Ortopedia z traumatologią C1
24.02.2007
Wywiad i badanie kliniczne pacjenta z schorzeniami narządu ruchu
Wywiad ortopedyczny
Dokładnie zebrany wywiad jest ważną składową diagnostyki ortopedycznej.
Rozległość i ukierunkowanie wywiadu wyznaczają główne wypowiedzi pacjenta na temat dolegliwości.
Uszkodzenia ostre
W przypadku uszkodzenia ostrego wywiad powinien dostarczyć przede wszystkim dokładnych informacji o mechanizmie urazu.
Należy zapytać pacjenta o pozycję w chwili urazu i próbować ocenić zakres i rozległość działających sił.
Czy pacjent doznał złamania miednicy w czasie wypadku w łazience czy podczas wypadku drogowego?
Czy początek dolegliwości i dysfunkcja były natychmiastowe czy narastały w czasie?
Czy po urazie czuł uciekanie stawu?
Czy w momencie urazu usłyszał - „kliknięcie”, „trzaśnięcie” itp.?
W przypadku uszkodzeń przewlekłych należy przede wszystkim ustalić porządek chronologiczny.
kiedy doszło po raz pierwszy do urazu?
czy uraz powtarzał się?
jakie badania wykonano?
jakie zastosowano leczenie?
W przypadku pacjenta u którego doszło do urazu, wywiad należy skoncentrować na mechanizmie urazu.
jakie siły działały
czy doszło do obrażeń innych narządów
jaka jest wydolność krążeniowo-oddechowa
które z obrażeń wymagają natychmiastowego zaopatrzenia
Ból
Ból trudno zmierzyć i opisać.
Należy poddać rzeczowej analizie skargi chorego oraz ustalić promieniowanie bólu.
Powinno się wypytać pacjenta jakie ułożenie ciała czy kończyny nasila ból a jakie go łagodzi.
Badanie przedmiotowe
Należy je rozpocząć w pokoju badań, przy czym badana kończyna musi być całkowicie odsłonięta.
Kręgosłupa lędźwiowego nie można zbadać bez przebrania chorego w odzież szpitalną.
Pacjenta należy poprosić o wskazanie miejsca największego bólu, oraz ruchów, które go nasilają bądź zmniejszają.
Po obejrzeniu pacjenta należy wykonać badanie palpacyjne.
Zakres ruchomości
Prawidłowy zakres ruchomości nadgarstka i stawu łokciowego
Prawidłowy zakres ruchomości stawu barkowego i kręgosłupa szyjnego
Staw barkowy:
Odwodzenie, przywodzenie
Zgięcie, wyprost, przeprost
Obracanie barku:
Zewnętrzne, wewnętrzne
Kręgosłup szyjny:
Wyprost, zgięcie
Ruchy na boki
Obracanie
Prawidłowy zakres ruchomości kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego
Zgięcie do przodu
Zgięcie boczne
Prawidłowy zakres ruchomości stawu biodrowego
Zgięcie w stawie biodrowym
Obrót biodra w zgięciu: zewnętrzny, wewnętrzny
Obrót biodra w wyproście: zewnętrzny, wewnętrzny
Prawidłowy zakres ruchomości stawów biodrowego, kolanowego i skokowego
Staw biodrowy: odwodzenie, przywodzenie
Staw kolanowy: przeprost
Staw skokowy: zgięcie grzbietowe, zgięcie podeszwowe
Prawidłowy zakres ruchomości stopy i palców
Ruchomość kości skokowej: odwracanie, nawracanie
Siła mięśniowa
Siłę mięśni określa się w 5 stopniowej skali.
Przy czym 5 oznacza siłę pełna natomiast 0 brak czynności mięśnia.
Stopień |
Opis |
5 |
Prawidłowa |
4 |
Skurcz mięśnia z pełnym zakresem ruchomości pokonujący siłę grawitacji i mierny opór badającego |
3 |
Skurcz mięśnia z pełnym zakresem ruchomości pokonujący siłę grawitacji |
2 |
Skurcz mięśnia z pełnym zakresem ruchomości przy wyeliminowanej sile grawitacji |
1 |
Drżenia mięśniowe lub nieznaczny skurcz |
0 |
Brak aktywności mięśni |
Odruchy
Badanie to należy wykonywać u pacjentów wygodnie siedzących na stole do badania, ze stopami swobodnie zwisającymi.
Głębokie odruchy ścięgniste
Mięsień |
Nerw obwodowy |
Korzeń nerwowy |
Dwugłowy ramienia |
Mięśniowo-skórny |
C5 |
Ramienno-promieniowy |
Promieniowy |
C6 |
Trójgłowy ramienia |
Promieniowy |
C7 |
Czworogłowy uda |
Udowy |
L4 |
Piszczelowy tylny |
Strzałkowy głęboki |
L5 |
Brzuchaty |
Piszczelowy |
S1 |
W przypadku pacjenta, u którego podejrzewamy uszkodzenie rdzenia kręgowego, należy zbadać także inne odruchy - z mięśnia dźwigacza jądra i mięśnia opuszkowo-jamistego.
Brak odruchu z mięśnia opuszkowo-jamistego może dowodzić istnienia wstrząsu rdzenia przez 48 godzin po urazie.
Odruch opuszkowo-jamisty sprawdza się podczas badania per rectum- pociągnięcie za żołądź, łechtaczkę czy też za cewnik Foleya. Na istnienie prawidłowego odruchu z mięśnia opuszkowo-jamistego wskazuje zaciśnięcie mięśnia zwieracza odbytu na palcu znajdującym się w odbytnicy.
Badanie czucia
Polega na sprawdzeniu odczuwania kłucia i miękkiego dotyku w określonych dermatomach.
Uszkodzenie nerwów ręki
Nerw promieniowy - dysfunkcja zginania grzbietowego nadgarstka.
Test prostowania kciuka. Ręka uciska kciuk w pozycji przywiedzenia, prosimy pacjenta o wyprostowanie kciuka.
Nerw pośrodkowy - dysfunkcja przeciwstawiania kciuka.
Test Ochsnera - złożyć ręce jak do modlitwy, palców II i III nie można zgiąć.
Nerw łokciowy - dysfunkcja prostowania stawów międzypaliczkowych bliższych lub krzyżowania palców.
Pacjentowi poleca się zacisnąć rękę w pięść, jeżeli palce IV i V pozostają wyprostowane i ich zgięcie w stawach śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych bliższych nie jest możliwe świadczy to o uszkodzeniu nerwu łokciowego.
Badania dodatkowe
Zdjęcia przeglądowe
Uwidaczniają one kości w jednym wymiarze.
Do pełnej oceny szkieletu konieczne jest jego uwidocznienie co najmniej w dwóch projekcjach.
Tomografia komputerowa
Doskonale uwidacznia kościec, szczególnie kręgosłup i miednicę, jest bardzo przydatna do oceny stawów.
Rezonans magnetyczny
Umożliwia ocenę guzów tkanek miękkich, rdzenia kręgowego, korzeni nerwowych, chrząstek, więzadeł (kolano, bark, nadgarstek)
USG
Badanie to ma zastosowanie w wykrywaniu wrodzonej dysplazji stawów biodrowych u dzieci.
® 2007 AŁ