Wydalanie-usuwanie z organizmu szkodliwych a nawet trujących (zbędnych) produktów azotowych przemiany materii które pochodzą z rozkładu białek i zasad azotowych. Osmoregulacja-regulacja gospodarki jonowej organizmu(sodu wodoru chloru) Budowa układu wydalniczego człowieka:nerki moczowody pęcherz moczowy cewka moczowa. Budowa nerki:kora nerwowa rdzeń nerwowy:piramidy kielichy miedniczka. Budowa kanalika nerwowego-nefronu(około 1mln w jednej nerce): kanalik proksymalny(początkowy) pętla Henlego kanalik dystalny(koncowy) kanalik zbiorczy. Funkcje: filtracja-zachodzi w kłębuszku nerkowym gdzie znajduje się siec dziwna w sieci tej wystepuje roznica średnicy tetniczek miedzy doprowadzajaca a odporowadzajaca (szersza- dopr) dzieki tej roznicy doprowadzajaca krew na skutek wyhamowania prędkości przepływu tworzy się nadciśnienie hydrostatyczne które „wciska” składniki krwi przez tetniczki do torebki Bowmana za wyjątkiem erytrocytow i bialek w kanaliku powstaje przesacz(mocz) pierwotny którego sklad jest podobny do krwi -Resorcja-wtorne odciąganie z przesączu roznych składników do krwi wyroznia się dwa rodzaje 1resorcja obowiazkowa która zachodzi w kanalikach proksymalnych gdzie odciągane sa do krwi:glukoza aminokwasy witaminy hormony w petli Henlego zachodzi zageszczenie moczu:odciąganie jonow sody i wody 2nadobowiazkowa zachodzi w kanaliku dystalnym pod wpływem hormonu ADH(wazopresyna) wytwarzanego przez przysadke Mozgowa hormon ten pobudza zwrotne wchłanianie z kanalika do krwi jonow sodu i wody i ma to miejsce w chwili niedoboru wody w organizmie powstaje mocz ostateczny którego zageszczenie zalezy od metabolizmu wodnego -sekrecja-zwrotne odciąganie z krwi do kanalika trucizn lekow szczególnie z grupy sulfonamidow Sklad moczu: 96% woda-mocznik pochodzący z rozkładu aminokwasow-kwas moczowy(niewielkie ilości)pochodzący z rozkładu puryn-kreatynina pochodzaca z przemian związków azotowych-jony roznych soli(sodu chloru siarczku)-barwniki pochodzące z rozkładu zolci i hemoglobiny-PH moczu kwasne-dobowa produkcja moczu 1,5l Prawidlowe cechy moczu barwa-slomkowa przejrzystość-zupelna odczyn-kwasny brak cukru i bialek i krwinek czerwonych Higiena: odpowiedni ubior chronic nerki zmiana bielizny właściwe odzywianie pic duzo płynów unikac soli
Choroby: stany zapalneniewydolnosc nerek mocznica ostra niewydolność nerek krwiomocz kamica nerkowa torbielowatość nerek Azotowe produkty przemiany materii:amoniak NH3-silnie trujacy wydalaja zwierzeta wodne mocznik CO(NH2)2- mniej trujacy wydalaja zwierzeta plazy ssaki ryby chrzestnoszkieletowe kwas moczowy-najmniej trujacy wydalaja zwierzeta gady owady ptaki ladow Narządy rozrodcze mężczyzn:jądra nasieniowody pracie gruczoly pomocnicze(najądrza i gruczol krokowy) W jadrach zachodzi proces powstawania i dojrzewania nasienia i nosi on nazwe spermatogenezy. Z Komorek macierzystych-spermatogoni w wyniku mejozy (podzialu redukcyjnego) powstaja po cztery komorki haploidalne które w drodze spermatogenezy dojrzewaja tworząc plemniki. Budowa plemnika:głowka: akrosom(zawiera mitochondria ATP) jadro plemnikowe nitka Narzady rozrodcze zenski:jajniki jajowody macica pochwa wargi sromowe Cyklicznie w czasie owulacji(jajeczkowania) zachodzi proces oogenezy w jajnikach. Z Komorek macierzystych-oogoni w drodze mejozy powstaja cztery komorki haploidalne z których trzy przekształcają się w ciala kierunkowe a jedna dojrzewa w komorke jajowa(w momencie zapolodnienia) Komorki jajowe powstaja naprzemiennie raz w jednym jajniku raz w drugim. Proces oogenezy jest rozmieszczony w czasie:w momencie narodzin(1etap mejozy) z chwila osiągnięcia dojrzałości płciowej (konczy się mejoza) dojrzewanie komorki jajowej ma miejsce w chwili zapolodnienia 1polowa cyklu(przed owulacja)-przysadka Mozgowa reguluje prace jajnikow i calego cyklu wydzielając dwa hormony FSH i LH. FSH stymuluje jajniki które wydzielaja estrogen i jednoczesnie FSH pobudza pęcherzyki Graafa do wzrostu i dojrzewania. Estrogen pobudza komorki nabłonka macicy do podzialu i regeneracji powodując jego rozrost. Ma to szczególne znaczenie gdyz w czasie menstruacji nabłonek ulegl zluszczeniu i wydaleniu. 1 polowa cyklu konczy się procesem owulacji. Drugi hormon przysadki LH stymuluje pęcherzyk Graafa do ostatecznego dojrzewania i uwolnienia komorki jajowej co ma miejsce w 14 dniu cyklu 2polowa cyklu (poowulacyjna)-pecherzyk Graafa przeksztalca się w cialko zolte pod wpływem LH. Cialko to produkuje drugi hormon zenski-progesteron odpowiedzialny za dalszy rozrost nabłonka macicy i jego rozpulchnienie przygotowuje macice do przyjecia zapłodnionej komorki jajowej. Brak zapłodnionej komorki jajowej powoduje obniżenie poziomu progesteronu i znak ciala zoltego. W koncowym efekcie rozpocznie się menstruacja i kolejny cykl. Gdy zas dojdzie do powstania zygoty to poziom progesteronu utrzymuje się wysoki i jest odpowiedzialny za zagnieżdżenie(implantacje) się zygoty w nabłonku macicy.
Zaplodnienie-przebiega w jajowodzie i w procesie tym bierze udzial jeden najsilniejszy plemnik który poprzez wzgorek przyjecia wnika do komorki jajowej. Jadro plemnika laczy się z jadrem komorki jajowej. Rozwoj embrionalny zarodka: a)bruzdkowanie-liczne podzialy mitotyczne prowadzace do powstania blastuli (zarodka wielopecherzykowatego) zachodzi w jajowodzie trwa 7 dni i powstaje morula w czasie bruzdkowania dzieli się i przesowa w kierunku macicy b)gastrulacja-rozpoczyna się implantacja zygoty(moruli) w nabłonku macicy dzieli się na dwie warstwy Komorek:trofoblast (zewnetrzna warstwa) i embriolast(wewnetrzna). Trofoblast utworzy kosmowke i wejdzie w kontakt(wrosnie) w nabłonek macicy a z embrioblastu rozwinie się cialo zarodka w gastrulacji tworza się trzy blony plodowe:kosmowka omocznia owodnia i 3 listki zarodkowe: ektoderma endoderma mezoderma c)histo- i organogeneza-rozwoj tkanek i poszczególnych listkow zarodka z ektodermy-uklad nerwowy narzady zmysłu naskorek Endoderma-wysciolka zoladka i jelit układ oddechowy watroba i trzustka(gruczoly trawienne) mezoderma-uklad miesniowy kostny płciowy wydalniczy(bez pęcherza) zarodek wyksztalca blony plodowe łożysko i pępowinę. Kosmowka-wrasta w nabłonek macicy i staje się czescia lozyska Owodnia-powstaje z ektodermy rozwija się nad zarodkiem i wypelniona jest plynem amortyzującym zarodek(wody plodowe) Omocznia-rozwija się z endodermy i wrac z Komorkami pęcherzyka żółtkowego tworzy sznur pepkowy(pempowine) W pępowinie wystepuja trzy naczynia krwionośne:dwie tetnice i zyla Łozysko-u człowieka jest omoczniowe gdyz czesc omoczni wrasta w kosmowke która jest czescia lozyska. Lozysko jest prawdziwe stad porod krwawy. Rozwoj zarodkowy konczy się wraz z koncem trzeciego tygodnia. Rozowoj zarodkowy-plodowy-zwiazany z powiekszaniem się poszczególnych narządów np. w 40 dniu pracuje mozg i funkcjonuje układ nerwowy w 24 dniu rozpoczyna prace serce w 7 miesiacu nastepuje intensywny wzrost mozgu i pofaldowanie się kory mozgowej w 16 tyg matka odczuwa ruchy plodu a w 9 mies pojawiaja się bole porodowe skorcze macicy i rozpoczyna się akcja porodu. Po narodzinach nastepuje przeciecie pępowiny i nastepuje „porod” lozyska. Pierwszy krzyk dziecka umozliwia napelnienie pęcherzyków płucnych powietrzem
Wydalanie-usuwanie z organizmu szkodliwych a nawet trujących (zbędnych) produktów azotowych przemiany materii które pochodzą z rozkładu białek i zasad azotowych. Osmoregulacja-regulacja gospodarki jonowej organizmu(sodu wodoru chloru) Budowa układu wydalniczego człowieka:nerki moczowody pęcherz moczowy cewka moczowa. Budowa nerki:kora nerwowa rdzeń nerwowy:piramidy kielichy miedniczka. Budowa kanalika nerwowego-nefronu(około 1mln w jednej nerce): kanalik proksymalny(początkowy) pętla Henlego kanalik dystalny(koncowy) kanalik zbiorczy. Funkcje: filtracja-zachodzi w kłębuszku nerkowym gdzie znajduje się siec dziwna w sieci tej wystepuje roznica średnicy tetniczek miedzy doprowadzajaca a odporowadzajaca (szersza- dopr) dzieki tej roznicy doprowadzajaca krew na skutek wyhamowania prędkości przepływu tworzy się nadciśnienie hydrostatyczne które „wciska” składniki krwi przez tetniczki do torebki Bowmana za wyjątkiem erytrocytow i bialek w kanaliku powstaje przesacz(mocz) pierwotny którego sklad jest podobny do krwi -Resorcja-wtorne odciąganie z przesączu roznych składników do krwi wyroznia się dwa rodzaje 1resorcja obowiazkowa która zachodzi w kanalikach proksymalnych gdzie odciągane sa do krwi:glukoza aminokwasy witaminy hormony w petli Henlego zachodzi zageszczenie moczu:odciąganie jonow sody i wody 2nadobowiazkowa zachodzi w kanaliku dystalnym pod wpływem hormonu ADH(wazopresyna) wytwarzanego przez przysadke Mozgowa hormon ten pobudza zwrotne wchłanianie z kanalika do krwi jonow sodu i wody i ma to miejsce w chwili niedoboru wody w organizmie powstaje mocz ostateczny którego zageszczenie zalezy od metabolizmu wodnego -sekrecja-zwrotne odciąganie z krwi do kanalika trucizn lekow szczególnie z grupy sulfonamidow Sklad moczu: 96% woda-mocznik pochodzący z rozkładu aminokwasow-kwas moczowy(niewielkie ilości)pochodzący z rozkładu puryn-kreatynina pochodzaca z przemian związków azotowych-jony roznych soli(sodu chloru siarczku)-barwniki pochodzące z rozkładu zolci i hemoglobiny-PH moczu kwasne-dobowa produkcja moczu 1,5l Prawidlowe cechy moczu barwa-slomkowa przejrzystość-zupelna odczyn-kwasny brak cukru i bialek i krwinek czerwonych Higiena: odpowiedni ubior chronic nerki zmiana bielizny właściwe odzywianie pic duzo płynów unikac soli
Choroby: stany zapalneniewydolnosc nerek mocznica ostra niewydolność nerek krwiomocz kamica nerkowa torbielowatość nerek Azotowe produkty przemiany materii:amoniak NH3-silnie trujacy wydalaja zwierzeta wodne mocznik CO(NH2)2- mniej trujacy wydalaja zwierzeta plazy ssaki ryby chrzestnoszkieletowe kwas moczowy-najmniej trujacy wydalaja zwierzeta gady owady ptaki ladow Narządy rozrodcze mężczyzn:jądra nasieniowody pracie gruczoly pomocnicze(najądrza i gruczol krokowy) W jadrach zachodzi proces powstawania i dojrzewania nasienia i nosi on nazwe spermatogenezy. Z Komorek macierzystych-spermatogoni w wyniku mejozy (podzialu redukcyjnego) powstaja po cztery komorki haploidalne które w drodze spermatogenezy dojrzewaja tworząc plemniki. Budowa plemnika:głowka: akrosom(zawiera mitochondria ATP) jadro plemnikowe nitka Narzady rozrodcze zenski:jajniki jajowody macica pochwa wargi sromowe Cyklicznie w czasie owulacji(jajeczkowania) zachodzi proces oogenezy w jajnikach. Z Komorek macierzystych-oogoni w drodze mejozy powstaja cztery komorki haploidalne z których trzy przekształcają się w ciala kierunkowe a jedna dojrzewa w komorke jajowa(w momencie zapolodnienia) Komorki jajowe powstaja naprzemiennie raz w jednym jajniku raz w drugim. Proces oogenezy jest rozmieszczony w czasie:w momencie narodzin(1etap mejozy) z chwila osiągnięcia dojrzałości płciowej (konczy się mejoza) dojrzewanie komorki jajowej ma miejsce w chwili zapolodnienia 1polowa cyklu(przed owulacja)-przysadka Mozgowa reguluje prace jajnikow i calego cyklu wydzielając dwa hormony FSH i LH. FSH stymuluje jajniki które wydzielaja estrogen i jednoczesnie FSH pobudza pęcherzyki Graafa do wzrostu i dojrzewania. Estrogen pobudza komorki nabłonka macicy do podzialu i regeneracji powodując jego rozrost. Ma to szczególne znaczenie gdyz w czasie menstruacji nabłonek ulegl zluszczeniu i wydaleniu. 1 polowa cyklu konczy się procesem owulacji. Drugi hormon przysadki LH stymuluje pęcherzyk Graafa do ostatecznego dojrzewania i uwolnienia komorki jajowej co ma miejsce w 14 dniu cyklu 2polowa cyklu (poowulacyjna)-pecherzyk Graafa przeksztalca się w cialko zolte pod wpływem LH. Cialko to produkuje drugi hormon zenski-progesteron odpowiedzialny za dalszy rozrost nabłonka macicy i jego rozpulchnienie przygotowuje macice do przyjecia zapłodnionej komorki jajowej. Brak zapłodnionej komorki jajowej powoduje obniżenie poziomu progesteronu i znak ciala zoltego. W koncowym efekcie rozpocznie się menstruacja i kolejny cykl. Gdy zas dojdzie do powstania zygoty to poziom progesteronu utrzymuje się wysoki i jest odpowiedzialny za zagnieżdżenie(implantacje) się zygoty w nabłonku macicy.
Zaplodnienie-przebiega w jajowodzie i w procesie tym bierze udzial jeden najsilniejszy plemnik który poprzez wzgorek przyjecia wnika do komorki jajowej. Jadro plemnika laczy się z jadrem komorki jajowej. Rozwoj embrionalny zarodka: a)bruzdkowanie-liczne podzialy mitotyczne prowadzace do powstania blastuli (zarodka wielopecherzykowatego) zachodzi w jajowodzie trwa 7 dni i powstaje morula w czasie bruzdkowania dzieli się i przesowa w kierunku macicy b)gastrulacja-rozpoczyna się implantacja zygoty(moruli) w nabłonku macicy dzieli się na dwie warstwy Komorek:trofoblast (zewnetrzna warstwa) i embriolast(wewnetrzna). Trofoblast utworzy kosmowke i wejdzie w kontakt(wrosnie) w nabłonek macicy a z embrioblastu rozwinie się cialo zarodka w gastrulacji tworza się trzy blony plodowe:kosmowka omocznia owodnia i 3 listki zarodkowe: ektoderma endoderma mezoderma c)histo- i organogeneza-rozwoj tkanek i poszczególnych listkow zarodka z ektodermy-uklad nerwowy narzady zmysłu naskorek Endoderma-wysciolka zoladka i jelit układ oddechowy watroba i trzustka(gruczoly trawienne) mezoderma-uklad miesniowy kostny płciowy wydalniczy(bez pęcherza) zarodek wyksztalca blony plodowe łożysko i pępowinę. Kosmowka-wrasta w nabłonek macicy i staje się czescia lozyska Owodnia-powstaje z ektodermy rozwija się nad zarodkiem i wypelniona jest plynem amortyzującym zarodek(wody plodowe) Omocznia-rozwija się z endodermy i wrac z Komorkami pęcherzyka żółtkowego tworzy sznur pepkowy(pempowine) W pępowinie wystepuja trzy naczynia krwionośne:dwie tetnice i zyla Łozysko-u człowieka jest omoczniowe gdyz czesc omoczni wrasta w kosmowke która jest czescia lozyska. Lozysko jest prawdziwe stad porod krwawy. Rozwoj zarodkowy konczy się wraz z koncem trzeciego tygodnia. Rozowoj zarodkowy-plodowy-zwiazany z powiekszaniem się poszczególnych narządów np. w 40 dniu pracuje mozg i funkcjonuje układ nerwowy w 24 dniu rozpoczyna prace serce w 7 miesiacu nastepuje intensywny wzrost mozgu i pofaldowanie się kory mozgowej w 16 tyg matka odczuwa ruchy plodu a w 9 mies pojawiaja się bole porodowe skorcze macicy i rozpoczyna się akcja porodu. Po narodzinach nastepuje przeciecie pępowiny i nastepuje „porod” lozyska. Pierwszy krzyk dziecka umozliwia napelnienie pęcherzyków płucnych powietrzem
Wydalanie-usuwanie z organizmu szkodliwych a nawet trujących (zbędnych) produktów azotowych przemiany materii które pochodzą z rozkładu białek i zasad azotowych. Osmoregulacja-regulacja gospodarki jonowej organizmu(sodu wodoru chloru) Budowa układu wydalniczego człowieka:nerki moczowody pęcherz moczowy cewka moczowa. Budowa nerki:kora nerwowa rdzeń nerwowy:piramidy kielichy miedniczka. Budowa kanalika nerwowego-nefronu(około 1mln w jednej nerce): kanalik proksymalny(początkowy) pętla Henlego kanalik dystalny(koncowy) kanalik zbiorczy. Funkcje: filtracja-zachodzi w kłębuszku nerkowym gdzie znajduje się siec dziwna w sieci tej wystepuje roznica średnicy tetniczek miedzy doprowadzajaca a odporowadzajaca (szersza- dopr) dzieki tej roznicy doprowadzajaca krew na skutek wyhamowania prędkości przepływu tworzy się nadciśnienie hydrostatyczne które „wciska” składniki krwi przez tetniczki do torebki Bowmana za wyjątkiem erytrocytow i bialek w kanaliku powstaje przesacz(mocz) pierwotny którego sklad jest podobny do krwi -Resorcja-wtorne odciąganie z przesączu roznych składników do krwi wyroznia się dwa rodzaje 1resorcja obowiazkowa która zachodzi w kanalikach proksymalnych gdzie odciągane sa do krwi:glukoza aminokwasy witaminy hormony w petli Henlego zachodzi zageszczenie moczu:odciąganie jonow sody i wody 2nadobowiazkowa zachodzi w kanaliku dystalnym pod wpływem hormonu ADH(wazopresyna) wytwarzanego przez przysadke Mozgowa hormon ten pobudza zwrotne wchłanianie z kanalika do krwi jonow sodu i wody i ma to miejsce w chwili niedoboru wody w organizmie powstaje mocz ostateczny którego zageszczenie zalezy od metabolizmu wodnego -sekrecja-zwrotne odciąganie z krwi do kanalika trucizn lekow szczególnie z grupy sulfonamidow Sklad moczu: 96% woda-mocznik pochodzący z rozkładu aminokwasow-kwas moczowy(niewielkie ilości)pochodzący z rozkładu puryn-kreatynina pochodzaca z przemian związków azotowych-jony roznych soli(sodu chloru siarczku)-barwniki pochodzące z rozkładu zolci i hemoglobiny-PH moczu kwasne-dobowa produkcja moczu 1,5l Prawidlowe cechy moczu barwa-slomkowa przejrzystość-zupelna odczyn-kwasny brak cukru i bialek i krwinek czerwonych Higiena: odpowiedni ubior chronic nerki zmiana bielizny właściwe odzywianie pic duzo płynów unikac soli
Zaplodnienie-przebiega w jajowodzie i w procesie tym bierze udzial jeden najsilniejszy plemnik który poprzez wzgorek przyjecia wnika do komorki jajowej. Jadro plemnika laczy się z jadrem komorki jajowej. Rozwoj embrionalny zarodka: a)bruzdkowanie-liczne podzialy mitotyczne prowadzace do powstania blastuli (zarodka wielopecherzykowatego) zachodzi w jajowodzie trwa 7 dni i powstaje morula w czasie bruzdkowania dzieli się i przesowa w kierunku macicy b)gastrulacja-rozpoczyna się implantacja zygoty(moruli) w nabłonku macicy dzieli się na dwie warstwy Komorek:trofoblast (zewnetrzna warstwa) i embriolast(wewnetrzna). Trofoblast utworzy kosmowke i wejdzie w kontakt(wrosnie) w nabłonek macicy a z embrioblastu rozwinie się cialo zarodka w gastrulacji tworza się trzy blony plodowe:kosmowka omocznia owodnia i 3 listki zarodkowe: ektoderma endoderma mezoderma c)histo- i organogeneza-rozwoj tkanek i poszczególnych listkow zarodka z ektodermy-uklad nerwowy narzady zmysłu naskorek Endoderma-wysciolka zoladka i jelit układ oddechowy watroba i trzustka(gruczoly trawienne) mezoderma-uklad miesniowy kostny płciowy wydalniczy(bez pęcherza) zarodek wyksztalca blony plodowe łożysko i pępowinę. Kosmowka-wrasta w nabłonek macicy i staje się czescia lozyska Owodnia-powstaje z ektodermy rozwija się nad zarodkiem i wypelniona jest plynem amortyzującym zarodek(wody plodowe) Omocznia-rozwija się z endodermy i wrac z Komorkami pęcherzyka żółtkowego tworzy sznur pepkowy(pempowine) W pępowinie wystepuja trzy naczynia krwionośne:dwie tetnice i zyla Łozysko-u człowieka jest omoczniowe gdyz czesc omoczni wrasta w kosmowke która jest czescia lozyska. Lozysko jest prawdziwe stad porod krwawy. Rozwoj zarodkowy konczy się wraz z koncem trzeciego tygodnia. Rozowoj zarodkowy-plodowy-zwiazany z powiekszaniem się poszczególnych narządów np. w 40 dniu pracuje mozg i funkcjonuje układ nerwowy w 24 dniu rozpoczyna prace serce w 7 miesiacu nastepuje intensywny wzrost mozgu i pofaldowanie się kory mozgowej w 16 tyg matka odczuwa ruchy plodu a w 9 mies pojawiaja się bole porodowe skorcze macicy i rozpoczyna się akcja porodu. Po narodzinach nastepuje przeciecie pępowiny i nastepuje „porod” lozyska. Pierwszy krzyk dziecka umozliwia napelnienie pęcherzyków płucnych powietrzem
Wydalanie-usuwanie z organizmu szkodliwych a nawet trujących (zbędnych) produktów azotowych przemiany materii które pochodzą z rozkładu białek i zasad azotowych. Osmoregulacja-regulacja gospodarki jonowej organizmu(sodu wodoru chloru) Budowa układu wydalniczego człowieka:nerki moczowody pęcherz moczowy cewka moczowa. Budowa nerki:kora nerwowa rdzeń nerwowy:piramidy kielichy miedniczka. Budowa kanalika nerwowego-nefronu(około 1mln w jednej nerce): kanalik proksymalny(początkowy) pętla Henlego kanalik dystalny(koncowy) kanalik zbiorczy. Funkcje: filtracja-zachodzi w kłębuszku nerkowym gdzie znajduje się siec dziwna w sieci tej wystepuje roznica średnicy tetniczek miedzy doprowadzajaca a odporowadzajaca (szersza- dopr) dzieki tej roznicy doprowadzajaca krew na skutek wyhamowania prędkości przepływu tworzy się nadciśnienie hydrostatyczne które „wciska” składniki krwi przez tetniczki do torebki Bowmana za wyjątkiem erytrocytow i bialek w kanaliku powstaje przesacz(mocz) pierwotny którego sklad jest podobny do krwi -Resorcja-wtorne odciąganie z przesączu roznych składników do krwi wyroznia się dwa rodzaje 1resorcja obowiazkowa która zachodzi w kanalikach proksymalnych gdzie odciągane sa do krwi:glukoza aminokwasy witaminy hormony w petli Henlego zachodzi zageszczenie moczu:odciąganie jonow sody i wody 2nadobowiazkowa zachodzi w kanaliku dystalnym pod wpływem hormonu ADH(wazopresyna) wytwarzanego przez przysadke Mozgowa hormon ten pobudza zwrotne wchłanianie z kanalika do krwi jonow sodu i wody i ma to miejsce w chwili niedoboru wody w organizmie powstaje mocz ostateczny którego zageszczenie zalezy od metabolizmu wodnego -sekrecja-zwrotne odciąganie z krwi do kanalika trucizn lekow szczególnie z grupy sulfonamidow Sklad moczu: 96% woda-mocznik pochodzący z rozkładu aminokwasow-kwas moczowy(niewielkie ilości)pochodzący z rozkładu puryn-kreatynina pochodzaca z przemian związków azotowych-jony roznych soli(sodu chloru siarczku)-barwniki pochodzące z rozkładu zolci i hemoglobiny-PH moczu kwasne-dobowa produkcja moczu 1,5l Prawidlowe cechy moczu barwa-slomkowa przejrzystość-zupelna odczyn-kwasny brak cukru i bialek i krwinek czerwonych Higiena: odpowiedni ubior chronic nerki zmiana bielizny właściwe odzywianie pic duzo płynów unikac soli
Choroby: stany zapalneniewydolnosc nerek mocznica ostra niewydolność nerek krwiomocz kamica nerkowa torbielowatość nerek Azotowe produkty przemiany materii:amoniak NH3-silnie trujacy wydalaja zwierzeta wodne mocznik CO(NH2)2- mniej trujacy wydalaja zwierzeta plazy ssaki ryby chrzestnoszkieletowe kwas moczowy-najmniej trujacy wydalaja zwierzeta gady owady ptaki ladow Narządy rozrodcze mężczyzn:jądra nasieniowody pracie gruczoly pomocnicze(najądrza i gruczol krokowy) W jadrach zachodzi proces powstawania i dojrzewania nasienia i nosi on nazwe spermatogenezy. Z Komorek macierzystych-spermatogoni w wyniku mejozy (podzialu redukcyjnego) powstaja po cztery komorki haploidalne które w drodze spermatogenezy dojrzewaja tworząc plemniki. Budowa plemnika:głowka: akrosom(zawiera mitochondria ATP) jadro plemnikowe nitka Narzady rozrodcze zenski:jajniki jajowody macica pochwa wargi sromowe Cyklicznie w czasie owulacji(jajeczkowania) zachodzi proces oogenezy w jajnikach. Z Komorek macierzystych-oogoni w drodze mejozy powstaja cztery komorki haploidalne z których trzy przekształcają się w ciala kierunkowe a jedna dojrzewa w komorke jajowa(w momencie zapolodnienia) Komorki jajowe powstaja naprzemiennie raz w jednym jajniku raz w drugim. Proces oogenezy jest rozmieszczony w czasie:w momencie narodzin(1etap mejozy) z chwila osiągnięcia dojrzałości płciowej (konczy się mejoza) dojrzewanie komorki jajowej ma miejsce w chwili zapolodnienia 1polowa cyklu(przed owulacja)-przysadka Mozgowa reguluje prace jajnikow i calego cyklu wydzielając dwa hormony FSH i LH. FSH stymuluje jajniki które wydzielaja estrogen i jednoczesnie FSH pobudza pęcherzyki Graafa do wzrostu i dojrzewania. Estrogen pobudza komorki nabłonka macicy do podzialu i regeneracji powodując jego rozrost. Ma to szczególne znaczenie gdyz w czasie menstruacji nabłonek ulegl zluszczeniu i wydaleniu. 1 polowa cyklu konczy się procesem owulacji. Drugi hormon przysadki LH stymuluje pęcherzyk Graafa do ostatecznego dojrzewania i uwolnienia komorki jajowej co ma miejsce w 14 dniu cyklu 2polowa cyklu (poowulacyjna)-pecherzyk Graafa przeksztalca się w cialko zolte pod wpływem LH. Cialko to produkuje drugi hormon zenski-progesteron odpowiedzialny za dalszy rozrost nabłonka macicy i jego rozpulchnienie przygotowuje macice do przyjecia zapłodnionej komorki jajowej. Brak zapłodnionej komorki jajowej powoduje obniżenie poziomu progesteronu i znak ciala zoltego. W koncowym efekcie rozpocznie się menstruacja i kolejny cykl. Gdy zas dojdzie do powstania zygoty to poziom progesteronu utrzymuje się wysoki i jest odpowiedzialny za zagnieżdżenie(implantacje) się zygoty w nabłonku macicy.
Zaplodnienie-przebiega w jajowodzie i w procesie tym bierze udzial jeden najsilniejszy plemnik który poprzez wzgorek przyjecia wnika do komorki jajowej. Jadro plemnika laczy się z jadrem komorki jajowej. Rozwoj embrionalny zarodka: a)bruzdkowanie-liczne podzialy mitotyczne prowadzace do powstania blastuli (zarodka wielopecherzykowatego) zachodzi w jajowodzie trwa 7 dni i powstaje morula w czasie bruzdkowania dzieli się i przesowa w kierunku macicy b)gastrulacja-rozpoczyna się implantacja zygoty(moruli) w nabłonku macicy dzieli się na dwie warstwy Komorek:trofoblast (zewnetrzna warstwa) i embriolast(wewnetrzna). Trofoblast utworzy kosmowke i wejdzie w kontakt(wrosnie) w nabłonek macicy a z embrioblastu rozwinie się cialo zarodka w gastrulacji tworza się trzy blony plodowe:kosmowka omocznia owodnia i 3 listki zarodkowe: ektoderma endoderma mezoderma c)histo- i organogeneza-rozwoj tkanek i poszczególnych listkow zarodka z ektodermy-uklad nerwowy narzady zmysłu naskorek Endoderma-wysciolka zoladka i jelit układ oddechowy watroba i trzustka(gruczoly trawienne) mezoderma-uklad miesniowy kostny płciowy wydalniczy(bez pęcherza) zarodek wyksztalca blony plodowe łożysko i pępowinę. Kosmowka-wrasta w nabłonek macicy i staje się czescia lozyska Owodnia-powstaje z ektodermy rozwija się nad zarodkiem i wypelniona jest plynem amortyzującym zarodek(wody plodowe) Omocznia-rozwija się z endodermy i wrac z Komorkami pęcherzyka żółtkowego tworzy sznur pepkowy(pempowine) W pępowinie wystepuja trzy naczynia krwionośne:dwie tetnice i zyla Łozysko-u człowieka jest omoczniowe gdyz czesc omoczni wrasta w kosmowke która jest czescia lozyska. Lozysko jest prawdziwe stad porod krwawy. Rozwoj zarodkowy konczy się wraz z koncem trzeciego tygodnia. Rozowoj zarodkowy-plodowy-zwiazany z powiekszaniem się poszczególnych narządów np. w 40 dniu pracuje mozg i funkcjonuje układ nerwowy w 24 dniu rozpoczyna prace serce w 7 miesiacu nastepuje intensywny wzrost mozgu i pofaldowanie się kory mozgowej w 16 tyg matka odczuwa ruchy plodu a w 9 mies pojawiaja się bole porodowe skorcze macicy i rozpoczyna się akcja porodu. Po narodzinach nastepuje przeciecie pępowiny i nastepuje „porod” lozyska. Pierwszy krzyk dziecka umozliwia napelnienie pęcherzyków płucnych powietrzem
Wydalanie-usuwanie z organizmu szkodliwych a nawet trujących (zbędnych) produktów azotowych przemiany materii które pochodzą z rozkładu białek i zasad azotowych. Osmoregulacja-regulacja gospodarki jonowej organizmu(sodu wodoru chloru) Budowa układu wydalniczego człowieka:nerki moczowody pęcherz moczowy cewka moczowa. Budowa nerki:kora nerwowa rdzeń nerwowy:piramidy kielichy miedniczka. Budowa kanalika nerwowego-nefronu(około 1mln w jednej nerce): kanalik proksymalny(początkowy) pętla Henlego kanalik dystalny(koncowy) kanalik zbiorczy. Funkcje: filtracja-zachodzi w kłębuszku nerkowym gdzie znajduje się siec dziwna w sieci tej wystepuje roznica średnicy tetniczek miedzy doprowadzajaca a odporowadzajaca (szersza- dopr) dzieki tej roznicy doprowadzajaca krew na skutek wyhamowania prędkości przepływu tworzy się nadciśnienie hydrostatyczne które „wciska” składniki krwi przez tetniczki do torebki Bowmana za wyjątkiem erytrocytow i bialek w kanaliku powstaje przesacz(mocz) pierwotny którego sklad jest podobny do krwi -Resorcja-wtorne odciąganie z przesączu roznych składników do krwi wyroznia się dwa rodzaje 1resorcja obowiazkowa która zachodzi w kanalikach proksymalnych gdzie odciągane sa do krwi:glukoza aminokwasy witaminy hormony w petli Henlego zachodzi zageszczenie moczu:odciąganie jonow sody i wody 2nadobowiazkowa zachodzi w kanaliku dystalnym pod wpływem hormonu ADH(wazopresyna) wytwarzanego przez przysadke Mozgowa hormon ten pobudza zwrotne wchłanianie z kanalika do krwi jonow sodu i wody i ma to miejsce w chwili niedoboru wody w organizmie powstaje mocz ostateczny którego zageszczenie zalezy od metabolizmu wodnego -sekrecja-zwrotne odciąganie z krwi do kanalika trucizn lekow szczególnie z grupy sulfonamidow Sklad moczu: 96% woda-mocznik pochodzący z rozkładu aminokwasow-kwas moczowy(niewielkie ilości)pochodzący z rozkładu puryn-kreatynina pochodzaca z przemian związków azotowych-jony roznych soli(sodu chloru siarczku)-barwniki pochodzące z rozkładu zolci i hemoglobiny-PH moczu kwasne-dobowa produkcja moczu 1,5l Prawidlowe cechy moczu barwa-slomkowa przejrzystość-zupelna odczyn-kwasny brak cukru i bialek i krwinek czerwonych Higiena: odpowiedni ubior chronic nerki zmiana bielizny właściwe odzywianie pic duzo płynów unikac soli
Choroby: stany zapalneniewydolnosc nerek mocznica ostra niewydolność nerek krwiomocz kamica nerkowa torbielowatość nerek Azotowe produkty przemiany materii:amoniak NH3-silnie trujacy wydalaja zwierzeta wodne mocznik CO(NH2)2- mniej trujacy wydalaja zwierzeta plazy ssaki ryby chrzestnoszkieletowe kwas moczowy-najmniej trujacy wydalaja zwierzeta gady owady ptaki ladow Narządy rozrodcze mężczyzn:jądra nasieniowody pracie gruczoly pomocnicze(najądrza i gruczol krokowy) W jadrach zachodzi proces powstawania i dojrzewania nasienia i nosi on nazwe spermatogenezy. Z Komorek macierzystych-spermatogoni w wyniku mejozy (podzialu redukcyjnego) powstaja po cztery komorki haploidalne które w drodze spermatogenezy dojrzewaja tworząc plemniki. Budowa plemnika:głowka: akrosom(zawiera mitochondria ATP) jadro plemnikowe nitka Narzady rozrodcze zenski:jajniki jajowody macica pochwa wargi sromowe Cyklicznie w czasie owulacji(jajeczkowania) zachodzi proces oogenezy w jajnikach. Z Komorek macierzystych-oogoni w drodze mejozy powstaja cztery komorki haploidalne z których trzy przekształcają się w ciala kierunkowe a jedna dojrzewa w komorke jajowa(w momencie zapolodnienia) Komorki jajowe powstaja naprzemiennie raz w jednym jajniku raz w drugim. Proces oogenezy jest rozmieszczony w czasie:w momencie narodzin(1etap mejozy) z chwila osiągnięcia dojrzałości płciowej (konczy się mejoza) dojrzewanie komorki jajowej ma miejsce w chwili zapolodnienia 1polowa cyklu(przed owulacja)-przysadka Mozgowa reguluje prace jajnikow i calego cyklu wydzielając dwa hormony FSH i LH. FSH stymuluje jajniki które wydzielaja estrogen i jednoczesnie FSH pobudza pęcherzyki Graafa do wzrostu i dojrzewania. Estrogen pobudza komorki nabłonka macicy do podzialu i regeneracji powodując jego rozrost. Ma to szczególne znaczenie gdyz w czasie menstruacji nabłonek ulegl zluszczeniu i wydaleniu. 1 polowa cyklu konczy się procesem owulacji. Drugi hormon przysadki LH stymuluje pęcherzyk Graafa do ostatecznego dojrzewania i uwolnienia komorki jajowej co ma miejsce w 14 dniu cyklu 2polowa cyklu (poowulacyjna)-pecherzyk Graafa przeksztalca się w cialko zolte pod wpływem LH. Cialko to produkuje drugi hormon zenski-progesteron odpowiedzialny za dalszy rozrost nabłonka macicy i jego rozpulchnienie przygotowuje macice do przyjecia zapłodnionej komorki jajowej. Brak zapłodnionej komorki jajowej powoduje obniżenie poziomu progesteronu i znak ciala zoltego. W koncowym efekcie rozpocznie się menstruacja i kolejny cykl. Gdy zas dojdzie do powstania zygoty to poziom progesteronu utrzymuje się wysoki i jest odpowiedzialny za zagnieżdżenie(implantacje) się zygoty w nabłonku macicy.