W rozwoju ssaków są dwa rodzaje uzębienia.1typ występują. w okresie szczenięcym, (dentes decidui).2 typ (dentes permanentes). Wyrzynanie się zębów mlecznych rozpoczyna się około 4-6 tyg. żvcia psa i 3-4tyg. życia u kota. Miedzy 3 a 5-6 miesia. życia zęby mleczne zastępowane są uzębieniem stałym. U psa ostatnie, wyrzynają się w wieku 6-7mies trzecie trzonowce żuchwy, u kota w wieku 5-6 mies.trzonowce szczęki i żuchwy. W zębie wyróżnia się: koronę zęba (corona dentis), korzeń (radix dentis) szyjkę zęba (collum dentis). Korony zębów mają kształty zależne od funkcji zębów. -korony spłaszczone -Siekacze -stożkowe- kły, przedtrzonowce i trzonowce Na koronie wyróżnia się powierzchnie: -przedsionkowa (facies vestibularis) zwana dla zębów siecznych wargowa (facies labialis),dla zębo bocznych policzkową (facies buccalis). -językowa (facies lingualis),dla zębów górnych - podniebienna (facies pallanna). -styczna (facies contactus), mezjalna- bliższa linii pośrodkowej i dystalna - dalsza. -Brzeg sieczny lub powierzchnia żucia (margo incisalis, facies oclusalis). W obrębie korony zęba znajduje się komora (cavum dentis), która przechodzi w przebiegają wewnątrz korzenia kanał korzeniowy (canalis radicis demis). W ok. wierzchołka korzenia kanał korzeniowy zęba stałego rozgałęzia się na liczne drobne kanaliki, tworzące deltę. Zęby jednokorzenowe: sieczne, kły 1 przedtrzonowce szczeki i żuchwy, 3ci trzonowiec żuchwy. Zęby dwukorzeniowe: drugi, trzeci przed-trzonowiec szczęki, drugi,trzeci i czwarty przedtrzonowiec żuchwy oraz drugi trzonowiec żuchwy. Zęby trój korzeniowe: czwarty przedtrzonowiec szczeki, pierwszy i drugi trzonowiec szczeki oraz pierwszy trzonowiec żuchwy. skład zęba:zębina(dentinum), szkliwo (enamelum) i cement (cementum). Zębina- główna tk. zęba. Otacza ona komorę i kanał korzeniowy. szkliwo - tk. o najwyższym stopniu spoistości. Warstwa szkliwa w zębie psa jest trzykrotnie cieńsza niż w zębach ludzkich. Zbudowane jest z pryzmatów szkliwnych i substancji mięazypryzmarycznej. cement -zbliżony budową histologiczną do tkanki kostnej grubowłóknistej. Miazga(pulpa dentis) -miękka tk. zęba wypełniała komorę i kanał korzeniow zęba. Zbudowana -z bogato unaczynio i unerwionej tk. łącznej galaretowatej. Przyzębie- zespołu struktur anatomicz za pomocą których zęby osadzone są w zębodołach, dzieli się ono na przyzębie brzeżne i okołowierzchołkowe. W skład przyzębia brzeżnego (periodontium marginale) wchodzą: dziąsło, ozębna, Okostna, kość wyrostka zębodołowego, cement korzeniowy. Dziąsło przyczepione stanowi bł. śluzow pokrytą nabł. wielowar. płaski. Pokrywa ono kość wyrostka zębodołowego. dziąsło wolne: -okolica korony zęba. Tworzy ono kieszonkę, na dnie której, w okolicy szyjki zęba, znajduje się połączeni nabłonka dziąsła ze szkliwem-przyczep nabłonkowy. Wnętrze kieszonki dziąsło. wysłane jest nabłonk.wielowarstwowym płaskim nie rogowaciejącym i dlatego podatnym na słabe urazy mechaniczne, czynniki chemiczne i biologiczne.głębok. kieszonki dziąsłowej 0,10- 2 milimetr. Ozębna. mimo ze znajduje się miedz; dwiema twardymi tkankami zapewnia ruchomość fizjologiczną zęba. Okluzja czyli zwarcie-Wzajemny stosunek górnego i dolnego szeregu zębów przy zaciśniętych szczekach Ocena zwarcia nie może polegać jedynie na ocenie wzajemnego stosunku siekaczy względem siebie oraz sprawdzeniu liczby zębów. Należy sprawdzić tez wzajemny stosunek pozostałych zębów w łukach. zgryz nożycowy normalny U większ. Psów, siekacze szczeki wysunięte dogłowowo w stosunku do siekaczy żuchwy, stykają się z guzkami tych ostatnich powierzchn podniebiennymi. Kły żuchwy są umiejscowione pomiędzy dystalnymi siekaczami żuchwy a kłami szczęki. Przedtrzonowce 1wsze szczęki usytuowane są nad przestrzenią między przedtrzonowcem pierwszym a drugim żuchwy. Sytuacja taka powinna się powtarzać aż do 4 predtrzonowców żuchwy. 2/3 mezjalnej powierzchni policzkowej trzonowca 1 żuchwy kontaktuje się z przyśrodkową powi. 4przedtrzonowca szczeki. 1/3 dystalna powierzchni policzkowej 1trzonowca żuchwy styka się z podniebienno- zwarciową powierzchnią 1trzonowca szczęki. Dystalna część powierz. podniebiennej 1trzonowca szczeki i powierzchnią, zwarciowa 2trzonowca szczeki, kontaktuje się z powierzchnią zwarciową 2 i 3 trzonowca żuchwy. -FREZY przypominają kształtem wiertła, różniąc się jednak od nich większymi wymiarami. Mocuje się je w prostnicy wiertarki i używa w chirurgii do wyrównywania brzegów kostnych, a także się w niektórych pracach protetycznych. Narzędzia do usuwania zębów -Kleszcze składają się z części pozwalającej na uchwycenie korony czy korzenia zęba (dzioby) oraz rękojeści. Najczęściej używanymi są k. Bertena i' Meisnera. Kształtem dziobów dostosowane są do budowy szyjek i koron zębów ludzkich, spotyka się także kleszcze weterynar dla psów (większe) i kotów(mniejsze) Kleszcze Bertena cały zestaw składa się kilkanaście par kleszczy z czego najczęściej używa się ośmiu. Dzioby kleszczy swoją budową i wygięciem, dostosowane są do kształtu anatomi szyjek poszczególnych grup zębów. Kleszcze Meisnera W skład zestawu wchodzą trzy pary kleszcz, różnią się szerokością dziobów. Kształt dziobów odpowiada kształtowi korony zęba. Kleszcze o najwęższych dziobach. Które schodzą się ze sobą, przeznaczo. są do usuwania korzeni zębów. Dźwignie narzędzia przeznaczone do usuwania korzeni oraz całych zębów. Dźwignie Beina W dźwigniach prostych dziób ustawiony jest w osi rękojeści, w dźwigniach bocznych pod kątem ostrym w lewo lub prawo. Dzioby dźwigni posiadają wyżłobienia pozwalające na ich wtłoczenie pomiędzy korzeń zęba a ścianę zębodołu. Występują w 3 rozmiarach używamy je do oddzielenia rąbka dziąsła przed ekstrakcją z użyci. kleszczy. Dźwignia Wintera Rękojeść ustawio jest prostopadle w stosunku do trzonu a dziób mający kształt trójkąta odchylony jest pod kątem rozwartym w stosunku do trzonu, W użyciu są dźwignie lewa i prawa. Narzędzie to przeznaczone jest do usuwania korzeni, wtedy kiedy jeden z nich został już usunięty. Budowa dzioba pozwala na wyłamanie przegrody międzykorzeni. W czasie pracy dźwigni tej nie opiera się na zębach sąsiednich. Dźwignia Lecluse'a Budowa rękojeści i trzonu dźwigni jest taka sama jak w dźwigni Wintera, lecz ostro zakończony dziób ustawiony jest równolegle do osi długiej trzonu i wygięty bagnetowato. Podczas usuwania korzeni wygięcie trzonu wspiera się na zębach sąsiednich. Wyposażenie do pobierania wycisków łuków zębowych Model gipsowy łuków zębowych. wykonuje się w oparciu o wycisk. Do tego celu służą łyżki wyciskowe, które wypełnia się odpowiednią masą i wprowadza do j.ustnej, gdzie masa ta tężeje, odwzorowując wybrany fragment uzębienia. Można używać łyżki wyciskowe stosowane u ludzi. Ponieważ kształty łuków zębowych ,ich rozmiary są u psów bardzo zróżnicowane, trudno jest posiadać wszystkie rozmiary łyżek, wiec najlepiej przygotowywać je w zależności od potrzeb we własnym zakresie z gotowych plastycznych półfabrykatów. Dla lepszego utrzymani masy wyciskowej w łyżce wyposaża się ją w liczne otworki lub wykleja plastrem. Do zarabiania mas wyciskowyc posługujemy się gumowymi miskami Materiały i narzędzi ortodontyczne Drut stalowy wykonany jest ze stali chromowo-niklowej. odpornej na korozje. Są druty o rożnych średnicach i rożnym stopniu sprężystości, miękkie i sprężyste. Stosowane do wykonywani niektórych części aparatów ortodontycznych lub ligatur Klamry, guziki, pierścienie elementy te przymocowane do korony zęba umożliwiają zamocowanie sprężyn i łuków aparatów ortodontycznych. Kleszcze do formowania drutu nadają kształt elementom wykonanym z drutu. Materiały do wypełniania ubytków Dzielimy na czasowe i stałe. M. do wypełnień czasowych zamykają ubytek jedynie na określony czas, nie muszą być szczelne, ani wytrzymałe i estetyczne. -Fleczer (cement siarczany, dentyna wodna). Składa się z proszku i płynu. Proszek to mieszanina tlenku cynku, bezwodnego siarczanu cynku, magnezji, mastyksu i krystalicznego tymolu. Płyn to wodny roztwór gumy arabskiej, alkoholu i fenolu. Preparaty handlowe to: Multidentin, Thymodentin, Oxydentin i Artidentin. -Tlenek cynku z eugenolem trwale i szczelnie zamyka ubytek. Tlenek cynku pobudza odkładanie zębiny wtórnej. Do wypełnień czasowych materiał zarabia się do konsystencji plasteliny. Wypełnienie nie wymaga suszenia twardnieje w obecności śliny w ciągu 30 minut. Preparat gotowy Caryosan. Materiały do wypełnień stałych Wypełnienia trwałe mają za zadanie szczelnie zamknąć . -Cement fosforanowy Składa się z proszku i płynu. Proszek mieszanina tlenków cynku,wapnia, glinu,magnezu oraz tlenkó żelaza i manganu |
Brachygnatia- typ zgryzu cechuje się dystalnym przemieszczeniem o 1/4 i więcej przedtrzonowców, trzonowców żuchwy w stosunku do zębó szczęki, predysponuje to do występowania uszkodzeń miękkich tk. podniebienia i dziąseł przez siekacze żuchwy. Prognatyzm-Nieprawidłowość polega na mezialnym przesunięciu, przedtrzonowców i trzonowców żuchwy w stosunku do odpowiednich zębów szczeki. W wyniku tej wady może dochodzić do uszkodzenia pośrodkowych i skrajnych zębów siecznych szczeki, przez kły żuchwy. Krzywy zgryz- sytuacja, w której płaszczyzna strzałkowa szczęki nie pokrywa się z płaszczyzną strzałkową żuchwy,spowodowany jest nierównom. wzrostem obu gałęzi żuchwy, lub obu części szczęki. Twarz jest wówczas asymetryczna. Nierównomiernie starte zęby mają ostre krawędzie. Ma podłoże genetyczne, lub urazowe. Zgryz otwarty-gdy krawędzie górnyc i dolnych siekaczy nie kontaktują się w żaden sposób nawet, gdy oba łuki w pozostałych odcinkach są zwarte. Może być wynikiem, wklęsłości podniebienia okolicy siekaczy, jak i zachodzenia na siebie guzków zębów bocznych w wyniku wymienionych wad zwarcia. Zgryz obcęgowy-Krawędzie sieczne obu łuków stykają się ze sobą. Zwarcie to predysponuje do powstawa urazów zgryzowych, a w konsekwencji do wcześniejszej utraty siekaczy w wyniku schorzeń przyzębia. Zgryz nożycowy odwrotny -Powierzchnie językowe siekaczy żuchwy kontaktują się z powierzchni. wargowymi zębów siecznych szczęki. Zgryz krzyżowy- prawidłowe zwarcie zębów bocznych i nadmiernym wychyleniu ku przodowi zę. siecznych, które nie kontaktują się ze sobą. Wada jest wynikiem zabaw z ciągnięciem patyk., obecności zatrzymanych siekaczy mleczny, wklinowanych korzeni zębów mlecznych. Zęby nadliczbowe-Rzadko spotyka się nadliczbowe siekacze, częściej spotykamy się z obecnością nadliczbow przedtrzonowców umieszczonych w łuku (mesiodens). Zęby mleczne zatrzymane Jednoimienne zęby mleczne i stałe nie mogą znajdować się w łukach zębowych jednocześnie Zęby nieprawidłowo ustawione- zdarza się, ze pojedyncze zęby ustawione są nieprawidłowo, choć generalnie typ zgryzu nie odbiega od normy.Np. medialne przemiesz. kłów Sposoby oznaczania zębów: W weterynarii powszechnie używa się mianownictwa anatomicznego.np P2 żuchwy, lewy. Jest też system Zsigmondye"go, Haderup"a, Pałmera, dwuwskaźnikowy. Leki najczęściej używane w stoma. Środki antyseptyczne -Alkohol etylowy: do odkażania i osuszania ubytków. Optimum działania bakteriobójczego osiąga przy stężeniach 50-70%. -ze nie zabija on zarodników bakterii. Środki utleniające -Nadtlenek wodoru :30% wodny roztw. to perhydrol używany jest wyjątkowo. Pędzlowanie perhydrolem zaleca się w ziarninowym i rozrostowym zap. dziąseł. do przemywania i odkażania j.ustnej oraz kanałów korzeni. stosowan są rozt-ry o stęż.0.5-3%. roz-ry wody utlenionej posiadają także właściwości odwaniające i wybielające. -Nadmanganian potasu-działa p/bakteryjne przez wydzielanie tlenu przy zetknięciu z tkankami. Działa słabiej, ale dłużej niż woda utleniona, zastosowanie do przemywania i odkażania bł. śluzowej j.ustnej.0,02-0,1% wodne roztwory. -Jod i jego związki-używane do odkaża skóry, błon śluzowych i ran. działanie bakteriobójcze nie ogranicza się jedynie do powierzchni tkanek, lecz sięga także głębszych warstw. Jodyna , stosowana jest zwykle w stężeniach 6-10% do odkażania skóry. Na bł. Śluz. stosuje się roztwory 2-3% alkoholo, lub płyn Lugola. Jodoform, stosuje się w postaci past do odkażania i wypełniania kałów korzeniowych -Chlor i jego związki- cechuje się bardzo silnym działaniem bakteriobójcz. Stos.do odkażania kanał. korzeniowych. Antyformina, (alkaliczny Roztwór podchlorynu sodowego), szybko rozpus martwe tk., stos. do oczyszczania Kan. korz. z mas zgorzelinowych. wprowadzamy do komory za pomocą pipetki lub pesety i rozprowadzamy w kanale przy użyciu igły Millera. Po 1min odsączamy tamponikiem z waty. Nadmiar Antyforrniny wypłukujemy wodą utleniona. Do odkażania kanałów korzeniowych używa się również 0,5-2% rozt.H20 chloraminy. -Pochodne fenolu- stosowane są jako składniki złożonych leków stomatologicznych zakładanych do kanłu korzeniowego. Działa długo i silnie bakteriobójczo. preparaty do odkażan kanałów po usunięciu miazgi zgorze-linowe:Kamfenol(płyn Chlumsky'ego) Kamfokrezol i Chakaem Preparatów fenolowych nie można stosować u kotów. stanowiących barwnik. Płyn wodny roztwór kwasów orto-, meta-, i pirofosforowego. Używany jest jako podkład pod wypełnienia stałe, do osadzania koron protetycznych oraz do wypełniania kanałów korzeniowych. Nie należy stosować go na dno ubytków o zbyt cienkiej ścianie, ponieważ zawarte w cemencie kwasy mogą uszkadzać miazgę zęba. Cementy mogą być szybko i wolno wiążącej. Agatos i Adhesor. -Cementy krzemowe Ze względu na walory estetyczne nadaje się do wypełnień stałych. Wadą materiałów jest kruchość oraz brak lepkości. Nie stosować bez podkładu, ponieważ zawarty w nich kwas krzemowy przenika nawet przez grabą warstwę zębiny i uszkadza miazge. Cementy te wypierane są obecnie przez materiały kompozytowe iglass-jonomery. -Amalgamaty (ortęcia)to mieszanina rtęci z opiłkami metali. W skład opiłków wchodzi zawsze srebro. Dodatki innych metali (cyna, miedz, platyna) wpływają na zmianę właściw amalgamatu. Metale wchodzące w skład amalgamatów produkowane są w postaci proszków, pastylek lub folii. Przygotowanie amalgamatu polega na zmieszaniu metalu z rtęcią w stosunku 1:1 i roztarciu tej mieszaniny w moździerzyku. Jeżeli rtęci jest zbyt mało, amalgamat rozsyp się. Nadmiar nęci daje się wyciskać. Właściwie przygotowany amalgamat chrzęści przy ugniataniu. Amalgamaty nowych generacji dostarczane są w kapsułkach i mieszane przed użyciem mechanicznie. Amalgamaty stosuje się do ubytków I, II i V klasy. Wypełnienia z materiałów starszej generacji wymaga nadania im połysku, co zwiększa ich szczelność i trwałość. Wypełnienie poleruj się po upływie 24h -Materiały złożone i pośrednie systemy wiążące Materiały kompozytowe składają się z trzech faz: organicznej (substancja polimeryzująca), nieorganicznej (wypełniacza) i substancji wiążącej. Ze względu na sposób utwardzania żywice kompozytowe dzielą się: chemo- i światło-utwardzalne. Zalety materiałó kompozytowych w porównaniu z m. tradycyjnymi to: większa adhezja do tk. zęba i duża estetyka wypełnienia. Nadają się do wypełniania ubytków wszystkich klas. W celu trwalszego związania wypełnienia ze ścianami ubytku, stosowane jest wytrawianie szkliwa oraz używanie pośrednich systemów wiążących. Wytrawianie ma na celu wytworzenie na powierzchni szkliwa mikroporów, w które wnika materiał, tworząc wypustki kotwicz. Wytrawiaczem jest najczęściej 37% kwas ortofosforowy. Na wytrawione szkliwo stosuje się żywicę bez wypełniaczy zwana bondem. Penetruje ona mikropory znacznie lepiej niż właści wypełnienie, umożliwia silne zakotwicz wypełnienia. W celu wytworzenia wiązania fizykochemicznego kompozytu z zębiną stosuje się tzw. primery. Są to związki, które z jednej strony łańcucha posiadają grupy zdolne wytwarzać wiązania hydrofilowe wiążąc się z zębiną, z drugiej zaś, zawierają grupy łatwo wiążące się z żywica kompozytu. Stosujemy kompozyty i pośrednie systemy wiążące tej samej firmy, zapewnia to wytrzymałość wypełnien. Większość żywic wykazuje działanie drażniące żywą miazgę zęba- przy głębokich ubytkach zalecane jest stosowanie podkładów z preparató na bazie wotorotlenku wapnia (Dycal. Basic-1, Reokap, Septocalcine) lub z cementów g-i. Kolejność postępowania przy wypełnianiu ubytków materiałami złożonymi: 1-opracowanie ubytku 2-przemycie i osuszenie 3-założenie podkładu 4-wytrawienie szkliwa 5-nałożenie pośrednich systemów wiążących (bond, primer) 6-wprowadzenie materiału 7-opracowanie wypełnienia Cem. glass-jonomerowe i carmetowe wadą materiałów kompozytowych jest występowanie skurczu polimeryzacyjnego, który powoduje zmniejszenie szczelności wypełnien. Materiałami pozbawionymi tego są cementy g-i.-mieszaniny kruszywa fluoro-glino-silikatowego i kwasu akrylowego. cementy cermetowi to cementy g-i z dodatkiem proszku srebra i złota posiadają większą odporność na ścieranie niż i-g Cementy g-i cechuje znakomita adhezją do tkanek twardych zęba i stosowane sa jako: - wypełnienia stałe w ubytkach klasy III i V-cementy podkładowe i do mocowania koron protetycznych wypełnienia kanałów korzeniowych Cement zarobiony do odpowiedniej konsystencji przenosi się do ubytku za pomocą nakładacza, wstępnie modeluje, a nadmiar wypełnienia odcina skalpelem. Ostateczne opracowanie za pomocą krążków ściernych powleczonych wazeliną wykonać dopiero po upływie 24h |
-Eugenol- składnik cementów do wypełnień czasowych, cementów tlenkocynkowych i opatrunków ochronnych stosowanych przy leczeniu chorób przyzębia. -Barwniki : riwanol (0,1-0.5% roztwór wodny), błękit metylenowy (0,05-0,1% roztwór wodny i 0,5% roztwór glicerynowy stosow.na owrzodzenia), pioktanina (0,01-0,1%) zieleń brylantowa (0,05-0,1%) -Sole metali ciężkich :Najsilniejsze działanie bakteriobójcze- sole miedzi, (siarczan miedziowy w rozt-ch 40% używany jest do leczen wrzodziejącego zapalenia dziąseł. Roz-ry o mniejszym stężeniu działaj antyseptycz i ściągające. Leki stosowane w celu dewitalizacji miazgi W przeciwieństwie do extyrpacji witalnej, wyłuszczenie martwej miazgi zęba jest zabiegiem łatwym i bezbolesny. Jeśli zachodzi potrzeba usunięcia miazgi, celowa jest jej dewitalizacja. -Preparaty arsenowe Arszenik jest już wycofywany z lecznictw stomatologic, wnika głębok w tk. powodując zaburz w krążeniu miejscowym, nie wywołuj martwicy skrzepowej. Zakłada się go na obnażoną miazgę na okres 24-48h w ilości nie większej niż główka szpilki, dokładnie przykrywa wypełnienie czaso. -Paraformaldehyd działa wolniej niż arszenik. Powod. martwicę skrzepową miazgi po upływie 10-12 dni. Wchodzi w skład past Para i Rebela. -należy starannie zamknąć ubytek, paraformaldehyd działa drażniąco na tk. Pasty do wypełniania kanałów korzeniowych pasta jodoformowa, pasta tymolowa, pasta rezoformowa i Endomethazone. Zaletą jest możliwość leczniczego oddziaływ śr.wchodzących w skł. pasty na przyzębie okołowierzcho cement fosforanowy uniemożliwia powtórne jego udrożnienie dlatego lepiej jest stos. dające się usuwać pasty. Leki ściągająca i przeciwzapalne Eliminacja czyn. Patogennego-ustąpien ostrego odczynu zapalnego. Leczenie objawowe stosowanie leków p/zapalnych. leki te powodują obkurczanie n. krwionośnych,zmniejsz ich przepuszczalność. Występują one w postaci roztworów, naparów, mazideł i maści. -Formaldehyd-0,5% rozt-ch wodnych wykazuje działa. antyseptyczne, ściągające-i keratoplastyczne. Wchodzi w skład płukanki Schwarza -Preparaty ziołowe: Dzia. ściągające i p/zapalne. Stos.w formie naparów - kora dębu (Cortex Ouercus), liść szałwii (Folium salviae), koszyczek rumianka (Anthodium Chamomllae). lub formie galenowej, jak Azulan. -Salicylan choliny Dzi.p/zapalnie, i p/bólowe. Wchodzi w skład prep. Sachol żel, Sachol płyn i Stomatol. Mogą być one aplikowane zarówno na błonę śluzową, jak i zakładane do patologicznych kieszonek dziąsłowych. Leki keratolityczne-lecznicze działanie polega na ułatwieniu oddzielenia się martwych tkanek, co przyspiesza proces gojenia. -Siarka- roztwór Mc Calla stosowany do usuwani martwych tk. z kieszonek dziąsłowych. Płynem tym należy nasączyć waciki i założyć do kieszonek na około l0 minut. -Alantoina : Przyspies. ziarninowanie oraz działa keratolitycznie i lekko p/zapalnie. do leczenia trudn gojących się owrzodzeń i ran : Alantan,Septałan. Preparaty zapobiegające odkładaniu się płytki bakteryjnej W b. znacznym stopniu, ale nie całkowi hamuje chlorheksydyna. Glukonian i octan chlorheksydyny stosuje się w postaci roztworów wodnych o stęże. 0,1-0.5% do przemywania j.ustnej. W profilakt. ch.przyzębia : preparat zawierający chlorheksydyne - Stomadhex.-postać tabl przyklejanych do błony śluzowej przedsionka j.ustnej, rozpuszczając się powoli, zapewniają długotrwale działanie antybakteryjne. Wadą chlorheksydyny jest jednak jej działanie hepatotoksyczne, zaburzenia smakowe i dolegliwości ze strony p. pokarmowego. Antybiotyki ? z ćwiczeń???
Materiały do wypełniania kanałów korzeniowych- po ekstyrpacji miazgi musi być bezwzględnie wypełniony. Najczęściej cementem fosforanowym, cementem tlenkowo-cynkowo-eugenolowym. Cementem g-i, pastą bakteriobój. i pęczniejącą. Jako materiał uzupełniający: ćwieki gutaperkowe( nie stanowią samodziel wypełnienia, ale dociskają materiał plastyczny jakim jest cement). Przew wypełnień z past nad wypełnieniami z cementów polega na tym, że pasty w razie potrzeby łatwo można usunąć z kanału: Endomethasone, Pasta N;. Pasta AH26, Diaket, Biocalex. -Gips modelowy do wykonania modelu gipsowego.używamy białe, wysokogatunkowego gipsu modelowego i alabastrowego. Formę do sporządzenia modelu stanowi wycisk pobrany z j.ustnej. Formę tę wypełnia się na wytrząsarce masą gipsowa, pozost- awia do stężenia. Wytrząsanie doprowadza masę do wszelkich zakamarków i pozbawia gips pęcherzyków powietrza. Stosowanie jako formy wycisku gipsowego wymaga powleczenia go materiałem izolacyjnym (preparaty błonotwórcze lub roztwory mydła). -Masy wyciskowe : -gips wyciskowy różowy -masy alginianowe (Palgat. Xantalgin, AJginat, AJgetral) -masy silikonowe (Xantopren, Dentaflexj Patologia jamy ustnej Zmiany wytwórcze Nowotwory jamy ustnej dzielą się na: łagodne (neoplasma benignum) i złośliwe (neoplasma malignum) i ewentualnie półzłośliwe (neoplasma hemimalignum). Guzy łagodne cechują się brakiem tendencji do naciekania podścieliska, wzrastaj rozprężająco. Zazwyczaj otorbione, a obecność torebki nadaje im bardziej lub mniej sferyczny kształt. Zwykle zbudowane z jednego rodzaju komór, są więc guzami litymi. Ich powierzch nie wykazuje tendencji do zmian zwyrodnieniowych i rozpadu. Prolife-rują -wolno i nie dają przerzutów. Cecha charakterystyczna guzów złośliwych niepohamowany szybki wzrost. Rozrastają się przez nacieka podścieliska i okolicznych tkanek, wypierając i niszcząc te struktury. Powierzchnia guzów złośliwych wykazuje znaczną podatność na powstawanie zmian wstecznych z wytworzeniem owrzodzeń, ubytków i innych cech rozpadu. W przeciwie-ństwie do łagodnych, złośliwe dają częste i liczne przerzuty drogą hematogenną i dr. naczyń chłonnych Zaawansowanie procesu nowotworo, określa międzynarodowy system TNM. W systemie tym ocenia się orientacyjnie w 5punktowej skali wielkość guza. powiększenie regionalnych węzłów chłonnych i obecność przerzutów. Np. nowotwór T2N1Mo, jest średniej wielkości guzem, nieznaczne powiększenie regionalnych w.chłonnych, ale nie dał odległych przerzutów. Klasyfikacja histopatologiczna uwzględnia cechy morfologiczne guzów. Do badania histopatologiczne należy pobrać materiał ze zmienionej okolicy. Można to wykonać na drodze: -biopsji cienkoigłowej (nowotwory gruczołów klinowych i węz chłonnych) -punkcji aspiracyjnej (głębiej położone zmiany torbielowate) -punkcji wiertarkowej z użyciem drill-igły (umożliwia pobranie fragmentu tkank na drodze pobrania wycinak tk. z obrzeża zmian, aby zawi tk.niezmieniona. Najczęściej spotykanymi u zwierząt są: brodawczak, rak płaskonabłonkowy, czerniak złośliwy, włókniak, włókniakomięsak. Nowotwory łagodne pochodzenia nabłonkowego Brodawczak występ u psów poniżej 3roku życia i młodych kotów. Czynnikiem wyzwalającym proliferacje jest wirus z rodziny Papovaviride. Zmiany lokalizują się na błonie śluzowej całej j.ustnej, a u kotów także w przełyka. Nowotwóry łagodne pochodzenia łącznotkankowego -Nadziąślak włóknisty umiejscawia się na wyrostku zębodołowym zachoeanego zęba -Kostniak - na szwie podniebiennym, wyrostku zębodołow i trzonie żuchwy -Tłuszczak pod błoną śluzową j. ustnej Nowotwóry złośliwe bł. śluzowej jamy ustnej -Rak płaskonabłonkowy - około 30% wszystkich nowotworów jamy ustnej. -Rak płaskonabłonkowy dziąsła (ca. planocelulare gingivae) lokalizuje się proksymalnie od siekaczy. Cechuje się szybkim wzrostem, połączonym z mierną destrukcja kości. Nacieka wzdłuż szpary ozębnej, powodując rozchwianie zęba. Wykazuje tendencje do rozpadu. Przerzuty daje rzadko lecz jeśli występują, lokalizują się w płucach i regionalnych węzłach chłonnych. -Rak płaskonabłonkowy języka (ca. planocelulare linguae) najczęściej spotykanym guzem języka. Występuje na grzbiecie, brzegach i wierzchołku.
|
Wiertarki stomatologiczne ze względu na szybkość obrotów, dzielimy na: *konwencjonalne od500do15000 ob/m *szybkoobrotowe - od 20000 do 40000 obr./min *turbinowe - powyż. 250000 obr./min Szybkość obrotów zależy od napędu, może być elektryczny lub turbinowy. Napęd elektryczny nadaje narzędziu prędkości obrotową nie większą niż 125000 - 200000 obr./min może być zrealizowany bądź za pomocą dużych silników wtedy przenoszony jest na narzędzie za pomocą -rękawa, bądź przy użyciu mikrosilnika o dużej mocy, który trzym jest w czasie pracy w dłoni. Wiertarka turbinowa pozwala na uzyskanie większych prędkości obrotowych wiertła, co ułatwia prace i skraca czas jej wykonania. Wiertła mocowane są w kątnicach i prostnicach. W prostnicy wiertło osadzone jest w osi długiej napędu, w kątnicy, pod pewnym kąt do osi napędu Skaler ultradźwiękowy -aparat do usuwania kamienia nazębnego. Końc robocze -drgają z częstotliwością pow. 20 kHz, umożliwia to kruszenie twardy złogów kamienia. końcówki urządzeń są chłodzone woda. Zabezpiecza to miazgę zęba przed uszkodzeni termicz, oraz umożliwia wypłukiwanie rozkruszo kamienia i dzięki zjawisku kawitacji wzmaga efekt usuwania złogów. Lampy do polimeryzacji materiałów światłoutwardzalnych lampy emitującej światło o długości tali 400 - 500 nm. składają się ze: źródła światła(żarówka halogenowa o mocy od 35 do 150 W), filtra, urządzenia chłodzącego, końcówki światłowodow. Czas polimeryzacji materiału zależy od mocy źródła światła. Lasery biostymulacyjne stanowia źródło światła monochromatycznego, spójnego o niewielkiej rozbieżności kątowej. W zależności od gęstości mocy wiązka świetlna może wywoływać w absorbującej ją tkan. efekty biologiczn. =lasery o mocy powyżej 0.5W- wywoł. Efekt termiczny wykorzysty w chirurgii =laser o mocy od l do 500 m. Działan. p/zapalne -300-400 m W/cm2, p/bólowe -gęstości 50-200 m W/cm2, biostymulacyjne -gęstości 50 mW/cm2, emitują światło czerwone lub promieniowanie podczerwone. Instrumentarium diagnostyczne Lusterko-Składa się z uchwytu,wymien zwierciadła wklęsłego o śr.13do 22 mm osadzonego pod kątem 135°. Służy do oświetlania i oglądania trudno dostępny okolic j.ustnej, prześwietlania korony zęba, przytrzymywania warg, policzków i języka. Zgłębniki stomatologiczne-ustawion pod kątem 90-135° w stosunku do rękojeści, ostre szpikulce. Ostrza mogą być proste lub łukowato wygięte. Służą do wykrywania ubytków, stwierdzania gładkości powierzchni oraz spoistości tk.twardy. zęba. Zgłębniki o końców. prostych -do badania koron zębów, łukowato wygięte, do badania dna komory zęba. Sondy do bad. kieszonek dziąsłowych Podobne do zgłębników, zamiast ostrzy posiadają tępe, na przekroju płaskie lub okrągłe końcówki, na nich jest podziałka. Podział wycechowana w milimetrach pozwala na pomiar głębokości kiesz. do 12mm. Szczypczyki stomatologiczne Posiada wygięte, podwójnie wygięte lub sierpowate, cienkie i długie uchwyty. Służą do wprowadzania wałków ligniny, kuleczek waty, tamponów, zakrapiania leków Strzykawka wodna i dmuchawka -Unity stomatologiczne posiadają strzykawkę wodna i dmuchawkę umieszczone w jednej końcówce. --Strzykawka o pojemności 20ml. zaopatrzona w gruba, tępo zakończona i zagiętą igle. -Najprostsza dmuchawka składa się z metalowej końcówki z gumowym balonem. Rozwieracz sprężynowy -zakładany na kły Narzędzia do opracowywania szkliwa i zębiny -wydrążacze (ekskawatory), których używa się do usuwania wypełnień czasowych, nadmiaru podkładu i opracowywania ubytków. -Wiertła- różne kształty. Mogą być osadzane w kątnicy (krótsze, ze specjalnym zaczepem) lub w prostnicy (posiadają gładki długi trzpień). Główki wierteł -z węglików spiekanych lub pyłu diamentowego. W zależności od kształtu główki wiertła dzielimy na: a.) różyczkowe b.) kształcie odwróconego stożka c.) szczelinowe d.) tarczowe e.) specjalne Wiertła, produkowane są w rozmiarach 00 poprzez l,2,3do 20. Średnica główki wiertła nr 8 równa jest średnicy trzpienia. W. różyczkowe Służą do usuwania zmienionej zębiny, powiększania światła ubytku i trepanacji komory zęba. Kształt okrągły W. kształcie odwrócone stożka do opraco. dna ubytku i jego ścian.
-Rak podniebienia miękkiego rośnie endofitycznie. Na powierzch guza-pojedyncze owrzodzenia. Szybko nacieka tk. podścieliska, szerząc się aż do przestrzeni skrzydłowej. Nacieka także łuk podniebienny i migdałki. -Czerniak złośliwy (melanoma malignum) stanowi około 35% wszyst guzów j.ustnej. Dotyka zwykle psów o pigmentowanej skórze w wieku powyżej 10 lat. Lokalizuje się na podniebieniu, dziąsłach lub języku. Jest guzem płaskim, mało ruchomym, o czarnym, smolistym zabarwieniu, choć spotyka się guzki bezbarwne . Szybko nacieka on okoliczne tkanki. W sąsiedztwie guza pierwotnego spotyka się liczne guzki satelitarne. Daje przerzuty do węzłów chłonnych, a drogą hematogenną do płuc, mózgu i kości. Nowotwory złośliwe kości szczeki -Włókniakomięsak (fibrosarcoma) występuje u psów starych, czasem spotykany jest u młodych zwierząt dużych ras. Stanowi do 20% wszystki guzów j.ustnej. Wywodzi się z okostnej. Umiejscawia się w kości szczeki, dystalnie od kłów, w podniebieniu twardym, a czasem w żuchwie. Rzadko daje przerzuty Zmiany wytwórcze nienowotworowe Przerost i zwłóknienie dziąseł (hyperplasia et fibrosis gingivae): polega na tworzeniu się ognisk przerostowych z tendencją do zwłókn, pod wpływem utrzymujących się dłuższy czas odczynów zapalnych. Zmiany tego typu należy odróżnić od włókniaków i nadziąślaków. Zmiany lokalizują się w okolicy brzegu dziąsłowego. Niekiedy obserwuje się u psów rodzinną włókniakowatość dziąseł o charakterze uogólnionym (fibromatosis gingivae familiaris). Etiologia tego schorzenia nie jest wyjaśniona. Rozpoznanie stawia się w oparciu o badanie histologiczne. Leczenie chirurgiczne. -Ziarniniakowatość j.ustnej Sarkoidoza (sarcoidosis), to wieloukładowe, ziarninowe schorzenie o niejasnej etiologii. Prawdopodobną przyczyną może być reakcja immunologiczna na różnorodne zakażenia lub czynniki chemiczne W przebiegu schorzenia dochodzi do powstania gruźliczo podobnych ziarniaków bez serowacenia w skórze, bł. śluzowej j.ustnej, wątrob, mięśniu sercowym. W j.ustnej zmiany najczęściej występują na podniebieniu miękkim, języku, wargach. na języku w postaci guzków o konsystencji chrząstki. W wywiadzie często alergiczne schorzenia skóry. Bad.histopatologiczne Choroby błony śluzowej jamy ustnej Choroby infekcyjne -Promienica (actinomycosis) jest podostrym lub przewlekłym schorzeniem ziarniniakowym, przechodzącym w zwłóknienie a następnie zropienie z wytworzeniem przetoki. Wywołują ja beztlenowe promieniowce (Actinomycetes), bytujące w jamie ustnej. Rozwojowi choroby sprzyja obecność w mikroflorze jamy ustnej Actinobacillus actinomycetemcomitans wytwarzającego środowisko beztleno. Ogniska chorobowe, poza promienicą języka, nie powstają w miejscu wtargnięcia, a w pewnym od niego oddaleniu. Zmiany najczęściej lokalizują się w kącie żuchwy. Przy schorzeniu wzrost ciepłoty ciała do 39^5—40°C Rozpoznanie opiera się na stwierdzeniu twardego nacieku, z którego po nakłuciu można uzyskać żółte ziarenka będące koloniami promieniowca Leczenie polega na stosowaniu dużych dawek antybiotyk Wrzodziejące zap. dziąseł i j.ustnej (gingivitis et stomatitis ulcerosa, angina Plauth-Vincent) jest przebiegający.ostro, martwiczym, rzekomo błoniczym zapalen błony śluzowej jamy ustnej. Spotykane u niedożywionych lub osłabionych chorob kotów, rzadziej u psów. Etiologia nie jest jasna. W wymazach pobranych ze zmian stwierdza się Fusobacterium oraz-Borelia vincenti i Bacterioides melanogemcus (G- beztlenowiec). Charakteryzuje się nagłym początkiem, zwyżką temperatury ciała, brakiem łaknienia i ślinieniem. Błona śluzowa pokryta jest szarozielonym rzekomobłoniczym nalotem, po usunięciu, którego odsłaniają się krwawiące owrzodzenia. Wyczuwa się amoniakalno-siarkowy zapach z j.ustnej. Rozpoznanie: badanie kliniczne i bakteriologiczne. Leczenie miejscowe: płukanie j.ustnej 3% wodą utlenioną, płukanką Schwarza, rivanolem, stosow przymoczków z 40%siarcząnu miedzi. Stosuje się duże dawki wit. C. Gdy zły stan ogólny i brak reakcji na leczenie miejscowe podaje się metronidazol w dawce 30-50 mg/kg 3 razy dziennie p,o. Niewykonywać skalingu ani ekstrakcji, może dojść do bakteriemii -Kandydoza (candidiasis) rzadko u mięsożernych. Występuje wtórnie po długotrwałej antybiotykoterapii, towarzy schorzeniom przebiegającym z zaburze funkcji makrofagów (cukrzyca, niedoczynność tarczycy). Ch.wywołuje Candida albicans stwierdzana w wymazach u 50% zdrowych zwierząt. Pojawia się w postaciach: - ostra / przewlekła rzekomobłonicza, -ostra/przewlekła rumieniowa (najczęstsza po antybiotykoterapii). |
W. szczelinowe-kształt wydłużoneg walca, używane do wycinania i opracowywania bruzd na powierz żującej zęb, szkliwa oraz w chirurgii do odcinania wierzchołków korzeni i rozdzielania korzeni usuwanych zębów. Wiertła specjalne to: a.) wiertło o kształcie płomienia -do poszerzania wejścia kanału korzenio b.) wiertła o kształcie gruszki- do nadawania kształtu ścianom ubytku, kształtowania wypełnień z polimerów i amalgamatu c. )wiertła gładziki — wyglądem przypominające w.różyczkowe, lecz powierzchnia ich główek jest gładka. Służy do wygładzania wypełnień z amalgamatów. d. )wiertła do nadawania ostatecznego kształtu szlifowanego zęba e.) wiertła do osadzania ćwieków okołomiazgowych Narzędzia ścierne produkowane są w postaci kamieni lub krążków. Materiał ścierny stanowi :karborund lub pył diamentowy. Kamienie i krążki karborundowe w zależności od przeznaczenia wykonane są z materi o rożnym stopniu ziarnistości: drobno-, średnio- i gruboziarniste, co zaznaczane jest odpowiednia barwa kamienia (biała, czerwona, czarna, szara i zielona). Kamienie służą do opracowywania brzegów ubytku, szlifowania nadmiaru wypełnienia, szlifowania zębów pod korony itp. Mają kształt krążków, walców, kuł, soczewek, płomyków. Mogą być osadzone na stałe na stalowym trzpieniu (montowane) albo przymocowywane za pomocą śrubki do specjalnego trzymadełka, zwanego mandrelem. Kamienie nie nadają się do szlifowania wypełnień amalgamatowych i elementów akrylowych. Materiały te podczas obróbki łatwo się topią i zaklejają pory kamieni. Separatory to cienkie tarcze o średnic kilkunastu milimetrów, sporządzane z karborundu albo stalowej blachy pokrytej na powierzchni lub obwodzie pyłem diamentowym. Separator osadza się na Mandrelach, używa się ich najczęściej do przecinania koron zębów. Krążki i paski ścierne -plastikowe krążki-z jednostronnie naniesiona warstwą karborundu. Służą do wygładzenia oszlifowanych wypełnieni. - paski ścierne-ten sam cel . materiał ścierny w postaci proszków (np. pumeks) i past. -do wygładzania powierzchni szyjek korzeniowych i koron zębów po skalingu. Ich użycie jest możliwe dzięki zastosowaniu szczoteczek maszynowych, na które nanosi się ścierniwo. Do polerowania wypełnie z kompozytów używa się na sucho gumek silikonowych do kątnicy. Zestawy służące do przygotowywania wypełnień 1)Materiał kompozytowy i cement głass-jonomerowy zarabia się na dołączonych do opakowania winylowanych papierkach przy użyciu plastikowych szpatułek. 2)cement fosforanowy, krzemowy, materiał do wypełnień czasowych oraz dwuskładnikowymi amalgamatami. Do przygotowania tych materiałów służą płytki szklane, łopatki i moździerzyki. Płytki -wymiary 12x8x1 (lub 0,5) cm. Jedna ich powierzchnia jest gładka, drąga zaś matowa. Powierzchni gładka służy do zarabiania cementów krzemowych, matowa do mieszania cementów fosforanowych i siarczanego. Łopatki Do przygotowywania cementów fosforanowego i siarczanego służą łopatki stalowe. Cementy krzemowe mieszamy łopatkami plastikowymi lub tantalowymi. Moździerzyk Do przygotowywania amalgamatu służy szklany o matowych ścianach wewnętrznych oraz matowy, szklany pistel. Rtęć odmierza się za pomocą drewnianego kroplomierza. Nakładacze i instrumenty do wykańczania wypełnień Przygotowany materiał przenosimy do opracowanego ubytku, kondensujemy go a gdy zwiąże wykańczamy, nadając jego powierzchni pożądaną gładkość. Nakładacze to narzędzia dwustronne mające końcówki w kształcie małych łopatek, ustawionych pod różnymi katami. Służą do wprowadzenia materiału do ubytku. Nakładacze do amalgamatu maja końcówki walcowe zaopatrzone we wgłębienia i nacięcia dla lepszego przyczepu materiału. Materiały kompozytowe przenoszone są za pomocą plastikowych nakładaczy. Upychadła do rozmieszczenia materiału w ubytku i jego kondensacji. Upychadła do cementów i kompozytów -końcówki w kształcie małych kulek lub walców. Amalgamat kondensuje się narzędziem o końcówce w kształcie stożka lub walca o karbowanej podstawie. Kompozyty ugniata się palcem poprzez celuloidowe paski. Nadmiar wypełnienia usuwa się za pomocą kamieni karborundowych lub diamentowych, krążków ściernych,wierteł w kształcie płomienia i gruszki, w przypadku amalgamatów- ręcznych pilniczków. Do wygładzania wypełnień Zmiany lokalizują się na podniebieniu i języku. Wywiad, badanie kliniczne (przekrwienie błony śluzowej w postac rumieniowej lub żółte rzekomobłonicz naloty, wyraźny zapach drożdży) bad. mikrobiologiczne umożliwiają rozpozn. Leczenie miejscowe, a w przypadkach opornych ogólne. W lecze miejscowym: Clotrimazol krople lub krem, Pimafucm susp, l%Jod-gliceryna. chlorheksydyna. Wspomagające:Wit.AiC.W przypadku nieskuteczności leczenia miejscowego stosujemy doustnie Flukonazol -Brodawki zwykłe(verrucae vulgares) etiologia wirusowa, najczęśc. u młodych psów. Brodawki mogą lokalizować się w każdej okolicy (wargi, jeżyk, błona śluzowa policzków, podniebienia). Wykwity mogą być uszypułowane lub nie. Powierzchnia wykwitów może być gładka (małe twory) lub kalafiorowata (większe twory). Czasem obserwuje się samowyleczenie, dobre efekty daje usuniecie kilku brodawek co działa immunostymulująco. Przy masywnej brodawczycy najlepiej jest stosować autoszczepionkę (efekty po 2-3 tygod.) -Ospa kotów (vanola vaccinae wirus (orthopoxvirus). Do zakażenia docho przez podawanie kotom surowego mleka krów chorych Przebiega z tworzeniem charakterystycznych pęcherzyków, krost i owrzodzeń na skórze oraz bł. śluzowej jamy ustnej. Rozpoznanie opiera się na wywiadzie, badaniu serologicznym lub wirusologi-cznym. Badanie histopatologiczne ujawnia charakterystyczne zmiany pęcherzykowe z naciekam eozynofilnymi. -Panleukopenia kotów Objawia się występowaniem nadżerek i owrzodzenia na bł. śluzowej języka. Może wystąpić wtórne zakażenia bakt. FIV W przebiegu stwierdza się zmiany wrzodziejące na bł.śluzowej j.ustnej, nasilenie aktywności chorób przyzębi, oraz częste powikłania bakteryjne i grzybicze. Choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego i metaboliczne Cukrzyca (diabetes mellitus) Objawy: rozpulchnienie i zaczerwienienie błony śluzowej dziąseł, przerost brodawek międzyzębowych, powiększenie ślinianek przyusznych, wzmożona lepkość śliny, zaostrzenie przebiegu zapalnych periodontopatii, częste i trudno gojące się owrzodzenia i nadżerki, sporadycznie candidiaza. Przyczyną są zaburzenia w budowie naczyń włosowatych (angiopatia cukrzycowa) pogarszające zaopatrzenie tkanek w tlen i utrudniające przenikanie makrofagów przez śródbłonki naczyń, osłabienie zdolności fagocytarnej przez zwiększoną glikemię. -Niedoczynność tarczycy (hypotyreoza): Objawy: zaostrzenie chorób przyzębia. -Przewlekła niewydolność nerek z mocznicą (uremia): Typowym objawem jest stomatitis uremica (zmiany nie występują u zwierząt bezzębnych), stany zapalne gruczołów ślinowych, krwawienia i wybroczynow. Zmiany są wywołane przez drażniące działanie amoniaku powstającego w wyniku rozkładu mocznika przez ureazę bakteryjna, małopłytkowość wywołana wzrostem stężenia kw. Guanidyno bursztynowego . Leczenie polega na płukaniu jamy ustnej 3% woda utleniona, roztworami barwników, rozt-m chlorheksydyny,0.1% kw.solnym. Choroby krwi i uk. krwiotwórcze -Niedokrwistość z niedoboru żelaza (anemia sideropenica) Objawia się bladością błony śluzowej. Język jest blady lub żywoczerwony. Obserwuje się zanik brodawek nitkowatych na wierzchołku i brzegach języka. -Skazy krwotoczne Przyczynami mogą być: małopłytkowość pierwotna lub wtórna (pod wpływem niektórych infekcji wirusowych, bakteryjnych, leków takich jak butapirazol, chioramfenikol) obniżenie aktywności czynnika VIII, zatrucie pochodnymi kumaryny. choroba von Willebranda Objawy: wybroczynowość, krwawienia z dziąseł, masywne krwotoki po usunięć:zęba i przy zabiegach chirurgicz -Białaczka (leucemia) Stosunkowo rzadko występujące nacieki białaczkowe Choroby o podłożu immunologicznym Pęcherzyca (pemphigus) Na podłożu rumieniowo zmienionej bł.śluzowej powstają w warstwie kolczystej nabło wiotkie, łatwo pękające pęcherze. Przewlekłe złuszczające zapalen dziąseł, liczne owrzodzenia. Zmiany w j.ustnej mogą o kilka miesięcy wyprzedzać pojawienie się zmian skórnych Ich przyczyna akantoliza wywołana przez autoprzeciwciała przeciwko warstwie kolczystej nabłonka. Rumień wielopostaciowy (erytema multiforme)ma nagły początek. Podwyższeniu ulega ciepłota ciała. Pojawia się angina. Na błonie śluzowej policzków symetrycznych wykwitów (plam ramieniowych), przechodzących następnie w pęcherze a następnie nadżerki. Okoliczne węzły chłonne są powiększone i bolesne. W patogenezie choroby mają udział mechanizmy immunologiczne, czynniki alergiczne i toksyczne (niektóre leki).
|
służą gumki maszynowe. Wypełnieniom amalgamatowym nadaje się połysk za pomocą wierteł gładzików. Narzędzia do leczenia kanałów korzeniowych Do ekstyrpacji miazgi służą ręczne narzędzia zwane: Miazgociągi Zaopatrzone są w uchwyt do trzymania w palcach i końcówkę w kształcie cienkiej, stalowej igły z licznymi haczykowatymi nacięciami. Miazgociąg wprowadza się do kanału korzeniowego i lekko przekręcając wyjmuje miazgę zaczepiona na jego ostrych ząbkach. Udrażniacze i poszerzacze kanałowe Przed wypełnieniem kanału korzeniowego należ odp.opracować jego ściany. Temu celowi służą narzędzia ręczne i maszynowe. Udrażniacze Kształt końcówek roboczych tych narzędzi ułatwia ich wkręcanie do światła kanału korzeniowego. Najczęściej używane są maszynowe udrażniacze typu Gates i Beuterlock montowane w kątnicy i prostnicy. Narzędziami tymi najeży pracować na wolnych obrotach wiertarki i niezwykle ostrożnie aby nie doszło do przebicia ściany kanału korzeniowego lub złamania instrumentu w jego świetle Poszerzacze Są narzędziami ręcznymi, przypominającymi pilniki o spiralnych nacięciach. Umożliwiają zbieranie zębiny ze światła kanału. Pracuje się nimi ruchami okreżno-piłującymi- konieczne jest częste przepłukiwanie kanału podczas jego poszerzania. Poszerzacze typu Kerra, Hedstroma i „szczurzy ogon". Różnica pomiędzy poszerzaczami polega na kształcie nacięć części roboczej. Każdy typ posz. produkowany jest w kilkunastu średnicach końcówki roboczej, uchwyty oznaczone są kolejnymi numera (od 06 do. 140) i mata rożne kolory. Średni o większym wzrasta o 0,3 mm. Poszerzacze "medyczne" mają przeciętną długość 25 mm.. Narzędzia weterynaryjne maja długości: 19, 22, 25, 28, 31. 40, 49, 55 i 60 mm. Dłuższe narzędzia przeznaczone są do leczenia kłów. Przy pracy dłuższym narzędziem bezpiecznie jest stosować gumowe pierścienie oporowe nakładane na poszerzacz. Pierścień ma za zadanie oznaczenie długości kanału korzeniowego na narzędziu, co zapobiegnie uszkodzeniu w czasie pracy tkanek około wierzchołkowych. Igły Millera Są to czworokątne, stożkowe igły służące do wprowadzan sączków z waty do światła kanału. zastosowanie przy wprowadzaniu opatrunków, przemywaniu i osuszaniu kanałów. Spirale Lentulo i Druxa Kanały korzeniowe wypełnia się najczęściej mechanicznie. Celowi temu służą spirale. Spiralne zwoje tych narzędzi podczas ruchu obrotow, wpychają do światła kanału materiał wypełnieniowy. Spirala Druxa osadzona jest na sprężynującej szyjce, co zmniejsza prawdopodobni. złamania narząd. w kan. korzeniom. Upychadła kanałowe podobne do zgłębników do ręcznego wypełniania kanałów, zwłaszcza za pomocą ćwieków gutaperkowych, Narzędzia do skalingu ręcznego -skrobaczki (haczykowate,odgięte, lewa i prawa), -sierpy, haki (lewy i prawy), -lemiesze i pilniczki do wygładzania szyjek korzeniowych. Do usuwania ziarniny z dna kieszonki służą kiretki. Niekiedy złogi kamienia nazębnego bywają obfite, dlatego przed przystąpieniem do skalingu usuwamy większe złogi z pomocą kleszczy do kamienia. Ostrza tych kleszczy przypominają kleszcze Listona, ale nie kontaktują się ze sobą. Do ostatecznego wygładzania powierzchni zębów po skalingu używa się okrągłych szczoteczek i silikonowych gumek montow. na kątnic. Narzędzia chirurgiczne -Narzędzia do mycia pola operacyjnego -Strzykawki. -Narzędzia tnące. -Narzędzia do chwytania krwawiących naczyń oraz chwytania, zaciskania i miażdżenia tkanek. -Narzędzia do odsłaniania i rozsuwania tka w celu uzyskania lepszej widoczności. -Narzędzia do wydobywania chorobowo zmienionych tkanek oraz przecinania i wyrównywania kości. -Narzędzia do zespalania i szycia przeciętych tkanek. -Narzędzia do usuwania zębów. Narzędzia do wydobywania chorobowo zmienionych tkanek Po usunięciu korzeni zębodołu musimy oczyścić jego dno Łyżeczki zębodołowe Zaopatrzone są w owalne czasze o ostrych brzegach, różnią się rozmiarem i odgięciem (prosta, odgięta lewa i prawa). Respatory rożnej wielkości i kształtu skrobaczki kostne, służą do odsuwania blaszki kostnej, lub płatów okostnowych, przy usuwaniu kłów czy resekcji wierzchołka korzenia Narzędzia do wyrównywania kości -Odgryzacze kostne ,odgryzacz Luera. Ma on budowę podobną do kleszczy ekstrakcyjnych, ale dzioby w kształcie ostrych łyżeczek. -Toczeń rumieniowy (lupus erythemstosus):powiększenie węzłów chłonnych, wyniosłe plamy rumieniowe z promieniście ułożonymi białymi pasemkami i poszerzonymi naczyniami krwionośnymi, W miejscach plam mogą wytwarzać się nadżerki i owrzodzenia. Przyczyną choroby są zmiany w tkance łącznej na podłożu autoimmunoagresji. -Kontaktowe zapalenie skóry warg: Objawia się występowaniem trudnych do opanowania zmiany zapalne w katach warg. Przyczyną jest alergia kontaktowa np. na tworzywa sztuczne, z których wykonane są zabawki, noszone przez psa w pysku.
|