicje, zakresy pojęć, różnice.”
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Zdrowie publiczne:
to dyscyplina medyczna obejmująca szeroki obszar działań poza medycznych, mogących wpływać na zdrowie społeczeństwa.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
1) Hipokrates (400 p.n.e. - 377 p.n.e.):
Napisał traktat: „O powietrzu, wodach i klimatach” w którym podkreślał znaczenie czynników środowiskowych na zdrowie ludzkie.
Nakazywał, by:
„…lekarze brali pod uwagę zarówno pokarm, którym człowiek się odżywiał, wodę, którą pił, klimat, w którym żył, jak i wpływ wywierany na człowieka przez grecką wolność lub wschodni despotyzm”.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Dostrzegał znaczenie dla zdrowia:
- środowiska naturalnego
- środowiska społecznego
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Johan Peter Frank (1745-1821):
Uważany za twórcę koncepcji zdrowia publicznego, zdrowia ogółu w Europie i organizacji państwowej ochrony zdrowia.
Dla zdrowia ogółu sformułował następujące postulaty pod adresem państwa:
- wprowadzenie obowiązku posiadania świadectw zdrowia przed zawarciem małżeństwa,
- zapewnienie opieki nad macierzyństwem,
- zapewnienie pomocy w chorobie,
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
- urządzenie szkół i nauczania zgodnie z wymogami zdrowia,
- zwalczanie alkoholizmu i prostytucji,
- zaopatrzenie w wodę i usuwanie nieczystości.
Docenił wartość statystyki lekarskiej
Podkreślał w swoich dziełach związek zdrowia z warunkami bytowania, społeczną wagę zdrowia oraz odpowiedzialność administracji państwowej za ochronę zdrowia obywateli.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Znani politycy konserwatywni, mężowie stanu:
Otto Bismarck - premier Prus, później kanclerz Rzeszy, aktywnie zwalczający ruchy socjalistyczne w Niemczech
twórca ubezpieczeniowego systemu ochrony zdrowia i regulacji prawnych dotyczących zdrowia publicznego.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Edwin Chadwick
współtwórca pierwszej ustawy o zdrowiu publicznym w Wielkiej Brytanii w 1848 r.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Benjamin Disraeli
premier Wielkiej Brytanii, współtwórca ustawy o zdrowiu publicznym z 1875 r.,
autor stwierdzenia:
„Zdrowie publiczne jest fundamentem, na którym spoczywa dobrobyt ludności i potęga kraju. Troska o zdrowie publiczne jest pierwszym obowiązkiem męża stanu”.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
W Polsce:
Józef Polak (1857-1928)
w 1885 r. założył czasopismo „Zdrowie Publiczne” ukazujące się do dziś.
Wraz z Bolesławem Prusem był współzałożycielem Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego (1898 r.), przekształconego następnie w Polskie Towarzystwo Higieniczne.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Zdrowie publiczne to dyscyplina naukowa obejmująca zagadnienia zdrowia społeczeństwa, współzależność stanu zdrowia od warunków życia i form troski o zdrowie, w odniesieniu do społeczności.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Kluczowym słowem jest tu „zdrowie”, a nie „medycyna”, a słowo „publiczne” podkreśla, że działania mające zapewnić i umocnić zdrowie ludzi oparte są o zorganizowany wysiłek społeczności, a nie o indywidualne starania i zabiegi.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Definicje zdrowia publicznego:
J.P. Frank - prekursor koncepcji zdrowia publicznego , określił je (1779 r.) jako:
„sztukę ochrony zdrowia (..) przed konsekwencjami zagęszczenia na ziemi (...), a w szczególności jako sztukę umacniania większych odporności, żeby móc bez chorób z powodu złych fizycznych mocy, odsuwając je jak najdalej od siebie, możliwie najpóźniej ulegać ich działaniu”.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
C.E. Winslow - prof. zdrowia publicznego Uniwersytetu w Yale, podał w 1920 r. bardzo trafną i do dzisiaj aktualną definicję:
„zdrowie publiczne to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia i promocji zdrowia fizycznego, poprzez wysiłek społeczności
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
… ukierunkowany na:
higienę środowiska, kontrolę zakażeń, nauczanie zasad higieny indywidualnej,
organizację służb medycznych i pielęgniarskich,
ukierunkowana na zapobieganie chorobom i wczesną diagnozę,
rozwój mechanizmów społecznych zapewniających każdemu indywidualnie i społeczności warunki życia pozwalające na utrzymanie zdrowia”.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Definicję zdrowia publicznego rozszerzyli:
Dafoe, o:
- walkę z nałogami i
- przeciwdziałanie wypadkom
Terris, włączając:
- walkę z bezrobociem i ubóstwem oraz
- wszelką dyskryminacją
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
WHO w 1973 r. poszerzyła znaczenie pojęcia zdrowia publicznego, które we wcześniejszych wersjach odnosiło się przede wszystkim do problemów higieny środowiska i walki z chorobami zakaźnymi.
W nowej rozszerzonej wersji obejmuje:
problemy dotyczące zdrowia populacji,
stan zdrowotny zbiorowości,
ogólne usługi zdrowotne,
administrację opieką zdrowotną
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
C.G. Sheps - w raporcie Komisji Fundacji Milbank (1975 r.), odnośnie kształcenia kadr dla potrzeb zdrowia publicznego, zdefiniował zdrowie publiczne, jako:
„zorganizowany wysiłek społeczeństwa na rzecz ochrony, promowania i przywracania zdrowia ludziom”.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
D. Acheson - w raporcie o stanie zdrowia publicznego w Wielkiej Brytanii podał, że zdrowie publiczne:
„Jest to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia i promowania zdrowia, poprzez organizację zbiorowych wysiłków społeczeństwa”.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Zakres i zadania zdrowia publicznego:
monitorowanie stanu zdrowia oraz określenie potrzeb zdrowotnych ludności,
identyfikacja i zwalczanie czynników ryzyka zdrowotnego (w miejscu zamieszkania, pracy, nauki)
zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, zwłaszcza zakaźnych,
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
zapobieganie wypadkom i urazom oraz zapewnienie kompleksowej pomocy ofiarom katastrof, kataklizmów i klęsk żywiołowych,
zapewnienie nadzoru epidemiologicznego i kontroli zagrożeń środowiska,
promowanie zdrowego stylu życia wszystkich obywateli a zwłaszcza dzieci i młodzieży,
kształcenie i doskonalenie zawodowe lekarzy i innego personelu medycznego, zgodnie z wymogami współczesnej wiedzy medycznej,
zapewnienie jednolitych kompleksowych regulacji prawnych systemu organizacji ochrony zdrowia, ekonomii zdrowia, zasad orzecznictwa lekarskiego,
monitorowanie jakości świadczeń medycznych, ich dostępności, przestrzegania praw pacjenta oraz zasad bioetyki zawodowej,
ocena sytuacji zdrowotnej kraju na tle porównań międzynarodowych, analiza wyzwań i zagrożeń wynikających z procesu globalizacji.
Problemy do rozwiązania w ramach pracy w grupach:
1) monitorowanie stanu zdrowia oraz określenie potrzeb zdrowotnych ludności,
2) zapobieganie wypadkom i urazom oraz zapewnienie kompleksowej pomocy ofiarom katastrof, kataklizmów i klęsk żywiołowych,
3) zapewnienie nadzoru epidemiologicznego i kontroli zagrożeń środowiska,
4) monitorowanie jakości świadczeń medycznych, ich dostępności, przestrzegania praw pacjenta oraz zasad bioetyki zawodowej,
5) kształcenie i doskonalenie zawodowe lekarzy i innego personelu medycznego, zgodnie z wymogami współczesnej wiedzy medycznej,
Medycyna społeczna:
To dział medycyny zajmujący się badaniem związku miedzy stanem zdrowia ludności a warunkami życia społeczeństwa;
Obejmuje: higienę, walkę z chorobami społecznymi i organizację ochrony zdrowa.
Społeczeństwo - (wg Małej Encyklopedii Powszechnej PWN) to:
„zbiorowość terytorialna złożona z wielu grup, klas, warstw społecznych, pozostających ze sobą w zależności kształtującej się w procesie historycznym”.
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk
Zakres i zadania medycyny społecznej:
badanie stanu zdrowia ludności i jego uwarunkowania
analiza trendów sytuacji zdrowotnej i jej prognozowanie
ocena efektywności poszczególnych działań na rzecz zdrowia
wyznaczanie kierunków ochrony zdrowia, stosownie do aktualnych potrzeb zdrowotnych i społecznych oraz możliwości ich zaspokajania
Różnice pomiędzy zdrowiem publicznym (ZP) a medycyną społeczną (MS):
Aspekt badań:
ZP - populacyjny (społeczeństwo)
MS - także człowiek
Przedmiot badań:
ZP - stan zdrowia:
społeczny, psychiczny i fizyczny,
niezależnie od występowania chorób.
MS - stan zdrowia:
fizyczny, psychiczny i społeczny (!),
w powiązaniu z chorobami (!).
Pochodzenie:
Medycyna społeczna - bardziej rozwinęła się, i ma korzenie - w Europie.
Zdrowie publiczne - ukształtowało się jako dziedzina wiedzy i praktyki w USA.
Rudolf Virchow - jeden z pionierów medycyny społecznej ogłosił, że medycyna jest zarówno nauką biologiczną jak i społeczną.
Twierdził, że:
„postęp medycyny przyczynia się do przedłużenia życia, ale poprzez poprawę warunków socjalnych można osiągnąć ten rezultat szybciej i w większym stopniu”.
Pojęcia:
ochrona zdrowia - opieka zdrowotna.
Ochrona zdrowia (Mała Encyklopedia Medycyny PWN):
to działalność na rzecz zdrowia obywateli ujęta w system odpowiadający ustrojowym założeniom państwa.
Ochrona zdrowia (Mała Encyklopedia Powszechna PWN):
to zorganizowana działalność mająca na celu zapobieganie chorobom i ich leczenie.
W jej skład wchodzą:
opieka zdrowotna
działalność innych pionów mających wpływ na stan zdrowotny ludności (budownictwo, gospodarka żywnościowa, komunalna, wodna, sport, turystyka i inne).
Opieka zdrowotna (Mała Encyklopedia Medycyny PWN):
to zorganizowane działanie określonego systemu świadczeń zdrowotnych opartych na instytucjach służby zdrowia.
System ochrony zdrowia -
składa się z systemu opieki zdrowotnej a także obejmuje wiele elementów innych systemów, np. politycznego, ekonomicznego, społecznego, kulturowego czy edukacyjnego.
Pojęcie ochrona zdrowia posiada więc szerszy zakres nisz opieka zdrowotna.
Uwaga:
Prawo do ochrony zdrowia -
jest podstawowym uprawnieniem obywatelskim, wynikającym z art.68 Konstytucji RP!
W S I Z - ZDROWIE PUBLICZNE - W.Kruk