Morfemy fleksyjne- wyrażają wartość kategorii morfologicznej charakteryzującej dany leksem, wyrażają relację między formami fleksyjnymi tego samego leksemu

Morfemy słowotwórcze-służą do tworzenia nowych wyrazów, wyrażają funkcjonalne relacje między różnymi leksemami.

Funkcje morfemów:

-składniowa

-semantyczna

-semantyczno-składniowa

Klasyfikacja morfemów:

1)strukturalna:

-ze względu na realizację tekstową- stałe: zmienne

-ze względu na ciągłość- ciągłe: nieciągłe: zerowy

2)dystrybucyjna:

-swobodne

-związane (w tym: rdzenne i afiksalne)

3)funkcjonalna:

znaki językowe -funkcja semantyczna, funkcja syntaktyczna

morfemy mogą być: -jednostkowe/niepowtarzalne,

-o charakterze kategorialnym

Klasyfikacje kategorii morfologicznych:

1) klas. morfologiczna

-fleksyjne(odmienne, np. czas czasownika)

-klasyfikujące (selektywne)-każda forma leksemu ma przypisaną 1 wartość danej kategorii,(np. rodzaj rzecz.)

2) klas. składniowa(syntaktyczna)

a) syntaktycznie niezależne : zależne

syntaktycznie niezależne -wartości nie są zależne od innych składników zdania(np. .czas czasownika)

syntaktycznie zależne -wartość zależna od innych skład. zdania (np. liczba przymiotnika)

b) syntaktycznie determinujące: niedeterminujące

syntaktycznie determinujące(akomodujące)-wyznaczają formy gramatycznej leksemów od nich zależnych (np. rodzaj rzecz.)

niedeterminujące -np. czas czasownika

3) klasyfikacja semantyczna

-kat. semantyczna(odsyłają do elementów rzeczywistości)

-kat. składniowa(związki między składnikami zdania)

Kategoria przypadka-podział przypadków:

A) wołacz-subiektywny, funkcja ekspresywno-impresywna, nie wchodzi w zależności syntaktyczne z innymi częściami zdania

B) podział:

1) a) niezależne (mianownik)

b) zależne (pozostałe przypadki)

Mianownik jest członem niezależnym, nienacechowanym.

2) a) gramatyczne (mianownik, biernik, dopełniacz) nienacechowane semantycznie w stosunku do M.

b) konkretne (celownik, narzędnik, miejscownik, wszelkie połączenia przyimków) formy z wtórną funkcją semantyczną, nacechowane w stosunku do M.

Imiesłowy:

A. Przymiotnikowe:

1) czynne: od niedokonanych, z TCT, -ać +końcówka fleksyjna przymiotnika.

2) bierne: tworzone od TCP, od niego zależą wykładniki

-n -> TCP zak. na -a

-t -> TCP z morfemu rdzennego zak. na -i, -y, -u, -r, odpowiedniki -ą

-on-> TCP zak. morfemem tematotwórczym -i/-y oraz na sp. inne niż -r lub -li/-ł

(w nieosobowych formach czas. -no, -to, -ono dystrybucja końcówek taka jak tu)

B. Przysłówkowe: (nieodmienne)

1)współczesny -> od niedokonanych, z TCT, końcówka -ąc

2)uprzedni -> od dokonanych, z TCP

-łszy -> TCP zak. na spółgłoskę

-wszy -> TCP zak. na samogłoskę

---