Choroba niedokrwienna serca - Dusznica bolesna (Angina pectoris)

- stan, w którym zaopatrzenie mięśnia sercowego w tlen składniki odżywcze nie pokrywa w pełni zapotrzebowania na nie.

Etiologia:

- główną przyczyną jest spadek perfuzji m. sercowego wskutek zwężenia naczynia wieńcowego ( 80% przyp.- miażdżyca; inne- skurcz naczynia wieńcowego, zakrzepica, zator).

Charakterystycznym objawem jest ból wieńcowy w okolicy przedsercowej (za mostkiem) o charakterze dławiącym, gniotącym, rozpierającym, typowo wywołany przez wysiłek lub stres i ustępujący po odpoczynku lub podanej podjęzykowo nitroglicerynie.

Czynniki ryzyka:

• odwracalne - palenie tytoniu, otyłość, stres;

• nieodwracalne

• ch. genetyczne

• starzenie się organizmu

• zespół metaboliczny

• otyłość brzuszna (typu jabłka)

• hiperglikemia (↑ LDL, ↑ trójglicerydy, ↓ HDL)

• cukrzyca typu II

• nadciśnienie tętnicze

• nadkrzepliwość

Postacie:

I stabilna dławica piersiowa - związana ze zwężeniem naczynia wieńcowego przez tzw. stabilną blaszkę miażdżycową;

II postaci niestabilne - wynikają z pękania tzw. niestabilnej blaszki miażdżycowej, która częściowo lub całkowicie zamyka naczynie wieńcowe w krótkim okresie czasu.

Klasyfikacja CCS:

IV stopień - dolegliwości bólowe w spoczynku;

III stopień - dolegliwości bólowe w trakcie normalnej aktywności fizycznej;

II stopień - dolegliwości bólowe przy normalnym wysiłku fizycznym;

I stopień - dolegliwości bólowe przy intensywnym wysiłku fizycznym (ponad normę);

0 stopień - nieme niedokrwienie m. sercowego;

Gdy pacjent zmienił klasę w przeciągu ostatnich 3 tygodni → dusznica niestabilna.

Rehabilitacja w ChNS

Rehabilitacja obejmuje:

• naukę zasad prowadzenia zdrowego trybu życia

• nawyk aktywności ruchowej

• redukcja czynników ryzyka ch. wieńcowej

• optymalizacja przyzwyczajeń dietetycznych

• nauka kontrolowania reakcji emocjonalnych i radzenia sobie ze stresem

• działania mające na celu:

• zrozumienie przez pacjenta istoty choroby (przyczyny, konsekwencje)

• wdrożenie umiejętności rozpoznawania pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia i odpowiedniego zachowania się w tych sytuacjach

Etapy rehabilitacji

I - szpitalny

II - wczesnej rehabilitacji poszpitalnej

III - etap ambulatoryjny - utrzymania osiągniętych efektów do końca życia chorego

Cele rehabilitacji:

• przeciwdziałanie skutkom unieruchomienia lub zmniejszenia aktywności fiz. (I etap)

• uzyskanie optymalnej wydolności serca i stabilizacji choroby(II etap)

• uzyskanie optymalnej wydolności fizycznej (III etap)

• uzyskanie stabilizacji emocjonalnej (III etap)

• ograniczenie postępu choroby wieńcowej (a nawet próba jej regresji!!!)

• uzyskanie stabilizacji rodzinnej, społecznej i zawodowej

Etapy reh. związane z operacją CABG

I etap - szpitalny (od 1 - 3 dób przed operacją, trwa ok. 2 tyg.)

Cele i realizacja:

1. Uruchomienie mechanizmów prawidłowej wentylacji

• przed operacją nauczyć chorego efektywnego oddychania i skutecznego kaszlu - nauka oddychania wszystkimi torami oddechowymi; nauka umiejętności skutecznego kaszlu i odksztuszania (na przedłużonym wydechu lub za pomocą wydechu przerywanego)

• po operacji rehabilitację rozpoczynać jak najwcześniej po rozintubowaniu chorego - oddychanie opanowanymi torami skojarzone z ruchami kończyn górnych, zapewnienie prawidłowego wydechu, oklepywanie pleców co najmniej 2 razy na dobę → ↓ niedodmy, ognisk zapalnych, reakcji wysiękowych, ↑ wydolności oddechowej;

Uzyskanie równowagi oddechowej zajmuje > 3 miesięcy, optymalne jest kontynuowanie ćwiczeń do 6 miesięcy po zabiegu!

2. Zabezpieczenie przed skutkami unieruchomienia

3. Zmniejszenie napięcia tłoczni brzusznej w trakcie wysiłków izometrycznych i zmian z pozycji leżącej na siedzącą i odwrotnie

4. Jak najwcześniejsze uruchamianie chorego i przygotowanie do podstawowej samoobsługi

5. Maksymalne ograniczenie spadku wydolności fizycznej w okresie pooperacyjnym

6. Prewencja powikłań zatorowo-zakrzepowych

Ad. 2-6

• ruchy bierne i czynne u chorego są ograniczone bólem, obecnością ran pooperacyjnych, aby te dolegliwości zmniejszyć należy nauczyć chorego wykonywania ruchów w trakcie ok. 3 s wydechu przez otwarte usta poprzedzonego głębokim, 3 sek. wdechem przez nos → łagodzi ból, zmniejsza napięcie powłok brzusznych i obciążenie układu krążenia, umożliwia szybsze uruchamianie, co zapobiega powikłaniom zatorowo-zakrzepowym.

II etap - wczesnej rehabilitacji poszpitalnej, trwa 4 - 6 tyg.

Podstawowym rodzajem treningu fizycznego są ćwiczenia wytrzymałościowe w formie treningu ciągłego lub interwałowego.

Uzupełnienie - ćw. oporowe 2 -3 razy na tydzień z intensywnością 1 - 3 serii po 8 - 15 powtórzeń na główne grupy mięśniowe.

III etap - do końca życia chorego!!!

Przeciwwskazania do rozpoczęcia rehabilitacji:

• niestabilna dławica piersiowa

• spoczynkowe SBP > 200 mmHg lub DBP >110 mmg

• ↓ SBP o co najmniej 20 mmHg w porównaniu z zazwyczaj stwierdzanymi (o ile nie jest spowodowane lekami hipotensyjnymi)

• stenoza aortalna średniego lub znacznego stopnia

• ostra choroba systemowa lub przebiegająca z ↑ temperaturą ciała

• nieskompensowana, objawowa niewydolność serca

• ostre zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia

• ostry zator tętnicy płucnej lub tętnic obwodowych

• zakrzepowe zapalenie żył

• spoczynkowe znaczące obniżenie odcinka ST (> 3 mm)

• źle kontrolowana cukrzyca

• ostre rozwarstwienie aorty

• umysłowe lub fizyczne schorzenia uniemożliwiające wykonanie stosownego wysiłku