POŁOŻENIE

Siedlisko

• jest to abiotyczna część środowiska (ekosystemu)

• jest to suma czynników klimatycznych i glebowych

• jest to wypadkowa położenia

POŁOŻENIE, rozumiane jako przestrzenna forma istnienia każdego siedliska, oddziałuje na wzrost lasu głównie przez takie czynniki jak:

• nasłonecznienie

• wilgotność powietrza

• wilgotność gleby

• rzeźba terenu

Położenie siedliska:

• Położenie geograficzne (ogólne)

• Położenie topograficzne (lokalne)

POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE

• Szerokość geograficzna

• Długość geograficzna

• Odległość od morza

• Odległość od dużych kompleksów leśnych, łańcuchów górskich

Szerokość geograficzna

Związany z nią kąt padania promieni słonecznych określa długość dnia i nocy oraz decyduje o ilości ciepła otrzymywanego od Słońca przez powierzchnię Ziemi.

W związku z różnym kątem padania promieni słonecznych, szerokość geograficzna wywiera wpływ na strefowe różnicowanie się roślinności.

Zróżnicowanie to oddają ekologiczne typy lasu wyodrębnione według rozmieszczenia poziomego:

Tropikalny las deszczowy (Dżungla)

Las monsunowy

Twardolistny las liściasty

Lasy liściaste strefy umiarkowanej

(zrzucające liście na zimę)

Borealne lasy iglaste (tajga)

Długość geograficzna

• Mniejsze znaczenie niż szerokości geograficznej

• Największe morza rozciągają się przeważnie w kierunku pn - pd

• Klimat morski i klimat kontynentalny

Odległość od morza

W miarę oddalania się od morza klimat staje się surowszy, co stosunkowo łatwo zaobserwować na przykładzie klimatu Polski.

POŁOśENIE TOPOGRAFICZNE

• Wysokość nad poziomem morza

• Wystawa i nachylenie terenu

• Ukształtowanie terenu

• Odległość od jezior i rzek, lokalnych kompleksów leśnych

Wysokość n.p.m.

• Ze wzrostem wysokości opóźnia się nadejście wiosny i lata, wcześniej nadchodzi zima

• Skraca się tym samym okres wegetacyjny

• Ze wzrostem wysokości n.p.m. coraz trudniej dochodzi do odnowienia naturalnego

• różnica wysokości rzędu 1000 m wywiera na temperaturę taki sam wpływ, jak na równinie odległość 800 km w linii północ - południe.

• Nie należy zatem przekraczać różnicy 250- 300 m (w górę lub w dół ) pomiędzy miejscem pozyskania nasion, a miejscem uprawy.

Wystawa (ekspozycja)

• Jest to ustawienie stoku lub ściany drzewostanu względem kierunku świata (azymut)

• Jest to ustawienie stoku lub ściany drzewostanu względem kierunku świata oraz względem położenia słońca

Lepiej nasłonecznione i ogrzewane stoki charakteryzują się:

• wyższą temperaturą powietrza i gleby,

• mniejszą wilgotnością,

• mniejszą liczbą mroźnych dni,

• krótszym okresem zalegania śniegu,

• silniejszym parowaniem gleby,

• intensywniejszą transpiracją roślin.

Stoki nasłonecznione muszą zatem różnić się od stoków cienistych składem gatunkowym szaty roślinnej, w tym gatunków drzewiastych.

Nachylenie terenu

• Jest to kąt, jaki tworzy powierzchnia stoku z płaszczyzną poziomą

• Zwiększenie się nachylenia o 10 oznacza zmianę ilości otrzymywanego ciepła słonecznego odpowiadającą przesunięciu danego obszaru
o 10 szer. geogr.

• Od nachylenia stoków oraz spoistości gruntu zależy w dużej mierze natężenie procesów erozji

• Kąt określający maksymalne nachylenie, przy którym materiał luźny nie ulega jeszcze przemieszczaniu pod wpływem siły ciężkości

nazywa się kątem naturalnego spoczynku, kątem zsypu lub kątem tarcia.

• Gdy stok zbudowany z tych utworów uzyska kąt nachylenia większy od kąta naturalnego spoczynku, wówczas następuje przemieszczanie mas i okruchów pod wpływem siły ciężkości.

• Lasy pokrywające stoki o kącie nachylenia zbliżonym do kąta naturalnego spoczynku, lub kąt ten przekraczające wymagają odpowiedniego wyboru rębni, sposobu odnowienia lasu oraz doboru składu gatunkowego drzewostanu.

Ukształtowanie terenu

• MEZORELIEF - różnego typu płaszczyzny: płaskowyże, niecki, stoki, grzbiety, kotliny stokowe, doliny, wąwozy.

• MIKRORELIEF - niewielkie nierówności terenowe: zagłębienia, wypukłości, garby, pagórki.

Położenie - podsumowanie

• Położenie, warunkując czynniki siedliska, warunkuje jednocześnie biocenozę, a więc ostatecznie cały ekosystem.

• Szerokość geograficzna, wysokość n. p. m. i wystawa decydują o zasobach energii, jakimi dysponuje ekosystem.

• Stąd strefy roślinne i piętra roślinne, obserwowane na kuli ziemskiej.

---