Codziennie stykamy się z przedmiotami w naszych domach, wykonanych w całości lub po części z drewna. Nigdy jednak nie zastanawiamy się skąd ono pochodzi ani jaką miało przeszłość. Przecież drewno używane w przetwórstwie w większości pochodzi z lasów.
Lasy to największe źródło drewna. Rosną w nich różne gatunki drzew zarówno iglastych jak i liściastych, dzięki którym możemy wybrać odpowiednią odmianę o wymaganych właściwościach. To właśnie stąd pochodzi opisywany surowiec, który dawniej był jedynym materiałem budulcowym w dodatku najbardziej dostępnym. Obecnie jednak, dzięki rozwojowi techniki, mamy dużo lepsze od niego materiały - bardziej praktyczne. Dlaczego więc do dziś drewno cieszy się ogromną popularnością?
Drewno przydatnym jest…
Już od zarania dziejów drewno odgrywało ogromną rolę w codziennym życiu. Budowano z niego oszczepy, włócznie, niezbędne do skutecznego polowania, szałasy, pierwsze domy i narzędzia; rozniecono także ogień, bardzo ważny element dla rozwoju ludzkości. Gdyby nie ten surowiec nie powstałaby znana w całej Polsce osada w Biskupinie, która była prekursorem dzisiejszych miast.
W średniowieczu bierwiono używane było do budowania łuków, kopii, tarcz, domostw, było niezbędne w gospodarstwie i do dalszego rozwoju nowoczesności. Z czasem wynaleziono stopy metali trwalszych niż drewno, które wraz z nim tworzyły wysoce wytrzymałe wówczas elementy. Surowiec ten pozwolił także na podbicie nieznanych morskich terenów wielkimi łodziami. Dla człowieka odrodzenia drewno stało się odpowiednim materiałem dla rzeźbiarstwa, a to zaś dla wyposażania wnętrz.
Dziś ozdabiamy nasze domy różnymi drewnianymi ozdobnikami, produkujemy papier dzięki przeróbce drewna, dzięki obróbce zaś mamy meble. W/w przykłady to wierzchołek góry lodowej zastosowań surowca drzewnego. Co takiego ma w sobie drewno, że jako surowiec jest najbardziej potrzebne?
Surowiec odnawialny
Większość surowców eksploatowanych przez człowieka jest nieodnawialnych. Znaczy to, że ich złoża kiedyś się wyczerpią. Drewno jest wyjątkiem. Dzięki temu, iż jest ono samą naturą, rozwijającą się bez przeszkód ani zagrożeń niedostatku, drewno jest stale dostępne. Dodatkowo stosowana jest w wielu krajach (m.in. w Polsce) zasada, iż drzew wycina się mniej, niżeli ich w tym czasie przybywa. W związku z tym zaobserwowano stopniowy przyrost drewna o 13-15 mln metrów kwadratowych rocznie.
Drewno ratuje atmosferę
Produkcja drewna w lesie wiąże dwutlenek węgla i przeciwdziała nasileniu się efektu cieplarnianego wywoływanego przez emisje tego gazu do atmosfery, np. przez spalanie węgla w elektrowniach.l hektar lasu iglastego wiąże w ciągu roku 4 tony dwutlenku węgla. W procesie przyrostu drewna uwalniany jest do atmosfery tlen, podczas gdy przy produkcji innych materiałów tlen jest zużywany. Także drewno wycięte w lesie i wykorzystane przez człowieka jest wspaniałym magazynem dwutlenku węgla - wiąże go w zasadzie na zawsze.
>> Każdy metr sześcienny drewna zastosowany na przykład do budowy domu odciąża atmosferę o około l tonę dwutlenku węgla. <<
Mniejsze koszty ogrzewania
Ogrzanie domu z drewna wymaga mniej energii niż w przypadku budynków z innych materiałów. Na ogrzanie l metra kwadratowego budynku w Polsce, kraju domów z cegły i betonu, zużywa się od 2 do 5 razy więcej energii niż w krajach skandynawskich, które słyną z drewnianego budownictwa. Domy z drewna, dzięki niższym kosztom ogrzewania, oznaczają nie tylko korzyść dla kieszeni właściciela. Mniej energii potrzebnej do ogrzania domu oznacza jednocześnie, że przy wytwarzaniu energii cieplnej z gazu i węgla, używanych powszechnie w polskich domach i ciepłowniach, do atmosfery zostanie uwolnione mniej dwutlenku węgla.
Zdrowe dla człowieka
Drewno, a w zasadzie jego użytkowanie łączy się często z dobrym samopoczuciem. Wystarczy choćby porównać odczucie ciepła przy chodzeniu boso po podłodze drewnianej z chłodem podłogi z terakoty. Drewno ma także wpływ na mikroklimat w mieszkaniu. Przy temperaturze 20°C i względnej wilgotności powietrza 65% drewno absorbuje 12% wilgotności i oddaje ją z powrotem, gdy powietrze w pomieszczeniu stanie się bardziej suche. Stabilizacja wilgotności powietrza chroni drogi oddechowe.
Drewno nawet w czasie pożaru wykazuje zalety
Odpowiednio zabezpieczone elementy drewniane są do pewnego stopnia odporne na ogień. Konstrukcje drewniane wystawione na działanie wysokiej temperatury zwęglają się, ale zachowują właściwości nośne wdającym się dość dokładnie określić czasie. Pozwala to na przewidzenie czasu potrzebnego np. do ewakuacji ludzi z budynku. Nie jest to możliwe w przypadku np. stalowej konstrukcji nośnej, która pod wpływem wysokiej temperatury gnie się i często jest przyczyną zawaleń. Dodatkowo powstające w czasie spalania się drewna gazy nie są tak trujące dla ludzi, jak te z tworzyw sztucznych.
Drewno jako odpad jest nieszkodliwe
Utylizacja zużytych wyrobów drzewnych nie stwarza takich problemów, jak innych materiałów, na przykład tworzyw sztucznych. Jeśli starego drewna nie uda się wykorzystać w inny sposób, można je po prostu spalić. Wyzwoloną energię można wykorzystać do ogrzewania. Przy spalaniu uwolniony zostanie CO2 związany przed laty w procesie produkcji drewna w lesie. Bilans energetyczny będzie więc równy zeru.
Ważne dla gospodarki
Przemysł drzewny, płyt drewnopochodnych i meblarski dostarcza w naszym kraju 4,4% wartości produkcji oraz daje zatrudnienie ponad 200 tysiącom osób. Eksport wyrobów tych branż stanowi niemal 10% wartości całego polskiego eksportu,
zatem drewno jest ważne dla polskiej gospodarki!
WŁAŚCIWOŚCI BUDULCOWE GATUNKÓW DREWNA
Poddawanych do obróbki i wykorzystania jest w Polsce wiele gatunków drzew. Każde drewno ma swoje właściwości i przeznaczone jest do innych celów. Dzięki temu ludzie mogą wybierać dokładnie takie jakie chcą i dlatego jest tak popularne. Oto niektóre, najważniejsze gatunki drewna i ich właściwości :
>> Brzoza - elegancka i wytrzymała
Drewno beztwardzielowe, barwy białej o lekko żółtawym odcieniu. Mało trwałe, stosowane do wyrobu fornirów, sklejek lotniczych i stolarskich, mebli oraz drobnych wyrobów gospodarczych i galanteryjnych.
>> Dąb - twardszy od skały
Cenne drewno o dużej twardości, gęstości i wytrzymałości. Trudno obrabialne. Szeroko stosowane w budownictwie, meblarstwie, posadzkarstwie, do wyrobu beczek, fornirów oraz ekstraktów garbarskich. Przez długotrwałe moczenie w wodzie uzyskuje się tzw. dąb czarny, używany w meblarstwie artystycznym. Z kory dębu korkowego (nie występującego w Polsce) produkuje się korki.
>> Topola
Drewno o białej bieli i żółtawobrunatnej twardzieli. Lekkie, miękkie, łupliwe i łatwe w obróbce, ale nie trwałe. Stosowane do wyrobu papieru, zapałek, rysownic, opakowań i wełny drzewnej.
>> Lipa
Drewno barwy białożółtej z lekkim połyskiem. Dość lekkie i miękkie, łatwo obrabialne. Szeroko stosowane w rzeźbiarstwie, do wyrobu modeli odlewniczych, rysownic kreślarskich, w modelarstwie lotniczym i szkutnictwie.
>> Modrzew
Drewno o białożółtawej bieli i czerwonobrązowej twardzieli, z wyraźnymi słojami, o dużej zawartości żywicy. Bardzo trwałe, ale trudno obrabialne. W Polsce pod ochroną. Stosowane w budownictwie mieszkaniowym, wodnym i szkutnictwie oraz w przemyśle meblarskim i galanteryjnym.
>> Jodła
Drewno barwy białej z szarawym odcieniem, stosunkowo lekkie, wskazujące dużą skłonność do pękania. Podwyższenie wilgotności zwiększa trwałość drewna. Stosowane w budownictwie wodnym, mostowym, na kopalniaki górnicze oraz do produkcji papieru.
>> Sosna
Drewno o jasnożółtej bieli i czerwonobrunatnej twardzieli, silnie przesycone żywicą, z wyraźnie zaznaczonymi słojami rocznymi. Dość łatwe w obróbce, łupliwe, o średnim okresie trwałości. Szeroko stosowane w budownictwie, na słupy w teletechnice i energetyce, na kopalniaki górnicze, podkłady kolejowe, w stolarstwie i budowie wagonów kolejowych oraz do produkcji papieru, sklejki i wełny drzewnej. Przed ścięciem sosny poddaje się żywicowaniu, w celu uzyskania surowca do produkcji terpentyny i kalafonii.
>> Świerk
Drewno barwy białej z lekko żółtym odcieniem i wyraźnie zaznaczonymi słojani rocznymi. Słabo żywiczne i trudno obrabialne. Stosowane na kopalniki górnicze, do wyrobu papieru (najwyższy gatunek, w budownictwie lądowym i wodnym, stolarstwie i budowie wagonów kolejowych, w szkutnictwie, na drewnianą kostkę brukową oraz do produkcji wełny drzewnej.