ZAKRES MATERIAŁU OBOWIĄZUJĄCEGO NA EGZAMINIE ZE STATYSTYKI Z DEMOGRAFIĄ

A) STATYSTYKA

1. Statystyczna analiza struktury zbiorowości.

Wskaźniki struktury, podobieństwa struktur i natężenia. Miary tendencji centralnej (klasyczne i pozycyjne): średnia arytmetyczna (prosta i ważona) i jej własności, średnia harmoniczna, dominanta, mediana i kwartyle. Miary rozproszenia (klasyczne i pozycyjne): rozstęp (obszar zmienności), wariancja, odchylenie standardowe, odchylenie ćwiartkowe, współczynniki zmienności, typowy obszar zmienności. Miary asymetrii: pozycyjne i klasyczno-pozycyjne wskaźniki i współczynniki asymetrii.

2. Analiza współzależności zjawisk.

Metody ujawniania związku korelacyjnego (porównywania szeregów i graficzna). Miary siły i kierunku zależności: współczynnik korelacji liniowej Pearsona, współczynnik korelacji rang Spearmana. Liniowe funkcje regresji i ich wykorzystanie do szacowania nieznanych wartości zmiennych Y i X. Stopień dopasowania linii regresji: współczynnik zbieżności (φ²) i współczynnik determinacji (R²).

3. Analiza szeregów czasowych.

Porównywanie poziomów zjawiska w czasie: jednopodstawowe oraz łańcuchowe przyrosty absolutne

i względne; jednopodstawowe oraz łańcuchowe wskaźniki dynamiki (indeksy). Średni poziom zjawiska w czasie (średnia arytmetyczna, średnia chronologiczna). Tempo zmian i średnie tempo zmian zjawiska w czasie (średnia geometryczna). Wyznaczanie liniowej funkcji trendu oraz dokonywanie prognoz na podstawie tej funkcji.

B) DEMOGRAFIA

1. Analiza stanu i struktury ludności.

Stan i struktura ludności według: płci, wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania i stanu cywilnego. Typy struktur ludności: progresywny, zastojowy i regresywny. Struktura społeczno-zawodowa. Struktura gospodarstw domowych i rodzin. Piramida wieku. Współczynniki: średniego stanu ludności, udziału mężczyzn w ogólnej liczbie ludności, udziału kobiet w ogólnej liczbie ludności, maskulinizacji, feminizacji, aktywności zawodowej, wsparcia, obciążenia ekonomicznego dziećmi i całkowitego, starzenia demograficznego, starości demograficznej, starzenia się ludności, młodości demograficznej. Wskaźniki: zatrudnienia, starości demograficznej zasobów pracy dla mężczyzn i dla kobiet. Mediana wieku, indeks starości demograficznej, stopa bezrobocia.

2. Ruch naturalny ludności.

Małżeństwa i rozwody. Urodzenia. Zgony. Tablice trwania życia (tablice przeciętnego dalszego trwania życia). Współczynniki: intensywności zawierania związków małżeńskich brutto i netto; nowożeńców; natężenia rozwodów; rozwodów do małżeństw; urodzeń; płodności ogólny

i cząstkowe; zgonów: ogólny, mężczyzn, kobiet, niemowląt; umieralności niemowląt.

3. Syntetyczne miary reprodukcji ludności.

Podstawowe czynniki i mierniki określające reprodukcję ludności. Współczynniki: dynamiki demograficznej, przyrostu naturalnego, dzietności teoretycznej, reprodukcji ludności netto i brutto, efektywności reprodukcji.