POMIAR CIŚNIENIA TĘTNICZEGO KRWI

CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI- Jest siłą, jaką przepływający strumień krwi wywiera na ściany elastycznych naczyń krwionośnych

Zwykle pomiaru dokonuje się na tętnicy ramiennej. Przy pomiarze wyróżnia się ciśnienie maksymalne, czyli skurczowe i minimalne, czyli rozkurczowe. Badanie ma duże znaczenie diagnostyczne dla rozpoznania nadciśnienia tętniczego oraz kontrolę jego leczenia, jest także pomocne w diagnozowaniu stanu pacjenta oraz chorób, których przyczyną mogą być wahania ciśnienia krwi

METODY BADANIA CIŚNIENIA TĘTNICZEGO KRWI

• Metoda palpacyjna- bez słuchawek (określa się tylko wartość skurczową)

• Metoda osłuchowa- za pomocą ciśnieniomierza rtęciowego, sprężynowego (określa wartość ciśnienia skurczowego i rozkurczowego)

• Metoda automatyczna- (wynik pomiaru rejestruje monitor aparatu)

• Metoda inwazyjna- (ciągły pomiar ciśnienia skurczowego i rozkurczowego za pomocą cewnika umieszczonego wewnątrz naczynia i urządzenia rejestrującego wyniki pomiaru)

WARTOŚCI PRAWIDŁOWE RR

Według Riva- Rocci:

• Noworodki (skurczowe): 60-80 mmHg

• Niemowlęta (skurczowe): 80-85 mmHg

• Małe dzieci (skurczowe): 80-100 mmHg

• Nastolatki (skurczowe/rozkurczowe): 120/80 mmHg

• Dorośli (skurczowe/rozkurczowe):

110-139/65-94 mmHg

Według WHO granicę dzielącą ciśnienie prawidłowe od podwyższonego u dorosłych stanowi wartość 140/90 mmHg.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE RR

Ciśnienie tętnicze krwi zależy przede wszystkim od:

• Siły skurczowej serca

• Ilości krążącej krwi

U każdej osoby ciśnienie tętnicze ulega zmianom zależnie od pory dnia, a także pod wpływem innych czynników, jak nasilenie czynności oddechowej, aktywności fizycznej i umysłowej.

CZYNNIKI PODWYŻSZAJĄCE WARTOŚĆ CIŚNIENIA

• FIZJOLOGICZNE

• Reakcje emocjonalne badanego

• Wysiłek fizyczny przed badaniem

• Wypicie kawy, herbaty, wypalenie papierosa przed badaniem

• PATOLOGICZNE

• Zaburzenia wewnątrzwydzielnicze

• Choroby kłębuszków nerkowych

• Zatrucie ciążowe

• Prawostronna niewydolność krążenia

• Otyłość, ból

CZYNNIKI OBNIŻAJĄCE WARTOŚĆ CIŚNIENIA

• FIZJOLOGICZNE

• Spożycie posiłku przed badaniem

• Wysoka temperatura otoczenia

• Wahania ciśnienia atmosferycznego

• PATOLOGICZNE

• Odwodnienie

• Wstrząs

ROZPOZNANIE I KLASYFIKACJA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO

Nadciśnienie tętnicze można rozpoznać, jeśli:

1. Średnie wartości (wyliczone, co najmniej z dwóch pomiarów dokonanych, podczas co najmniej dwóch różnych wizyt) są równe lub wyższe niż 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego i/lub 90 mmHg dla rozkurczowego

2. Średnie wartości wyliczone z dwóch pomiarów dokonanych podczas jednej wizyty są równe lub wyższe niż 180 mmHg dla ciśnienia skurczowego i/lub 110 mmHg dla rozkurczowego, po wykluczeniu czynników podwyższających wartości ciśnienia np. lęk, ból, spożycie alkoholu

3. Na podstawie wiarygodnych danych z wywiadów lub dokumentacji pacjenta

Podczas pomiaru RR należy zwrócić uwagę na to, aby:

• Pacjent powstrzymał się od picia kawy i palenia papierosów, co najmniej 30 minut przed pomiarem

• Przed rozpoczęciem pomiarów pacjent odpoczął przez kilka minut w pozycji siedzącej z podpartymi plecami w cichym pomieszczeniu

• Przeprowadzić, co najmniej dwa pomiary w odstępie 1- 2min, a jeżeli wyniki pomiaru znacznie różnią się, wykonać dodatkowe pomiary

• Posługiwać się standardowym mankietem (o szerokości 12- 13 cm i długości 35 cm), ale dysponować również większym i mniejszym mankietem do pomiarów odpowiednio na ramię o większej i mniejszym obwodzie

• Kończyna górna została obnażona, bez uciskającej odzieży, luźno wsparta ze zgięciem łokciowym na poziomie 4 międzyżebrza

• Mankiet powinien znajdować się na wysokości serca niezależnie od pozycji ciała pacjenta

Podczas pomiaru należy przestrzegać zasad:

• Stetoskop powinien znajdować się w górnej części dołu łokciowego

• Mankiet pompować 30 mmHg powyżej słyszalnych tonów

• Powietrze z mankietu wypuszczać z prędkością 2 mmHg/s

• Pierwszy raz mierzyć na obu kończynach górnych, kolejne pomiary należy wykonywać na ręce o wyższym ciśnieniu

• Pomiar tętna powinien być wykonany po drugim pomiarze ciśnienia

• U osób starszych, chorych na cukrzycę lub inne choroby powodujące hipotonię ortostatyczną należy dokonać też pomiaru po 1 i 5 minutach od przyjęcia pozycji stojącej

BŁĘDY TECHNICZNE W TRAKCIE WYKONYWANIA BADANIA

• Niesprawny sprzęt

• Ograniczony słuch osoby badającej

• Nieprawidłowa technika dokonywania pomiaru

• Założony mankiet nie znajduje się na wysokości poziomu serca pacjenta

• Mankiet aparatu założony na rękaw

• Niewłaściwie dobrany rozmiar mankietu do wieku i warunków anatomicznych badanego

• Niepodparte przedramię badanego

• Zbyt szybkie wypuszczenie powietrza z mankietu

• Tendencja do zaokrąglania odczytów do najbliższych dziesiątek mmHg

• Nie zachowanie krótszych niż 2-3 min odstępów czasowych pomiędzy kolejnymi następującymi po sobie pomiarami na tym samym ramieniu

POMIAR CIŚNIENIA TĘTNICZEGO KRWI

• Przygotowanie badającego

• Przygotowanie sprzętu i otoczenia (szerokości mankietu dla dzieci do 2 r.ż. - 6 cm, do 4 r.ż.- 8 cm, 9-11 lat- 11 cm, dla dorosłych- 12-14 cm)

• Przygotowanie pacjenta

• Poinformowanie o celu, przebiegu i sposobie wykonania badania

• Uzyskanie zgody pacjenta i pozyskanie go do współpracy

3. Zalecenie 5 minutowego odpoczynku przed badaniem

4. Zapewnienie pacjentowi wygodnej pozycji (siedzącej lub leżącej), z podparciem kończyny górnej tak, aby tętnica ramienna znajdowała się na poziomie serca

5. Zdjęcie ubrania z ramienia, na którym będzie dokonywany pomiar

6. Ułożenie ramienia w lekkim odwiedzeniu, odwrócenie dłoni w stronę zgięciową do góry

CZYNNOŚCI WŁAŚCIWE

• Ustawienie aparatu na twardym podłożu

• Założenie opaski na ramię pacjenta. Opaska musi ściśle przylegać do ramienia. Gumowe przewody powinny znajdować się na przyśrodkowym boku ramienia. Opaski nie wolno zakładać na ramię ręki, w której znajduje się wkłucie, przetoka tętniczo- żylna, niedowład, po stronie wykonanej mastektomii.

• Odszukać tętno na tętnicy łokciowej (w zgięciu łokciowym poniżej mankietu po stronie przyśrodkowej)

• Założenie słuchawek lekarskich na uszy

• Przyłożenie membrany słuchawek w miejscu badania tętna

• Zamknięcie zaworu w pompce (zakręcając w prawo)

• Wtłaczanie powietrza do mankietu, pompując pompką do momentu, gdy ciśnienie będzie o 20-30 mmHg wyższe niż w chwili zaniku tętna

• Wypuszczenie z mankietu powietrza tak, by słupek rtęci opadł w tempie 2-3 mmHg/s

• Wysłuchanie pierwszego tonu i zapamiętanie wartości ciśnienia skurczowego

• Dalsze powolne wypuszczanie powietrza, słuchanie wyraźnych tonów, zapamiętanie wartości w momencie zaniku tętna- wartość ciśnienia rozkurczowego

• Odkręcenie całkowite zaworu w celu upuszczenia powietrza, wskaźnik zegara manometru obniży się do 0

• Zdjęcie słuchawek

• Zdjęcie mankietu z ramienia

CZYNNOŚCI KOŃCOWE

• Uporządkowanie sprzętu, otoczenia

• Poinformowanie pacjenta o wyniku pomiaru

• Higieniczne umycie rąk

• Udokumentowanie wykonania zabiegu

• Poinformowanie lekarza o wykrytych nieprawidłowościach

3

---