Jak usługi związane z kupnem zwiększają cenę zakupu materiałów
Czy usługi takie jak np. cięcie materiału zwiększają cenę zakupu materiału, jeżeli księgi prowadzi się w cenach nabycia, czy też są to usługi obce?
Zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości cena nabycia to cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatków (VAT, akcyzy), powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
Możliwe są dwie sytuacje. Pierwsza dotyczy okoliczności, w której następuje dostawa materiału, który został pocięty w sposób umożliwiający jego przewiezienie lub wykorzystanie przez zamawiającego w przyszłości do różnych zleceń a w dacie wykonania usługi cięcia nie wiadomo jeszcze, do jakich zleceń materiały zostaną wykorzystane. W tym przypadku uważam, że koszt cięcia stanowi element ceny nabycia.
Problemu nie ma, jeżeli usługa cięcia dotyczyła jednorodnego materiału, ewidencjonowanego na jednym indeksie magazynowym. Wtedy koszt cięcia rozliczamy na ilość przyjętych materiałów. Jeżeli jednak cięcie dotyczy kilku rodzajów materiałów (ewidencjonowanych na oddzielnych indeksach), kłopotliwe może być rozdzielenie "kosztu" na poszczególne indeksy. Wówczas właściwe może okazać się zastosowanie klucza rozliczającego koszty nabycia materiałów (obejmujące również koszty cięcia), np. proporcjonalnie do wagi lub czasu potrzebnego do cięcia lub - alternatywnie - rozliczanie kosztów metodą globalnych odchyleń. W tym drugim przypadku koszty cięcia nie są rozliczane na indeksy, lecz traktowane tak jak odchylenia od cen ewidencyjnych. Możliwe jest stosowanie więcej niż jednego konta rozliczenia kosztów zakupu materiałów, jednego np. dla materiałów podlegających cięciu (desek, stali) oraz drugiego dla pozostałych.
Stosowanie globalnego rozliczania kosztów zakupu jako odchyleń pociąga za sobą obowiązek ich rozliczenia na koniec danego okresu rozliczeniowego na materiały zużyte do produkcji, sprzedane oraz pozostające na zapasie. Odpowiedni podział kosztów zakupu (kz) dokonywany jest z wykorzystaniem wzorów:
• Wn (wskaźnik narzutu) = (kz obciążające stan początkowy materiałów + kz poniesione w ciągu bieżącego okresu) x 100 / (stan końcowy materiałów + rozchód materiałów obciążonych kz)
• Kzor (koszty zakupu obciążające rozchód) = rozchód materiałów obciążonych kz x Wn / 100
Konto "rozliczenie kosztów zakupu materiałów" jest kontem bilansowym. Jego saldo, łącznie z saldem konta "materiały" składa się na wartość wykazywanego w bilansie zapasu końcowego materiałów według cen nabycia.
Druga sytuacja dotyczy okoliczności, w której następuje dostawa materiału, który został pocięty według wskazań zamawiającego pod konkretne zlecenie produkcyjne (np. deski zostały przycięte pod konkretny projekt dachu lub poszczególne elementy stalowe zostały pocięte pod konkretny projekt konstrukcji stalowej). Otrzymana faktura specyfikuje odrębnie materiał, odrębnie usługę cięcia materiału. W tym przypadku uważam, że cięcie stanowi koszt usługi obcej doliczany do wartości produkcji w toku i zaliczany w koszt własny sprzedaży w dacie zbycia produktu wytworzonego z użyciem nabytych materiałów.
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 28 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
1