EKTOENZYMY

-Enzymy związane z błonami o charakterze ektobiałek - Uszkodzenie błony lub całej komórki nie powoduje wzrostu ich uwalniania do osocza
Uwalnianie z błon w wyniku:
- Solubilizacji czynnikami lipofilnymi (np. kwasy żółciowe=- Ograniczonej hydrolizy przez proteazy lub fosfolipazy

Przykłady:
- Fosfataza alkaliczna z błon komórek wyścielających kanaliki żółciowe
- GGTP - związana z błonami siateczki komórek wyścielających kanaliki żółciowe
(Obydwa enzymy ulegaj? solubilizacji w przypadku cholestazy i ich stężenie w osoczu wzrasta)
Lipaza lipoproteinowa (LPL) i wątrobowa (HTGL) - zakotwiczone na powierzchni śródbłonka naczyniowego (można je uwolnić do osocza podając heparynę)
Niektóre enzymy wątrobowe są INDUKOWANE przez leki i ksenobiotyki- Np. GGTP ulega indukcji w stanach nadużywania alkoholu i po terapii lekami przeciwpadaczkowymi

„endoenzymy"

są to enzymy wewnątrzkomórkowe, spełniające swoją funkcję w komórce, w której powstały
- do grupy tej należy większość enzymów ustroju
- zaliczamy do nich enzymy biorące udział w przemianach anabolicznych (np. syntaza kwasów tłuszczowych, enzymy biorące udział w biosyntezie aminokwasów endogennych), jak te? i enzymy przemian katabolicznych (np. enzymy glikolizy)
- przemiany katalizowane przez endoenzymy często układają się w długie szlaki metaboliczne i cykle (np. glikoliza, cykl pentozofosforanowy, cykl mocznikowy); przemiany te są ze sobą sprzężone i powiązane w ramach metabolizmu wewnątrzkomórkowego
- aktywność endoenzymów podlega złożonej regulacji głównie poprzez związane ze zjawiskiem allosterii mechanizmy sprzężenia zwrotnego, inhibicją niekompetycyjną itd.
- bardzo istotna dla regulacji aktywności endoenzymów jest kompartmentalizacja - umiejscowienie określonych enzymów np. w lizosomach, cysternach ER itd.
- można je podzieli? na endoenzymy cytozolowe (np. enzymy glikolizy, cyklu pentozofosforanowego, syntaza kwasów tłuszczowych) i mitochondrialne (enzymy cyklu Krebsa, beta-oksydacji)
- do endoenzymów zaliczamy enzymy indykatorowe
- wśród endoenzymów odnajdujemy kompleksy wieloenzymatyczne: dehydrogenaza pirogronianowa (mitochondrium), syntaza kwas?w tłuszczowych (cytozol)

poza lipazą lipoproteinową? to do ekto też sławetne już GGTP, które jest jednym z markerów cholestazy, dzięki solubilizacji
jest możliwe oznaczanie jego aktywności.

są one także uwalniane z błon pod wpływem ograniczonej hydrolizy proteazami lub fosfolipazami.

GGTP związany jest z błonami siateczki komórek wyścielających kanaliki żółciowe, fosfataza alkaliczna z błonami kom. wyścielających te same kanaliki

Lipaza lipoproteinowa (LPL) i wątrobowa (HTGL) zakotwiczone na powierzchni śródbłonka naczyniowego - można je uwolnić do osocza podając heparynę

Uszkodzenie błony lub całej komórki nie powoduje wzrostu ich uwalniania do osocza

1

---