Ortopedia z traumatologią C1

24.02.2007

Wywiad i badanie kliniczne pacjenta z schorzeniami narządu ruchu

Wywiad ortopedyczny

Dokładnie zebrany wywiad jest ważną składową diagnostyki ortopedycznej.

Rozległość i ukierunkowanie wywiadu wyznaczają główne wypowiedzi pacjenta na temat dolegliwości.

Uszkodzenia ostre

W przypadku uszkodzenia ostrego wywiad powinien dostarczyć przede wszystkim dokładnych informacji o mechanizmie urazu.

Należy zapytać pacjenta o pozycję w chwili urazu i próbować ocenić zakres i rozległość działających sił.

Czy pacjent doznał złamania miednicy w czasie wypadku w łazience czy podczas wypadku drogowego?

Czy początek dolegliwości i dysfunkcja były natychmiastowe czy narastały w czasie?

Czy po urazie czuł uciekanie stawu?

Czy w momencie urazu usłyszał - „kliknięcie”, „trzaśnięcie” itp.?

W przypadku uszkodzeń przewlekłych należy przede wszystkim ustalić porządek chronologiczny.

• kiedy doszło po raz pierwszy do urazu?

• czy uraz powtarzał się?

• jakie badania wykonano?

• jakie zastosowano leczenie?

W przypadku pacjenta u którego doszło do urazu, wywiad należy skoncentrować na mechanizmie urazu.

• jakie siły działały

• czy doszło do obrażeń innych narządów

• jaka jest wydolność krążeniowo-oddechowa

• które z obrażeń wymagają natychmiastowego zaopatrzenia

Ból

• Ból trudno zmierzyć i opisać.

• Należy poddać rzeczowej analizie skargi chorego oraz ustalić promieniowanie bólu.

• Powinno się wypytać pacjenta jakie ułożenie ciała czy kończyny nasila ból a jakie go łagodzi.

Badanie przedmiotowe

• Należy je rozpocząć w pokoju badań, przy czym badana kończyna musi być całkowicie odsłonięta.

• Kręgosłupa lędźwiowego nie można zbadać bez przebrania chorego w odzież szpitalną.

• Pacjenta należy poprosić o wskazanie miejsca największego bólu, oraz ruchów, które go nasilają bądź zmniejszają.

• Po obejrzeniu pacjenta należy wykonać badanie palpacyjne.

Zakres ruchomości

• Prawidłowy zakres ruchomości nadgarstka i stawu łokciowego

• Prawidłowy zakres ruchomości stawu barkowego i kręgosłupa szyjnego

Staw barkowy:

• Odwodzenie, przywodzenie

• Zgięcie, wyprost, przeprost

Obracanie barku:

• Zewnętrzne, wewnętrzne

Kręgosłup szyjny:

• Wyprost, zgięcie

• Ruchy na boki

• Obracanie

• Prawidłowy zakres ruchomości kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego

• Zgięcie do przodu

• Zgięcie boczne

• Prawidłowy zakres ruchomości stawu biodrowego

• Zgięcie w stawie biodrowym

• Obrót biodra w zgięciu: zewnętrzny, wewnętrzny

• Obrót biodra w wyproście: zewnętrzny, wewnętrzny

• Prawidłowy zakres ruchomości stawów biodrowego, kolanowego i skokowego

• Staw biodrowy: odwodzenie, przywodzenie

• Staw kolanowy: przeprost

• Staw skokowy: zgięcie grzbietowe, zgięcie podeszwowe

• Prawidłowy zakres ruchomości stopy i palców

• Ruchomość kości skokowej: odwracanie, nawracanie

Siła mięśniowa

Siłę mięśni określa się w 5 stopniowej skali.

Przy czym 5 oznacza siłę pełna natomiast 0 brak czynności mięśnia.

Stopień	Opis
5	Prawidłowa
4	Skurcz mięśnia z pełnym zakresem ruchomości pokonujący siłę grawitacji i mierny opór badającego
3	Skurcz mięśnia z pełnym zakresem ruchomości pokonujący siłę grawitacji
2	Skurcz mięśnia z pełnym zakresem ruchomości przy wyeliminowanej sile grawitacji
1	Drżenia mięśniowe lub nieznaczny skurcz
0	Brak aktywności mięśni

Odruchy

Badanie to należy wykonywać u pacjentów wygodnie siedzących na stole do badania, ze stopami swobodnie zwisającymi.

Głębokie odruchy ścięgniste

Mięsień	Nerw obwodowy	Korzeń nerwowy
Dwugłowy ramienia	Mięśniowo-skórny	C5
Ramienno-promieniowy	Promieniowy	C6
Trójgłowy ramienia	Promieniowy	C7
Czworogłowy uda	Udowy	L4
Piszczelowy tylny	Strzałkowy głęboki	L5
Brzuchaty	Piszczelowy	S1

W przypadku pacjenta, u którego podejrzewamy uszkodzenie rdzenia kręgowego, należy zbadać także inne odruchy - z mięśnia dźwigacza jądra i mięśnia opuszkowo-jamistego.

Brak odruchu z mięśnia opuszkowo-jamistego może dowodzić istnienia wstrząsu rdzenia przez 48 godzin po urazie.

Odruch opuszkowo-jamisty sprawdza się podczas badania per rectum- pociągnięcie za żołądź, łechtaczkę czy też za cewnik Foleya. Na istnienie prawidłowego odruchu z mięśnia opuszkowo-jamistego wskazuje zaciśnięcie mięśnia zwieracza odbytu na palcu znajdującym się w odbytnicy.

Badanie czucia

Polega na sprawdzeniu odczuwania kłucia i miękkiego dotyku w określonych dermatomach.

Uszkodzenie nerwów ręki

Nerw promieniowy - dysfunkcja zginania grzbietowego nadgarstka.

Test prostowania kciuka. Ręka uciska kciuk w pozycji przywiedzenia, prosimy pacjenta o wyprostowanie kciuka.

Nerw pośrodkowy - dysfunkcja przeciwstawiania kciuka.

Test Ochsnera - złożyć ręce jak do modlitwy, palców II i III nie można zgiąć.

Nerw łokciowy - dysfunkcja prostowania stawów międzypaliczkowych bliższych lub krzyżowania palców.

Pacjentowi poleca się zacisnąć rękę w pięść, jeżeli palce IV i V pozostają wyprostowane i ich zgięcie w stawach śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych bliższych nie jest możliwe świadczy to o uszkodzeniu nerwu łokciowego.

Badania dodatkowe

Zdjęcia przeglądowe

• Uwidaczniają one kości w jednym wymiarze.

• Do pełnej oceny szkieletu konieczne jest jego uwidocznienie co najmniej w dwóch projekcjach.

Tomografia komputerowa

• Doskonale uwidacznia kościec, szczególnie kręgosłup i miednicę, jest bardzo przydatna do oceny stawów.

Rezonans magnetyczny

• Umożliwia ocenę guzów tkanek miękkich, rdzenia kręgowego, korzeni nerwowych, chrząstek, więzadeł (kolano, bark, nadgarstek)

USG

• Badanie to ma zastosowanie w wykrywaniu wrodzonej dysplazji stawów biodrowych u dzieci.

® 2007 AŁ