Odruchy rdzeniowe
Budowa anatomiczna układu nerwowego człowieka :A) centralny układ nerwowy ośrodkowy układ nerwowy (analiza pobudzeń i decyzje o reakcjach): mózg ; rdzeń kręgowy;B) obwodowy układ nerwowy nerwy wychodzące z mózgu i rdzenia do wszystkich narządów ciała (doprowadzające i odprowadzające bodźce)neuron, jest podstawowa jednostka anatomiczno-czynnosciowa tkanki nerwowej. Sklada sie ona z ciala komorki okreslanego mianem perikarionu, i dwoch rodzajow wypustek - licznych zazwyczaj wypustek cytoplazmatycznych, noszacych nazwe dendrytow, i pojedynczej wypustki osiowej, zwanej neurytem lub aksonem. Dendryty przekazuja impulsy do komorki nerwowej, a neuryt przewodzi impulsy z komorki na obwod. W cytoplazmie nerwowej wystepuja liczne mitochondria, znajdujace sie takze w cytoplazmie wypustek, rozbudowany aparat Golgiego, otaczajacy jadro komorkowe, ziarnistosci zawierajace RNA, zwane tigroidem, skupione w sasiedztwie jadra komorkowego, oraz wlokienka nerwowe, inaczej neurofibrylle, ktore w perikarionie tworza siec, a w wypustkach komorki nerwowej ukladaja sie w rownolegle biegnaca wiazke. Neurony dzielimy na:- czuciowe (aferentne) - przewodzą impulsy z receptorów do centralnego układu nerwowego- -posredniczace-posrednicza w komunikacji miedzy czuciowymi a ruchowymi-ruchowe (eferentne) przewodza impulsy z centralnego układu nerwowego do efektorówCechy komórek glejowych:- pełni funkcje odżywcze i ochronne komórek nerwowych.podtrzymuja dzialania neuronow wytwarzaja otoczka mielinową, usuwaja zbedne produkty ze srodowiska pozakomorkowego,wytwarzają cytokiny Włokna nerw:- nagie (bezosłonkowe) - stanowią pierwotny typ włókien wolno przewodzących i występujących licznie u bezkręgowców-jednoosłonkowe - są otoczone jedną osłonką i dzielą się na włókna rdzenne (mielinowe) lub bezrdzenne.· włókna rdzenne (mielinowe) mają osłonkę mielinową, utworzoną przez wielokrotnie owinięte wypustki lemocytu: włókna te przewodzą impulsy dość szybko, a występują w istocie białej i nerwie wzrokowym.· włókna bezrdzenne to kilka blisko siebie położonych i często splecionych ze sobą aksonów, które są otoczone lemocytami; przewodzą dość wolno i występują w autonomicznym układzie nerw.- dwuosłonkowe - są otoczone dwiema osłonkami: wewnętrzną(mielinową) oraz zewnętrzną (neurilemmą), utworzoną przez lemocyty. W miejscu styku lemocytów tworzą się tzw. węzły Raniviera. Włókna te przewodzą impulsy stokowo, a więc bardzo szybko. Budują u kręgowców nerwy czaszkowe i rdzeniowe. Reakcja efektora zachodząca przy udziale ośrodkowego układu nerwowego w odpowiedzi na bodziec działający na receptor nazywa się odruchem a droga impulsu nerwowego nosi nazwę łuku odruchowego. Wyróżnia się odruchy proste i złożone. Łuki odruchów prostych składają się z dwóch lub trzech neuronów. Do nich zaliczane są głównie odruchy rdzeniowe. Włókna eferentne wychodzą od rdzenia korzeniami brzusznymi.W przypadku gdy neuron czuciowy jest połączony synapsa z neuronem ruchowym, w łuku odruchowym znajduje się jedna synapsa, a odruch nazywa się monosynaptycznymi. Jeśli natomiast miedzy neuronem czuciowym i ruchowym mieści się występujący w istocie szarej rdzenia kręgowego neuron pośredniczący, to luk odruchowy zawiera dwie synapsy, a odruch nosi nazwę polisynaptycz Odruchy warunkowe, nabyte, powstają podczas życia osobniczego, w czym bierze udział mózg. polega na kojarzeniu bodźca pierwotnego wywołującego odruch bezwarunkowy.Odruchy bezwarunkowe -wrodzone przebiegają po stałych genetycznie ustalonych znakach (po łukach nerwowych) receptor odbiera bodźce , które są przekazywane za pomocą nerwu czuciowego (droga wstępująca) do rdzenia kręgowego, gdzie bodziec przekazywany jest do neuronu ruchowego, który biegnąc w nerwie ruchowym(droga zstępująca) przekazywany jest do mięśni; neuron czuciowy kontaktuje się z nerwami dążącymi do mózgu dzięki czemu jesteśmy świadomi wykonywania odruchu;Ośrodkowy układ nerwowy jest zbudowany z istoty szarej i białej. Istotę szarą tworzą perikariony neuronów, a istotę białą - pęczki wypustek komórek nerwowych. W mózgu istota szara stanowi część obwodowa, a pod nią leży istota biała, w rdzeniu kręgowym jest odwrotnieMiędzymózgowie obejmuje wzgórze, stanowiące główny ośrodek podkorowy czucia i podwzgórze. W obszarze międzymózgowia znajduje się szczelina, zwana komora trzecia. W okolicy podwzgórzowej występują ośrodki regulujące temperaturę ciała, metabolizm białek, cukrów, tłuszczów oraz wody i soli mineralnych. Tu mieszczą się ośrodki głodu i sytości.Podwzgórze sprawuje kontrole nad działalnością wewnątrzwydzielnicza przedniego płata przysadki mózgowej poprzez syntezę i uwalnianie liberyn i statyn Miedzymozgowie stanowi centrum koordynacji nerw i horm, znajdują się tu osrodki motywacyjne:pokarmowy, pragnienia, agresji i ucieczki oraz termoregulacyjny i rozrodczy. Kresomózgowie składa się z 2 półkul mózgowych połączonych spoidłem wielkim. Powierzchnia półkul jest silnie pofałdowana i składa się z subst szarej zawierającej ponad połowę wszystkich neuronów ciała. W każdej z nich są 4 płaty: czołowy, ciemieniowy, skroniowy, potyliczny. Są one oddzielone od siebie bruzdami. Zewn część substancji szarej to kora mózgowa, ośr regulujący i kierujący czynnościami organizmu. Jest najdelikatniejszą i najb skomplikowaną częścią mózgu. Tu odbywa się analiza i segregacja podniet ze świata zewn. Tu każdy narząd zmysłowy ma stację odbiorczą. .Śródmózgowie łączy międzymózgowie z mostem i móżdżkiem. Przez wnętrze śródmózgowia biegnie kanał zwany wodociągiem mózgu, który łączy komorę trzecią z komorą czwartą. W śródmózgowiu mieszczą się podkorowe ośrodki wzroku i słuchu. Warunkują one ruchowe i wegetatyw odruchy na bodźce świetlne i akustyczne, np. zwężanie źrenicy pod wpływem silnego światła.Móżdżek - leży nad komora czwarta. Składa się on z dwóch półkul i robaka. Pokrywa go istota szara, zwana kora móżdżka o pofałdowanej powierzchni. Móżdżek sprawuje kontrole nad mięśniami szkieletowymi, odpowiadającymi tym samym za koordynacje ruchów. Dzieki integracji impulsow docierających np. dp ucha wewn możliwe jest urzymanie rownowagi i wyprostowanej postawy ciala.W skład móżdżka wchodzi także most Varola. Jest on zbudowany z włókien nerwowych i skupień istoty szarej. Most łączy śródmózgowie i korę mózgową z móżdżkiem i rdzeniem przedłużonym. Rdzeń przedłużony, o kształcie ściętego stożka, zajmuje najbardziej z tylu położona część mózgu. Jego górna granice tworzy brzeg mostu, a u dołu przechodzi bez wyraźnej granicy w rdzeń kręgowy. Przez środek rdzenia przedłużonego biegnie kanał, który u góry przechodzi w światło komory czwartej, a u dołu w kanał środkowy rdzenia kręgowego. W rdzeniu przedłużonym skupionych jest wiele ośrodków nerwowych odpowiedzialnych za wiele istotnych funkcji odruchowych. Kontroluje: polykanie, żucie, ssanie, ruchy oddechowe i czesciową prace serca RDZEŃ KRĘGOWY znajduje się w kanale kręgowym i ciągnie od rdzenia przedłużonego do wysokości II kręgu lędźwiowego. Istota szara leżąca wewnętrznie w stosunku do istoty białej w przekroju poprzecznym ma kształt litery H. Przez środek rdzenia kręgowego biegnie kanał środkowy. Włókna czuciowe wchodzą do rdzenia korzeniami tylnymi, inaczej grzbietowymi, a włókna ruchowe wychodzą z rdzenia korzeniami przednimi inaczej brzusznymi.Z rdzeniem kręgowym łączy się 31 par nerwów rdzeniowych ( 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i 1 guziczny). Są to nerwy mieszane zawierające somatyczne włókna czuciowe i ruchowe oraz włókna wegetatywne.Mózgowie i rdzeń kręgowy okryte są trzema błonami łącznotkankowymi, zwanymi oponami. Opona twarda leży najbardziej zewnętrznie, stanowiąc okostna jamy czaszki i rdzenia kręgowego.Opona pajęczynowka znajduje się pod opona twarda i jest od niej oddzielona jama podtwardówkowa.Opona miękka zwana również błoną naczyniową, zawiera liczne naczynia krwionośne. Pokrywa ona bezpośrednio powierzchnie mózgowia i rdzenia kręgowego, wnikając we wszystkie szczeliny.Płyn mozgowo-rdzeniowy krąży w jamie podpajęczynowkowej mózgowia i rdzenia kręgowego, komorach mózgu oraz kanale środkowym rdzenia kręgowego, komorach mózgu oraz kanale środkowym rdzenia kręgowego. Zawiera wodę, glukozę, białko i sole mineralne. Jego zadaniem jest ochrona mózgowia i rdzenia kręgowego przez urazami mechanicznymi.W obrębie AUN można wyroznic 2 czesci wspolczulną i przywspolczulną.Ośrodki tych czesci oddzialywują przeciwsawnie na wiele narządow ciala. Czesc wspolczul. Pobudza narządy i czynnosci, które mobilizują organizm w stresie.Wydzielane sa adrenalina i noradrenalina.Przywspolczulny-wprowadza organizm w stan odprezenia, wydzielana acetylocholina