NASIENNICTWO -EGZAMIN
ZMIENNOŚĆ POSZCZEGÓLNYCH GATUNKÓW I NASIENNICTWO
1,SOSNA-dominuje zmienność klinalna ciągła. Ważną cechą jest przebarwienie igliwia- zimą igliwie jest ciemniejsze. Sosna ma 2 gradienty zmienności- 1 południkowy( N-S) ,drugi równoleżnikowy (e-w). Z badań wynika że najbardziej cenne populacje sosny występują w Europie płń-wsch i płn..> Polska , Litwa ,Białoruś, Łotwa. Najcenniejsze populacje sosny w Polsce> Polska płń-wsch. i płn.: Bory Tucholskie, P. augustowska, Piska , Knyszyńska. SELEKCJA-głównie populacyjna poprzez wybór drzewostanów nasiennych( kryterium najmniejszego wieku -80 lat, sosna osiąga pełnię zdolności rozmnażania generatywnego oraz przez te 80 lat możemy się przekonać, co ta sosna jest warta). Z nasion pozyskanych z drzewostanów nasiennych dla sosny zakłada się 3 typy upraw: plantacje nasienne ,uprawy nasienne ,uprawy pochodne. BAZA NASIENNA- drzewostany z następujących kompleksów leśnych: lasy taborskie, napiwowskie, Puszcza piska ,Augustowska ,Knyszyńska, Bory Tucholskie >bank genów ,podstawowa pula genetyczna. Lokalne ,dobre kompleksy so:P.kampinoska, so bolewicka, so matczańska ,so Solska. PRZENOSZENIE NASION-należy się tego w zasadzie przestrzegać, ale jest to ideał, do którego się zdąży ,ale który rzadko jest realizowany w praktyce, bo najczęściej w danym regionie nie ma dobrych drzewostanów nasiennych.:- tereny nizinne- możemy przenosić so na kierunkach > płn- płd, wsch-zach(nie odwrotnie); tereny wyższe. Należy przestrzegać stref wysokościowych. ZMIENNOSC OSOBNICZA SO: odgrywa u so niewielką rolę (m.in. barwa nasion- lepsze są so z nasionami ciemnymi). Cechy podlegające zmienności populacyjnej to: barwa igieł, kształt koron,pokrój drzew ,jakość tech. Drewna( uzależnione od okresu wegetacji)- gęstość ,ciężar właściwy, wytrzymałość. SELEKCJA INDYWIDUALNA-realizowana jest przez wybór drzew doborowych i aprobowanych. Cechy drzew doborowych:- pełna ,prosta i dobrze oczyszczona strzała ,-korona wąska regularna i długa, drobnogałęzista. Korona powinna mieć>=25%, a idealnie- 50% długości pnia,-pełna zdrowotność ,dobra odporność, żywotność, duże przyrosty, wiek 80lat-dla so,-dobra jakość tech. drewna,-obfite obradzanie nasion. NASIENNICTWO: so posp.- początek obr.30-40,częstość obr.3-4,termin: kw V, dojrz X, zb XII-II, MTN 6,1g, czystość 95%, zd. Kiełk.91%, wyd.pol.40-60%, norma wysiewu0,35 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia 1-1,5 cm.:So czarna.- początek obr.30-35,częstość obr.2-3,termin: kw VI, dojrz IX, zb XII-II, MTN 6,6g, czystość 90%, zd. Kiełk.81%, wyd.pol.40-60%, norma wysiewu0,80 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia 1-1,5 cm PRZECHOWYWANIE -SO zw, górska, czarna,banksa ,smołowa: przechowywanie do najbliższej wiosny- wilg. 6-7%, temp. Otoczenia dodatnia, pojemniki zamknięte lub luzem; przechowywanie do ponad rok- do 5 lat- wilg.6-7%, temp.< +4st.C,pojemniki zamknięte; do10lat -wilg.4-6%, temp.od-4do -10st.C,pojemniki zamknięte, przysposobienie do siewu -nie wymagają. So wejmutka tak samo jak Jd.
2.ŚWIERK-ekotyp periodyczny- dostosowany do długości dnia i nocy. Z takimi ekotypami mamy do czynienia w przypadku Św. Gatunek polimorficzny-ponad 100 taksonów, trudnych do wyróżnicowania. Zmienność populacyjna- przeważa zmienność klinalna ciągła ; podstawowa cecha zmienności- występowanie różnych pokrojów ,różnych typów ugałęzienia. 3 różne typy pokrojowe Św: szczotkowaty, grzebieniasty i płasko gałęźny. Różnice- kształt korony ,kształt pnia (zbieżystość) i pokrój gałęzi(ich układ na odgałęzieniach I rzędu),wielkość drzew. Występowanie tych 3 form jest ściśle związane z warunkami siedliskowymi i wysokością n.p.m.: -forma grzebieniasta-75% udziału w położeniach nizinnych. Im wyżej tym jest go mniej- przed osiągnięciem górnej granicy lasu zanika zupełnie- nie występuje w reglu górnym.; -forma szczotkowata- maksimum w niższych położeniach górskich, wyżynnych(regiel dolny)-85%, na nizinach 20%;- f.płaskogałęźna- w znacznych ilościach pojawia się w warunkach wysokogórskich, w reglu górnym. ZNACZENIE WYSTĘPOWANIA 3 FORM: mają one różny pokrój korony, układ gałęzi, wygląd pnia ,a zatem i różnie reagują na warunki zewnętrzne, jak wiatr, śnieg- dlatego forma płasko gałęzista występuje tylko w górach, a inne gdzie indziej. FORMY FOTOPERIODYCZNE ŚWIERKA- bardzo ważne , trzeba uważać przy przenoszeniu św na kierunku płn-pd. BAZA NASIENNA- w Polsce- 2 zasięgi Św: płn-wsch i południowy. W obu zasięgach mamy drzewostany nasienne. Oba zasięgi są ponadto odrębne, mają odrębne pochodzenie. Drzewostany nasienne: -Płn- wsch- puszcza Augustowska ,Borecka, Białowieska; - Połud.- drzewostany Beskidu Śląskiego i Sądeckiego. PRZENOSZENIE NASION-zasadniczo w ramach regionów przenoszenie nasion jest dopuszczalne. Szczególną ostrożność należy zachować przy przenoszeniu nasion w warunkach regla górnego-nie należy tam wprowadzać żadnych nie lokalnych populacji, gdyż są tam trudne warunki. Nie wolno nawet zbierać tam szyszek i zakładać z nich plantacji na nizinach, a potem z powrotem je zabrać w góry.- Na nizinach- przenosimy nasiona na kierunkach wsch-zach i pn-pd, oprócz gór (z nizin w góry nie wolno).- W górach- ze wsch na zach, z zachowaniem wysokości n.p.m., ale możliwe jest przenoszenie z Beskidu Śląskiego na niziny, jest on z sukcesem wprowadzany nawet w Skandynawii. Plantacje nasienna-drzewostany nasienne min. 80 lat ( bez ewidentnych oznak chorobowych, przy gwarancji rodzimości pochodzenia, jeżeli drzewostan ma 80lat lub więcej- wówczas z takiego drzewostanu możemy z powodzeniem zbierać nasiona, nawet jeżeli nie jest to drzewostan nasienny. Tak nawet jest lepiej postępować niż przenosić nasiona. Plantacje nasienne Św nie dają dobrych rezultatów- Św z plantacji bardzo późno obradzają( 60-70 lat). ZMIENNOŚĆ OSOBNICZA- ważny jest tu termin rozpoczynania i kończenia wegetacji. W przypadku Św występują 4 możliwe kombinacje i nie ma między nimi korelacji: - drzewa późno rozpoczynające i późno kończące lub wcześnie rozpoczynające i wcześnie kończące( średnio długi okres wegetacji) ;- - drzewa późno rozpoczynające i wcześnie kończące(bardzo krótki okres wegetacji) ;- drzewa wcześnie rozpoczynające i późno kończące- bardzo długi okres wegetacji(klimat łagodny).NASIENNICTWO: początek obr.40-50,częstość obr.3-5,termin: kw IV-V, dojrz X, zb X-XII, MTN 7,7g, czystość 90%, zd. Kiełk.85%, wyd.pol.40-50%, norma wysiewu0,56 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia 1-1,5 cm. PRZECHOWYWANIE jak u so.
3. JODŁA- jest to gat. Zamierający w całym swoim areale- nie tylko w Polsce .Do niedawna za tą przyczynę uważano mała zmienność- tak w rzeczywistości nie jest- okazało się ,że jest tak zmienna jak so, a może nawet bardziej. Główna przyczyna - grupa czynników naturalnych( klimat) i historycznych(nieprawidłowa gospodarka- jodła jest drzewem wymagającym i wrażliwym na sytuacje stresowe, wymaga specjalnych warunków i zabiegów). Selekcja jodły- nastawiona jest głównie na cechy odpornościowe, a nie jakościowe- podstawowym kryterium selekcji jest tu żywotność- chodzi o to, aby utrzymać jd w składzie naszych lasów ,aby nie wyginęła całkiem. ZMIENNOŚĆ POPULACYJNA- charakter mieszany- wyróżnia się 3 grupy pochodzeń( ekotypów), które zostały ukształtowane jeszcze w epoce lodowcowej- wówczas jd miała swoje 3 stanowiska, gdzie przetrwała. Populacje te były izolowane od siebie i na skutek braku kontaktu między sobą doszło do ich znacznego zróżnicowania- mamy obecnie 3 formy ekotypowe jd.:1. JD z refudium pirenejskiego -nie dotarła do Europy śr., nie jest dobrze poznana; 2.Jd z refudium apenińskiego- duża zmienność osobnicza, duże zróżnicowanie pozaprowieniencyjne. Jd ta rozprzestrzeniła się i dobrze rośnie także w innych zasięgach, m.in. w Danii. Jd w płd. Wykazuje dużą odporność na czynniki klimatyczne, dobrze rośnie w Polsce w klimacie atlantyckim- na płn-zach. Kraju. 3.Jd bałkańska - m.in. jd karpacka- odporna na czynniki szkodliwe(susza, patogeny). Rośnie w Polsce środkowej i południowej(okol. Warszawy- Mienia, Rogów). BAZA NASIENNA- Beskid Sądecki, Roztocze , także Bieszczady. Drzewostany nasienne min. 80 lat. Plantacje nasienne tak jak w przypadku Św- tych plantacji w zasadzie nie ma, bo jd nie chce na nich obradzać. PRZENOSZENIE NASION - w ramach krain przyrodniczo- leśnych, z płd na płn. ZMIENNOŚĆ OSOBNICZA- ważny jest układ gałęzi na drzewie- możliwe są tu 3 sytuacje: a) kąt osadzenia gałęzi>90 st. -najwolniejszy wzrost, wolna produkcja, b) kąt osadzenia gałęzi <90 st. -duże przyrosty, szybki wzrost, c) kąt osadzenia gałęzi =90 st.-cechy pośrednie. Inne ważne cechy to barwa nasion. DRZEWA DOBOROWE- operujemy tu głównie 1 cechą: czyli żywotnością i odpornością:- żywotność -wskazuje na to długość korony, im dłuższa tym lepiej. Jd musi mieć koronę dł. Min.2/3 pnia. Na żywotność wskazują też wszelkie cechy osłabienia-porażenie przez grzyby , owady, choroby, występowanie bocianiego gniazda.; - jakość tech. drewna, zbieżystość strzały ,jej wygląd >cechy drugorzędne. Jodła jest drzewem bardzo wrażliwym na przymrozki zwłaszcza późne- ważna jest tu selekcja późno rozpoczynających wegetację na wiosnę -jest możliwe dokonanie takiej selekcji już na etapie szkółki ,bo cecha ta jest skorelowana z terminem zawiązywania pączków na jesieni- im później tym lepiej. Drzewka wcześnie zawiązujące pączki jesienne usuwamy ze szkółki w ramach przerzedzenia- jest to tzw. Test wczesny. NASIENNICTWO jd.- początek obr.60-70,częstość obr.3-4,termin: kw IV-V, dojrz IX-X, zb, IX-X MTN 50g, czystość 90%, zd. Kiełk.45%, wyd.pol.35-40%, norma wysiewu3,00 kg/ar, termin wysiewu X lub IV, grubość przykrycia 1-2 cm.. PRZECHOWYWANIE -Jd: przechowywanie do najbliższej wiosny-dołowanie; przechowywanie do ponad rok- do 3 lat- wilg.12-13%, temp.od-4do -10st.C,pojemniki zamknięte; do10lat -wilg.8-9%, temp.od-10 do -15st.C,pojemniki zamknięte, przysposobienie do siewu -stratyfikacja chłodna- 3 do 4 miesięcy.
4. MODRZEW-dominuje tu zmienność nieciągła, ekotypowa- bo Md występuje na niewielkim obszarze, ma mały zasięg. Naturalne obszary występowania Md- są zatarte dlatego sadzi się go często w obszarach poza jego zasięgiem. Dla celów hodowli lasu można wyróżnić kilka ekotypowych form Md (na terenie Europy): 1.Md alpejski- stosunkowo niewielki obszar, ale Md tam rosnący wykazuje bardzo duże zróżnicowanie-tego Md nie można sprowadzać do Polski- nie przyjmuje się. 2.Md sudecki -u nas też jest gat. Obcym, bo w naturalnym układzie rośnie na płd. Zboczach Sudetów, ale dobrze znosi nasze warunki klimatyczne i siedliskowe 3. Md polski- wyżyny środkowo polskie , Beskid niski. 4.Md karpacki- południowo- wschodnie karpaty (Md polski i karpacki dobrze rosną w warunkach polskich) 5.Md północny- płn-wsch Europa ,Syberia. WAŻNE- u Md często występuje krzywizna pni i gałęzi- jest to w dużej mierze uwarunkowane genetycznie, ale nie tylko także środowiskowo: jest to w tym wypadku wynik zbyt żyznego siedliska (nadmiar azotu). TEST WCZESNY- pozwala zdiagnozować pochodzenie Md , pozwala odróżnić Md alpejskiego od Md rosnących na terenie Europy środk. I wsch. test ten jest oparty na fenologii wzrostu. U Md alpejskiego rytmika wzrostu na wysokość w pierwszych latach życia jest nierówna .Inne cechy pozwalające na wydzielenie ekotypów - MTN, szyszki- są to jednak cechy niezbyt ścisłe. BAZA NASIENNA -Góry Świętokrzyskie oprócz góry Chełmowej (defekt genetyczny), pogranicze Beskidu niskiego i Bieszczad, Kłodczyzna ,Sudety, Nadl. Pruszków. PRZENOSZENIE NASION- na niżu bez zastrzeżeń, Md sudecki nie powinien być sadzony tam, gdzie rośnie Md polski. Modrzewie innych pochodzeń powinny być sadzone tam ,gdzie występują, gdzie zostały zebrane ich nasiona. WAŻNE- na terenach silnie zanieczyszczonych siarką można sadzić Md japońskiego(odporny). SELEKCJA- znane są mieszańce modrzewi, charakteryzujące się dobrymi właściwościami hodowlanymi. Cechy drzew doborowych i drzewostanów nasiennych: brak guzów i zgrubień na pniach i gałęziach, brak objawów infekcji przez raka modrzewiowego, wiek 60-70 lat, brak nieoczyszczonych pni- Md trudno się oczyszcza. NASIENNICTWO Md europ. I pol.(dla obu)- początek obr.25-30,częstość obr.2-4,termin: kw IV-V, dojrz X-XI, zb, XI-II MTN 4,5g, Md eur.czystość 90%, zd. Kiełk.26%, wyd.pol.30-40%, norma wysiewu0,80 kg/ar, Md pol.czystość 90%, zd. Kiełk.20%, wyd.pol.30-40%, norma wysiewu1,00 kg/ar -dla obu :termin wysiewu IV, grubość przykrycia do0,5 cm. Jedną z przyczyn niskiej zdolności kiełkowania jest nielotny pyłek, a więc jest tu duży udział samozapylenia i chowu wsobnego. PRZECHOWYWANIE -tak samo jak u So.
5.DAGLEZJA- gat. Obcy o dużym zasięgu i dużej zmienności, jest to oczywiście zmienność ciągła .W naturalnym zasięgu mówi się o 2 formach skrajnych: 1. Kontynentalna- daglezja Gór skalistych- szara ,ma małe przyrosty, małe nasiona i szyszki ,ale jest odporna na suszę i mróz. 2.Przybżeżna -zielona, ma większe nasiona i szyszki, szybciej rośnie (jedno z najwyższych drzew), ale nie odporna na suszę i mróz. DAGLEZJA W POLSCE- uznana jest już za gat. Lasotwórczy( zwłaszcza tam gdzie nie ma Św) ,obecnie jest około 1000-2000ha drz-ów daglezjowych w Polsce. Często są to drzewostany o nieznanym pochodzeniu , ale ponieważ są to drzewostany już drugiej generacji , więc nastąpiło pewne przystosowanie do naszych warunków. DRZEWOSTANY NASIENNE I BAZA NASIENNA - w Polsce nie powinno się zmieniać krain przyrodniczo- leśnych, nie powinno się przenosić nasion na duże odległości; drzewa doborowe- 60-70 lat. ZMIENNOŚĆ OSOBNICZA-przeważa zmienność populacyjna- odporność na mrozy i przymrozki wczesne ( kształt i ułożenie igieł na siewkach- test wczesny) NASIENNICTWO - Daglezja.- początek obr.30-40,częstość obr.2-3,termin: kw V, dojrz IX, zb, IX ,MTN 11g,.czystość 90%, zd. Kiełk.60%, wyd.pol.30-50%, norma wysiewu1,00 kg/ar, termin wysiewu X lub IV, grubość przykrycia do1-2 cm. Często zdolność kiełkowania jest bardzo niska nawet prawie =0, bo czasem prawie 100% nasion jest uszkodzonych przez szkodnika znacznika daglezjowego. Dlatego są problemy z uzyskaniem nasion. Rozwiązaniem jest więc sprowadzanie nasion- w przybliżeniu można sprecyzować, że dla Polski można nasiona sprowadzać z pogranicza USA i Kanady( Washington, Ontario ,Kolumbia brytyjska ).PRZECHOWYWANIE -: przechowywanie do najbliższej wiosny-nasiona świeżo zebrane dołować lub w skrzynkach w temp < +5 st.C; przechowywanie do ponad rok- do 5 lat- wilg.6-7%, temp.< +4st.C,pojemniki zamknięte; dłużej -wilg.4-6%, temp.<0st.C,pojemniki zamknięte, przysposobienie do siewu - stratyfikacja chłodna 3-5miesięcy. Przed wysiewem2-3 tyg. W temp.-5st.C.
6.DĄB- zmienność populacyjna - klinalna ,brak wyraźnych ekotypów. Mamy 2 gatunki Db, różniące się wieloma cechami- występowaniem, preferencjami siedliskowymi, długością okresu wegetacji. Są też drzewa o cechach pośrednich- b. cenne. Zmienność populacyjna polega na zróżnicowaniu fenologii- dł. Okresu wegetacji, termin rozwoju pączków na wiosnę. Najdłuższy okres wegetacji mają Db pochodzące z klimatu atlantyckiego, ale są one wrażliwe na przymrozki. Db z klimatu morskiego mają większą odporność na mączniaka. Pędzenie świętojańskie - tworzenie dodatkowych pędów po wytworzeniu nasion, bardzo wrażliwych na przemarzanie, co jest zaczątkiem wszelkich chorób- większą skłonność ku temu ma Db atlantycki .DRZEWOSTANY NASIENNE I DRZEWA DOBOROWE- tu nie występuje problem obcego pochodzenia ,bo nasiona są duże ,ciężkie-Drzewostany : krotoszyńskie, dolnośląskie ,chełmskie ,wielkopolskie, gorzowskie. PRZENOSZENIE NASION- z płn na pd i z zach. Na wsch (odwrotnie niż dla So). ZMIENNOŚĆ INDYWIDUALNA- podlega jej pokrój drzew, który jest w dużej mierze odziedziczalny. Występują 4 formy pokrojowe: miotlasty, paraboidalny, rozłożysty.1 forma paroboidalna - najlepsza :cienkie gałęzie(dobrze się oczyszczają), ażurowa korona, dobre przyrosty, dobra jakość tech. drewna >spośród tej formy kwalifikujemy drzewa doborowe. Inna ważna cecha- formy fenologiczne Db: wczesne( Proecox) i późna (Tardifolia)=>3 tygodnie różnicy w rozwoju. Lepsza jest forma Tardifolia- odporna na szkodniki, dobre technicznie drewno, nie ulega przymrozkom. Formy spękania korowiny- poprzecznie ,podłużnie ,poprzecznie i podłużnie .Najlepsze są drzewa o korowinie spękanej wzdłuż. Cechy drzewa doborowego:- wiek: 100 lat; - wyraźnie widoczny przewodnik -pęd główny, brak skłonności do rozwidlania się ,bez wilków(pędy odroślowe); -korona -paraboidalna, ażurowa; -gałezie-ocienkich gałęziach pod kątem ok.90st.; -drzewa zdrowe, żywotne, bez listw mrozowych. NASIENNICTWO -Dąb bezszyp.- początek obr.60-70,częstość obr.5-8,termin: kw V, dojrz IX-X, zb, IX-X ,MTN 3150g,.czystość 95%, zd. Kiełk.55%, wyd.pol.80-90%, norma wysiewu40-70 kg/ar, termin wysiewu X lub IV, grubość przykrycia do3-5 cm. Dąb szyp.- początek obr.50-70,częstość obr.3-8,termin: kw IV/V, dojrz IX-X, zb, IX-X ,MTN 3850g,.czystość 95%, zd. Kiełk.55%, wyd.pol.80-90%, norma wysiewu50-80 kg/ar, termin wysiewu X lub IV, grubość przykrycia do3-5cmDąb czerwon.- początek obr.15-20,częstość obr.2-3,termin: kw V, dojrz IX-X, zb, IX-X ,MTN 3650g,.czystość 95%, zd. Kiełk.55%, wyd.pol.80-90%, norma wysiewu30-50 kg/ar, termin wysiewu X lub IV, grubość przykrycia do3-5cm.PRZECHOWYWANIE -: przechowywanie do najbliższej wiosny- dołowanie; przechowywanie do ponad rok- do 3 lat- wilg.45%, temp. +2 do-1. st C, w suchych trocinach, torfie lub luzem; przysposobienie do siewu - nie wymagają.
7.BUK- zmienność populacyjna- klinalna, ciągła, chociaż mówi się o2 ekotypach- górskim i morskim (atlantyckim). Cecha charakter.- silne przystosowanie do określonych warunków siedliskowych, a zwłaszcza glebowych- istnieją rasy glebowe Bk co ma bardzo duże konsekwencje bo pewne drzewa rosną na glebach silnie kwaśnych (buczyny kwaśne), a inne- na glebach zasadowych. Sądząc Bk na szkółce trzeba przestrzegać tych ras i dostosować rasę Bk do typy gleby. Ponadto warunki glebowe- ich zgodność ,jest też ważna przy przenoszeniu nasion- musi być zgodność siedliska, na które wprowadzamy Bk z siedliskiem Bk matecznego. PRZENOSZENIE NASION- nie wolno przenosić z Pomorza w góry, bo są to odmienne ekotypy! Bk nizinny cechuje się wieloma cechami, które nie pozwalają mu egzystować w warunkach górskich- jest on przystosowany do klimatu atlantyckiego, więc będzie cierpiał od dużych mrozów ,późnych przymrozków wiosennych, wczesnych jesiennych. Przy przenoszeniu nasion trzeba szukać jak najbliższych populacji, mimo iż ustępują one cechom buka pomorskiego. BAZA NASIENNA -dla zasięgu Płn- okolice Szczecina (puszcza bukowa); Bk drawski- 100ha, gryfiński-240ha; na południu kraju -Bieszczady ,Roztocze. CECHA CHARAKTERYST.- rzadkie lata nasienne , podobnie jak i Db, ale w odróżnieniu od Db nasiona Bk można w odpowiednich warunkach przechowywać przez kilka lat. ZMIENNOŚĆ INDYWIDUALNA - 2 ważne cechy:- 1.skłonność lub brak skłonności do rozwidleń >cecha genetyczna ,uwidacznia się w 1roku życia sadzonek, w postaci pojawienia się 2 pączków wierzchołkowych blisko siebie, 2.termin rozwoju pączków na wiosnę > też cecha dziedziczna, widoczna już na etapie szkółki. Bk jest jeszcze bardziej niż Św wrażliwy na wczesne przymrozki jesienne i późne wiosenne. DRZEWA DOBOROWE- późno rozpoczynające wegetację na wiosnę, brak skłonności do rozwidleń pnia, brak skłonności do wytwarzania tzw. Fałszywej twardzieli( wpływa na jakość drewna), żywotne, zdrowe. NASIENNICTWO -Buk.- początek obr.60-70,częstość obr.5-8,termin: kw V, dojrz IX-X, zb, IX-X ,MTN 235g,.czystość 90%, zd. Kiełk.85%, wyd.pol.60-95%, norma wysiewu 6,00 kg/ar, termin wysiewu X lub IV, grubość przykrycia do2-3 cm.. PRZECHOWYWANIE -: przechowywanie do najbliższej wiosny- po wstępnym podsuszeniu nasiona należy zaprawić przed grzybami(przed przystąpieniem do dalszych zabiegów) ,dalej umieszcza się nasiona przez okres 3-5 m-cy w temp.3-5 st.C w środowisku umiarkowanie wilgotnym, co powoduje że nasiona przełamują spoczynek bezwzględny. Następnie przedsiewnie zraszamy i przegarniamy nasiona , aby osiągnęły 28-30% wilg. Względnej; przechowywanie do ponad rok-1. po wstępnym przesuszeniu ,nasiona są dalej podsuszane do osiągnięcia 8% wilgotności względnej i przechowywać w zamrażarce w temp. Ok.-5st C przez wiele lat. Przed siewem robimy stratyfikację- nasiona zaprawiamy (fungicydami) nawilgacamy do 28-30%,robimy stratyfikację w podłożu 3-5 m-cy lub bez podłoża 2.po wstępnym podsuszeniu zaprawiamy nasiona fungicydami, podnosimy wilgotność do 28-30% ,zamykamy szczelnie w naczyniach i przechowujemy w temp3-5st.C-odbywa się stratyfikacja. Po kilku tygodniach możemy je podsuszyć do8% wilgotności i zamknąć szczelnie w naczyniach i przechowywać przez wiele lat. Przed siewem zwiększamy wilg. Do 28-30%. Zabiegi te stosuje się gdyż nie zawsze są odpowiednie warunki do przeprowadzenia stratyfikacji. 3. Po wstępnym podsuszeniu do 8% wilg. Względnej, przechowywanie w temp. Ujemnej w szczelnie zamkniętych naczyniach(do 5 lat). Następnie zwiększamy wilg. Do 28-30% i w szczelnie zamkniętych naczyniach przez 3m-ce robimy stratyfikację bez podłoża ( w naczyniach szczelnie zamkniętych), a następnie podsuszamy do 8% i przechowujemy w naczyniach w temp. Do -5st.C.
Przygotowanie przedsiewne buka i robini -Spoczynek nasion Bk można przezwyciężyć, przysposabiając je w stanie napęczniałym w podłożu stratyfikacyjnym lub bez niego w temp. 1-5 st. przezwyciężanie w podłożu może być połączone z zaprawianiem na sucho fungicydem. Po zaprawieniu umożliwia się pełne ich napęcznienie przez zmieszanie z wilgotnym podłożem( torf ,piasek lub mieszanina obu). W podłożu tym przetrzymuje się orzeszki w temp. 3st.C do czasu pojawienia się kiełków u 10% nasion żywotnych. Najczęściej trwa to 1-3 m-cy. Robinię- przygotowujemy przedsiewnie przez zastosowanie skaryfikacji polegającej na kaleczeniu okryw nasiennych .Możemy to robić przez skaryfikację :mech.- przez mieszanie nasion z piaskiem, chem.- np. krótkotrwałą kąpiel w roztworze kwasu siarkowego, termiczną- krótkotrwała kąpiel w podwyższonych temperaturach.
8. OLSZA- jedno z niewielu drzew potrafiących wiązać azot atmosferyczny. Cecha charakteryst.- liczne mieszańce .ZMIENNOŚĆ POPULACYJNA- ciągła ,klinalna, dotyczy długości okresu wegetacji, tempa przyrostu. Kierunek zmienności z płn. Na płd. DRZEWOSTANY NASIENNE- 40lat, Puszcza augustowska ,białowieska ,Polesie lubelskie, nadl. Włoszczowa. ZMIENNOŚĆ OSOBNICZA-dotyczy fenologii, terminu rozwoju pączków na wiosnę( cecha podlegająca też zmienności populacyjnej) NASIENNICTWO 1.olsza czarna.- początek obr.30-40,częstość obr.2-3,termin: kw III-IV, dojrz IX-X, zb, XI, MTN 1,1g, czystość 70%, zd. Kiełk.50%, wyd.pol.10-15%, norma wysiewu0,50 kg/ar, termin wysiewu IV 2.olsza szara.- początek obr.15-20,częstość obr.2-3,termin: kw III-IV, dojrz IX-X, zb, XI, MTN 0,55g, czystość 50%, zd. Kiełk.30%, wyd.pol.6-10%, norma wysiewu0,60 kg/ar, termin wysiewu IV.
PRZECHOWYWANIE -olsze przechowywanie do najbliższej wiosny-wilg.12-16% w workach z przekładkami z papieru; przechowywanie do ponad rok- do 2 lat- wilg7%, temp.<+5st.C,pojemniki zamknięte; dłużej -wilg.3%, temp.od-4 do -10st.C,pojemniki zamknięte, przysposobienie do siewu -nie wymagają.
9.BRZOZA-Duża zmienność zwł. Populacyjna (wewnątrz osobnicza). Ma duży zasięg więc zmienność popul. Też istnieje- jest to zmienność z nizin w góry .ZMIENNOŚĆ OSOBNICZA- polimorfizm genetyczny- w danej populacji występują osobniki o bardzo różnych cechach ,brak form pośrednich, dlatego zaleca się aby selekcję brz prowadzić na zasadzie selekcji indywidualnej. Są też jednak drzewostany nasienne -P. białowieska oraz Hajnówka. Cechy których dotyczy zmienność indywid.- fenologia, termin rozwoju pączków na wiosnę, pokrój ,formy korowiny. NASIENNICTWO 1.brz brodawk.- początek obr.20-30,częstość obr.1-2,termin: kw IV, dojrz VII-VIII, zb, VII-VIII, MTN 0,11g, czystość 30%, zd. Kiełk.35%, wyd.pol.2-5%, norma wysiewu0,50 kg/ar, termin wysiewu VII-VIII lub III/IV 2. brz omszona.- początek obr.20-30,częstość obr.2-3,termin: kw V, dojrz VIII-IX, zb, VIII-IX, MTN 0,12g, czystość 30%, zd. Kiełk.26%, wyd.pol.2-5%, norma wysiewu0,60 kg/ar, termin wysiewu VII-VIII lub III/IV. PRZECHOWYWANIE -olsze przechowywanie do najbliższej wiosny-wilg.12-16% w workach z przekładkami z papieru; przechowywanie do ponad rok- do 2 lat- wilg7%, temp.<+5st.C,pojemniki zamknięte; dłużej -wilg.3%, temp.od-4 do -10st.C,pojemniki zamknięte, przysposobienie do siewu -nie wymagają.
10. TOPOLA OSIKA-olbrzymi zasięg ogólny ,ale zmienność populacyjna jest słabo rozeznana(o.borelina i o.południowa). Drzewostany nasienne -ciężko o nich mówić bo nie tworzy litych drzewostanów. Wiek 30-40 lat, jak brzoza .Przenoszenie nasion-daje pozytywne efekty, chociaż przenoszenie na duże odległości osłabia wzrost. Zmienność osobnicza- opiera się na wielu cechach, a m.in. - zabarwienie korowiny-osobniki o korowinie zielonej są odporniejsze na grzyby; -mat. Genet.- topola 3n-są preferowane (lepsza jakość drewna , odporne na choroby ,grzyby); -osobniki żeńskie- są cenniejsze do hodowli od osobników męskich. NASIENNICTWO 1.topola osika.- początek obr.20-25,częstość obr.1-2,termin: kw III/IV, dojrz V, zb V, MTN 0,12g, czystość 85%, zd. Kiełk.55%, wyd.pol.10-50%, norma wysiewu0,015 kg/ar, termin wysiewu V-VI. PRZECHOWYWANIE -t.osika (tak samo wierzba)przechowywanie do najbliższej wiosny-podsuszyć w temp. 18-24st.Cdo wilg.10% przechowywać w temp.<+5st.C w pojemnikach zamkniętych korkiem z waty; przechowywanie do ponad rok- do 2 lat- wilg10%, temp.od+2 do -2st.C,pojemniki zamknięte; dłużej -wilg.4-7%, temp.od-5 do -15st.C,pojemniki zamknięte, przysposobienie do siewu -nie wymagają.
11.JESION- gatunek bardzo ważny ,cenny. Nie mamy o nim pełnej wiedzy. Jest to gat. Domieszkowy .ZMIENNOŚĆ POPULACYJNA-przejawia się w przystosowaniach do warunków glebowych. Mamy tu 2 formy jesiona:- Js wapienny - nie ma tak dużych wymagań wodnych, ale dobrze rośnie w warunkach dużej koncentracji wapnia w glebie; -Js wodny -dobrze rośnie w warunkach dużej wilgotności ,nie wymaga natomiast obecności wapnia. ZMIENNOŚĆ OSOBNICZA- wyróżnia się m.in.w zróżnicowaniu płci: osobniki męskie ,żenskie i obupłciowe. Silniejsze są osobniki męskie , gdyż żeńskie więcej energii przeznaczają na rozród. NASIENNICTWO 1.jesion wyniosły.- początek obr.30-40,częstość obr.2-3,termin: kw IV-V, dojrz X, zb 1/IX 2/X, MTN 80g, czystość 90%, zd. Kiełk.91%, wyd.pol.50-70%, norma wysiewu2,50 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia nasion 1-2cm. PRZECHOWYWANIE -przechowywanie do najbliższej wiosny-wcześnie zebrane wysiać; przechowywanie do ponad rok-wilg.7-10%, temp.-3st.C,pojemniki zamknięte, przysposobienie do siewu -stratyfikacja ciepła- 4miesiące, str.chł-4 m-ce.
12. KLONY- NASIENNICTWO:1.KL JAWOR.- początek obr.30-40,częstość obr.1-2 lata, termin: kw V, dojrz IX, zb IX, MTN 115g, czystość 90%, zd. Kiełk.91%, wyd.pol.60-70%, norma wysiewu3,50 kg/ar, termin wysiewu X lubIV, grubość przykrycia nasion 2-3cm. PRZECHOWYWANIE -przechowywanie do najbliższej wiosny- dołowanie; przechowywanie do ponad rok- do 3 lat-wilg.24%, temp.-3st.C , przysposobienie do siewu -przechowywane - str. Chł. 4-5 tygod., przy wilg. 40% można str w temp-1stC NASIENNICTWO:1.KL POLNY.- początek obr.20-30,częstość obr.1-2 0lata,termin: kw V, dojrz IX, zb IX, MTN 80g, czystość 90%, zd. Kiełk.81%, wyd.pol.50-70%, norma wysiewu2,50 kg/ar, termin wysiewu X lub IV, grubość przykrycia nasion 2-3cm. NASIENNICTWO:1.KL POSP..- początek obr.30-40,częstość obr.1-2 lata, termin: kw V, dojrz IX, zb IX, MTN 140g, czystość 90%, zd. Kiełk.91%, wyd.pol.60-70%, norma wysiewu4,00 kg/ar, termin wysiewu X lub IV, grubość przykrycia nasion 2-3cm NASIENNICTWO:1.KL JESION.- początek obr.20-25,częstość obr.1-2 lata, termin: kw IV, dojrz X, zb X, MTN 50g, czystość 90%, zd. Kiełk.70%, wyd.pol.60-70%, norma wysiewu2,00 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia nasion 2-3CM .PRZECHOWYWANIE -KL. POLNY ,POSP, JESIONOLISTNY (TAK SAMO)przechowywanie do najbliższej wiosny- dołowanie; przechowywanie do ponad rok- do 2 lat: podsuszone luzem; dłużej -wilg.7-10%, temp.-3st.C ,p.t., przysposobienie do siewu -str. Chł 2-3 m-ce( w temp od+5do+3st.C)
13, LIPA- NASIENNICTWO: 1Lipa drobn..- początek obr.25-30,częstość obr.1-2 lata, termin: kw VII, dojrz X, zb 1/IX 2/X, MTN 35g, czystość 90%, zd. Kiełk.81%, wyd.pol.35-50%, norma wysiewu1,50 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia nasion 1-2cm. 2Lipa szerokol..- początek obr.30-40,częstość obr.2-3lata,termin: kw VI, dojrz IX,-X zb X-XI, MTN 110g, czystość 90%, zd. Kiełk.76%, wyd.pol.50-60%, norma wysiewu5,00 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia nasion 2-3cm. PRZECHOWYWANIE -przechowywanie do najbliższej wiosny- wcześnie zebrane wysiać; przechowywanie do ponad rok- wilg.7-10%, temp.od +5do-10st.C, pojemniki zamknięte , przysposobienie do siewu-LP DROB. str. ciepła. 1miesiąc,str.chł-4-5m-cy; LP SZER -str. ciepła. 2miesiąc,str.chł-6-10m-cy
14,GRAB-NASIENNICTWO:- początek obr.30-40,częstość obr.2-3lata,termin: kw IV- V, dojrz X, zb 1/IX 2/X, MTN 50g, czystość 90%, zd. Kiełk.60%, wyd.pol.50-65%, norma wysiewu2,50 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia nasion 1-2cm PRZECHOWYWANIE -przechowywanie do najbliższej wiosny- wcześnie zebrane wysiać; przechowywanie do ponad rok- podsuszone i odskrzydlone wilg.p 11% tmep< +3 stopnie C, pojemniki zamknięte, przysposobienie do wysiewu- stratyfikacja ciepła 2-4 tygodni, stratyfikacja chłodna ponad 3miesiące.
15, WIĄZ- NASIENNICTWO:- WIĄZ GÓRSKI , SZYPÓŁ.,POLNY początek obr.40-50,częstość obr.1-2 lata ,termin: kw III, dojrz - począt.VI, zb V/VI, MTN-GÓR 15g, SZYP 8g, POL 9g czystość 50%, zd. Kiełk.60%, wyd.pol.20-40%, norma wysiewu GÓR 1,50 , SZYP 0,50, POL 1,10kg/ar, termin wysiewu k. IV,V, bez przykrycia PRZECHOWYWANIE -przechowywanie do najbliższej wiosny-wysiew na zielono, dojrzale podsuszyć i przechowywać luzem, w lutym zadołować i wysiać wiosną; przechowywanie do ponad rok- wilg.-10%, temp.-3st.C, pojemniki zamknięte , przysposobienie do siewu- .przechowywane nie wymagają stratyfikacji
II NASIENNICTWO KRZEWÓW:
1, RÓŻA -NASIENNICTWO:- 1RÓŻA DZIKA..- początek obr.5-7,częstość obr.1-2 lata,termin: kw VI, dojrz VIII, zb VIII, MTN 18g, czystość 95%, zd. Kiełk.88%, wyd.pol.35-50%, norma wysiewu 0,40 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia nasion DO 0,50cm. 2RÓŻA FAŁDZISTOL..- początek obr.5-7,częstość obr.1-2lata,termin: kw VI, dojrz VIII, zb IX, MTN 8g, czystość 95%, zd. Kiełk.88%, wyd.pol.30-40%, norma wysiewu 0,25 kg/ar, termin wysiewu IX, IV, grubość przykrycia nasion do 0,5cm. PRZECHOWYWANIE -przechowywanie do ponad rok- do 2-4 lat: podsuszone .temp.od +3do+1st.C, pojemniki zamknięte , przysposobienie do siewu- R.DZIKA. str. ciepła. 2-3miesiącY, str.chł 4m-cy;wschody w warunkach cyklicznej zmiany temp.+3st. I +20st.C; R. FAŁDZIS.-str. Chłodna 3-4 m-ce.
2, SZAKŁAK-NASIENNICTWO:- początek obr.5-7,częstość obr.1-2 lata, termin: kw V-VI, dojrz IX, zb IX, MTN- 17g, czystość 90%, zd. Kiełk.95%, wyd.pol.30-40%, norma wysiewu 0,50 kg/ar, termin wysiewu IX,IV, grubość przykrycia nasion do 0,5-1cm PRZECHOWYWANIE -przechowywanie do najbliższej wiosny-dołowanie; przechowywanie do ponad rok- podsuszone temp.<+5st.C, pojemniki zamknięte , przysposobienie do siewu- . stratyfikacja chłodna 4-5 m-cy.
3 ,GŁÓG- NASIENNICTWO 1GŁÓG DWUSZ.- początek obr.5-7,częstość obr.1-2 lata, termin: kw V, dojrz IX, zb IX, MTN 75g, czystość 95%, zd. Kiełk.55%, wyd.pol.40-70%, norma wysiewu 2,00 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia nasion DO 2-3 cm. 2GŁÓG JEDNOSZ.- początek obr.5-7,częstość obr.1-2 lata, termin: kw V-VI, dojrz IX, zb IX, MTN 110g, czystość 95%, zd. Kiełk.65%, wyd.pol.40-70%, norma wysiewu 2,50 kg/ar, termin wysiewu IV, grubość przykrycia nasion do 0,5cm. PRZECHOWYWANIE -GŁÓG JEDNOSZ. przechowywanie do ponad rok- do 2-3 lat: podsuszone .temp.od +5st.C, pojemniki zamknięte , przysposobienie do siewu-. str. ciepła. 2-4 miesięcy, str.chł 6m-cy;
4,KRUSZYNA-NASIENNICTWO:- początek obr.10-15,częstość obr.1-2 lata, termin: kw V-VI, dojrz VIII-IX, zb VIII, MTN- 20g, czystość 95%, zd. Kiełk.81%, wyd.pol.30-35%, norma wysiewu 0,87 kg/ar, termin wysiewu VIII,IV, grubość przykrycia nasion do 1-2cm PRZECHOWYWANIE -przechowywanie do najbliższej wiosny-dołowanie od X lub siew jesienny; przechowywanie do ponad rok- do 2 lat: podsuszone temp.+5st.C, luzem , przysposobienie do siewu- . stratyfikacja ciepła 1m-c ,str.chłodna 4 m-ce, pomocna skaryfikacja.
5,DEREŃ- NASIENNICTWO 1DEREŃ BIAŁY.- początek obr.10-15,częstość obr.1-2 lata, termin: kw VI-VII, dojrz VIII, zb VIII, MTN 25g, czystość 95%, zd. Kiełk.95%, wyd.pol. 30-50%, norma wysiewu 0,50 kg/ar, termin wysiewu VIII,IV, grubość przykrycia nasion DO 2-3 cm. 2DEREŃ JADALNY.- początek obr.10-15,częstość obr.1-2 lata, termin: kw II/III, dojrz IX, zb VIII, MTN 185g, czystość 95%, zd. Kiełk.91%, wyd.pol.60-80%, norma wysiewu 3,50 kg/ar, termin wysiewu VIII,IV, grubość przykrycia nasion 2-3cm. 3.DEREŃ ŚWIDWA.- początek obr.10-15,częstość obr.1-2 lata, termin: kw V-VI, dojrz VIII, zb VIII, MTN 75g, czystość 95%, zd. Kiełk.55%, wyd.pol.40-50%, norma wysiewu 1,25 kg/ar, termin wysiewu VIII,IV, grubość przykrycia nasion 2-3cm PRZECHOWYWANIE (dereń jadalny ,świdwa) -. przechowywanie do najbliższej wiosny-wysiew po zbiorze; przechowywanie do ponad rok- D.jadalny do 2-4 lat: podsuszone :temp.od +5st.C do+3st C, pojemniki zamknięte , przysposobienie do siewu-. str. ciepła. 2 miesiące, str.chł ponad 2 m-ce; D.świdwa - przechowywanie do najbliższej wiosny-wysiew po zbiorze; przechowywanie do ponad rok-wilg.10-11%, temp<0st.C, pojemniki zamknięte, przysposobienie do siewu- str. ciepła. 1 miesiąc, str.chł 3 m-ce;
1999
Strona 1 z 14