TEORIA LITERATURY (22.04.2007)

Narratologia - semiotyka orientacji generatywnej.

Źródła i inspiracje narratologii: oczywiście de Saussure

Oraz

  1. Źródła lingwistyczne

- Szkoła Kopenhaska - Luis Hjelmslev (lata 40 dwudziestego wieku): relacje łączące elementy językowe; formalne aspekty języka

- Językoznawstwo generatywne - Noam Chomsky (1957- „Syntatic Structures”): gramatyka każdego języka jest całkowicie sformalizowana ; pytanie o to, jaka jest wspólna struktura językowa dla każdego człowieka (kompetencje językowe są wrodzone).

2. Źródła ………..

- „Morfologia bajki” Proppa (z części pierwszej wydanej w 1928roku, druga część

Została wydana dużo później, w 1940 roku): wspólny schemat fabuły bajek

- Claude Levi-Strauss (po zaprzyjaźnieniu się z Jacobsonem): istnieją nieświadome

Struktury językowe (obok uświadomionych struktur językowych). W 1958 roku-

Antropologia strukturalna (opisanie kodu istniejącego u podstaw kultury); lata 60

Dwudziestego wieku (po przeczytaniu Proppa) - mity.

Manifest narratologii: Communications z 1966 roku .

Przedstawiciele to między innymi : Barthes, Creimas, Bremond.

Każda wypowiedź narracyjna składa się z czterech poziomów:

  1. poziom manifestacji- tworzywo (językowe, wizualne, narracyjne, itd.)

  2. poziom powierzchniowy (fabuła, temat, sekwencja zdań)

  3. poziom głęboki

  4. uniwersalna gramatyka tekstowa (schemat wspólny wszystkim wypowiedziom narracyjnym; uniwersalizm wrodzony do tworzenia tego typu wypowiedzi).

Narratywizm - narracyjne myślenie o historiografii (narracja to uniwersalna struktura rozumienia).

W narratologii i w narratywiźmie błędnie posługiwano się terminem narracja (pomylono narrację i fabułę), w naukach tych bada się poziom fabularny a nie narracyjny !

Roland Barthes: „Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań”:

- opowiadanie jest uniwersalne

- ludzka kompetencja do tworzenia opowiadania jest wrodzona

- Barthes przyjmuje myślenie generatywne, ale wychodzi poza zdanie (generatywistów interesowało zdanie).

- bada wypowiedź jako jedno wielkie zdanie

- analiza w narratologii zbudowana jest jak analiza językoznawcza

Mamy trzy poziomy:

  1. poziom funkcji - wszystkie elementy fabuły, nawet najdrobniejsze, np. telefony, spotkania, bo wszystkie są znaczące (u Proppa niektóre elementy fabuły były funkcjami, bo tylko niektóre były znaczące). Całe opowiadanie składa się z sekwencji zdarzeń; sekwencyjność jest nienaruszalna.

  2. poziom działań (działających postaci tzw. Akantów). Różnica między akantem a aktorem; akant - ten wymiar postaci działającej, która pełni jakąś funkcję ( np. agent, a nie Bond).

Poziomy pierwszy i drugi tworzą razem schemat fabularny.

  1. poziom narracji - językowe wysłowienie schematu fabularnego, nadaje danemu

opowiadaniu znaczenie.

Hayden White „Znaczenie narracyjności dla przedstawienia rzeczywistości” :

Historia to fabularny schemat przeszłości; narratywiści chcieli pominąć fakty

1975 rok książka „Metahistory”.

Zdarzenia - fakty (twierdzenia o zdarzeniach) - sekwencja faktów - kronika - powieść o historii.

Każdy tekst o historii ukształtowany jest fabularnie .