Etyka antropocentryczna - interes gatunku ludzkiego jest najistotniejszy i liczą się tylko korzyści dla gatunku ludzkiego. W przeciwnym wypadku człowiek nie ma obowiązku ingerencji.
E biocentryczna - przeciwna do antropocentrycznej - uwzględnia się interesy wszystkich istot czujących i wrażliwych na ból.
E holistyczna - dobro ekosystemu uważa za najistotniejsze, a człowiek jest ściśle związany ze środowiskiem, nie jest wyjątkowy i musi przestrzegać zasad, aby nie zniszczyć ekosystemu.
E ochrony zwierząt - wrażliwość na cudzy los; postulatem jest ograniczenie ludzkiej samowoli.
OKRESY OCHRONY ŚRODOWISKA:
Od początku państwowości Polskiej do połowy XIV wieku - początek prawnej ochrony przyrody opartej na prawie zwyczajowym oraz systemie regaliów.
Od połowy XIV wieku do połowy XIX wieku - charakteryzuje się włączeniem pewnych elementów ochronnych do przepisów stanowionych, do pierwszych aktów prawnych, odnoszących się przede wszystkim do leśnictwa, rybołówstwa, łowiectwa.
Od połowy XIX wieku do I Wojny Światowej - określany mianem ,,konserwatorskiej ochrony przyrody''
Okres międzywojenny (1918-1939) - ochrona biocenotyczna
Od zakończenia II Wojny Światowej do współczesności - największą rolę odgrywa prawodawstwo, zachowanie podejście planistyczne.
Statut Kazimierza Wielkiego 1347 - kary za wyrąb drzew, za zniszczenie drzew bartnych, za kradzież w cudzym jeziorze, określał warunki polowania. Regale grodowe - pozwolenia, które nadawał król na budowę grodu.
Statut Warecki (Władysław Jagiełło) 1423 - ochrona lasów przed pożarami, ochrona cisów (ochrona gatunkowa), ochrona mienia.
Pierwszy Statut Litewski 1529 - ochrona przed bezprawnym polowaniem na żubry, łosie, jelenie, niedźwiedzie, dziki, rysie, sarny (...) ogólnie na zwierzynę leśną zakaz niszczenia żeremi bobrowych,
Statut Sejmu Warszawskiego 1557 - ochrona grubego zwierza (sarny, jelenie, żubry, łosie), zakazano polowania, w 1927 roku padł ostatni tur.
III Statut Litewski 1588 - zakaz polowania w okresie od wielkiej soboty do zbiorów
Uniwersał Leśny (Stanisław August Poniatowski) 1778 - ochrona lasów przed pożarami, wprowadzono nakaz prawidłowej gospodarki leśnej,
Ustawa z dnia 19 lipca 1869 (Cesarz Franciszek Józef) - wprowadzała ochronę zwierząt alpejskich występujących w Tatrach (świstak, kozica) za naruszenie tego zakazu wynosiła grzywna do 100zł reńskich na fundusz kultury państwowej lub areszt, wprowadzono Straż Leśną, na terenach górskich Straż Górska,
1909 - Ustawa w całości zakazała polowania na kozice i świstaki oraz wprowadziła całoroczny okres ochronny
Ustawa z dnia 21 grudnia 1874r. o ochronie niektórych zwierząt pożytecznych dla uprawy ziemi, zakaz psucia gniazd ptaków dziko żyjących a nieszkodliwych (do szkodliwych zaliczono orła bielika, orła przedniego, sokoła, puchacza), zakaz chwytania, zabijania, sprzedawania ptaków (kos, drozd, skowronki, szpaki, wilgi), nauczyciele szkół ludowych są obowiązani uczniom wyjaśnić szkodliwość wybierania gniazd, chwytania i zabijania ptactwa pożytecznego, zakaz łowienia zwierzyny w sidła.
HISTORIA POLSKIEGO RUCHU OCH PRZYRODY
Staszic napisał dzieło ,,O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin polskich'' (1815) z mapą geologiczną Polski, Staszic wskazuje na zagrożenia przyrody wynikające z działalności człowieka, nawoływał do ochrony przyrody.
Jan Gwalbert Pawlikowski, prawnik i ekonomista, manifest ochrony przyrody ,,Kultura a nauka''.
Adam Wodziczko w pracy ,,Na straży przyrody'' przedstawił najważniejsze zagadnienia dotyczące całokształtu ochrony przyrody
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA Z DNIA 27 KWIETNIA 2001r.
ŚRODOWISKO(art.3 ust.39)- ogół elementów przyrodniczych w tym także przekształconych z działalności człowieka a w szczególności powierzchnie ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat, oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemne oddziaływania między tymi elementami
OCHRONA ŚRODOWISKA(art.3 ust.13)- podjęcie lub zaniechanie działań umożliwiających zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej. Polega na:
1.racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju(odnosi się do całej ludzkości)
2.przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom
3.przywracanie elementów przyrodniczych do stanu właściwego
KOMPENSACJA PRZYRODNICZA(art.3 ust.8)-Zespół działań obejmujących w szczególności roboty budowlane, ziemne, rekultywację gleby, zalesianie, lub tworzenie skupień roślinności prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej, wyrównywanie szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowanie walorów krajobrazowych.
Organy ochrony środowiska (art. 376)
1.wójt, burmistrz prezydent miasta
2.starosta
3.sejmik województwa
4.marszałek województwa
5.wojewoda
6.minister właściwy do spraw och środowiska
7.generalny i regionalny dyrektor och środowiska
INSPEKCJA OCHR ŚRO- inspektor ochr środ oraz wojewoda
EKOLOGIA nauka o gospodarce przyrody jej ekosystemach oraz o strukturze i funkcjonowaniu żywej przyrody, zależności jakie zachodzą między tymi organizmami. Wyróżniamy trzy podstawowe kierunki
1.Autoekologia- zajmuje się jednostką lub jednym gatunkiem
2.Populacyjna- ekologia populacji
3.Biocenologia- ekologia całych biocenoz które zamieszkują określone środowiska
SOZOLOGIA-nauka zajmująca się podstawami ochr przyrody jej zasobów, zapewnieniem trwałości a w szczególności i nauka o przyczynach i następstwach przemian w naturalnych
Obszar parku narodowego jest udostępniany w celach naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę w parku narodowym.
Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.
Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Utworzenie parku krajobrazowego lub powiększenie jego obszaru następuje w drodze rozporządzenia wojewody
Plan ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody oraz parku krajobrazowego sporządza się na okres 20 lat
Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje:
1.obszary specjalnej ochrony ptaków;
2.specjalne obszary ochrony siedlisk;
3.obszary mające znaczenie dla Wspólnoty.
Obszar Natura 2000 może obejmować część lub całość obszarów i obiektów objętych formami ochrony przyrody. Pierwszy projekt sporządza się w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia obszaru przez Komisję Europejską jako obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty lub od dnia wyznaczenia obszaru specjalnej ochrony ptaków. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska składa do Komisji Europejskiej raporty i notyfikacje dotyczące obszarów Natura 2000 oraz występuje o opinie w sprawie tych obszarów.
Rośliny: dzwonek karkonoski, dzwonek piłkowany, gnidosz sudecki, goryczuszka czeska, goździk lśniący, przytulia sudecka, pszonak pieniński, sasanka słowacka
Zwierzęta kozica, niedźwiedź brunatny, norka europejska, suseł perełkowany, norka europejska, suseł perełkowany, świstak, wilk, żubr
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami
Stanowiskami dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne
Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy
Regionalny dyrektor ochrony środowiska, do dnia 31 marca każdego roku, przekazuje Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska informację za rok poprzedni w sprawie przypadkowego schwytania lub zabicia zwierząt gatunków objętych ochroną ścisłą.
ROŚLINY OBJĘTE SZCZEGÓLNĄ OCHRONĄ:
Elisma wodna, kaldezja dziewięciornikowata,barwinek pospolity,bluszcz pospolity, arnika górna, brzoza niska, goździki
ROŚLINY OBJĘTE OCHRONĄ CZĘŚCIOWĄ:
Goździk kartuzek, urzyca piaskowa, aster gawędka
ZADANIA WOJEWÓDZ INSPETORA OCHR ŚROD
1.kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów przyrody
2. kontrola eksploatacji instalacji i urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem
3. kontrola przestrzegania decyzji ustalających warunki użytkowania środowiska,
4. udział w postępowaniu dotyczącym lokalizacji inwestycji
5. kontrola przestrzegania przepisów o odpadach,
6. kontrola środków transportu,
7. prowadzenie wykazów publicznie dostępnych dokumentów,
STACJE DEMONTAŻU:
1.teren stacji powinien być zabezpieczony przed dostępem osób postronnych
2.Należy wyposażyć w separator substancji ropopochodnych o wydajności dostosowanej do powierzchni systemu odprowadzania ścieków
3.musi być pomieszczenie do przyjmowania i obsługi osób przekazujących pojazdy wycofane z ekspoatacji
4.Sektor przyjmowania pojazdów znajduje się na utwardzonej, szczelnej powierzchni, z systemem odprowadzania ścieków
5.sektor magazynowania ---||--
6.sektor usuwanie z pojazdów elementow i substancji niebezpiecznych, musi być zadaszenie i ściany boczne,
CITES
KONWENCJA O MIĘDZYNARODOWYM HANDLU DZIKIMI ZWERZETAMI I ROŚLINAMI GATUNKÓW ZAGROŻONYCH WYGINIĘCIEM
Konwencja Waszyngtońska - międzynarodowy układ kontrolujący handel różnymi gatunkami roślin i zwierząt oraz wytworzonymi z nich produktami.
Konwencja została podpisana 3.03.1973 roku, natomiast weszła w życie 1.07.1975 roku.
Głównym celem tego traktatu jest kontrola, redukcja lub całkowita eliminacja handlu gatunkami, których liczba lub stan sugerują, że dalsza ich eksploatacja w naturalnym środowisku byłaby szkodliwa dla przetrwania tego gatunku. Konwencja CITES przyczyniła się m.in. do całkowitego zakazu handlu rogami nosorożców czy ciosami słoni. Obecnie stronami CITES jest 175 państw (w tym Polska). Konwencja ta reguluje przemieszczenie przez granice państwowe ponad 34 tys. gatunków: ponad 5000 gatunków zwierząt i ponad 29000 gatunków roślin, ujętych w trzech załącznikach do Konwencji
Polskim organem zarządzającym CITES jest Minister Środowiska, a polskim organem naukowym - Państwowa Rada Ochrony Przyrody
INSTYTUCJE OCHRONY ŚRODOWISKA;
1.Europejska Agencja Środowiska
2.Główny Inspektor Ochrony Środowiska
3.Komisja Ochrony Środowiska
4.Komisja Rolnictwa
5.Krajowa Agencja Poszanowania Energii
6.Ministerstwo Środowiska7
7. fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej