WSTĘPY DO PRAC:
1.”Człowiek jest zdumiewający, ale arcydziełem nie jest”. Rozważanie o złożoności natury ludzkiej.
Człowiek jest istotą tajemniczą, mroczną, nieokiełznaną, a czasami zaskakującą i zadziwiającą. Charakter i zachowania człowieka były i są przedmiotem wnikliwej uwagi badań wielu psychologów, filozofów, socjologów i ludzi pióra. To, że ciągle próbują się dociec przyczyn ludzkich namiętności, jest najlepszym dowodem na to, że prawda o człowieku nie została do końca odkryta i ostatecznie przeanalizowana. Ja również przyjrzę się bliżej ludzkim pragnieniom, obawom, obowiązkom i konsekwencjom realności różnych ideologii, bądź wierności wobec pewnych ideałów.
2.”Wstrząsające wydarzenia życiowe odkrywają w ludziach prawdziwe osobowości, rodzą nowe postawy”.
„Nie tak łatwo jest rzec: chcę być człowiekiem”(Horacy). Być człowiekiem? Co to znaczy? Według mnie, to być wiernym swojej etyce, zasadom, ideom- po prostu... być wiernym sobie w każdych warunkach. Zachowanie swojego człowieczeństwa najtrudniejsze jest bowiem w sytuacjach ekstremalnych. To one pozwalają odkryć w ludziach ich „prawdziwe osobowości”. Są swego rodzaju testem, którego wynik decyduje o tym, czy człowiek życie wygrał, czy przegrał. Innymi słowy, czy nie załamał się pod wpływem wstrząsającej próby, na jaką wystawił go los. Bo przecież „tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono”(W. Szymborska).
Literatura przedstawia wiele postaci, które muszą zmagać się z losem. Autorzy różnych dzieł wystawiają swoich bohaterów na próby, które mają pokazać, czy uda im się przeżyć swe życie godnie i szlachetnie.
Jeden z filozofów francuskich Montaigne zastanawiał się nad tym, jak powinien człowiek przeżyć swoje życie, aby było one dorzeczne. Sądzi, że życie dorzeczne jest wtedy, kiedy człowiek dąży do celu, cieszy się nim, zachowuje umiar w gromadzeniu dóbr materialnych.
„(...)Wielkie i wspaniałe arcydzieła człowieka to żyć dorzecznie. Wszelkie inne rzeczy: panować, gromadzić skarby, budować, są jeno przydatkami i ozdóbkami, co najwyżej.”
3.Motyw cierpienia w poznanych utworach literackich.
Cierpienie uszlachetnia- głoszą niektórzy, ale cierpienie łamie człowieka i upokarza, jak twierdzą inni. Jest ono nieodłącznym składnikiem naszej egzystencji.
Być może dzięki cierpieniu zdobywamy nowe doświadczenia, stajemy w prawdzie wobec siebie i innych. Być może ono przynosi nam doświadczenia, dzięki którym stajemy się bogatsi wewnętrznie i lepiej rozumiem innych.
Wydaje mi się, że sens cierpienia określa się wobec pojęcia szczęścia i tłumaczy, że nadaje ono sens naszemu człowieczeństwu. I tak jest dopóki nie przekroczy ono ludzkiej miary. Pewnych spraw nie zrozumiemy nigdy, przerastają bowiem naszą wyobraźnię. Jak pojąć ból człowieka, który patrzy na śmierć swojej rodziny, co czuje matka, kiedy malutkim niemowlęciem żołnierze bawią się jak piłką, dopóki nie roztrzaska się na bruku. Nigdy nie pojmiemy całej grozy wojny i Holocaustu.
Nie jest łatwo zaakceptować cierpienia, boimy się bólu i własnej słabości. Pytamy o to jak żyć, by nie cierpieć. Oszukujemy samych siebie, gdyż cierpienia nie możemy się wyrzec i nie możemy go uniknąć, ponieważ jest ono treścią naszego życia.
Jan Kochanowski w „Trenie XVI” stwierdził: „ człowiek nie kamień...”
Sądzę, że cierpienie trzeba zaakceptować i przeżywać z godnością, tak jak powiedział Kochanowski: „Ludzkie przygody, ludzkie noś”.
4.Szczęście
Co to jest szczęście? To pojęcie jest bardzo trudno zdefiniować i określić jednoznacznie.
Każda epoka i każdy człowiek ma własną definicję szczęścia. Istnieje jednak wspólny mianownik. Szczęśliwy jest ten, kto może zaakceptować siebie i swój los.
Filozofia wskazywała różne drogi do tego celu np. stoicy uważali, że szczęście, beznamiętność i wyzbycie się wszelkich gwałtownych przeżyć. Dla epikurejczyków szczęście oznaczało unikanie cierpienia, natomiast hedoniści traktowali szczęście w sposób doczesny jako poszukiwanie przyjemności życia.
Filozofia nowożytna za szczęście uważa mądrość, która dając znajomość samego siebie pozwala zaspokoić własne skłonności.
5. Jaką wartość ma praca?
Praca dla większości ludzi jest źródłem utrzymania. To produkty naszej pracy mogą zaspokajać potrzeby i pragnienia innych. My także korzystamy z tego, co wytworzyli inni. Ale czy praca jest głównie źródłem utrzymania? Oczywiście, że nie. Ma ona o wiele szerszy wymiar. Uważam, że praca jest jedną z najważniejszych wartości w życiu każdego człowieka. To właśnie dzięki niej odnajdujemy sens naszego życia.
Dzięki pracy czujemy się potrzebni, użyteczni, wiemy, że nasze życie nie jest puste i bezowocne. Moim zdaniem pożyteczna i uczciwa praca czyni z nas ludzi wartościowych. Sądzę, że każda praca jest pożyteczna, jeżeli tylko przynosi korzyści innym, a my wykonujemy ją z uczuciem.
Nasza praca może przynosić korzyści innym, ale również nam samym może wiele dać. Dzięki pracy możemy się samorealizować, rozwijać swe talenty, spełniać marzenia. Wówczas praca przynosi zadowolenie, satysfakcję, radość z dobrze wykonywanych obowiązków czyni nas ludźmi szczęśliwymi.
1.Stanisław Wokulski- człowiek ceniący pracę, nie bał się jej. To właśnie dzięki ciężkiej pracy zdobył wykształcenie, majątek i pozycję społeczną. Praca przynosiła mu spokój i ukojenie. Pracując zapomniał o nieszczęśliwej miłości do Izabeli.
2. Benedykt Korczyński („Nad Niemnem”)- wiąże on ideę umiłowania pracy z umiłowaniem ziemi. Ciężko pracuje, aby utrzymać majątek, na który zostały nałożone kontrybucje.
3. „Żywot człowieka poczciwego”(renesans)- prezentowany ideał człowieka poczciwego to człowiek pracowity, który kocha swoją pracę, traktuje ją jak obowiązek, czerpie z niej radość i siłę do dalszego życia.
4. Bogumił Niechcic („Noce i dnie”)- bohater ten przyjmuje podobną postawę jak Benedykt Korczyński. Kocha swoją pracę, wykonuje ją rzetelnie i solidnie. Bogumił przyjął czynną postawę wobec życia, która wyrażała się w akceptacji świata i czyniła pracę głównym celem jego egzystencji.
5. „Ziemia, planeta ludzi”- dla autora praca była powołaniem, a nie koniecznością zarobkową. W pracy pilota odnalazł radość z wykonywania przyjmowanych na siebie obowiązków, znalazł poczucie solidarności z kolegami. Praca nauczyła go wręcz heroicznej odpowiedzialności za wykonywane zadanie.
6. Bohater literacki XX w. w sytuacji wyboru.
Każdy człowiek w swym życiu znajduje się w sytuacji wyboru, czasem jest to wybór trudny, niezwykle ważny, decydujący o naszej postawie życiowej, a także odpowiedzialności moralnej za własne czyny. Wielokrotnie musimy wybierać w naszym życiu między dobrem, a złem, toteż ważne jest, aby człowiek potrafił odróżnić dobro od zła.
Jak zachować się w konkretnej sytuacji życiowej? Jak upewnić się czy nasz wybór będzie słuszny?
We współczesnym świecie, świecie bez ideałów, pozbawionym ustalonej hierarchii wartości ten wybór własnych wartości staje się problemem dość trudnym. Człowiek waha się, niepokoi, a nawet przeżywa rozterki. Ma świadomość, że będzie odpowiadać przed społeczeństwem, a przede wszystkim przed samym sobą.
Sądzę, że literatura stanie się dla mnie drogowskazem, jakie wartości wybrać, aby były one przydatne w moim życiu. Odpowiada mi postawa „być” nie „mieć”, bo to ona zadecyduje o moim człowieczeństwie. Pamiętając o wskazówkach Słonimskiego, zawartych w eseju „Ciekawość” będę starał się wybrać taką hierarchię wartości, aby stać się człowiekiem- humanistą, który zdaniem Bąka jest tak bardzo potrzebny.