Europejskie prawo pracy- dział prawa Unii Europejskiej, obejmujący normy odnoszące się do świadczenia pracy na podstawie stosunku pracy lub umowy o pracę. Europejskie prawo pracy wspiera i uzupełnia działania państw członkowskich w zakresie prawa pracy. Zawiera standardy minimalne, które mogą być zmienione, ale tylko na korzyść pracownika.
Zakres europejskiego prawa pracy jest węższy niż ustawodawstwo pracy państw członkowskich.
Granice kompetencji Unii wyznaczają zasady:
-pomocniczości- Unia podejmuje działania tylko gdy cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie
-proporcjonalności- zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to co jest niezbędne do osiągnięcia celów Traktatów.
Europejskie prawo pracy tworzone jest przy współudziale przedstawicieli pracowników i pracodawców .
Na szczeblu unijnym są to min.:
-UNICE- Zrzeszenie Konfederacji Przemysłu i Pracodawców Europejskich
-CEEP- Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych
-ETUC- Europejska Konfederacja Związków Zawodowych
Komisja ma obowiązek konsultacji wniosków. Porozumienie partnerów społecznych nabywa takiej samej mocy prawnej jak postanowienia dyrektywy- np. dyrektywa 97/81 dotyczaca pracy w niepełnym wymiarze, 99/70 dotycząca pracy na czas określony.
1.Prawo pierwotne: Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Karta Praw Podstawowych UE
2. Prawo wtórne: rozporządzenie, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie
3. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
Przykłady rozporządzeń w zakresie prawa pracy:
-rozporządzenia Rady:
z 20 grudnia 1985r. (93821/85) w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym
z 15 pażdziernika 1968r. (1612/68) w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz wspólnoty
-Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady:
-z 15 marca 2006 roku. (561/2006) w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego
Przykłady dyrektyw w zakresie prawa pracy:
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady:
-z 19 lis. 2008 r. (2008/104/we) w sprawie pracy tymczasowej
Przykłady decyzji w zakresie prawa pracy:
Europejskie prawo pracy działa na zasadach odpowiadających całemu prawu europejskiemu, które ma autonomiczny charakter tzn.- jest niezależne od systemów prawnych poszczególnych państw. Krajowe organy ustawodawcze nie mogą go zmieniać ani uchylać.
Główne zasady uropejskiego prawa pracy:
- jednakowego traktowania wszystkich państw- prawo jest wiążące we wszystkich krajach Unii i nie może być ograniczne
-pierwszeństwa- prawo Unii ma pierwszeństwo przed prawem krajowym ( nadrzędność, ponad narodowy charakter)
- bezpośredniego stosowania- prawo unijne jest skuteczne bez potrzeby transformacji do porządku wewnętrznego
-bezpośredniej skuteczności - prawo Unii jest bezpośrednim źródłem praw i obowiązków wszystkich podmiotów, których dotyczy.
Implementacja dyrektyw (wdrożenia) dotyczących prawa pracy następuje według określonych reguł. Nie wymaga konieczności odtworzenia dosłownego jej przepisów. Korzystniejsze rozwiązania krajowe pozostają w mocy. Nie można powoływać się na normę europejską w celu pozbawienia pracowników przysługujących im uprawnień. Prawo krajowe powinno być interpretowane zgodnie z prawem Unii. Wykładnia zgodna z prawem unijnym nie może jednak prowadzić do zmiany treści przepisu prawa krajowego, lecz tylko do podjęcia wszystkich możliwych kroków w celu zapewnienia zgodności prawa krajowego z prawem europejskim.
PODSTAWY PRAWNE:
-artykuł 45 TFUE
Zapewnia się swobodę przepływu pracowników wewnątrz Unii. Swoboda obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową między pracownikami państw członkowskich w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy.
Swoboda ta obejmuje prawo:
-ubiegania się o rzeczywiście oferowane miejsca pracy,
-swobodnego przemieszczania się w tym celu po terytorium państw członkowskich
-przebywania w jednym z państw członkowskich w celu podjęcia tam pracy, zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi dotyczącymi zatrudnienia pracowników tego państwa
-pozostawania na terytorium danego państwa po ustaniu czynności związanych z zatrudnieniem
Dostęp do zatrudnienia i równość traktowania
- każdy obywatel państwa członkowskiego, bez względu na miejsce pobytu, ma prawo składać oferty pracy, zawierać i kontynuować umowę o pracę na terytorium innego państwa członkowskiego, w zgodzie z przepisami prawnymi i administracyjnymi, których stosowanie nie może prowadzić do jakiejkolwiek dyskryminacji.
- urzędy pracy zobowiązane są udzielać takiej samej pomocy, jakiej udzielają obywatelom własnego państwa
Pracownik, będący obywatelem innego państwa członkowskiego:
-nie może być dyskryminowany pod względem warunków pracy i wynagrodzenia
-korzysta z takich samych przywilejów socjalnych i podatkowych jak pracownicy krajowi
-posiada dostęp do szkolenia w szkołach zawodowych i ośrodkach doskonalenia zawodowego
-korzysta z prawa do przynależności do związków zawodowych
OGRANICZENIE
S. p.p. nie ma zastosowania w administracji publicznej, która w tym kontekście obejmuje: sądownictwo, władze podatkowe, służbę dyplomatyczną, wojsko, policję i inne formacje o podobnym charakterze
PRAWA CZŁONKÓW RODZINY
Prawo do zatrudnienia na Terenia innego państwa posiadają także członkowie rodziny obywatela Unii, którzy posiadają prawo pobytu w jednym z państw członkowskich .
Za członka rodziny uważa się:
-współmałżonka- należy posiadać odpowiedni status prawny- nie ma znaczenia fakt wspólnego zamieszkania
-zarejestrowanego partnera- jeżeli w ustawodawstwie państwa przyjmującego istanieje równoważność między małżeństwem a zarejestrowanym związkiem partnerskim
-dzieci- współmałżonka lub partnera do ukończenia 21 roku zycia lub pozostają na utrzymaniu obywatela Unii
-rodziców, pozostających na utrzymaniu obywatela Unii ( w tym także rodziców współmałzonka lub partnera)
Pojęcie pracownika - definicja pracownika oparta jest na orzecznictwie ETS. Kryterium stanowi fakt świadczenia pracy za wynagrodzeniem, przez pewien czas, na rzecz i pod kierownictwem innej osoby.