ANATOMIA OTRZEWNEJ

Otrzewna jest błoną surowiczą wyścielającą jamę brzuszną i miednicę oraz pokrywającą część narządów jamy brzusznej.

Wyróżnia się dwie blaszki otrzewnej:

• otrzewną ścienną- pokrywającą od wewnątrz ściany jamy brzusznej;

• otrzewną trzewną- pokrywającą narządy jamy brzusznej leżące wewnątrzotrzewnowo.

Przejście otrzewnej ściennej w otrzewną trzewną stanowi krezka.

Pomiędzy obiema blaszkami otrzewnej znajduje się szczelinowata jama otrzewnej wypełniona niewielką ilością płynu.

U mężczyzn jama otrzewnej stanowi przestrzeń zamkniętą, natomiast u kobiet łączy się ze środowiskiem zewnętrznym za pośrednictwem ujść brzusznych jajowodów.

Rozwój otrzewnej.

Narządy pierwotnie wewnątrzotrzewnowe:

• część brzuszna przełyku,

• żołądek,

• opuszka dwunastnicy,

• jelito czcze i kręte,

• kątnica i wyrostek robaczkowy,

• okrężnica poprzeczna i esowata,

• wątroba i pęcherzyk żółciowy,

• śledziona,

• macica.

Narządy pierwotnie zewnątrzotrzewnowe (przylegają do tylnej ściany brzucha, są pokryte otrzewną ścienną, nie posiadają krezki):

• nerki,

• nadnercza,

• moczowody,

• odbytnica,

• pęcherz moczowy.

Narządy wtórnie wewnątrzotrzewnowe:

• jajniki i jajowody.

Narządy wtórnie zewnątrzotrzewnowe:

• trzustka,

• dwunastnica (z wyj. opuszki),

• okrężnica wstępująca i zstępująca.

Sieć większa:

• zbudowana z czterech blaszek otrzewnej,

• rozpięta jest pomiędzy krzywizną większą żołądka a okrężnicą poprzeczną,

• zwisa na przedniej powierzchni jelit, aż do spojenia łonowego.

Sieć mniejsza:

• powstaje z krezki brzusznej,

• składa się z dwóch blaszek,

• rozpięta jest pomiędzy brzuszną częścią przełyku, krzywizną mniejszą żołądka i opuszką dwunastnicy a wnęką wątroby,

• dzieli się na trzy więzadła:

- wątrobowo-przełykowe,

- wątrobowo-żołądkowe,

- wątrobowo-dwunastnicze;

• więzadło wątrobowo-dwunastnicze zawiera:

- tętnicę wątrobową właściwą,

- żyłę wrotną,

- przewód żółciowy wspólny.

Torba sieciowa:

• jest to największy zachyłek jamy otrzewnej,

• leży do tyłu od żołądka,

• wejście do torby- otwór sieciowy - leży do tyłu od więzadła wątrobowo-dwunastniczego

• ograniczenia:

- górne- wątroba,

- dolne- okrężnica poprzeczna i jej krezka,

- lewe- śledziona,

- prawe- opuszka dwunastnicy,

- przednie- żołądek i sieć mniejsza,

- tylne- trzustka i lewe nadnercze.

Krezka jelita cienkiego:

• powstaje z kreski grzbietowej,

• łączy otrzewną trzewną pokrywającą jelito czcze i kręte z otrzewną ścienną tylnej ściany brzucha,

• zawiera naczynia krwionośne, chłonne i nerwy,

• korzeń krezki biegnie ukośnie od góry z lewej na dół i w prawo.

Krezka jelita grubego:

• powstaje z krezki grzbietowej,

• kątnica nie posiada krezki,

• krezka okrężnicy poprzecznej biegnie poziomo dzieląc jamę brzuszną na:

- część górną- gruczołową: żołądek, wątroba, śledziona;

- część dolną- jelitową: jelita;

• krezka okrężnicy esowatej- pomiędzy jamą brzuszną i jamą miednicy.

Kanał pachwinowy.

Kanał pachwinowy przebija ukośnie przednią ścianę brzucha tuż powyżej więzadła pachwinowego. Stanowi on drogę, którą jądro w trakcie rozwoju zstępuje z jamy brzusznej do worka mosznowego.

Kanał pachwinowy mężczyzny zawiera powrózek nasienny, a kobiety- więzadło obłe macicy.

Przednia ściana jamy brzusznej

• fałdy pępkowe:

- pośrodkowy- więzadło pępkowe pośrodkowe (pozostałość moczownika),

- przyśrodkowe ( pozostałość tętnic pępkowych),

- boczne- naczynia nabrzuszne dolne.

• doły pachwinowe:

- przyśrodkowy- między fałdem pępkowym przyśrodkowym a bocznym,

- boczny,

- nadpęcherzowy.

Pierścień pachwinowy głęboki:

• utworzony jest w powięzi poprzecznej w obrębie dołu pachwinowego bocznego,

• zawiera wyrostek pochwowy powięzi poprzecznej.

Pierścień pachwinowy powierzchowny:

• jest otworem w rozciągnie mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha.

Przepukliny.

Przepukliną brzuszną nazywa się przemieszczenie narządów jamy brzusznej poza jej obręb.

Przepukliny powstają w miejscach zmniejszonego oporu w ścianie brzucha, do których należą:

• kanał pachwinowy,

• dół pachwinowy przyśrodkowy,

• kanał udowy,

• kresa biała,

• otwory i szczeliny przepony,

• trójkąt lędźwiowy.

Elementy składowe przepukliny:

• wrota przepukliny- otwór w ścianie jamy brzusznej, przez który wydostaje się przepuklina,

• worek przepuklinowy- uwypuklenie otrzewnej ściennej,

• zawartość przepukliny- np. pętle jelitowe, sieć, ściana pęcherza moczowego, itp.

Przepukliny pachwinowe dzielą się na:

• proste (uwypuklają się przez dół pachwinowy przyśrodkowy; częściej u kobiet),

• skośne (uwypuklają się przez kanał pachwinowy; mężczyźni):

- wrodzone ( z zachowaniem wyrostka pochwowego otrzewnej),

- nabyte.

---