ukl zamkniete(możliwość zasil. każdego z odb., bez przełączeń, co najmniej z dwóch niezależnych żródeł:*pętlowe-linie wieloodc dwustronne zaliane z wyłącznikami na obu końcach. sici SN rzadziej WN*pierścieniowe-WN i NN,oczka sieci utworzone przez linie 1 i 2 toroweSą bardzo drogie *kratowe-miejskie sieci kablowe *ukł dwuliniowe-stosowane przy ważnych odbiornikach*zalety:niezawodne i elastyczne*wady: stosunkowo drogie Klasyfikacja: *parowe klasyczne (węgiel olej opałowy) czynnik roboczy para wodna napędza turbinę parową*Parowe jądrowe (źródłem ciepła jest proces rozszczepienia paliw jądrowych w reaktorze)*Gazowe (gaz) czynnik roboczy spaliny gazu napędzają turbinę gazową*Spalinowe silnik diesla napędza generator
2
elektrownie w SEE: *podstawowe-dostarczają przeważającą część en. el. i pracują przez większość dni w roku z pełną mocą, o dużej sprawnośći,duże ,nowoczesne, roczny czas wykorzystania mocy zainstalowanej Ti>5000 h/a (el. na w. brunatny, w.kamienny,jądrowe, wodne przepływowe)*podszczytowe 2000<Ti<5000h/a, uruchamiane 1 lub 2x na dobe(cieplne przyst do częstych rozruchów,zbiornikowe o krotkim czasie napelniania zb.)*szczytowe Ti<2000h/a uruchaiane lub obciążane w pełni tylko na okres szczytowego obc każdej doby (wodne pompowe i zbiornikowe, z turminami gazowymi,bloki el. Cieplnych specjalnie dost. do częstych uruchomień) zwi.obieguRank:powiększenie różnicy między skrajnymi tempeeraturami obiegu tzn stosowanie możliwie wysokich parametrów pary przegrzanej(T1) i jak najniższej temp w skraplaczu turbiny(T2). b) - stosowanie międzystopniowego przegrzewu pary i regeneracyjnego podgrzewani wody zasil zal wad DC zal-większa przepustowość linii,-umożliw. Szybkie sterowanie wielko. I kierun. przepływ. Mocy,-brak zjaw. naskórkow. -opłacalny na duż. Odległ.- możliwość przesył.ener miedz. Syst. O roz. Czestowosciach.-starty moc nizsz. W kablach, wad-wysoki koszt stacj. Przeksztalt.-koniecz. Stosw. Filtr.-trudne war. Laczeniowe
3
elektrownie w SEE: *podstawowe-dostarczają przeważającą część en. el. i pracują przez większość dni w roku z pełną mocą, o dużej sprawnośći,duże ,nowoczesne, roczny czas wykorzystania mocy zainstalowanej Ti>5000 h/r (el. na w. brunatny, w.kamienny,jądrowe, wodne przepływowe)*podszczytowe 2000<Ti<5000h/a, uruchamiane 1 lub 2x na dobe(cieplne przyst do częstych rozruchów,zbiornikowe o krotkim czasie napelniania zb.)*szczytowe Ti<2000h/a uruchaiane lub obciążane w pełni tylko na okres szczytowego obc każdej doby (wodne pompowe i zbiornikowe, z turminami gazowymi,bloki el. Cieplnych specjalnie dost. do częstych uruchomień wpył na śr. el konwekcj. el. opalane węglem mają największy negat. wpływ na śr oddziałując materialnie i energetyc. na atmosferę, hydro i litosf. matrialne: pobór paliwa,wody,powietrza, emisja spalin, cząstek stałych,zmiany krajobr. *najgorsze produkty spalania węgli: spaliny zaw. popiół, tlenki azotu, siarki, węgla, tlenków metali. odpady stałe(popiół żużel) ciekłe0(miesznia żyżel i popiół+woda i ścieki Zad. Poszcz sieci a) Sieci NN łączą wszystkie elektrownie w jeden SEE i wiążą go z systemami innych krajów. Zadaniem sieci systemowych jest przesyłanie energii elektrycznej na duże odległości - cechą charakterystyczną jest to, że energia elektryczna może tymi liniami płynąć w dwóch kierunkach,b) Sieci WN spełniają rolę okręgowych sieci rozdzielczych, służą do przesyłania energii elektrycznej z węzłowych punktów sieci systemowych do punktów rozdzielczych w centrum okręgu - miasto, duży zakład przemysłowy,c) Sieci SN służą do rozdziału energii elektrycznej wśród odbiorców. Zasięg ich jest mniejszy niż zasięg sieci okręgowych,d) Sieci nn służą do bezpośredniego zasilania odbiorców.
4
z4 wpływ el wodnych na śr: uważane za nieszkodliwe,pełniące pożyteczną rolę(poprawiają mikroklim. regulują warunki hdrologiczne terenu)a)budowa zb. wodnego pwoduje: erozję dna przeki przy silnym falowaniu, podmywanie skarp, brzegów, podnoszenie poziomu wód podziemnyc i podtapianie okolic b)budowa el wymaga: przemiszczania ogromnych masziemi, przesiedleń ludzi,zalanie niektorych teren c)eksplo. insteniejącej el jest mało uciążliwa bo: niewielki poziom hałasu, mała liczba linii WN, nie emitują pyłów i gazów, nie podrzewaj wody spos. poł. z ziemią pkt N trafo *TN-jeden pkt bezpośrednio uziemiony, części przewodz. dostępne przyłączone do tego pkt za pomocą przewodów ochr.*TN-S z oddzielnym przewodem PE w całyk ukł sieci, służy wyłącznie do ochr urządzeń,nie można wlączać go w jakikolwiek obwów prądowy, służy do tego oddzielny przewód N *TN-C funkcję PE i N pełni jeden PEN w całym ukł *TN-C-S-w części układu PEN, *TT-jeden punkt bezpośrednio uziemiony, części przewodzące przyłączone do uziomu, *IT-wszystkie czynne odizolowane od ziemii lub jeden punkt przyłączony do ziemii przez dużą impedancje. elektrownie w SEE: *podstawowe-dostarczają przeważającą część en. el. i pracują przez większość dni w roku z pełną mocą, o dużej sprawnośći,duże ,nowoczesne, roczny czas wykorzystania mocy zainstalowanej Ti>5000 h/a (el. na w. brunatny, w.kamienny,jądrowe, wodne przepływowe)*podszczytowe 2000<Ti<5000h/a, uruchamiane 1 lub 2x na dobe(cieplne przyst do częstych rozruchów,zbiornikowe o krotkim czasie napelniania zb.)*szczytowe Ti<2000h/a uruchaiane lub obciążane w pełni tylko na okres szczytowego obc każdej doby (wodne pompowe i zbiornikowe, z turminami gazowymi,bloki el. Cieplnych
5
sieć skompensowana: sieć elektroen. w ktorek pkt N jest połączony z ziemią za pomocą reaktancji indukcyjnej. X ta kompensując składową pokenościową prądu zwarcia z zmienią ogranicza znacznie wartość tego prąddu w miejscu zwarcia i umozliwia zamoczynne wygaczenie zakłóceń|stopien kompensacji K=IL/Ic zal.-mniejsz. Wart. Prad. Ziemnozwarc.-zmniejsz. Zagr. Porazen.-mozl. Zas. Odb. Podcz. Pojedyn. Doziemienia, wad-licz. Przep. O znaczn. Wart.prowadz. do zwa. Wielokro.-przy niedok. Kompen. Pra. Resztk. Ma Zwieksz. Sprawnosci Rankin. -pow. róż. między skrajnymi tempeeraturami obiegu -stosowanie możliwie wysokich parametrów pary przegrzanej(T1) i jak najniższej temp w skraplaczu turbiny(T2). - stosowanie międzystopniowego przegrzewu pary i regeneracyjnego podgrzewani wody zasil Wplyw jadrowych. Poza zagrożeniami radiologicznymi, elektrownie są źródłem ciepła odpadowego. W czasie normalnej pracy elektrowni substancje promieniotwórcze powstają głównie w paliwie jądrowym. Są to przede wszystkim substancje lotne, które trudno wychwycić i związać chemicznie, jak np.: gazy szlachetne. Należy pamiętać, iż określony wpływ na środowisko naturalne człowieka wywierają nie tylko same czynne elektrownie jądrowe, ale tzw. pełny cykl paliwowy obejmujący również kopalnictwo rud uranu, ich przeróbkę, wzbogacanie, produkcję paliwa jądrowego, wypalanie paliwa jądrowego w reaktorach energetycznych, składowanie przejściowe paliwa wypalonego, przetwarzanie paliwa wypalonego, jego transport, składowanie ostateczne paliwa wypalonego oraz odpadów promieniotwórczych jak również końcową likwidację wyłączonej z eksploatacji elektrowni jądrowej.
6
rodzaje el. wodn *w zależności od magazynowania wody dla cel. Energ.: przepływowe (bez możliwości magazynowania)Włocł. Dębe zbiornikowe(z możliw Solina,Rożnów) *. w zal od wysokosci spadu: niskospadowe H<15m średni spad 15<H<50m, wysoko H>50m *w zal. od usytuowania budynko elektrowni od urz. piętrzących: przyzaporowe(solina) derywacyjne(żarnowiec) Obieg term. Rankin Stan. Pocz. Wody skropl. Odpow. 3, izentropowe sprężanie wody przez pompę wody zasilającej do ciśń p1 panującego w kotle 3-4, podgrzanie wody do temp wrzesnia Tn odpowiadającej ciśń p1 4-5, odparowywana w przemianie izobarycznej-izoterm 5-6, po czym, przegrzanie w przegrzewarzu wg izobary 6-1, 1-2a izentropowe rozprężanie pary po czym w skraplaczu przy stałym ciśń p2 i stałej Tsk jest odprowadzane ciepło parowania2a-3 korz. Sąsiednich państw- mniejsza wartość koniecznej rezerwy mocy, którą system musi posiadać na wypadek awarii,- możliwość uzyskania szybkiej pomocy interwencyjnej z sąsiedniego systemu,- wzajemne zasilanie odbiorców przygranicznych oddalonych od własnych sieci systemowych,- pobieranie opłat za tranzyt energii,- równomierne obciążenie długich linii wschód-zachód związanych ze zmianą czasu i przesuwaniem się obciążenia szczytowego,- połączenie systemów zasilanych przez różne typy elektrowni.
7
rola el wodnyc w krajowym SEE*programowa(wyrównanie obciążej dobowych, pokrywanie obc szczytowych) *regulaacyjna(pokrywanie szybkich zmian obc w czasie) *interwencyjna(w przypadku naglych zmian obc w systemie *kompensatorowa \\pregrzew pary rankina: miedz. przegrz. pary realizuje się w dodatkowym przegrzewaczu w kanałach spalinowych kotła. para o parametrach p1,T1 i entalpi i1 rozpręża się w części wysokoprężnej turbiny do ciśpienia pm po czym kierowana jest do przegrzewacza międzystop. w kotle. w wyniku dostarczenia dodatkowego ciepła następuje przegrzanie p. do temp Tm przy stałym pm. z przegrz. para wplywa do cześci średnio i niskoprężnej turbiny, tam rozpręża się do ciśnienia końcowego p2. uzyskuje się w ten sposób dodatkowy obieg na wykresie, jeżeli jego sprawność jest większa niż spr. obiegu teoret. to przegrz. miedz. ob. zapewnia zwiększenie sprawnosci elektrowni.wplyw na spr.-mniejsze obc statyt. Mat.,przedlużenie żyw. Trubiny Turb.peltona. Jest to turbina wodna (akcyjna) stosowana do maksymalnych spadów H=(300-2000m). Składa się z tarczy kołowej oraz umieszczonych na jej obwodzie łopatek w postaci podwójnych czasz. Z dysz wypływa woda z prędkością c1, wpada na łopatki, oddaje część energii kinetycznej i z prędkością c2≈0 w postaci strug spada na dół. Wirnik turbiny znajduje się więc w powietrzu i zewnętrzne powierzchnie łopatek nie stykają się z wodą. Strumień wody wypływający z dyszy można zmieniać, przesuwając osadzoną współosiowo z dyszą iglicę
8
defekt masy: el. jądrowe wytwarzają en.el. z ciepla wyzwalanego podczas roszczepiania jąder atomow pierwiastk. ciężkich. zródlem ogromnych ilości en. wyzwalanej przy rozszczep jest tzw defekt masy- masa jądra jest zawsze mniejsza od sumy mas nukleonów tworzących jądro Δm= Z*mp +N*mn-mA z-liczba protony,n-neutrony,m-masa jądra Owa „brak” masa jest równowaz. Energii wiaz. Nukleon. W jad. Ew=Δm*c2 Ener. Przyp. Na 1nukleon.wyraza sie 1eV sieć z izolowanym pkt N siec w ktorej nie ma żadnego połączenia pkt N z ziemią poza uziemieniem pkt gwiazdowego pierwotnych uzwojeń przekładników napięciowych. prąd zwarcua z ziemią w takiej sieci wynika z admitancji doziemnych pracujących w niej linni. ten sposób pracy pkt N sotyka się w sieciach SN, do tego typu sieci zaliczamy też przypadki kiedy pkt N połączony z ziemią jest ptzez ogranicznik przepięć lub b.dużą impedancję dla celów pracy zabezpieczeń lub pomiarów pregrzew pary rankina: miedz. przegrz. pary realizuje się w dodatkowym przegrzewaczu w kanałach spalinowych kotła. para o parametrach p1,T1 i entalpi i1 rozpręża się w części wysokoprężnej turbiny do ciśpienia pm po czym kierowana jest do przegrzewacza międzystop. w kotle. w wyniku dostarczenia dodatkowego ciepła następuje przegrzanie p. do temp Tm przy stałym pm. z przegrz. para wplywa do cześci średnio i niskoprężnej turbiny, tam rozpręża się do ciśnienia końcowego p2. uzyskuje się w ten sposób dodatkowy obieg na wykresie, jeżeli jego sprawność jest większa niż spr. obiegu teoret. to przegrz. miedz. ob. zapewnia zwiększenie sprawnosci elektrowni.wplyw na spr.-mniejsze obc statyt. Mat.,przedlużenie żyw. Trubiny.