Choroby wewnętrzne
09.04.2006
Stany zapalne w drogach moczowych
Stany zapalne w drogach moczowych są częstszą przypadłością kobiet niż mężczyzn. Jest to spowodowane budową anatomiczną. Cewka moczowa kobiet jest krótsza od cewki moczowej mężczyzn i znajduje się w sąsiedztwie odbytu co ułatwia wtargnięcie bakterii.
W moczu mogą znajdować się bakterie ale wartości powyżej 105 są już patologiczne - mocz zainfekowany.
Bakterie wywołujące zakażenie układu moczowego w większości wchodzą w skład prawidłowej flory bakteryjnej końcowego odcinka jelita grubego. Są to najczęściej bakterie Gram ,-`: pałeczka okrężnicy - E.coli, Proteus, Klebsiella, Enterobacter, Pseudomonas.
Procesy zapalne w drogach moczowych mają najczęściej charakter zakażenia wstępującego cewki moczowej, pęcherza moczowego i miedniczek nerkowych. Może również przejść dalej do cewki powodując odmidniczkowe zapalenie nerek (śródmiąższowe zapalenie nerek).
Do zakażenia pęcherza moczowego i cewki moczowej może dość w trakcie stosunku płciowego („choroba poniedziałkowa”).
Odmiedniczkowe zapalenie nerek (śródmiąższowe zapalenie nerek)
Zakażenie częstsze u kobiet, wynika z anatomii - bliskość końcowego odcinka przewodu pokarmowego.
Zakażenie obejmuje miedniczkę i miąższ nerki.
Objawy kliniczne:
calor - gorączka
dolor - ból
tumor - obrzęk miejsca zakażonego
rubor - zaczerwienienie
functio laesa - upośledzenie funkcji
Proces zapalny odmiedniczkowego zapalenie nerek ma charakter przewlekły. Powoduje destrukcję nerek, niszczenie miąższu nerek. Może postępować - pacjent stacji dializ.
Nawracające ostre zapalenia powodują zmiany w śluzówce (zachyłki zapalenia nerek).
Do procesu zapalnego najczęściej może dojść u osób które mają w moczu warunki do namnażania się bakterii np. gdy w moczu jest cukier - cukrzycy. Cukrzyca niszczy również kłębki nerkowe. 1/3 pacjentów stacji dializ to cukrzycy.
Rozpoznanie:
W wywiadzie należy pytać o nawracające choroby zapalne nerek, ostre incydenty. Jeśli występowały należy wykonać badanie moczu, posiew bakteryjny.
Bakteriuria >105 jest jednym z objawów pozwalających rozpoznać chorobę.
Kreatynina 3,0 mg% - niewydolne nerki, przyczyną może być przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek.
Cechy uszkodzenia funkcji nefronu.
Rozpoznanie trudne z powodu braku specyficznych kryteriów.
Leczenie: zakażenie dróg moczowych - jednorazowa dawka Manuran.
Kłębkowe zapalenie nerek
Kłębek znajduje się daleko od miedniczek.
Mało prawdopodobne zakażenie drogą wstępującą, do zakażenia dochodzi znacznie częściej drogą zstępującą - droga krwiopochodna.
Przyczyną większości postaci kłębkowego zapalenia nerek są reakcje immunologiczne wywołane przez różne antygeny - immunologiczne zapalenie.
Kłębkowe zapalenie nerek jest procesem pozakaźnym.
Proces zapalny w kłębkach nerkowych może być konsekwencją przebytej infekcji zlokalizowanej w obrębie gardła (np. zapalenie migdałków), ucha, węzłów chłonnych. Proces powodowany jest przez bakterie Gram ,+`, najczęściej paciorkowce zieleniejące. W odpowiedzi na infekcje - wtargnięcie antygenu, organizm zaczyna produkować przeciwciała (1-3 tygodnie), które łączą się z antygenem tworząc immunokompleksy odpowiedzialne za powstanie choroby. Wynika to z podobieństwa antygenowego pomiędzy paciorkowcem a kłębkiem nerkowym, skóra, sercem i stawami. Z racji podobieństwa antygenu paciorkowca i kłębka nerkowego powstające przeciwciała niszczą bakterie (co jest ich zadaniem) oraz kłębki nerkowe, dochodzi wówczas do zapalenia kłębków.
Kłębkowe zapalenie nerek jest chorobą występującą częściej u mężczyzn. Mężczyźni chorują 4x częściej niż kobiety. Choroba dotyczy zwłaszcza ludzi młodych, najwięcej zachorowań około 12-16 roku życia. Po 20 latach trwania procesu chorobowego zaczyna się okres niewydolności nerek (zaburzenia funkcji wydalniczej)
Objawy kliniczne:
Okresy bez objawowego krwawienia
Nawracający krwiomocz lub krwinkomocz
Białkomocz
Obrzęki
Nadciśnienie tętnicze
Makroskopowy krwiomocz. Jeśli wykluczony jest nowotwór i nie ma złogów kamieni, chory powinien być poddany biopsji nerki z badaniem histopatologicznym.
W kłębkach nerkowych stwierdzi się odkładanie pewnego rodzaju immunoglobin.
Jeśli w kłębkach nerkowych stwierdza się złogi immunglobuliny A rozpoznaje się pewną jednostkę chorobową - Choroba Bergera inaczej Nefropatia IgA.
Kłębek nerkowy uszkodzony przez odkładające się immunoglobiny są to zmiany obustronne.
Erytrocyty wyługowane - erytrocyty poddane działaniu maceracyjnemu kwasu solnego.
Wałeczki zbudowane są z białka, powstają w kanalikach w wyniku odkładania się mukoprotein i innych substancji wydzielanych przez warstwę nabłonkową cewek nerkowych.
Norma -10 tyś wałeczków. Nie powinno ich być więcej niż 10 tyś. (w liczbie Addisa).
Wałeczki szkliste powstają w obróbce białka w kanalikach nerkowych.
Wałeczki erytrocytarne - występują w kłębuszkowym zapaleniu nerek
Leczenie:
Antybiotykoterapia
Leczenie immunosupresyjne: Enkorton, Imuran
Istota leczenia: przerwanie reakcji antygen - przeciwciało
Choroby układowe: toczeń trzewny (lupus erythematodes); sklerodermia, dermatomyositis, guzkowe zapalenie tętnic.
Kamica nerkowa
Kamica to choroba polegająca na odkładaniu się złogów z soli mineralnych i innych substancji w układzie moczowym.
Kamienie tworzą się na dwóch poziomach:
miedniczka nerkowa
pęcherz moczowy
Kamica częściej występuje u mężczyzn, 1% populacji
Kamienie zbudowane z różnych struktur:
80% złogi wapniowe (jony wapnia skoniugowane z resztą węglanową lub szczawianową)
10% kamienie struwitowe - struwit (fosforan amonowo-magnezowy ) zwykle kamienie odlewowe - cała miedniczka zajęta
kamica cystynowa ( nadprodukcja cystyny - genetyczny defekt krystalizacja złogów)
kamica moczanowa (dna moczanowa, podagra moczany bez postaciowe)
Przyczyną wytrącania się kryształów soli może być:
Pojawienie się jądra inicjującego krystalizację (zmieniona zapalnie błona śluzowa, złuszczony nabłonek, bakterie).
Nadmierne zagęszczenie moczu, doprowadzające do jego zastoju.
Przeszkoda w odpływie moczu.
Uwalnianie do krwi nadmiaru substancji mogących tworzyć kamienie.
Objawy:
Napady kolki nerkowej (ból w okolicy lędźwiowej promieniujący do pachwiny)
Parcie na mocz
Nie możność odpływu moczu
Krwiomocz (krwinki czerwone, złogi mineralne)
Upośledzona czynność nerek
Rozpoznanie:
Zdjęcie Rtg , przeglądowe (puste) zdjęcie brzucha (pokaże kamienie wapniowe pozostałe kamienie są miękkie dlatego ich nie widać) i urografia.
Lokalizacja kamieni w moczowodzie - w USG niemożliwe (jedynie poszerzeniu układu miedniczkowego).
Leczenie:
Podanie dużych ilości płynów (produkcja dużej ilości moczu; pod wpływem ciśnienia kamień ma się przemieszczać - dyslokacja).
Środki rozkurczowe smazmalgon i środki p/bólowe.
Chodzenie po schodach - przy złogach by się przesuwał w kierunku pęcherza moczowego.
Odpowiednia dieta.
Rozkruszanie ultradźwiękowe.
Fitolizyna - zmiana właściwości moczu, który ma zapobiegać krystalizacji moczu.
® 2006 AŁ
3