Inne materiały, Ściąga, REFORMACJA - ruch polityczno religijno społeczny w Europie XVI w


REFORMACJA - ruch polityczno religijno społeczny w Europie XVI w. mający na celu usprawnienie, ulepszenie działalności Kościoła

SYTUACJA W KOŚCIELE

SYTUACJA W NIEMCZECH

ZALOŻENIA WYZNAŃ

LUTERANIZM

Założycielem M. Luter - augustianin, doktor teologii. Sformułował 95 tez. Biblia jedynym źródłem wiary. Odrzucenie autorytetu papieża. Zwierzchnikiem Kościoła Chrystus. Dwa sakramenty uznawał chrzest, komunia. Potępiał oddawanie czci obrazom i reliktom. Zniesienie celibatu, sprzedaży odpustów, Konfiskaty zakonów i ich majątków.

KALWINIZM

Twórcą J. Kalwin. Według klawinizmu Bóg przed wiekiami podzielił ludzi na potępionych i wybranych. Życie ówczesne jest tylko tego potwierdzeniem. Przejawem łaski Bożej miało być cnotliwe życie złożone z nieustającej pracy i rezygnacja z jakichkolwiek przyjemności. Kalwinizm nie uznawał przemiany chleba i wina.

ANGLIKANIZM Władca państwa był głową Kościoła. Zniesienie zakazów. Kościół nie mógł posiadać żadnych dóbr ziemskich. Wprowadzony miał być język narodowy do liturgii Kościoła, zniesienie celibatu.

REZULTATY REFORMACJI W EUROPIE

KONTREFORMACJA - walka prowadzona przez Kościól katolicki z postępami reformacji.


SOBÓR TRYDEŃSKI 1545 - 1563 Rozpoczął się za pontyfikaty Pawła III, a zakończył za Piusa IV. Postanowienia : Pismo Św. jest podstawą, nadal obowiązuje 7 sakramentów, podtrzymano dogmaty o czyśćcu, o łasce uświęcającej, o drodze Kościoła do zbawienia. Utrzymano wyłączne prawo Kościoła do interpretacji Pisma Św. Możliwość skrócenia kar czyśccowych poprzez odpusty, modlitwe i ofiary. Rozwinięto kult świętych, liturgia nadal w języku łacińskim, prymat papieża nad soborem czyli kurializm, obowiązek przebywania biskupów w diecezji, zakładanie seminariów duchownych. 1564 ogłoszono trydeńskie wyznanie wiary.

INKWIZYCJA - instytucja do zwalczania herezji ( odstępstwa od wiary ) zreformowana przez Pawła III w 1542 r. : utrzymanie szpiegostwa, donosicielstwa; karano finansowo; pokutę kościelną; banicję czyli wyganie; długie więzienie; śmierć poprzez spalenie na stosie. Dominikanie zajmowali się korzystanie z Inkwizycji

JEZUICI - założono w 1534 przez Ignacego Loyola, zatwierdzono w 1540. Cechy charakterystyczne : bewzględnie posłuszny papieżowi, surowa dyscyplina, bronili katolicyzm. Na czele zakonu stał generał. Zakres działalności : Europa, Indie, Ameryki.

WOJNY RELIGIJNE

SKUTKI

Niccolo Machiavelli

Tomasz Morus

Jan Bodin

Erazm z Roterdamu

Hiszpania Filipa II Habsburga 1556 - 1598

Anglia Elżbiety I 1558 - 1603

Francja Franciszka I 1515 - 1547

SOBÓR TRDEŃSKI (1545-63). Miasto Trydent, położone w północnych Włoszech, było miejscem soboru powszechnego Kościoła rzymskokatolickiego; sobór obradował podczas trzech sesji. Zdefiniował doktrynę Kościoła eksponując te punkty, które były kwestionowane w okresie reformacji, dokonał reformy dyscypliny kościelnej i wzmocnił autorytet papieża. Podczas pierwszej sesji (1545-47), zorganizowanej w Trydencie, uchwalono m.in. dekret przeciwko doktrynie Lutra o usprawiedliwieniu przez wiarę. W trakcie drugiej sesji (1551-52), odbytej w Bolonii, odrzucono stanowisko Lutra i Zwingliego w stosunku do Eucharystii. Podczas trzeciej sesji (1562-63), przeniesionej z powrotem do Trydentu, rozwiały się wszelkie nadzieje na pogodzenie się z protestantami. Te prace, które sobór rozpoczął lub zalecił ich podjęcie, zostały przekazane do wykonania papieżowi; obejmowały one m.in. rewizję łacińskiego przekładu Biblii, Wulgaty (ukończono ją w 1592). Sobór położył fundamenty pod ożywienie Kościoła katolickiego w okresie kontrreformacj

PROTESTANCI, członkowie każdego chrześcijańskiego odłamu religijnego, który w okresie reformacji oddzielił się od Kościoła rzymskokatolickiego. Określenie to zostało ukute po sejmie Rzeszy zwołanym do Spiry w 1529 i wywodzi się od protestatio zwolenników reformy przeciwko decyzjom katolickiej większości. Zwolennicy reform nie tylko stawiali zarzuty, lecz byli przeświadczeni o konieczności powrotu do prostej wiary wczesnego Kościoła, którą wedle nich zaciemniły zbyteczne innowacje średniowiecznego katolicyzmu. Odtąd określenie,,protestanci'' służyło do utożsamiania tych, którzy akceptowali zasady reformacji z opozycjonistami wobec katolików i prawosławnych (prawosławny Kościół). M. Luter, U. Zwingli i J. Kalwin założyli największe Kościoły protestanckie, ale było szereg innych, pomniejszych, bardziej radykalnych grup, np. anabaptyści.

Wszyscy protestanci wczesnego okresu podzielali przekonanie, że Biblia jest jedynym źródłem prawdy objawionej i winna być dostępna wszystkim w tłumaczeniach na języki narodowe. Wierzyli także, iż od następstw grzechu zwalnia sama wiara, opowiadali się za ideą powszechnego kapłaństwa wierzących, sprowadzali do minimum ceremonialne obrzędy, a nauczanie i słuchanie słowa Bożego stawiali przed wiarą w sakramenty i praktyki kultowe. Zasada,,prywatnego osądu'' w interpretacji Biblii prowadziła do zaciemnienia samej doktryny i do powstania różnych sekt i kościołów protestanckich. Członkowie Kościoła anglikańskiego i różnych nonkonformistycznych Kościołów w Anglii uważani są zwykle za protestantów.

KONTREFORMACJA, religijne odrodzenie Kościoła rzymskokatolickiego, jakie miało miejsce między XVI a XVII w. Jej początki wiążą się z reformami religijnymi mającymi o tyle związek z reformacją protestancką, że były jej przeciwne („kontra” reformacji protestanckiej). Można w niej wyodrębnić trzy zasadnicze aspekty eklezjastyczne. Pierwszym jest zreformowanie papiestwa; odtąd papieże mieli znacznie więcej duchowego autorytetu i zapoczątkowali szereg reform w zarządzaniu Kościołem. Drugim jest założenie nowych zakonów, zwłaszcza oratorianów i w 1540 Towarzystwa Jezusowego (jezuici) oraz zreformowanie już istniejących, np. reforma franciszkanów przeprowadzona przez kapucynów. Trzecim jest sobór trydencki (1545-63), który ustalił i jasno określił naukę Kościoła katolickiego w tych kwestiach, które były przedmiotem sporów z protestantami; wprowadził on także poważne zmiany w moralnej postawie i dyscyplinie obowiązującej duchownych, którzy mieli być lepiej kształceni przez seminaria. Wybitnymi postaciami kontrreformacji byli Ignacy Loyola (ok. 1491-1556), założyciel Towarzystwa Jezusowego, Karol Boromeusz, arcybiskup Mediolanu (1560-84), papież Pius V (1566-72), hiszpańska karmelitanka i mistyczka Teresa z Ávila (1515-82) i Jan od Krzyża (1542-91). Doprowadzili oni do rozkwitu duchowość katolicką na szczeblu ludowym, przyczynili się także do wzrostu antyprotestanckich nastrojów. Kontrreformacja nabrała również charakteru politycznego z uwagi na udział w niej władców katolickich, zwłaszcza Filipa II, króla Hiszpanii, który starał się siłą narzucać protestantom wiarę katolicką. Sytuację patową w starciu katolików z protestantami uznał ostatecznie w 1648 traktat westfalski, kończący wojnę trzydziestoletnią i zamykający właściwy okres kontrreformacji.

JEZUICI, Societas Jesu, zakon katolicki założony przez św. Ignacego Loyolę (1534), zatwierdzony przez papieża Pawła III (1540). Pierwotnym jego zadaniem było nawracanie muzułmanów na wiarę chrześcijańską, później sprzyjał reformie Kościoła katolickiego, zwłaszcza w obliczu wyzwania, jakie niosła reformacja.

W początku XVII w. jezuici walnie przyczynili się do sukcesu kontrreformacji wyróżniając się w pracy misyjnej i pedagogicznej na terenie Indii, Chin (gdzie M. Ricci zdobył zaufanie Wanli, cesarza z dynastii Ming), Afryki i Ameryki Południowej. Przed końcem tego wieku spotkali się z poważną opozycją w łonie Kościoła katolickiego. Dominikanie, janseniści i inni oskarżali ich o zaniedbywanie kodeksu etycznego, potępiali za to, że włączali do chrześcijańskich obrządków zwyczaje lokalne. Ich przeciwnicy doprowadzili do usunięcia jezuitów z Francji (1764) i Hiszpanii (1767); w 1773 papież Klemens XIV dokonał kasacji zakonu. Jezuici kontynuowali jednak nauczanie w Niemczech i Austrii, przetrwali także w Anglii. Formalnie zakon reaktywował w 1814 papież Pius VII.

POLITYKA ZAGRANICZNA B. ŚMIAŁEGO

- w europejskim sporze o inwestyturę, znalazł się w obozie gregoriańskim

- prowadził politykę antycesarską. Popierał buntujących się przeciw cesarzowi Sasów, nie płacił trybutu ze Śląska Czechom, popierał jako kandydatów do tronu na Węgrzech władców nieprzychylnych Niemcom

- kilkakrotnie wyprawił się na Ruś Kijowską, popierając dążenia do władzy księcia Izjasława. Przy okazji utwierdził władzę polską nad Grodami Czerwieńskimi. Przywiózł liczne łupy.

STOSUNKI ZAGR. ŁOKIETKA

Z północnego wschodu najeżdżają na Mazowsze Litwini i Jaćwingowie, by zatwierdzić pokój Łokietek żeni syna Kazimierza z litewską księżniczką Aldoną.

Z Węgrami utrzymują się stosunki przyjacielskie, Łokietek wydał za mąż córkę Elżbietę za króla Węgier Karola Roberta z dynastii andegwenów

Prowadzi wojnę z Krzyżakami 1329-1332, ponieważ ci podstępnie zajęli Pomorze Gdańskie i najechali na Kujawy. W 1331 odbyła się wielka bitwa pod Płowcami

STOSUNKI Z SĄSIADAMI K. WIELKIEGO

Z Węgrami i Litwą poprawne ( patrz inna ściąga)

Z Czechami - pretensje Jana Luksemburskiego do korony polskiej schedy po Wacławie. Za 20 tyś kup groszy praskich odkupił tytuł w 1335 r w Wyszechradzie, co zostało potwierdzone w 1339

Z Krzyżakami toczyły się procesy 1335 Wyszychrad i 1339 w Warszawie, W 1343 podpisano wieczysty pokój w Kaliszu i na jego mocy Krzyżacy zwracali Kujawy i ziemię dobrzyńską, zatrzymywali ziemię chełmińską i Pomorze Gdańskie

Z Rusią w 1340 - 1349 w czasie wypraw wojennych Kazimierz opanował Ruś Czerwoną

POLITYKA ZAGRANICZNA B. CHROBREGO

Z Prusami - nieudana próba chrystianizacji

Z Czechami ciągłe wojny po śmierci Dobrawy

Z Rusią w 1018 wyprawa Bolesława na Ruś i przyłączył Grody Czerwieńskie

Z Niemcami - toczyły się wojny 1002 - 1018

POLITYKA WEW. K WIELKIEGO

Kazimierz Wielki w swojej polityce wewnętrznej doprowadził do wzmocnienia i skonsolidowania państwa. Doprowadził do zmiany nazwy na Koronę Królestwa Polskiego, fakt ten oznaczał, że kraj był własnością ludzi, nie władcy. Przeprowadził nowy podział administracyjny na ziemie co ułatwiło rządzenie państwem. Ustalił nowe urzędy takie jak wojewoda, kasztelan, starosta którzy rządzili na skalę lokalną, oraz na skalę centralną Podskarbim, kanclerzem, marszałek. Zreformował system podatkowy co spowodowało stały dopływ gotówki do skarbu państwa. Zwiększył obronność kraju poprzez wybudowanie 66 zamków i obwarowanie 22 miast Zreformował górnictwo, a dochody z niego przeznaczył na pensje dla profesorów AK. Utworzył AK dzięki czemu Polską posiadała wykształconych prawników i naukowców. Uporządkował przepisy handlowe ( prawo składu, przymus drogowy ) czyniąc handel opłacalny dla kupców i państwa

ZIEMIE ZJEDNOCZONE PRZEZ

ziemia łęczycko sieradzka, Kujawy, Mazowsze, ziemia sandomierska, ziemia lubuska, ziemia krakowska, Śląsk, Wielkopolska, Pomorze Gdańskie i częściowo Zachodnie, Miśnia, Misko, Łużyce, Czechy Morawy, prawdopodobnie Słowacja, Grody Czerwieńskie

POLITYKA ZAGRANICZNA B. ŚMIAŁEGO

- w europejskim sporze o inwestyturę, znalazł się w obozie gregoriańskim

- prowadził politykę antycesarską. Popierał buntujących się przeciw cesarzowi Sasów, nie płacił trybutu ze Śląska Czechom, popierał jako kandydatów do tronu na Węgrzech władców nieprzychylnych Niemcom

- kilkakrotnie wyprawił się na Ruś Kijowską, popierając dążenia do władzy księcia Izjasława. Przy okazji utwierdził władzę polską nad Grodami Czerwieńskimi. Przywiózł liczne łupy.

STOSUNKI ZAGR. ŁOKIETKA

Z północnego wschodu najeżdżają na Mazowsze Litwini i Jaćwingowie, by zatwierdzić pokój Łokietek żeni syna Kazimierza z litewską księżniczką Aldoną.

Z Węgrami utrzymują się stosunki przyjacielskie, Łokietek wydał za mąż córkę Elżbietę za króla Węgier Karola Roberta z dynastii andegwenów

Prowadzi wojnę z Krzyżakami 1329-1332, ponieważ ci podstępnie zajęli Pomorze Gdańskie i najechali na Kujawy. W 1331 odbyła się wielka bitwa pod Płowcami

STOSUNKI Z SĄSIADAMI K. WIELKIEGO

Z Węgrami i Litwą poprawne ( patrz inna ściąga)

Z Czechami - pretensje Jana Luksemburskiego do korony polskiej schedy po Wacławie. Za 20 tyś kup groszy praskich odkupił tytuł w 1335 r w Wyszechradzie, co zostało potwierdzone w 1339

Z Krzyżakami toczyły się procesy 1335 Wyszychrad i 1339 w Warszawie, W 1343 podpisano wieczysty pokój w Kaliszu i na jego mocy Krzyżacy zwracali Kujawy i ziemię dobrzyńską, zatrzymywali ziemię chełmińską i Pomorze Gdańskie

Z Rusią w 1340 - 1349 w czasie wypraw wojennych Kazimierz opanował Ruś Czerwoną

POLITYKA ZAGRANICZNA B. CHROBREGO

Z Prusami - nieudana próba chrystianizacji

Z Czechami ciągłe wojny po śmierci Dobrawy

Z Rusią w 1018 wyprawa Bolesława na Ruś i przyłączył Grody Czerwieńskie

Z Niemcami - toczyły się wojny 1002 - 1018


Wyszukiwarka