9. Zjawisko przesunięcia ryzyka.
Badania przeprowadzone przez psychologów wykazały, że poziom ryzyka wybieranego przez grupę jest wyższy od średniego ryzyka, jakie skłonni są zaakceptować członkowie grupy (przy czym na ryzyko składają się dwa czynniki: prawdopodobieństwo niepowodzenia i jego wielkość). Poniżej trzy wyjaśnienia dlaczego tak się dzieje, które należy uznać za uzupełniające się:
rozproszenie (dyfuzja) odpowiedzialności. Z każdą decyzją grupową wiąże się odpowiedzialność, która staje się szczególnie istotna w wypadku niepowodzenia. Skoro jednak decyzje podejmuje grupa, ewentualna kara „rozłożona” zostaje na wszystkich, a więc będzie znacznie mniejsza. Pozwala to zatem na podejmowanie decyzji o wyższym poziomie ryzyka i z większym prawdopodobieństwem niepowodzenia (kara bardzo prawdopodobna, ale i tak doświadczą jej wszyscy).
naśladownictwo społeczne. Ludzie znajdujący się w otoczeniu innych bardzo często upodobniają swe zachowania do innych osób. Szczególnie często odbieranym wzorcem są osoby o silnej indywidualności. Jeżeli taka osoba preferuje decyzję ryzykowną, pozostali członkowie grupy mogą zmienić swe uprzednie preferencje i zaakceptować decyzję bardziej ryzykowną.
przystosowanie się do norm i porównania społeczne. W wielu grupach społecznych ryzyko oceniane jest pozytywnie. Można powiedzieć, że podejmowanie decyzji ryzykownych jest jedną z norm uznawanych przez taką grupę. Jeżeli ktoś orientuje się, że akceptowany przez niego poziom ryzyka jest o wiele niższy od przeciętnej, w obawie przed odrzuceniem przyjmuje propozycję innych.
11. Co to jest syndrom GM i jak można ocenić występowanie syndromu GM ze względu na:
sprawność procesu podejmowania decyzji,
jakość podjętej przez grupę decyzji?
12. Metody podejmowania decyzji grupowych.
strategia zwykłej większości. Najczęściej stosowana. Wybierana jest ta alternatywa, za którą opowiada się większość członków grupy. Ma ona prawdziwie demokratyczny charakter. Jednakże w niektórych sytuacjach nie prowadzi ona wcale do podjęcia decyzji (głosy rozkładają się równo lub przewaga „większości” jest tak nieznaczna, że grupa nie chce uznać tego za podstawę wyboru). Nie bez znaczenia jest sam sposób zgłaszania preferencji: tzw. jawne głosowania uruchamiają skomplikowane mechanizmy naśladownictwa społecznego. Strategia ta nie uwzględnia interesów mniejszości, co może poważnie utrudnić realizację decyzji. Sposób wyboru jest raczej mechaniczny; abstrahuje od wad i zalet rozpatrywanych alternatyw, co nie zawsze sprzyja słuszności decyzji.
Strategia minimalizacji odchyleń. Grupa wybiera taki wariant, przy którym rozbieżności między poglądami poszczególnych członków a decyzją grupy są najmniejsze. Stosując tą strategię należy ustalić, jakie odchylenia od preferencji poszczególnych członków grupy spowodowałyby kolejne wybory grupy (padające na kolejne alternatywy). Strategia odpowiada zasadom demokracji.
Zmodyfikowana technika delficka. Służy jako sposób osiągnięcia porozumienia w grupie, kiedy jej zadaniem jest ustalenie pewnych priorytetów lub innego typu uporządkowania (urangowanie) rozważanych kwestii według ich ważności. Główną zaletą tej techniki jest to, że unika ona przyjęcia jakiegoś mechanicznego rozwiązania, na rzecz prób zmierzających do rzeczywistego ujednolicenia poglądu grupy. Procedura postępowania przy zastosowaniu techniki delfickiej:
członkowie grupy indywidualnie przypisują rangi rozważanym propozycjom,
grupa sporządza zbiorczą tabelę rang,
dla każdej pozycji ustala się rozpiętość rang,
grupa próbuje ustalić jakie są przyczyny rozbieżności ,
grupa zmierza do przyjęcia wspólnego kryterium,
ponowne rangowanie, sporządzenie tabeli zbiorczej.