Przedsiębiorstwo, Turystyka i Rekreacja, ekonomia


Przedsiębiorstwo

W modelu ekonomicznym można wyobrazić sobie jako swego rodzaju

urządzenie przetwarzające nakłady w wyniki i wytwarzające dochód (zysk).

Podstawowymi zmiennymi, które je wyróżniają, będą: czynniki produkcji,

kapitał, przychód, koszt, w sensie ekonomicznym, zysk oraz efektywność.

Model finansowy jako system zasobów (aktywów) mających zawsze określoną

wartość finansową

Model produkcyjny (technologiczny) opisuje przedsiębiorstwo jako okład

techniczny i materię nakładu w dany produkt. Modelem tym posługują się

projektanci wyrobu, inżynierowie i organizatory produkcji. Podstawowe

zmienne określające to: surowce, półfabrykaty, normy techniczne i produkcyjne,

wydajność, materiałochłonność, pracochłonność, energochłonność, techniczne

zdolności produkcji, wąskie gardła itp.

Model organizacyjny. Jest on użyteczny tam, gdzie mamy do czynienia z dużym

przedsiębiorstwem.

Model prawny jako szczególnym podmiotem praw i obowiązków. W polskim

systemie prawnym podstawowymi zmiennymi będą: przedsiębiorca, firma,

kapitał zapasowy, konkretne formy prawne przedsiębiorstw - takie, jak

spółdzielnia, przedsiębiorstwo państwowe, jednoosobowa spółka Skarbu

Państwa itp.

W modelu socjalistycznym (behawioralnym) przedsiębiorstwo jest analizowane

jako system społeczny. Głównymi zmiennymi w tym modelu są: władza i

przywództwo, autorytet, motywacja, bodźce, system kar i nagród, lojalność, styl

zarządzania, partycypacja w podejmowaniu decyzji itp.

Model etyczny (etyczno-kulturowy) analizuje zachowania ludzi w

przedsiębiorstwie, a zwłaszcza zarządzających i właścicieli, ze względu

na panujące w danym społeczeństwie normy moralne. Podstawowymi

pojęciami są: misja firmy, wzorce kariery, zwyczaje handlowe i dobre obyczaje.

Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga dysponowania odpowiednim

majątkiem (kapitałem)

Definicja prawna przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 55 kodeksu cywilnego [DzU 2003 nr 49] przedsiębiorstwo

jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych,

przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo Kub jego wyodrębnione części

(nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów,

towarów i wyrobów oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości

wynikające z innych stosunków prawnych;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości

wynikających z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych o środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ustawa z 19 listopada 1999 roku Prawo działalności gospodarczej (DzU 1999 nr

101, poz.1178) z późniejszymi (licznymi)zmianami , a następnie ustawa z 2 lipca

2004 roku O swobodzie działalności gospodarczej (DzU 2004 nr 173) :

Przedsiębiorcą może być natomiast zarówno osoba fizyczna, jak i prawna oraz

jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa

przyznaje zdolność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników

spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Działalność gospodarcza to, zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa,

budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznanie i eksploatacja zasobów

naturalnych, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany

i ciągły.

Aby być przedsiębiorcą w świetle obowiązujących przepisów trzeba więc

spełniać dwa warunki:

1) Być osobą fizyczną, prawną, spółką prawa handlowego nie mającą

osobowości prawnej lub wspólnikiem spółki cywilnej;

2) Prowadzić działalność gospodarczą zarówno i we własnym imieniu.

Wynika stąd, że przedsiębiorcą jest osoba, która organizuje i prowadzi

przedsiębiorstwo we własnym imieniu i na własne ryzyko. Może nią być zarówno

osoba prawna, jak i fizyczna. Wreszcie działalność gospodarcza polega na

zorganizowanym dążeniu do osiągnięcia określonego celu gospodarczego w

ramach istniejącego porządku prawnego.

Przedsiębiorstwo w trzech uzupełniających się znaczeniach:

- podmiotowym, zarobkowym, działalność gospodarczą, główny cel nie ma jednak

charakteru zarobkowego, lecz społeczny (np. zapewnienie miejsc pracy, zarobków

i rehabilitacji osobom niepełnosprawnym)

-przedmiotowym

-funkcjonalnym.

Przedsiębiorcy i ich klasyfikacja

Rodzaj/kryteria

Mikro

przedsiębiorca

Mały

przedsiębiorca

Średni

przedsiębiorca

Duży

przedsiębiorca

Średnioroczne

zatrudnienie osób

Do 9

10-50

51-250

Powyżej 250

Przychody netto

ze sprzedaży (w

mln Euro)

Do 2

Do 10

Do 150

Powyżej 50

Suma aktywów

netto na koniec

roku (w mln Euro)

Do 2

Do 10

Do 43

Powyżej 43

Przedsiębiorcy i ich oznaczenia.

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna,

Przedsiębiorca działa pod firmą.

Firmę ujawnia się we własnym rejestrze, chyba że przepisy odrębne stanowią

inaczej. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostateczne od firm innych

przedsiębiorców prowadzających działalność na tym samym rynku. Firma

nie może wprowadzić w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy,

przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.

Firma osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do

firmy pseudonimu lub określeń dowolnie obranych.

Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Firma zawiera określenie formy prawnej

osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na

przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane.

Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej,

jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby powstaniem lub działalnością

przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej

wymaga pisemnej zgody, a w razie jej śmierci - zgody jej małżonka i dzieci.

Istota i cele przedsiębiorstwa

Teoretyczne w każdym przedsiębiorstwie daje się wyróżnić trzy podstawowe

grupy społeczne:

-właścicieli

-menedżerowie (zarządcy)

-pracownicy

W praktyce role odgrywane przez poszczególne grupy w różnych typach

własności przedsiębiorstw się na siebie nakładają. Na przedsiębiorstwo oddziałują

ponadto podmioty gospodarcze (konkurenci i parterzy).

Przedsiębiorstwo prywatne bez najemnej siły roboczej (family business).

Nie istnieje podział na właścicieli, menedżerów i pracowników. Praktyczny

podział funkcji na zarządcze (menedżerskie) i wykonawcze (pracownicze).

Przedsiębiorstwo prywatne jednoosobowe (proprietorship).

W tym typie wyodrębnienie co najmniej dwóch czynników - kapitału i pracy.

Na wielkie rozmiary firmy, nie pojawia się najemna kadra menedżerska.

Przedsiębiorstwo prywatne jako własność na częściach ułamkowych

(partnership).

-niewielką (do 10) liczbę właścicieli

- w miarę przejrzystą strukturę udziałów (rzadko akcji), co pozwala

precyzyjnie określić zakres uprawień decyzyjnych umocowanych na prawie

własności

-(prawie zawsze) wyłączny udział we własności najemna kadra

menedżerska

-pojawia się konflikt płacowy

-pojawia się ścisłe uzasadnienie płac menedżerów

-wynagrodzeń

-udziałów w zyskach i we wzroście wartości przedsiębiorstwa jako

pochodnych udziałów (akcji)

D. Przedsiębiorstwo prywatne jako własność na częściach ułamkowych

(Corporation). Korporacja to spółka akcyjna która jest zwykle przedsiębiorstwem

dysponującym dużym kapitałem, dużą skalę działalności gospodarczej trzy grupy

podmiotów (właścicieli, menedżerów i pracowników)

Właścicieli (akcjonariuszy) możemy podzielić na dwie grupy:

-inwestorów aktywnych

-inwestorów pasywnych

E. Spółka pracownicza (employee Stock ownership plan - ESOP)

F. Przedsiębiorstwo państwowe i komunalne.

Spółki

Spółka jawna - sp.j. - Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez

ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami

oraz ze spółką (subsydiarność). Każdy wspólnik ma prawo reprezentować

spółkę (reguluje umowa). Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały

wspólników prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych

czynności spółki.

Prowadzenie spraw spółki powierza się jednemu lub kilku wspólnikom -

Zarządowi

Wspólnik ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od

swojego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę.

* Łatwość założenia i proste procedury prowadzenia

* Posiadanie firmy

* Prostota złączenia pomysłów i zasobów kilku osób, zaangażowanie

wszystkich wspólników w sprawy spółki

*Możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form

opodatkowania

* Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w wymiarze większym niż

przewidziany dla spółki cywilnej

Pełna, solidarna choć subsydiarna odpowiedzialność wspólników za

zobowiązania spółki

Koszty podatku od umowy spółki, wpisu do rejestru przedsiębiorstw

i jego ogłoszenia

Wymóg prowadzenia pełniej księgowości

Trudność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, niekiedy

niekorzystne opodatkowanie osób fizycznych

Spółka partnerska - sp.p. - Partner nie ponosi odpowiedzialności za

zobowiązania powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych.

Partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące

następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie

umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu

innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności

spółki.

Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba, że umowa

stanowi inaczej. Umowa spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw i

prezentowanie spółki powierza się zarządowi.

· Możliwość ograniczenia odpowiedzialności każdego wspólnika

jedynie do jego własnych działań

Posiadanie firmy. Nazwa spółki partnerskiej w myśl prawa to firma,

która podlega silnej ochronie.

Możliwość złączenia pomysłów i kapitału wielu osób

Możliwość korzystania

opodatkowania

z

prostszych,

zryczałtowanych

Ograniczone grono beneficjentów tej formy prawnej

Wymóg prowadzenia pełnej księgowości

Spółka partnerska wymaga prowadzenia księgowości w pełnym

zakresie.

Wymóg prowadzenia pełnej księgowości. Spółka partnerska

wymaga prowadzenia księgowości w pełnym zakresie.

Spółka komandytowa - sp.k. Jest spółką osobową mająca na celu

prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firma, w której wobec wierzycieli

za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeń

(komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika

(komandytariusza) jest ograniczona.

Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli tylko do

wysokości sumy komandytowej.

Spółkę reprezentują komplementariusze których z mocy umowy spółki albo

prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania

spółki. Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.

Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki. Chyba,

że umowa stanowi inaczej.

Możliwość złączenia pomysłów i zaangażowania niektórych osób oraz

kapitału innych

Możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form

opodatkowania

Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w większym

wymiarze

Pełna, solidarna choć subsydiarna odpowiedzialność

niektórych wspólników za zobowiązania spółki

Koszty aktu notarialnego, wpisu do rejestru handlowego i

jego ogłoszenia

Wymóg prowadzenia pełnej księgowośc

Trudność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw,

niekiedy niekorzystne opodatkowanie osób fizycznych

Odmienność praw i obowiązków komplementariuszy oraz

komandytariuszy i jej konsekwencje

Spółka komandytowo-akcyjna - S.K.A.

Jest spółką osobową, mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną

firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden

wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden

wspólnik jest akcjonariuszem.

Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Spółkę reprezentują

komplementariusze. Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia

spraw spółki.

Zalety:

• Możliwość emitowania akcji i pozyskania tą drogą kapitału

• Możliwość ograniczenia odpowiedzialności niektórych wspólników

• Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w większym wymiarze.

Skala działalności spółki komandytowo - akcyjnej nie jest

ograniczona "ilościowo".

Wady:

• Wysoki kapitał zakładowy

• Koszty aktu notarialnego, wpisu do rejestru handlowego i jego

ogłoszenia

• Wysoki kapitał zakładowy

Spółka cywilna:

Spółka osobowa tworzona na podstawie prawa cywilnego. Nie jest ona

przedsiębiorcą tylko wspólnicy są przedsiębiorcami. Zakładana jest przez nich

aby osiągnąć jakiś cel gospodarczy opisany w umowie. Każdy ze wspólników

posiada odrębny wpis do ewidencji działalności, natomiast spółka ma swój numer

regon oraz nip. Nie posiada ona osobowości prawnej. Odrębnie wspólnicy są

właścicielami całego majątku spółki.

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki:

osobista, solidarna odpowiedzialność wszystkich wspólników, nie ma charakteru

subsydiarnego

wspólnik, który przystąpił do już istniejącej spółki, nie odpowiada za zobowiązania

zaciągnięte przez wspólników w okresie kiedy nie był jeszcze wspólnikiem.

Wspólnik może jednak przystąpić do długu na podstawie umowy zawartej z

pozostałymi wspólnikami

Łatwość założenia i proste procedury prowadzenia

Prostota złączenia pomysłów i zasobów kilku osób

Zaangażowanie wszystkich wspólników w sprawy spółki

Niskie koszty rozpoczęcia i prowadzenia działalności, proste zasady

księgowości, możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych

form opodatkowania

Nie tylko pełna, ale przede wszystkim solidarna odpowiedzialność

wspólników za zobowiązania spółki

Zaangażowanie wszystkich wspólników w sprawy spółki

Trudność, czy wręcz niemożność działania w większym rozmiarze,

prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, niekiedy niekorzystne

opodatkowanie osób fizycznych

Od tych ograniczeń indywidualnej działalności nie są wolne także spółki

cywilne.

Spółka akcyjna:

Spółka akcyjna należy do grupy handlowej z charakterem kapitałowym. Cechą

istotną spółki akcyjnej stanowi jej charakter osoby prawnej. Ze względu więc na

cały obrót prawny jest ona, jako samodzielny podmiot uprawnień i obowiązków.

Uczestnicy jej, zwani akcjonariuszami, nie mają zatem w majątku spółki swego

własnego udziału, nie mogą też majątkiem tym rozporządzać, a tylko mają prawo

głosowania w Walnym Zgromadzeniu i w ten jedynie sposób mogą oddziaływać na

kształtowanie się woli spółki.

Możliwość emitowania akcji i pozyskania tą drogą kapitału

Możliwość ograniczenia odpowiedzialności niektórych wspólników

Posiadanie firmy

Możliwość złączenia pomysłów i zaangażowania niektórych osób oraz

kapitału innych

Możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form

opodatkowania

Pełna, solidarna choć subsydiarna odpowiedzialność niektórych

wspólników za zobowiązania spółki

Podobnie jak wspólnicy spółek cywilnych, tak i komplementariusze

odpowiadają w pełni swoim majątkiem za zobowiązania ich

przedsiębiorstwa. Tak samo zresztą jest to odpowiedzialność solidarna,

ale subsydiarna - ściąga się z wspólnika to czego nie można zaspokoić z

majątku spółki.

Wysoki kapitał zakładowy

Koszty aktu notarialnego, wpisu do rejestru handlowego i jego

ogłoszenia

Wymóg prowadzenia pełniej księgowości

Trudność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, niekiedy

niekorzystne opodatkowanie osób fizycznych.

Literatura:

Bratnicki M., Kraśnicka T., Przedsiębiorczość jako siła motoryczna małej firmy, [w:]

Zarządzenie małą firmą, red. H. Bieniok, AE, Katowice 1995.

Coase R.H., The nature of the firm, „ekonomica - New series” 1937, November.

Gruszecki T., „Współczesne teorie przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa 2002.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Analiza ekonomiczna przedsiębiorstw w turystyce i rekreacji
Funkcje panstwa, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
ZESTAWY na egzamin, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
istota z, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
Ekonomia pytania opracowane, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
pytania opracowane, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
definicje ekonomia, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
keynesowska a klasyczna, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
podstawy ekonomii- wszystko, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
W2-PRZE, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
Makroekonomia klasyczna a makroekonomia keynesowska, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
przedsiebiorczosc, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przedsiebiorcz
przedsiebiorczosc, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przedsiebiorcz
Funkcje państwa, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
Funkcje panstwa, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
kategoryzacja przedsiebiorstw turystycznych, WSKFIT 2007-2012, V semestr, ekonomika turystyki i rekr
2010.11.10 Ekonomika Turystyki i Rekreacji rynek tur, AWF
Rozwiazanie Testu SP, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przedsiebiorcz

więcej podobnych podstron