Obieg krwi i regulacja pracy serca.
Układ krwionośny człowieka zbudowany jest z:
- serca
- sieci naczyń krwionośnych: żył, tętnic, naczyń włosowatych
Tętnice odprowadzają krew utlenowaną z serca do tkanek, żyłami krew odtlenowana płynie z tkanek do serca.
SERCE - umieszczone jest w worku osierdziowym, wypełnionym niewielką ilością płynu.
1. ściana pokryta jest cienką błonką, na której leżą naczynia wieńcowe, tworzące układ wieńcowy ? odpowiedzialny za odprowadzanie i doprowadzanie różnych substancji
2. mięsień sercowy zbudowany jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Przedsionki i komory wyścielone są wewnątrz błoną zbudowaną z tkanki łącznej pokrytej warstwą nabłonka płaskiego
3. serce działa na zasadzie pompy. Zastawki zapobiegają zmianie kierunku krwi. Między przedsionkiem a komorą prawej części serca znajduje się zastawka trójdzielna, między przedsionkiem a komorą lewej strony serca znajduje się zastawka dwudzielna. U podstawy dwóch dużych tętnic ? aorty i tętnicy płucnej, odchodzących od komór znajdują się zastawki półksiężycowate
4. prawy przedsionek otrzymuje krew nieutlenowaną, powracającą z tkanek, którą następnie prawa komorą toczy do płuc, a do lewego przedsionka wpływa krew utlenowana.
ŻYŁY I TĘTNICE - ich ściany składają się z trzech warstw:
1. zewnętrzna - łącznotkankowa
2. środkowa - zbudowana z mięśni gładkich
3. wewnętrzna - utworzona z tkanki łącznej i śródnabłonka
pomimo posiadania takich samych warstw ścian, tętnice i żyły różnią się od siebie:
- grubością poszczególnych warstw
- elastycznością
- wytrzymałością na zmiany ciśnienia
- występujących w żyłach zastawek zapobiegających cofaniu się krwi
NACZYNIA WŁOSOWATE - są to cienkościenne przewody rozmieszczone w tkankach, łączące zwykle tętnice z żyłami. Ich ściana zbudowana jest z śródbłonka - przez niego zachodzi wymiana substancji między krwią a tkankami. Silne ukrwienie niektórych narządów (np. nerek, przysadki mózgowej) umożliwia specyficzny układ naczyń (tętniczka - naczynia włosowate - tętniczka) zw. siecią dziwną, za którego pośrednictwem odbywa się sprawna wymiana substancji między organem a płynami ciała.
OBIEG KRWI:
- MAŁY OBIEG KRWI (PŁUCNY) - zaczyna się w prawej komorze i krew kierowana jest tę tętnicą płucną do płuc gdzie ulega nasyceniu tlenem. Następnie krew bogata w tlen dociera żyłami płucnym do lewego przedsionka -
DUŻY OBIEG KRWI - rozpoczyna się w lewej komorze, skąd aorta dzielącą się na liczne odgałęzienia (tętnice) doprowadza krew natlenowaną do narządów obwodowych. Tu wymiana krwi natlenowanej z odtlenowaną i naczyniami żylnymi wraca do prawego przedsionka.
Krew z żołądka, śledziony, jelit, trzustki jest odprowadzana UKŁADEM WROTNYM do wątroby. Liczne substancje toksyczne i nadwyżki składników pokarmowych zatrzymywane są przez wątrobę, a reszta przedostaje się do żyły podstawowej dolnej. Krew z górnych części ciała zbierana jest żyłami podstawowymi górnymi.
W utrzymywaniu krążenia krwi pomagają sercu ruchy mięśni szkieletowych i ruchy oddechowe.
Układ krwionośny.
Układ krwionośny człowieka jest zbudowany z serca, tętnic, żył oraz naczyń włosowatych. Tętnice odprowadzają krew z serca do tkanek, gdzie rozgałęziają się w sieć drobnych naczyń włosowatych. Naczynia włosowate są rurkami, których ścianki są zbudowane z pojedynczej warstwy komórek. Przez cienkie ścianki tych naczyń zachodzi wymiana substancji pomiędzy krwią i tkankami. Żyłami krew powraca z tkanek do serca. Krążenie krwi u człowieka odbywa się w dwóch obiegach: płucnym i obwodowym. Serce jest pompą przystosowaną do tłoczenia krwi do naczyń krwionośnych. Serce kurczy się i rozkurcza rytmicznie; zmiany te nazywamy biciem serca lub pulsem albo tętnem. Tętno jest miarą częstości uderzeń serca na minutę. Skurcze serca są niezależne od naszej woli. Każdy skurcz serca jest regulowany przez rozrusznik, grupę specjalnych komórek mięśniowych znajdujących się w tylnej ścianie prawego przedsionka. Zmniejszenie się światła naczyń krwionośnych (z powodu odkładania się na ich ściankach tłuszczów, zwłaszcza cholesterolu) i w konsekwencji niedokrwienie serca jest przyczyną chorób serca. Układ chłonny składa się z systemu naczyń, w których krąży płyn, zwany chłonką (limfą), oraz grudek tkanki, zwanych węzłami chłonnymi.
Składa się z układu krwionośnego i z układu chłonnego.
U. krwionośny składa się z płynnego osocza i składników morfotycznych.
Osocze składa się z surowicy i włóknika (jest to białko, które tworzy skrzep).
Składniki morfatyczne to erytrocyty(krwinki czerwone) ok.4,5-5mil w mm3 , leukocyty(krw białe) 5-10 tyś w mm3,
trąbocyty (płytki krwi) 300-600 tyś.
Erytrocyty są to drobne komórki powstają w szpiku czerwonym , zawierają barwnik krwi czyli hemoglobinę.
Hemoglobina z tlenem i z CO2 tworzy niestałe połączenia , bierze udział w ich transporcie.
Leukocyty dzielimy na:
1. Granulocyty
2. Monocyty
3. Limfocyty
Są to elementy odpornościowe , które biorą udział w zwalczaniu wszelkich zakażeń.
Płytki krwi odgrywają dużą rolę w procesie krzepnięcia.
Krążenie wrotne-krew pochodząca z jelit zbierana jest przez pień żylny zwany żyłą wrotną. Żyła ta dochodzi do wątroby gdzie się rozgałęziana siatkę naczyń włosowatych. Odprowadza ona do wątroby składniki pokarmowe, które wątroba przetwarza i magazynuje. Z wątroby żyłami wątrobowymi krew jest odprowadzana do żyły głównej.
Się dziwna jest to żyła-żyła.
Żyła wrotna→naczynia włosowate wątroby→żyła wątrobowa→tętnice→mniejsze tętniczki→naczynia włosowate→większe żyłki→żyły
Tętniczka doprowadzająca→się naczyń włosowatych→tętniczka odprowadzająca