Streszczenie Świętoszka Moliera
Świętoszek powstał w 1664 roku i wywołał w Paryżu wielki skandal. Na kilka lat zabroniono wystawiania tej sztuki Moliera. Autor został oskarżony o próbę oczernienia środowisk katolickich. Główny bohater dramatu, Świętoszek do dziś jest symbolem obłudy i zakłamania.
Streszczenie:
Akt I
Akcja najsłynniejszej komedii Moliera rozgrywa się w domu zacnego chrześcijanina Orgona, w Paryżu.
Pani Pernelle, matka Orgona zachwycona niebywałą pobożnością Tratuffe`a strofuje wszystkich domowników, którym nie podoba się jego obecność w domu. Zarzuca przy tym domownikom głupotę (Damisa), wystawne życie( Elmirę) czy nadużywanie gościnności gospodarza domu (Kleantowi). Tartuffe zamieszkał w domu Orgona w dniu, kiedy ten zobaczył go leżącego w kościele krzyżem i pogrążonego w modlitwie. Orgon, wzorowy chrześcijanin ujęty takim sposobem modlitwy zaoferował modlącemu się drobny datek i dom nad głową. Pani Pernelle jest przekonana o niezwykłej pobożności Tratuffe`a i uważa go za bardzo dobrego człowieka.
Doryna, pokojówka Marianny - córki Orgona, opowiada szwagrowi gospodarza domu -
Kleantowi jak bardzo Orgon zmienił się, gdy Tratuffe zamieszkał razem z nimi. Orgon
Nazywa go swoim bratem, traktuje lepiej niż wszystkich innych domowników, zwierza mu
Się ze wszystkich swoich problemów i tajemnic i tylko jego rad słucha. Co więcej obiecuje
Taruffe`owi rękę swojej córki Marianny, mimo, że wcześniej obiecał już ją Waleremu.
Damis, syn Orgona, prosi Kleanta, aby ten wstawił się u szwagra za Marianną i Walerym,
Którzy się kochają? Gdy pan domu wraca, pyta Kleanta, co się działo podczas jego
Nieobecności w domu. Interesuje go jednak tylko postać Świętoszka.
Akt II
Orgon przedstawia Mariannie swoją decyzję. Mówi, że postanowił oddać jej rękę Świętoszkowi. Kiedy Marianna i Doryna próbują się sprzeciwić, Orgon kategorycznie ucina wszelkie dyskusje. Tymczasem Doryna przekonana, że w inny sposób nie da się przekonać Orgona do zmiany decyzji, wymyśla plan. Prosi Mariannę, aby udawała chorobę, żeby jak najbardziej odwlec datę ślubu z Tarttufem. Walerego z kolei prosi, żeby uzyskał zapewnienie od Orgona, że to jemu odda rękę córki.
Akt III
Tartuffe rozmawia z Elmirą, żona Orgona. Elmira próbuje dowiedzieć się, jakie zamiary ma Świętoszek wobec Marianny, ale Tartuffe nie udziela odpowiedzi. Proponuje natomiast Elmirze zdradę męża. Całej rozmowie przysłuchuje się Damis. Oświadcza potem Tartuffe`owi, że o wszystkim, co zobaczył opowie ojcu. Jest przekonany, że gdy ojciec to usłyszy wyrzuci Świętoszka z domu. Tymczasem Gorgon reaguje gniewem i oburzeniem na "oszczerstwa" Damisa. Nie wierzy w ani jedno słowo syna, wręcz przeciwnie jest przekonany, że Damis celowo chce oczernić Tartuffe`a. Wydziedzicza syna i wyrzuca go z domu. Natomiast obłudny Świętoszek triumfuje, bo Orgon przepisał mu cały swój majątek.
Akt IV
Elmira postanawia pomóc zrozpaczonej Mariannie. Prosi męża, aby jej zaufał i schował się pod stołem, gdy ona będzie rozmawiać z Tartuffem. Potem wzywa Świętoszka do pokoju, w
Którym ukrył się Orgon. Tartuffe szczęśliwy, że może być na osobności z piękną Elmirą wyznaje jej miłość i jeszcze raz proponuje zdradę męża. Dopiero wtedy do Orgona dociera jak wielki błąd popełnił bezgranicznie ufając Taruffowi. Każe obłudnikowi się natychmiast wyprowadzić z domu. Jednak wtedy przebiegły Tartuffe przypomina Orgonowi, że cały majątek, również dom, należą już do niego i wszyscy domownicy musza się z niego jak najszybciej wyprowadzić.
Akt V
Tartuffe wykradł również sekretne dokumenty, za pomocą, których wikła Orgona w spisek antypaństwowy. Zrozpaczony Orgon zwierza się szwagrowi ze swoich problemów. Tymczasem do domu przybywa komornik, który nakazuje rodzinie niezwłoczne opuszczenie mieszkania należącego w świetle prawa do Tartuffe`a. Po chwili wchodzi Walery z informacją o decyzji aresztowania Orgona oskarżonego o spiskowanie. Oficer gwardii, który przybywa, aby dokonać aresztowania Orgona, niespodziewanie dla wszystkich aresztuje Tartuffe`a. Okazuje się, bowiem, że Świętoszek był znanym i ściganym od dawna oszustem. Tylko pani Pernelle do końca nie chce uwierzyć w winę Tartuffe`a, sądzi,że biedny świętoszek padł ofiarą spisku Ostatecznie wszystko kończy się dobrze: kara dla Orgona zostaje unieważniona, natomiast Marianna wychodzi za mąż za ukochanego mężczyznę.
Świętoszek - streszczenie
Akcja dzieje się w domu Oragona, który mieszka tam wraz ze swoja żona Elmira, dziećmi Marianna i Damisem, swoja matka panią Pernelle oraz służbą. Od jakiegoś czasu w domu mieszka również gość Oragona, Tartuffe. Pani Pernelle jest oburzona że służba nie traktuje jej należycie oraz ze „wszyscy” są przeciw „dobremu” Tartuff`owi. Oragon pani Pernelle są zachwyceni gościem jego pobożnością i stylem bycia. Pani Pernelle źle traktuje służkę Doryne, żona Oragona źle się czuje, gnębią ją bóle głowy i gorączka. Oragon własnie powraca do domu po dwudniowej nieobecności zastaje Doryne, ta się go pyta jak spędził podróż a on natomiast się pyta co w domu się działo, Doryna odpowiedziała jak się czuje Elmira, lecz wieść o chorobie żony nic nie zainteresowała Oragona, bardziej niż ona interesowała się co w ten czas robił Tartufe.
Następnie Oragon rozmawia ze swym szwagrem Kleantem, którego dziwią nowe zwyczaje w domu, próbuje dotrzeć do Oragona i uświadomić mu ze jego zdaniem Tartuffe to oszust. Na nic jego próby, Kleant dowiaduje się o zmianie planów związanych ze ślubem Marianny z Walerym. Oragon rozmawia z córką Marianna usiłuje ją na siłę wydać za maż za Tartuffe`a, mimo że wcześniej była ona obiecana Waleremu. Marianna nie potrafi się oprzeć woli ojca, ale tez nie potrafi sobie wyobrazić Tartuffe`a jako męża. Tartuffe każe zakryć dekolt Dorynie, gdyż jego zdaniem jest on gorszący. Następnie Świętoszek w rozmowie z panią domu, Elmira proponuje by ta została jego kochanką, drwi z Oragona przy jego żonie. Cała ta sytuacja dociera do Oragona za sprawą Damisa.
W rozmowie Tartuffe nie broni się, udaje fałszywa skruchę, twierdzi że jego syn kłamie i wyrzuca go z domu. Oragon zapisuje cały majątek swemu fałszywemu przyjacielowi. Nikt nie może się pogodzić z planem Oragona, jako ze Marianna poślubi Tartuffe. Elmira planuje prowokację by na własne uszy Oragon przekonał się o dwulicowości dewota. Pan domu chowa się pod stół a Elmira przeprowadza z nim rozmowę, na początku niepewny Świętoszek udaje kogoś innego by później, ukazać swą prawdziwą twarz. Oragon wypędza obłudnika z domu.
Oragon uświadamia sobie jaki wielki błąd popełnił oddając mu cały majątek, i powierzając obciążające dokumenty na samego siebie. Tartuffe`a zjawia się ze strażą w progu domu Oragona. Oragon pewny ze zostanie aresztowany wypomina swą dobroć dla Świętoszka, ten oschle odpowiada że miłość do króla jest większa niż do zdrajcy, po czym nakazuje aresztowanie pana domu. Strażnik zamiast aresztować Oragona aresztuje dewota, okazuje się ze ów człowiek jest znanym przestępcą. Król unieważnia akt darowizny, oraz darowuje winę Oragona. Walery może bez przeszkód żenić się z Marianna.
Charakterystyka bohaterów "Świętoszka" Moliera - w punktach
TARTUFFE:
osoba posiadająca urok osobisty
umiejętność przekonywania tupetem
bezwzględny, uparty, bezkrytyczny
podstawową jego cechą jest obłuda
fałszywiec
rozbija rodzinę i doprowadza Orgona do nędzy
potrafi wybrać osoby, które ulegają jego wpływowi, a do pozostałych (np. Marianna, Damis) nabiera wrogiego nastawienia
udaje osobę pobożną, dba o szczegóły, drobiazgi, detale
żarliwy świętoszek, zachowuje prostotę, zna umiar
ciągle odwołuje się do religii, prawi kazania
hipokryta
gdy nawet Orgon denerwuje się na Tartuffe i traci do niech zaufanie, ten zrzuca swą maskę i odsłania prawdziwe oblicze
ORGON:
osoba bardzo naiwna, łatwowierna
pochopnie podejmująca decyzje
jest w stanie siłą unieszczęśliwić swoją rodzinę w imię dobra świętoszka
twardy, nieugięty
nie daje sobie nic wmówić
ma konkretne cele i zamiary i nie zamierza ich pod żadnym względem zmienić
podatny na sugestie
bezmyślny
zaślepiony fałszywym urokiem Tartuffe
bezwzględny i okrutny wobec bliskich
ELMIRA:
żona Orgona
młoda, piękna, świadoma swojej urody, dbająca o siebie
uwielbia się stroić i dobrze wyglądać
wzorowa i wierna
szczera i odważna
docenia wartość własnego małżeństwa
nie pozwala się uwieść świętoszkowi
dostrzega złe zamiary Tartuffe, dąży do jego zdemaskowania
przebiegła i sprytna, knuje spisek
ma swój kobiecy honor
troskliwa i wyrozumiała matka
znakomita aktorka, zbiera dowody przeciw świętoszkowi
czyni wszystko z rozsądkiem
nie oskarża pochopnie ludzi
lubi przyjaciół
pragnie śluby Marianny z Walerym
cierpliwa i chorowita
nie lubi matki Orgona
MARAINNA
dobrze wychowana
mająca duży szacunek do ojca
zakochana w Walerym
bierna, uległa
niepewna, bez inicjatywy
nie miała własnego zdania
boi się spotkania z Orgonem
zmienia się pod wpływem Doryny
traci zaufanie do ojca i szacunek
DAMIS:
syn Orgona
brat Marianny
porywczy i wybuchowy
nie potrafi udawać
odkrył prawdziwe zamiary świętoszka wobec Elmiry
pochopnie podejmujący decyzje
"w gorącej wodzie kąpany"
DORYNA:
służąca Marianny
bezczelna, wścibska, wesoła, pełna życia
intrygantka
złośliwa, wygadana, ironiczna
od samego początku była świadoma obłudy świętoszka
wtrąca swe złośliwe komentarze
pełna wdzięku
miała odwagę przeciwstawić się Orgonowi
słusznie prowokowała Mariannie przeciwko ojcu
potrafiła godzić skłóconych
wyjątkowo oddana rodzinie, której służyła