RAK TRZONU MACICY

Rak trzonu macicy (endometrium) jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych u kobiet. W Polsce w roku 2002 zachorowało na niego 3796 pań. Na szczęście ten rodzaj nowotworu rośnie stosunkowo wolno i można go z powodzeniem wyleczyć. Rak trzonu macicy wywodzi się z komórek wyściełających trzon - główną, górną część macicy. Z dolnej jej części, szyjki macicy, rozwija się inny nowotwór - rak szyjki macicy.

Jak powstaje rak trzonu macicy?

Kobiety w wieku przedmenopauzalnym

Rozpoznanie RTM w wieku przedmenopauzalnym jest trudne i nierzadko ma charakter przypadkowy. Podejrzliwość lekarza i świadomość faktu, że RTM może wystąpić w wieku poniżej 40 lat może przyczynić się do wcześniejszego wykrycia tego groźnego nowotworu.

Kobiety w wieku pomenopauzalnym

Najczęstszym objawem RTM w wieku pomenopauzalnym są plamienia i krwawienia. Objawy te występują u ponad 80% chorych. Bóle miednicy, obrzęki niesymetryczne kończyn dolnych najczęściej wskazują na zaawansowany proces nowotworowy.  Niepodjęcie leczenia skutkuje nieuchronną progresją procesu nowotworowego - zarówno miejscową jak i w postaci przerzutów odległych. RSM może wytworzyć przerzuty odległe szerząc sie zarówno drogami chłonnymi jak i krwionośnymi.

Podstawową metodą diagnostyki krwawień z dróg rodnych jest wyłyżeczkowanie macicy z badaniem mikroskopowym wyskrobi. Wykorzystanie histeroskopii jako narzędzia diagnostycznego podnosi czułość i specyficzność diagnostyki.

Jak leczyć raka trzonu macicy?

Podstawową metodą leczenia raka endometrium jest leczenie chirurgiczne - polegające na usunięciu macicy z przydatkami.

Należy pamiętać, że przeprowadzenie tego typu rozległej operacji nie może być zalecane jako postępowanie standardowe z uwagi na często współtowarzyszące ogólnoustrojowe choroby i ciężkie zmiany chorobowe. W przypadku braku możliwości całkowitego usunięcia zmian nowotworowych stosuje się:

Leczenie skojarzone: chirurgia + radioterapia przed (bądź) pooperacyjna

- co wyraźnie poprawia miejscową kontrolę raka i przyczynia się do zmniejszenie odsetka wznów nowotworowych w pochwie, ale nie ma znaczącego wpływu na przeżycia 5-letnie. Leczenia skojarzone stosowane jest w formie teletrapii i brachyterapii. (Teleterapia - to napromienianie z zewnątrz, zaś brachyterapia - to napromienianie przez bezpośredni kontakt śródpochwowy lub środmaciczny z substancją radioaktywną) Leczenie promieniami jonizującymi stosowane jest u chorych, u których stwierdzono przeciwskazania do leczenia chirurgicznego, bądź u chorych, które na leczenie chirurgiczne nie wyrażają zgody ( nie jest to liczna grupa).
Wyniki leczenia wyłącznie promieniami jonizującymi (brachy-teleterapią) są znacznie gorsze od wyników uzyskiwanych stosując leczenie chirurgiczne lub skojarzone. Należy jednak pamiętać, że istnieje taka możliwość leczenia, o czym chora powinna być dokładnie poinformowana.

Leczenie hormonalne wysokimi dawkami progestagenów

może być stosowane u chorych ze stwierdzonymi przerzutami raka lub wznów, zwłaszcza jeśli znany jest pozytywny wynik badań receptorów hormonalnych.
Rozwój i znaczenie chemioterapii bywa hamowane przez wiele czynników, a przede wszystkim przez niedostatek skutecznych leków - cytostatyków.

Ważnym jest, aby sposób postępowania diagnostyczno-terapeutyczny był zawsze opracowany na podstawie znajomości czynników rokowniczych, a leczenie przeprowadzane w ośrodkach wyspecjalizowanych stosujących zarówno standardowe jak również indywidualizowane metody leczenia.

Jak zapobiegać rakowi trzonu macicy

Jak do tej pory nie wynaleziono badania przesiewowego wykrywającego raka endometrium. Najważniejszym sposobem jego zapobieganiu są więc regularne wizyty u lekarza połączone z badaniem ginekologicznym i USG przezpochwowym (zwłaszcza kobiet, u których występują czynniki ryzyka). To właśnie dzięki regularnym badaniom można wykryć raka endometrium we wczesnym stopniu zaawansowania.

RAK JAJNIKA

Rak jajnika to schorzenie, polegające na obecności komórek nowotworowych w jednym lub dwu jajnikach. Nieumiarkowane i nieprawidłowe rozmnażanie się tych komórek prowadzi do powstania guza nowotworowego, którego dalszy rozwój może zagrażać innym tkankom i doprowadzać do przerzutów.

Istnieją czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na raka jajnika. Są to: predyspozycje genetyczne, zachorowanie w rodzinie na raka piersi lub jelita grubego, podeszły wiek lub bezdzietność. Oczywiste, że nie można mówić o nich, jak o bezwzględnie warunkujących chorobę. W przypadku tego schorzenia, jak i innych nowotworów, nie są znane wszystkie przyczyny jego powstawania.

JAK POWSTAJE RAK JAJNIKA?

Przyczyny powstawania raka jajnika
Do chwili obecnej wciąż nie wiadomo dlaczego powstaje rak jajnika. Wiadomo jednak, że niektóre czynniki hormonalne i rozrodcze sprzyjają jego powstawaniu. Są to czynniki takie jak niepłodność i mała liczba ciąż. Czynnik genetyczny determinuje jedynie w  10-15% przypadków. Przypadki te związane są z zachorowaniami na raka piersi lub jajnika w rodzinie, czy nawet u tej samej osoby.

Podejrzewa się, ze pewne czynniki środowiskowe, takie jak dieta, niektóre infekcje bakteryjne, czy nawet stosowanie talku w pudrze mogą mieć znaczenie w pojawieniu się tej choroby.

Rodzaje guzów jajnika
Z reguły nazwa guzów jajnika wywodzi się od typu komórek z których one pochodzą i czy mają charakter łagodny, czy złośliwy. Istnieją trzy główne typy guzów jajnika:

• Guzy z komórek rozrodczych - pochodzą z komórek wytwarzających jajeczka.

• Guzy z komórek podścieliska - pochodzą z komórek tkanki łącznej, tworzącej zrąb wspierający jajnik i wytwarzającej estrogen i progesteron.

• Guzy nabłonkowe - pochodzą z komórek nabłonka pokrywającego zewnętrzną powierzchnię jajników.

JAK LECZYĆ RAKA JAJNIKA?

W leczeniu wykorzystuje się zwykle zabiegi operacyjne w połączeniu z chemioterapią. Tylko we wczesnych przypadkach można zachować zdolność kobiety do zajścia w ciążę, usuwając zajęty przez nowotwór jajnik. Zwykle usuwa się jednak dwa jajniki, macicę, jajowody, węzły chłonne w tamtej okolicy, a często także część jelit.

W chemioterapii najbardziej skuteczna okazała się kombinacja karboplatyny z paklitakselem. Bada się obecnie wykorzystanie metod terapii biologicznych, np. specjalnych szczepionek, a także terapii genowej i nowszych chemioterapeutyków. Jedynie co trzecia chora przeżywa 5 lat od chwili rozpoznania. Jest to wynik dużego zaawansowania choroby w momencie rozpoznania.

JAK ZAPOBIEGAĆ RAKOWI JAJNIKA?

Nie odnaleziono jeszcze w pełni skutecznego sposobu profilaktyki raka jajnika. Wskazywane są jednak pewne metody, które zmniejszają ryzyko zachorowania. Wymienia się:

• doustną antykoncepcję - udowodniono, że kilkuletnie stosowanie tabletek antykoncepcyjnych znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania

• ciążę i karmienie piersią -mowa o urodzeniu dziecka przed 25 rokiem życia

• wycięcie macicy z przydatkami - głównie u kobiet po menopauzie lub u młodszych kobiet, posiadających już potomstwo

• profilaktyczne wycięcie przydatków (jajników i jajowodów) - ten sposób poleca się przede wszystkim kobietom, u których stwierdzono rodzinne predyspozycje do zachorowania na nowotwór jajników. Jest to bowiem metoda wyraźnie redukująca możliwość zachorowania

---