Związek frazeologiczny to stały, utrwalony w społecznym życiu, zwrot, który jest połączeniem dwóch lub więcej wyrazów.

Związki frazeologiczne dzielimy ze względu na charakter dramatyczny lub rodzaj zespolenia. Stąd też wyróżniamy:

- wyrażenia np. słomiany zapał

- zwrot (musi być czasownik) np. zgubić zwrotnik

- frazę (najbardziej rozbudowane) np. szewc bez butów chodzi, zły to ptak co własne gniazdo kala

Frazeologizmy muszą być luźne, stałe i łączne.

Związki frazeologiczne mogą pochodzić z:

- biblii np. oko za oko

- mitologii np. pyrrusowe zwycięstwo

- literatury np. jeśli nie chcesz mojej zguby krokodyla daj mi luby

- historii np. umywać ręce

- wyrażeń np. poczta pantoflowa

- języka potocznego np. puścić kogoś z torbami

- reklam np. świstak zawija sreberka

Związki frazeologiczne pochodzenia mitologicznego:

- jabłko niezgody- źródło, przyczyna poważnych konfliktów

- koń trojański- podstępny dar, chytry podstęp

- kraina cieni- zaświaty, świat umarłych

- syzyfowa praca- bezsensowna, niekończąca się praca

- wejść na Parnas- osiągnąć sukces

- węzeł gordyjski- zagmatwana, trudna do rozwiązania sprawa

- nic Ariadny- sposób na wyjście z trudnej sytuacji

- pięta Achillesa- słaby punkt, słaba strona

- powrót do Itaki- szczęśliwa podróż do domu

- puszka Pandory- nieszczęście, przykra niespodzianka

- sfinks- zagadka

Związki frazeologiczne pochodzenia biblijnego:

- alfa i omega- w biblii określenie Boga, w przenośnie człowiek wszechwiedzący

- Arka przymierza- symbol porozumienia, bohaterstwa, Bożej opieki

- beniaminek- najmłodsze dziecko, ulubieniec, faworyt, pupil

- Błędna owca/ zabłąkana owieczka- ktoś kto się zgubił, nie wie gdzie jest, ktoś kto błądzi

- budować na opoce- mieć solidne podstawy do robienia czegoś, być dobrze przygotowanym

- chleb powszedni- rzecz codzienna, zwyczajna

- ciemności egipskie- nieprzeniknione ciemności

- cierniowa korona- symbol męki, cierpienia

- dekalog- zasada postępowania

- dobry pasterz- osoba zaradna, dbająca o podwładnych

- dom zbudowany na pisku- rzecz niepewna, bez solidnych podstaw

- dzień gniewu- dzień sądu, rozliczenia

- droga krzyżowa- określenie życia pełnego trosk, udręczeń, problemów, trudności

- eden- ogród rozkoszy ziemskich, raj utracony

- faryzeusz- człowiek obłudny, hipokryta

- golgota- cierpienie, męki

- hiobowe wieści- wiadomość zła, tragiczna

- herod-baba- kobieta o silnym charakterze, wrogo nastawiona

- jeźdźcy apokalipsy- zwiastuny nieszczęścia, końca, zagłady

- judaszowe srebrniki- zapłata otrzymana za zdradę

- judaszowe włosy- włosy rude (według legendy takie miał Judasz) oznaka człowieka zdradliwego, fałszywego

- judaszowy pocałunek- fałszywy znak przyjaźni

- kainowa zbrodnia- bratobójstwo

- kainowe znamię- piętno zbrodniarza, bratobójcy

- kielich goryczy- cierpienie, boleść, strapienie, do końca coś przecierpieć wg Biblii oprawcy dali Jezusowi kielich goryczy do wypicia

- kozioł ofiarny- osoba obarczona winą, zaskarżona za złe uczynki, których się nie dopuściła

- kraina mlekiem i miodem płynąca- kraina żyzna, urodzajna, bogata

- manna- bogactwo, złoto, dobra doczesne

- manna z nieba- nieoczekiwany zysk, ratunek w danej sytuacji

- miłosierny samarytanin- człowiek bezinteresowny, pomocny, miłosierny, nieobojętny

- mury Jerycha- przeszkody dające się łatwo obalić, rozsypać w proch

- niebieski ptak- człowiek żyjący z pracy innych, lekkoduch, darmozjad

- niewierny Tomasz- niedowiarek, człowiek nieufny, sceptycznie nastawiony

- palec Boży- znak napomnienia, ostrzeżenie

- plagi egipskie- dotkliwe wydarzenia, klęska, kara

- płacz i zgrzytanie zębów- cierpienie i spóźniony żal za winy

- pocałunek Judasza- zdrada

- przechodzić Gechenne- być uczestnikiem straszliwych wydarzeń, cierpieć niesamowite męki

- salomonowa mądrość- legendarna, niezmienna mądrość

- salomonowy wyrok- wyrok mądry, sprawiedliwy

- Sodoma i Gomora- gniazdo rozpusty, siedlisko zła moralnego i zepsucia obyczajów, miejsce przeklęte, hałas i bałagan

- sól ziemi- rzeczy najważniejsze, grupa wartości jakiejś grupy

- syn marnotrawny- człowiek który zawinił, lecz w porę opamiętał się i nawrócił

- wdowi grosz- ofiara lub dar okupiona wieloma wyrzeczeniami, ostatnie pieniądze przeznaczone na szczytny cel

- wiek Chrystusa- 33 lata

- wieża Babel- zamęt, chaos

- wilk w owczej skórze- człowiek podstępny, obłudny, udający dobrego

- wszystkie znaki na niebie i ziemi- znaki, wskazówki, zwiastuny

- zakazany owoc- rzecz niedozwolona i przez to pociągająca

- zbrodnia kainowa- morderstwo, zabójstwo, bratobójstwo

- ziemia obiecana- przyobiecana nagroda, szczęście

- złoty cielec- bożek, obiekt próżnego kultu

Zwroty:

- być jak z krzyża zdjętym- być cierpiącym, zmęczonym

- być na świeczniku- zajmować wysokie stanowisko, być wysoko w jakiejś hierarchii

- chodzić krętymi ścieżkami- wybierać niekoniecznie proste rozwiązanie sytuacji

- chodzić po wodzie- dokonać rzeczy niemożliwych

- mieć z kimś pański krzyż- cierpieć przez udręki kogoś, kłopotać się z kimś

- nadstawić drugi policzek- nie odpowiadać przemocą na przemoc

- odsyłać kogoś od Annasza do Kajfasza- kierować kogoś do różnych osób, instytucji nie pomagając w załatwieniu sprawy

- przebaczać 77 razy- wybaczać zawsze, bez końca

- przenieść się na łono Abrahama- umrzeć

- rzucać kamieniem w kogoś- gardzić kimś, potępiać kogoś

- rzucać perły przed wieprze- ofiarować coś cennego osobie która nie umie tego docenić

- umywać od czegoś ręce- nie brać za coś odpowiedzialności

- zmieniać się w słup soli- zamrzeć w bezruchu, skamienieć z wrażenia lub przerażenia

- nie samym chlebem żyje człowiek- nie należy poświęcać się tylko materialnej sferze egzystencji

- służyć mamonie- być materialistą

---