W 5
PALEOZOIK
Wydarzenia paleozoiku:
rozpad Rodinii powstanie Gondwany kaledonity (fałdowanie kaledońskie)utworzenie kontynentu Old Red waryscydy Pangea zlodowacenia
Pangea - globalny kontynent
Pierwsze zlodowacenie było w prekambrze
Świat zwierzęcy:
trylobity, graptolity, stromatoporoidy, goniatyty, konodonty, otwornice - Fuzuliny
Rośliny:
lądowe (psylofity) eksplozja karbońska, szpilkowe
514 mln lat Gondwana przemieszcza się na północ i pcha się tam. Pod koniec powstaje jeden kontynent
Panthalassa
Japectus - ocean
Ocean kaledoński, Baltica odsuwa się od Gondwany
Powstaje oceam
Dewon, Karbon, Perm - rozwój oceanu
Ocean Rheic
1 - powstanie oceanu
2 - zaciśnięcie oceanu
3- wypiętrzenia pasma górskiego
Laurencja zbija się z Balticą powstają góry; tworzy się Ocean Atlantycki
Japectus Rhei Atlantyk
Tylko w Szkocji fauna typu amerykańskiego
Utwory karbońskie- centrum Polski
kaledonity przez środek (sylur/dewon) warstwy z osadu Japectus sfałdowane i doklejone
Pasmo warescyjskie
Waryscyt, Variscit - minerał z gromady fosforanów.
Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
Wczesny karbon zalewanie kontynentu Old Red
Laurencja (kanadyjska) + Baltica = Euroameryka (to samo co Laurusia, kontynent Old Red)
Rheic ocean- po sylurze
Syberia, Kazachstania- ocean paleotetydy (w mezozoiku będzie tylko Tetydy)
Na wyspach Brytyjskich czerwone piaskowce z dewonu od tej formacji skalnej nazwa
Perm - narodzenie Pangei- 155 mln lat
Gondwana dokleja się do Euroameryki
Powstaja warescydy
Syberia i Kazachstania doklejają się powstaje Pangea i dzieli świat na pół
Wielka bariera od bieguna do bieguna
Prądy równikowe zahamowanie wody i nie mogą się one ogrzewać bo muszą zawracać ochłodzenie klimatu zaburzenie prądów oceanicznych
Schłodzenie wielkie zlodowacenie na Gondwanie ślady w A.Poł, Afryce, Antakrtyda
Wielki kontynent Pangei pod koniec Permu kontynenty łączyły się i pękały powstały kaledonidy i waryscydy (szybko niszczone)
Zwierzęta
wielki rozwój Trylobitów- 3- podział ciała; wzdłuż dwóch osi axis i pleury; głowa - glabella ; tułów- torax, pygidium duże i dużo trylobitów
szybka ewolucja trylobity to narzędzie stratygraficzne żyły do końca permu
od początku ordosiku Graptolity półstrunowce; planktoniczny tryb życia; pływały w toni wodnej, zwęglone szczątki w łupkach; skały krzemionkowe tam trójwymiarowe graptolity
Stromatoporoidy - w Kamieniu podolskiml zbudowany z nich zamek; wapienie stromatoporoidowe; należały do gąbek
Las karboński:
paprocie nasienne, widłaki, skrzypy wielkie rozmiary - 30 m.
Las wzrastał szybko i szybko ginął bo słaby był system korzeniowy wielka ilość materii organicznej pokłady węgla (Dolnośląskie, górnośląskie, Lubelskie)
Karbon to rozwój owadów !
Konodonty- szybka ewolucja; wykorzystywane w stratygrafii; brak szkieletu; aparat zębowy pojawiły się w kambrze wyginęły w Traisie, ząbki są fosforanowe i dobrze zachowują się w skałach węglanowych
Węglan wapnia sole, anhydryty zalew morza morze wysycha i zostają pokłady soli cyklotermperm
Osady bitumiczne- powstałe w warunkach niedotlenionych; dużo miedzi na przedpolu sudeckim łupki miedzionośne
W permie kontynent niszczonypiaskowce i zlepieńce- duża porowatość; sole z zalewu morskiego
Powstają w porach pułapki na węglowodory (gaz)
Utwory permu porowate; piaskowcowo-zlepieńcowe
Utwory solne - sól jest plastyczna sól wyciskana ku górze (wysad- diapir solny) wydobycie soli kłodawa między Kutnem a Koninem tylko tu eksploatujemy złoże permskie
Sól to dobry materiał izolacyjny- puste przestrzenie- zbiorniki na gaz- CO2 i odpady promieniotwórcze można przechowywać w wysadach solnych
Warstwy pod wysadem pułapki wokół wysadów
MEZOZOIK
Jura - pęknięcie Pangei, powstanie Tetydy, Gondwana jest częścią Pangei
Kreda- powstanie Atlantyku- świat przypomina dzisiejszy- Gondwana pękła
Antarktyda i Australia jeszcze zrośnięte
Madagaskar oddzielony od Afryki
Jndie idą na północ i zderzą się z Azjąefektem zderzenia są himalaje
Syberia z przyległościami zamknięcie oceanu Eurazja
W Jurze powstał nowy Atlantyk
Gondwana pęka i fragmenty oddalają się
W oceanie Tetydy gromadzą się osady; ocean jest zawężany od końca Jury; resztką po tym oceanie jest Morze Śródziemne
Alpy,Karpaty, Himalaje- powstają
Orogeneza Alpejska (kreda, trzeciorzęd) Tatry , Karpaty
Wydarzenia mezozoiku:
rozpad PangeiGondwana II i Tetyda morza epikontynentalne (płytkie, dziś nie ma, miały dużą rozciągłość w przestrzeni, pojawiają się 3 razy i są typowe dla mezozoiku) Transgresja kredowakreda pisząca
3 razy pojawiają się morza epikontynentalne:
środkowy Trias
środkowa i górna jura
późna Kreda
Morze kredowe- głębokość i zasięg największy a pozostałością tej trensgresji (poziom morza podniósł się) morza zalały kontynentygrube pokłady kredy piszącej