Strategie zwalczania pryszczycy

Strategie zwalczania pryszczycy

-Zwalczana z urzędu

-Jak najszybszy ubój źródeł zakażenia

-Czasem też zwierząt wokół

-Unieszkodliwienie zwłok

-Izolacja ognisk choroby

Szczepienia Bez szczepie

Profilaktycz Z konieczności

(„pierścieniowe”): 2 km wokół ogniska i ubój

Powody „polityki nieszczepienia” przeciw pryszczycy w UE

-Zagrożenie przy produkcji i stosowaniu szczepionki

-Ograniczona skuteczność u bydła, a zwłaszcza u świń

-Trudności odróżnienia nosicieli od zwierząt szczepionych

-Więc wszystkie sero(+) są podejrzane o zakażenie

-Koszty (szczepionki, szczepień, rejestracji, nadzoru itp.)

-Starty eksportu, bo najlepsi importerzy żądają statusu kraju wolnego od pryszczycy

-Bez szczepień odzyskanie tego statusu po 3 m-cach od wybicia ostatniego oraz udokumentowanie sero(-)

-Jeśli szczepiono - to dopiero po 12 m-cach (o ile sero(-)!)

-A jeśli szczepiono i nie wybijano - dopiero po 24 m-ach

-Więc polityka „nieszczepienia profilaktycznego” sprawdziła się

-Rok 2001 tej oceny nie zmienił

-Szczepionki dziś lepsze, ale nadal niedoskonałe (choć już po tygodniu odporność)

-Potrzeba szczepionki markerowej lub

-Innego odróżniania szczepionych od zakażonych (inne epitopy komórek B u zakażonych?)

Obecne zwalczanie pryszczycy w UE

-Od 1983-92 żadnych szczepień profilaktycznych, bo długotrwałe wstrzymanie eksportu (koszty!)

-Tylko wybijanie źródeł, izolacja, dezynfekcja

-Dążenie do „regionalizacji”

-Diagnostyczne zaplecze laboratoryjne

-Zespoły doradców

-Szkolenia i instrukcje postępowania przy podejrzeniu

-Środki finansowe i sprzęt w pogotowiu

-Ale też utrzymywanie rezerw szczepionek na różne typy i 2001 rok potwierdził sens szczepień interwencyjnych („Tłumiących”)

-Cel: UE wolna od zarazka pryszczycy

-I zapobieganie zamiast immunoprofilaktyki

-Więc nadzór na granicach nad importem

Enzootyczna białaczka bydła (EBB)

-Przewlekłe, dożywotnie zakażenie wirusowe bydła

-Zazwyczaj subkliniczne (dopasowanie ewolucyjne)

-Rzadko nowotworowe

-Szeroko rozpowszechnione na całym świecie (też Polska)

-Zwalczone tylko w niektórych krajach (bariera handlu!)

-W Polsce zwalczana z urzędu od lat 80-tych

-Też w UE (OIE - lista B)

Występowanie

-W Danii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Czechach - zwalczone

-Dużo w krajach tropikalnych (owady?)

-W USA 20% bydła mlecznego i 10% mięsnego zakażonego

-Zwykle w kraju - do kilku % bydła zakażonego

-Ale w pewnych stadach do kilkudziesięciu % (jatrogennie?)

-(Zachód) w latach 80-tych stada w 10-90% zakażone

-Do 1990 tylko inwentaryzacja białaczki w wybranych oborach

-Potem tworzenie obór białaczkowych lub wybijanie

-Ale mało konsekwentnie

-Więc % zakażonych spada, ale nadal białaczka jest

Znaczenie

-Restrykcje importowe bydła zakażonego i pewnych produktów

-Utrudnienie obrotu w kraju

-Obniżona mleczność i płodność niektórych stad zakażonych

-Sporadycznie guzy = upadki i brakowanie (i straty mięsa)

-Natomiast nie ma znaczenia u innych gatunków niż bydło

Właściwości wirusa (Bovine Leukemia Virus - BLV)

-Rodzaj Deltaretrovirus, rodzina Reoviridae

-Szybko inaktywowany przez rozpuszczalniki organiczne, środki dezynfekcyjne, ciepło, też pasteryzację

-Dość szybko ginie poza organizmem (56°C - 30 min)

-Białko p24 rdzenia - niezmienne (diagnostyka serologiczna)

-gp51 otoczki stymuluje odporność, ale mutacje punktowe

-Podobny biochemicznie, biofizycznie, genetycznie i częściowo antygenowo do innych wirusów białaczki ssaków typu C

-Słaby potencjał onkogenny (brak własnego onkogenu)

-Namnaża się w hodowlach komórkowych bydła i owiec

-Zakaża bydło (sporadycznie owce, kozy - też guzy u nich)

-Niegroźny dla innych gatunków i ludzi

-Nie stwierdzono u ludzi ani wirusa, ani przeciwciał, a krwią ludzi z białaczką nie udało się zakazić cieląt

Drogi szerzenia

-Rezerwuar - bydło (owce i kozy nie mają znaczenia)

-Ale ono wolnego wirusa uwalnia niewiele

-Gros jego (uwalniania) to prowirus w limfocytach

-Więc przeniesienie limfocytów s.c., i.m., i.v., p.o., i.p., donosowo, domacicznie - wszelakie

-Wystarczy 2500 limfocytów (1/100 kropli krwi!!)

-Więc najczęściej krew - transfuzje, rektalnie, igły, narzędzia, dekornuacje, kolczykowanie, tatuaż, korekcja racic, owady itp.

-Śródmacicznie rzadko (do kilka-kilkanaście % płodów)

-Dużo limfocytów w siarze, ale przeciwciała więc małe znaczenie

-Nasienie, mleko, ślina itp. - małe znaczenie (chyba, że z krwią!)

-Szerzy się dość wolno w stadzie

-Wymaga długiego i ścisłego kontaktu, więc różny % zakażeń

Patogeneza i odporność

-Namnaża się i dożywotnio bytuje głównie w limfocytach B

-Wbudowany jako prowirus w genomie

-Przeciwciała po 1-3 m-ach

-I są dożywotnio (choć ich spadek np. okołoporodowy)

-Ale one nie mogą uwolnić od zakażenia

-Jednak hamują proces chorobowy, więc bezobjawowo lub:

-30-50% długotrwała limfocytoza bez innych objawów

-Sporadycznie chłoniakomięsaki u starszych niż 3-5 lat (śledziona, wątroba, nerki, przewód pokarmowy, serce, rdzeń): powiększenie węzłów chłonnych (węzłowica), objawy zależne od lokalizacji - brak apetytu, niestrawność, wzdęcia, zaburzenia ruchu itp.

-To = brakowanie lub sporadyczne nagłe upadki (pęknięcie śledzion)

-Lub częściej przypadkowe rozpoznania (rzeźnia, jałowość)

-U bydła zdarzają się chłoniakomięsaki niezakaźne, zwłaszcza u cieląt (ewentualnie do 3 lat) w grasicy i skórze lub rozsiane

Możliwości diagnostyki przyżyciowej

-Klinicznie tylko „węzłowica” (też rektalnie - śledziona)

-Hematologia zawodna (dominują postacie aleukemiczne)

-Wykrycie wirusa (IF, PCR, test syncytialny) rzadko potrzebne

-Bo serologia jest bardzo wiarygodna:

---Immunodyfuzja w żelu, ELISA, inne

---Ale to u starszych niż 6 m-cy

---Nie okres okołoporodowy (4-3 tyg. przed i 3-5 dni po)

---Wykrywanie przeciwciał w mleku - tańsze pobieranie, tańsze badanie, brak zakażeń jatrogennych, brak strat mleczności od stresu, ale problem krów zasuszonych

Strategie zwalczania

-Infekcja dożywotnia

-Nie do wyleczenia

-Więc uwalnianie stad metodami

---„Badanie (co 2-3 m-ce) - ubój”

---„Badanie - segregacja”

---„Badanie - odchowywanie (-) cieląt od (+) krów”

---I potem okresowe kontrole serologiczne (co 3 lata)

---I nadzór nad bydłem wprowadzanym

---I higiena zabiegów krwawych

--I zwalczanie owadów

-Profilaktyka

---Brak szczepionek

---Więc higiena obrotu i zabiegów

Od 1991 roku w UE zakaz szczepień profilaktycznych

Rejony o podobnym statusie epidemiologicznym