Wykład 17 18.03.2008

11.06 - godz 8.30 - egzamin

Trzy funkcje Rady Ministrów

Funkcja organu wykonawczego

• wykonywanie ustaw - Rada Ministrów odpowiedzialna jest za wykonywanie przez inne organy administracji rządowej ustaw

• stanowienie prawa - ma obowiązek stanowić prawo mające charakter wykonawczy czyli doprecyzowujące prawo i mające umożliwić jego wykonywanie.

• rozporządzenie wykonawcze - może wydać jedynie organ upoważniony w ustawie. Warunkiem wejścia w życie rozporządzenia jest jego opublikowanie w Dzienniku Ustaw i co do zasady wchodzą one w życie po upływie 14 dni od daty ich opublikowania.

• uchwały - mają charakter wewnętrzny, obowiązują wyłącznie jednostki organizacyjne podległe Radzie Ministrów

• zarządzenia

Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli prawnej.

• składanie odpowiednich sprawozdań i informacji

Inicjatywa ustawodawcza Rządu

Rząd ma możliwość inicjatywy ustawodawczej jednakże częściej korzysta z inicjatywy ustawodawczej posłów bo jest to procedura szybsza.

Prawo inicjatywy ustawodawczej posiada cała Rada Ministrów, z projektem musi zapoznać się cała Rada Ministrów, każde ministerstwo może zaproponować poprawki.

Rada Ministrów ma prawo zgłaszania poprawek podczas normalnego trybu ustawodawczego.

Wyłączne prawo występowania z inicjatywą ustawodawczą przysługuje Radzie Ministrów w następujących sprawach:

• projekt ustawy budżetowej

• projekt ustawy o prowizorium budżetowym

• projekt ustawy o zmianie budżetu

• projekt ustawy o zaciąganiu długu publicznego

Projekt pilny

Art. 123. 

1. Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów.

2. Regulamin Sejmu oraz regulamin Senatu określają odrębności w postępowaniu ustawodawczym w sprawie projektu pilnego.

3. W postępowaniu w sprawie ustawy, której projekt został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez Senat wynosi 14 dni, a termin podpisania ustawy przez Prezydenta Rzeczypospolitej wynosi 7 dni.

Rada Ministrów może w pewnym momencie wycofać klauzulę pilności.

Ustawa z 11.03.2004

• Implementacja decyzji unijnych - organem upoważnionym do implementowania decyzji unijnych jest tylko Rada Ministrów

• Ustawa zobowiązuje Radę Ministrów do … podjęcia odpowiednich działań na 3 miesiące przed wejściem w życie dyrektywy Unii Europejskiej.

• Rada Ministrów jest zobowiązana do:

• informowania Sejmu

• współpracy w zakresie tworzenia prawa Unii Europejskiej

• współpracy w zakresie tworzenia prawa wykonawczego dla prawa Unii Europejskiej

• zgłaszania przez Polskę kandydatów do organów UE

Konieczność informowania Sejmu

sprawozdanie dotyczące wykonania ustawy budżetowej - do tego sprawozdania dołączana jest opinia NIK, całość musi być złożona w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego. Przyjęcie tego sprawozdania jest związane z udzieleniem absolutorium.

Funkcja sprawowania ogólnego kierownictwa i koordynowanie działań administracji rządowej.

Rada Ministrów

• czuwa nad wykonywaniem prawa. Rada Ministrów ma prawo uchylania każdego aktu danego ministra na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Uchylanie aktów danego ministra powinno prowadzić do jego dymisji jednakże w Polsce raczej nie praktykuje się dymisjonowania takiego ministra.

• ma prawo do kierowania działalnością wojewodów (terytorialnego organu administracji rządowej)

• przygotowuje projekt budżetu w oparciu o wytyczne Ministra Finansów (limity wydatków, jakie mogą mieć miejsce w przyszłym roku w danym ministerstwie).

• odpowiada za zapewnienie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa. Zapewnienie wewnętrznego bezpieczeństwa

Funkcja sprawowania nadzoru nad samorządem terytorialnym.

Art. 171. 

1. Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.

2. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.

3. Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiący samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy.

Póki co nie ma przemyślanej koncepcji podziału kompetencji między Wojewodów a Regionalne Izby Obrachunkowe. Uprawnienia i kompetencje na drodze kolejnych ustaw przechodząc z jednego organu do drugiego.

Nadzór sprawowany jest poprzez:

• Prezesa Rady Ministrów

• Wojewodów

• Regionalne Izby Obrachunkowe - wszystko co pozostaje w ramach spraw finansowych

• w razie powtarzających się naruszeń prawa przez organ stanowiący Prezes Rady Ministrów ma prawo do rozwiązania organu stanowiącego a następnie wyznacza Komisarza (osobę, pełniącą funkcję organu stanowiącego).

• w razie powtarzających się naruszeń prawa przez organ wykonawczy wojewoda zwraca się do Premiera o rozwiązanie organu wykonawczego a następnie Premier wyznacza Komisarza

• w razie przedłużającego się nie realizowania zadań przez organy samorządu terytorialnego Prezes Rady Ministrów na wniosek MSWiA może ustanowić zarząd komisaryczny do czasu, który funkcjonuje do czasu wybrania nowego organu samorządu terytorialnego

• jeżeli organ samorządu terytorialnego w określonym czasie nie uchwali budżetu … (???)

• organ stanowiący zwleka z wygaszeniem mandatu Wojewoda wzywa organ stanowiący do wygaszenia mandatu w określonym czasie a jeśli tak się nie stanie Wojewoda podejmuje samodzielnie decyzję zastępczą

Funkcjonowanie Rady Ministrów

Konstytucja nie używa określenia kolegialność.

kolegialność - musi wynikać z pewnych reguł prawa i posiadać pewne organy wewnętrzne (np. Prezydium Rządu, specjalne komisje)

znaczenie potoczne - grupa osób, które są obdarzone określonymi kompetencjami

kolektywność - nie musi wynikać z reguł prawa

grupa osób, które są związane wspólnym celem

Zróżnicowanie Rady Ministrów

Prezes Rady Ministrów

Kompetencje Premiera znacznie wykraczają poza pozycję pierwszego między równymi.

Różnice między ministrami

Ministrowie:

• resortowi

• nie strojący na czele resortów (zadaniowi, bez teki) - nie wydają rozporządzeń wykonawczych

Stałe Komitety

• Komitet Stały Rady Ministrów - jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów zarządzeniem, ma charakter opiniodawczo-doradczy w sprawach należących do zakresu działania rządu i premiera a więc jego opinie nie mają charakteru wiążącego. Na czele Komitetu Stałego stoi jeden z wice-premierów. Jest on powoływany zarządzeniem premiera. Wice-przewodniczącym Komitetu jest jeden z ministrów powoływany na wniosek wice-premiera przez Premiera. W skład Komitetu wchodzą także sekretarze stanu ministerstw oraz przedstawiciel prezydenta. Na posiedzenia są zapraszani Prezesi NBP, Rządowego Centrum Legislacji, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Do zadań stałych należą przygotowanie, uzgadnianie, przedstawianie Premierowi i rządowi projektów rozstrzygnięć oraz rekomendacji.

• Komitet Europejski Rady Ministrów - organ opiniodawczo-doradczy Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów. Jego komepetncje dotyczącą spraw członkowstwa Polski w UE. W jego skład wchodzą przewodniczący, wice-przewodniczący, członkowie. W jego skład mogą wchodzić oprócz sekretarzy także podsekretarze stanu. Uzgadnia i przygotowuje projekty rozstrzygnięć w sprawach członkostwa Polski w UE.

Prezes Rady Ministrów

Art. 148. 

Prezes Rady Ministrów:

1) reprezentuje Radę Ministrów,

2) kieruje pracami Rady Ministrów,

3) wydaje rozporządzenia,

4) zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania,

5) koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,

6) sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,

7) jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej

Kompetencje Premiera znacznie wykraczają poza pozycję pierwszego między równymi.

Ustawa o Radzie Ministrów

Uprawnienia:

• ustala w drodze rozporządzeń zakres obowiązków poszczególnych ministerstw

• ustala w drodze rozporządzeń stanowiska specjalnych pełnomocników Premiera (w randze sekretarza stanu) do załatwienia jakiś spraw

• powołuje sekretarzy i podsekretarzy stanu (sam decyduje o ich ilości w kancelarii Premiera, a w ministerstwach ich liczba jest warunkowana potrzebami i względami politycznymi)

Dwie role Premiera:

• samodzielny organ konstytucyjny

• przewodniczący organu kolegialnego - wyposażony jest w kompetencje zwierzchnie w stosunku do członków Rady Ministrów

Premier

Art. 148. ust 7.

jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej

Art. 153. ust. 2

Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.

Charakter prawny ministrów

Dwie role Ministra:

• organ konstytucyjny stojący na czele resortu

• jako członek organu kolegialnego

Ministrowie mogą wydawać

• rozporządzenia mające charakter wykonawczy w stosunku do ustaw

• uchwały

• zarządzenia - są aktami wewnętrznymi i dotyczą wyłącznie pracowników służb podległych danemu ministerstwu

wice-ministrowie

• sekretarz stanu - można je łączyć z funkcją posła lub senatora

• podsekretarz stanu

Problematyka Administracji Rządowej

Art. 152. 

1. Przedstawicielem Rady Ministrów w województwie jest wojewoda.

2. Tryb powoływania i odwoływania oraz zakres działania wojewodów określa ustawa.

Pod kierownictwem wojewody w województwie działają

• kierownicy zespolonych służb inspekcji i straży

• organy administracji niezespolonej - tworzone w drodze odrębnych ustaw

• wojskowe

• szefowie sztabów wojskowych, wojskowych komend uzupełnień

• dyrektorzy jednostek skarbowych

• inspektorzy skarbowi

• dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych, celnych, morskich, statystycznych

Ustawa o terenowych organach administracji rządowej wprowadza zasadę domniemania kompetencji Wojewody w zakresie wszelkich spraw administracji rządowej, które nie zostały zastrzeżone dla innych organów.

Wojewoda działa przy pomocy wice-wojewodów, powoływanych przez Premiera na wniosek Wojewody.

Wojewoda stoi na czele Urzędu Wojewódzkiego, który działa na podstawie statutu opracowanego przez Wojewodę i zatwierdzonego przez Prezesa Rady Ministrów.

4

---