Funkcje ZPE w warunkach polityki wolnego handlu i protekcjonizmu
gospodarczego
Funkcje zagranicznej polityki ekonomicznej są zharmonizowane z celami, środkami i narzędziami ogólnej polityki ekonomicznej państwa.
Polityka wolnego handlu.
W przypadku, gdy polityka ekonomiczna państwa jest podporządkowana doktrynie liberalizmu gospodarczego, zagraniczna polityka ekonomiczna ma charakter polityki wolnego handlu.
Liberalizm gospodarczy opiera się na założeniu, iż automatycznie likwidują one dysproporcje gospodarcze, zapewniając pełne wykorzystanie czynników produkcji i równowagę gospodarczą. W tym rozumieniu interwencjonizm państwa jest zbędny, lub wręcz szkodliwy, gdyż prowadzi do odchodzenia od optymalnych rozwiązań w produkcji, handlu, inwestycjach i konsumpcji.
W systemie liberalnym rola państwa powinna być ograniczona do kreowania prawa, troski o przestrzeganie tego prawa oraz do przeciwdziałania wszelkim zakłóceniom wolnej konkurencji i wolnego handlu. Państwo powinno wykorzystywać swój autorytet i posiadane narzędzia polityki ekonomicznej, ale tyko po to, aby przeciwdziałać łamaniu zasad gwarantujących swobody gospodarcze, w tym zwalczać monopolizację produkcji i handlu, zmowy producentów ograniczające swobodę kształtowania się cen rynkowych. Handel międzynarodowy powinien być nie tylko wolny od wszelkiego rodzaju ograniczeń taryfowych, parataryfowych i pozataryfowych, lecz także nie powinno się go ograniczać za pomocą narzędzi ogólnej polityki ekonomicznej (kształtowanie przez państwo kursu walutowego, stopy procentowej, polityki podatkowej i fiskalnej)
Polityka protekcjonizmu.
Polityka protekcjonizmu w międzynarodowych stosunkach ekonomicznych polega na wykorzystaniu przez państwo środków i narzędzi zagranicznej polityki ekonomicznej do osiągnięcia celów tej polityki.
Do pozytywnych stron protekcjonizmu należy zaliczyć m.in.: ochronę bilansu płatniczego przed nierównowagą, ochronę rynku wewnętrznego przed niszczącym dla produkcji rodzimej działaniem konkurencji zagranicznej, ochronę nowych gałęzi przemysłu, przeciwdziałanie bezrobociu.
Protekcjonizm rodzi jednocześnie wiele skutków negatywnych, zwłaszcza wtedy, gdy jest stosowany w długim okresie. Należy do nich utrzymywanie nieefektywnej struktury produkcji, osłabianie zainteresowania przedsiębiorstw poprawą efektywności produkcji i postępem technicznym, a także ograniczania otwartości gospodarki wobec zagranicy.
Ekstremalnym przypadkiem polityki protekcyjnej jest polityka autarkii gospodarczej, ograniczająca zakres stosunków ekonomicznych z zagranicą do niezbędnego minimum.
W rzeczywistości zagraniczna polityka ekonomiczna polega na wyborze rozwiązań pośrednich, znajdujących się między ekstremalnymi wersjami liberalizmu i protekcjonizmu
Dokumenty WTO:
GATT
GATS
TRIPS