AKADEMIA MEDYCZNA W GDAŃSKU
MSU II r PIELĘGNIARSTWO
PRZEDMIOT: Zagadnienia neurologii wieku podeszłego oraz neurochirurgiczne problemy opieki pielęgniarskiej.
„STANDARD OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ NAD PACJENTEM ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM”
Standard - w pielęgniarstwie określany jako model, wzór, normę realizacji zadań, które wchodzą w zakres profesjonalnej praktyki oraz wynikają z roli zawodowej i składających się na nią bezpośrednich i pośrednich funkcji pielęgniarki.
Funkcje bezpośrednie to zadania realizowane przez pielęgniarkę na rzecz pacjenta. W ich skład wchodzą: funkcja opiekuńcza, wychowawcza, terapeutyczna, profilaktyczna, rehabilitacyjna oraz promocji zdrowia.
Funkcje pośrednie to zadania i zbiory czynności realizowanych na rzecz pielęgniarstwa jako zawodu poprzez zarządzanie, kształcenie, a także działalność naukowo - badawczą.
Stwardnienie rozsiane (SM; łac. Sclerosis Multiplex) jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzującą się obecnością rozsianych ognisk demielinizacji w mózgu i rdzeniu kręgowym z początkowo przemijającymi, a potem z utrwalonymi licznymi zaburzeniami neurologicznymi. Choroba ma charakter rozsiany. SM jest dość pospolitą chorobą: zdarza się z częstością 30 -100 zachorowań na 100 000 mieszkańców. Z reguły dotyczy osób młodych (między 20 a 40 rokiem życia), rzadziej w średnim wieku. Szczyt zachorowań odnotowuje się w populacji osób w wieku 30 - 35 lat. Po 50 roku życia SM zdarza się rzadko (kilka procent przypadków); podobnie nie występuje w dzieciństwie i przed okresem dojrzewania.
Przyczyna SM nie została, jak dotąd, w pełni ustalona. Wiadomo, że choroba ma podłoże immunologiczne.
Choroba przebiega różnie, albo kolejnymi rzutami i remisjami, albo od początku jest przewlekła, lub wreszcie po okresie rzutów i remisji przybiera wtórnie postać przewlekłą.
Objawy neurologiczne są bardzo urozmaicone. Najczęstsze to: zaburzenie czucia obwodowego, parestezje dotyczące jednej lub więcej kończyn, tułowia, a także głowy (twarzy).
Niekiedy chory zaczyna odczuwać osłabienie określonych grup mięśni, szczególnie kończyn dolnych lub górnych. Często pierwszym objawem są nagle pojawiające się kłopoty z chodzeniem. Czasem może wystąpić nagła niesprawność kończyn górnych, zwłaszcza dłoni.
W późniejszym okresie choroby pojawia się wzmożone napięcie mięśni (spastyczność mięśni), szczególnie kończyn dolnych i górnych, którym towarzyszą przykurcze dodatkowo bardzo utrudniające ruchy, a zwłaszcza poruszanie się.
W leczeniu SM stosuje się postępowanie objawowe i modyfikujące przebieg choroby.
SM nie jest chorobą śmiertelną, ale bardzo utrudniającą życie. Wymaga ona ciągłej opieki medycznej i wsparcia społecznego.
Oświadczenie standardowe:
Pacjent ze stwardnieniem rozsianym przygotowany zostanie przygotowany do samoopieki.
Kryteria standardu:
Kryteria struktury:
Pielęgniarka posiada wiedzę i umiejętności w zakresie:
patomechanizmu, przyczyn i objawów stwardnienia rozsianego,
wdrażania pacjenta niepełnosprawnego z SM do samoobsługi,
udzielania wsparcia emocjonalnego choremu i jego rodzinie,
pielęgniarka ma przygotowany program edukacji prozdrowotnej chorego i jego rodziny.
Kryteria procesu:
1. Pielęgniarka określa deficyty w zakresie samoopieki u chorego z SM.
2. Pielęgniarka opracowuje indywidualny plan opieki pielęgniarskiej uwzględniający wyrównanie deficytów w zakresie samoopieki.
3. Pielęgniarka posługuje się Skalą Wydolności Samoobsługowej w celu dokonania oceny zdolności pacjenta do samoobsługi i określenia zakresu jego samodzielności - uwzględniając:
mobilność ruchową:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
udział w zabiegach higienicznych:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
ubieranie się - umiejętności:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
ćwiczenia oddechowe i odkasływanie:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
udział w spożywaniu posiłków:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
usprawnianie funkcji mięśni zwieraczy:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
zapobieganie przykurczom i zanikom mięśniowym:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
ćwiczenia przeciwdziałające przykurczom:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
udział w profilaktyce zakrzepicy:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
profilaktyka odleżyn i odparzeń:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
przeciwdziałanie zaparciom:
pełna (3pkt)
nieznacznie ograniczona (2pkt)
znacznie ograniczona (1pkt)
brak (0 pkt)
Wykorzystanie skali pozwala na określenie czterech poziomów wydolności samoobsługowej:
PEŁNA (3 pkt) - oznacza całkowitą samodzielność;
NIEZNACZNIE OGRANICZONA (2 pkt) - oznacza korzystanie z minimalnej pomocy personelu, np.: chory myje się sam w łazience, ale z osobą towarzysząca, może korzystać też ze sprzętu pomocniczego;
ZNACZNIE OGRANICZONA (1 pkt) - oznacza korzystanie chorego ze znaczącej pomocy otoczenia lub sprzętu ortopedycznego, np.: w poruszaniu się - z wózka inwalidzkiego, w zabiegach higienicznych, które wykonywane są w łóżku i przy niewielkim udziale chorego;
BRAK (0 pkt) - oznacza całkowitą niesamodzielność, chory jest unieruchomiony, pozostaje w łóżku, a wszystkie zabiegi są wykonywane przez osoby pielęgnujące.
ZAKRES:
33 - 25 pełna wydolność samoobsługowa w.s;
24 - 16 nieznacznie ograniczona w.s.
15 - 8 znacznie ograniczona w.s
7 -0 brak wydolności samoobsługowej (niesamodzielność).
4. Pielęgniarka realizuje czynności i zadania w zakresie rozwijania samoopieki u pacjenta:
wdraża pacjenta do samoobsługi
udziela wsparcia emocjonalnego i pomaga zaakceptować chorobę i/lub kalectwo
5. Pielęgniarka prowadzi edukację prozdrowotną zawierającą informacje na temat:
patomechanizmu, przyczyn i objawów choroby
czynników ryzyka choroby oraz sposobów radzenia sobie w:
spastyczności,
drżeniu kończyn,
ataksji,
zaburzeniach mikcji,
odleżynach,
zaparciach,
zmęczeniu,
informuje pacjenta o zalecanej diecie,
przekazuje pacjentowi informacje o stowarzyszeniach i grupach wsparcia - zachęca do współuczestniczenia w takich formach pomocy.
6. Pielęgniarka kształtuje postawę:
poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie,
dążenia do poprawy jakości życia,
poszukiwania wsparcia w przypadku różnych trudności.
7. Pielęgniarka edukuje rodzinę - przekazując informacje na temat:
patomechanizmu, przyczyn i objawów choroby,
czynników ryzyka choroby oraz sposobach opieki nad pacjentem, gdy wystąpi:
spastyczność,
drżenie kończyn,
ataksja,
zaburzenia mikcji,
odleżyny,
zaparcia,
zmęczenie,
obniżenie nastroju,
zachowania zasad bezpieczeństwa w celu przeciwdziałania upadkom, urazom oraz wystąpieniu powikłań,
przystosowania mieszkania do potrzeb chorego z SM,
istniejących stowarzyszeń i grup wsparcia dla rodzin pacjentów z SM.
Kryteria wyniku:
1. Pacjent został przygotowany do samoopieki:
jest samodzielny w zakresie czynności samoobsługowych,
radzi sobie z różnymi sytuacjami wynikających z postępującego procesu chorobowego,
posiada wiedzę na temat:
właściwego stylu życia,
postępowania w chorobie,
możliwości korzystania z pomocy stowarzyszeń oraz grup wsparcia.
2. Funkcjonuje w społeczeństwie:
kontynuowanie pracy zawodowej, nauki i kontaktów towarzyskich
możliwość dalszego pełnienia ról społecznych w zmienionej sytuacji zdrowotnej.
3. Rodzina pacjenta:
posiada wiedzę na temat przyczyn, patomechanizmu i objawów SM,
posiada wiedzę na temat działalnosci Stowarzyszeń i grup wsparcia,
potrafi opiekować się chorym z SM uwzględniając jego bezpieczeństwo, przeciwdziałanie powikłaniom,
w odpowiedni sposób przygotowuje mieszkanie do potrzeb pacjenta z SM.