8 (K). ZASADY OPIEKI WYCHOWAWCZEJ W UJĘCIU PEDAGOGÓW OPIEKUŃCZYCH

Proces opieki i wychowania przez opiekę przebiega wg pewnych reguł, norm postępowania, wg pewnych praw odzwierciedlających stałe zależności między faktami opiekuńczo - wychowawczymi, których wyrazem są specyficzne zasady dostarczające wzorów postępowania dla pomyślnego przebiegu i efektywności tego procesu. Skuteczność planowo zorganizowanych działań ludzkich zawsze zależy od właściwego doboru środków koniecznych do ich realizacji.

Zasady postępowania opiekuńczo - wychowawczego odnoszą się wyłącznie do wykonywania obowiązków służbowych przez odtwórców profesjonalnych ról w miejscach udzielania opieki, takich jak świetlica, internat, dom dziecka, czy rodzina zastępcza. Pojęcie „zasady postępowania opiekuńczo - wychowawczego” dotyczy ogólnie sformułowanej
i głęboko uwewnętrznionej powinności kształtowania stosunków interpersonalnych oraz świadomości podopiecznych, aby zrealizować założone funkcje.

Zasady opieki wychowawczej w ujęciu M. Jakubowskiego:

• dostatecznie wczesna ingerencja w zaburzenia i nieprawidłowości;

• możliwie maksymalna kompensacja braków w życiu jednostki, grupy, środowiska;

• indywidualizacja;

• socjalizacja;

• konstruktywna adaptacja osobnicza i społeczna każdej jednostki;

• dynamiczna antycypacja w przystosowaniu młodzieży do życia;

• respektowanie harmonijnego dorastania do zadań;

• zbiorowa odpowiedzialność za los każdej jednostki czy grupy potrzebującej pomocy
  i opieki.

Zdaniem Ireny Jundził zasady wychowania opiekuńczego należy formułować
w postaci postulatów dotyczących organizacji pracy opiekuńczo - wychowawczej, a winno się je traktować „jako prawidłowości, które decydują o wartości wychowawczej opieki nad dziećmi i młodzieżą”. Autorka wymienia następujące zasady:

• właściwe rozeznanie potrzeb dzieci i młodzieży;

• indywidualizacja w zaspokajaniu potrzeb;

• wychowawczy charakter opieki;

• pozostawienie dziecka, w miarę możliwości, w jego naturalnym środowisku;

• odpowiednie wykorzystanie środków;

• optymalizacja warunków rozwoju dziecka;

• sprawiedliwość w zaspokajaniu potrzeb;

• współdziałanie w zaspokajaniu potrzeb z całym wychowującym społeczeństwem.

Wg Z. Dąbrowskiego, specyfika zasad procesu opiekuńczo - wychowawczego polega głównie na tym, że obejmują one swoim zakresem przede wszystkim działalność opiekuńczą i określają podstawowe warunki, w których sprawowana opieka zyskuje walory merytoryczne, moralne i wychowawcze w zakresie wszystkich możliwych do osiągnięcia na tej drodze celów. Wymienia on następujące zasady:

• zasada opieki sprawiedliwej;

• zasada optymalizacji opieki;

• zasada aktywności podopiecznych w zaspokajaniu ich potrzeb;

• zasada wychowawczego charakteru opieki;

• zasada oddziaływania wychowawczego na potrzeby;

• zasada właściwego łączenia świadczeń opiekuńczych z wymaganiami.

Te są chyba wg Kamińskiej (było napisane w niniejszym opracowaniu, autorka uwzględnia.... a że była to książka Kamińskiej więc myślę, ze to jej :D )

• zasada odpowiedzialności za formalno - wychowawcze modyfikowanie sposobów zaspokajania potrzeb wychowanków;

• zasady wiary w możliwości wychowanka i kierowanie się szacunkiem dla jego osobowości;

• zasada zaufania wychowanków do swoich opiekunów;

• zasada kreowania wysokiej jakości środowiska życia wychowanków;

• zasada optymalnego stosunku do potrzeb oraz ciągłości i trwałości działań opiekuńczo - wychowawczych.